Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

Numune Mallar Konusunda Yapılan Bazı Hatalar ve Çözümlü Muhasebe Uygulaması

Değerli okurlar, bilindiği üzere numune olarak gönderilen malların ambalajlarında “Numunedir. Para ile satılamaz.” ibaresinin bulunması gerekir.

Firmalar halen satışını yaptıkları veya piyasaya yeni çıkardıkları bir ürünün tanıtımını sağlamak amacıyla numune mallar üretmekte ve bu malları da ayrıca bir bedel tahsil etmeksizin vermektedir. Ana malın bütün özelliklerini taşımakla birlikte, 1 Seri Nolu KDV Genel Uygulama Tebliği hükümlerine göre, satışa konu edilemeyecek bir miktarla sınırlı olan ve üzerinde “Numunedir, parayla satılmaz, vb.” ibareleri taşıyan mallar, işletmede tüketilmemekle birlikte ayni pazarlama gideri özelliğini taşıdığından, bu malların bedel alınmaksızın. teslimi de eşantiyonlarda olduğu gibi katma değer vergisi hesaplanmasını gerektirmemektedir.

Bu açıklamalar çerçevesinde gerek numune, gerekse eşantiyon adı altında teslim edilen malların;

- Ticari teamüllere uygun nitelikte ve miktarda olması, (örneğin bir Mercedesin numune olarak verildiğini iddia etmek ticari teamüllere ters düşer.)

- Ayrıca bir satışa konu olmayacak şekilde verilmesi, halinde katma değer vergisi hesaplanmayacaktır.

Yine 1 Seri Nolu KDV Genel Uygulama Tebliği hükümlerine göre İşletmenin iktisadi faaliyetini yaygınlaştırmaya ve tanıtmaya yönelik olarak verilen bu mallar için yüklenilen vergiler, genel hükümler çerçevesinde indirim konusu yapılacaktır.

İşte burada konu ile ilgili olarak en çok yapılan hataların başında numunedir para ile satılmaz ibaresi yazan numune veya eşantiyon malların tesliminde düzenlenen faturalarda KDV hesaplanması gelmektedir.

Uygulama: ABC A.Ş. XYZ Ltd.Şti’den promosyon amaçlı 1.000 adet kalem ve takvim almıştır. Söz konusu kalemler ve takvim için 5.000 TL artı KDV ödemiştir.

En çok yapılan hata:

-------------------------------------------/--------------------------------------------

157 DİĞER STOKLAR   5.000

191 İND. KDV                1.000

                                                           320 SATICILAR  6.000

Promosyon mal alımı

---------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------/--------------------------------------------

760 PAZARLAMA VE SATIŞ GİDERİ 6.000

                                               157 DİĞER STOKLAR     5.000

                                               391 HESAPLANAN KDV 1.000

Promosyon mal dağıtımı

---------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------/--------------------------------------------

320 SATICILAR  6.000

                                               102 BANKALAR 6.000

Ödeme kaydı

---------------------------------------------------------------------------------------

Görüldüğü üzere şirket tarafından promosyon mal teslimine ilişkin KDV hesaplanmıştır. Oysa 50 seri nolu KDV tebliğinde çok açık belirtilmiş olmasına rağmen uygulamada bazı şirketler tarafından numune veya eşantiyon ve promosyon amaçlı mal teslimlerine ilişkin hala KDV hesaplanmaktadır.

Doğru uygulama:

-------------------------------------------/--------------------------------------------

157 DİĞER STOKLAR   5.000

191 İND. KDV                  1.000

                                                           320 SATICILAR  6.000

Promosyon mal alımı

---------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------/--------------------------------------------

760 PAZARLAMA VE SATIŞ GİDERİ 5.000

                                               157 DİĞER STOKLAR   5.000

Promosyon mal dağıtımı

---------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------/--------------------------------------------

320 SATICILAR  6.000

                                               102 BANKALAR 6.000

Ödeme kaydı

---------------------------------------------------------------------------------------

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 230’uncu maddesinin 5’inci bendinde; “..Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının, taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması şarttır.”  hükmüne yer verilmiştir.

Anılan madde hükmünden de anlaşılacağı üzere, sevk irsaliyesi; ticari mal hareketinin izlenmesi amacıyla düzenlenen ve her zaman alım-satım ilişkisi gerektirmeyen bir belgedir.

Konuyla ilgili olarak yayımlanan 173 Seri No.lu Genel Tebliğinin C/f bölümünde “Numune üzerine veya tecrübe ve muayene şartıyla satım yapılmak üzere mal sevkiyatı yapılması halinde sevk edilen mallar için sevk irsaliyesi düzenlenmesi zorunludur…” denilmektedir.

Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda bedelsiz yani numune ürünlerin teslimlerinde, ticari teamüllere uygun nitelikte ve miktarda olması, satışa konu olmayacak şekilde yapılması ve ilgili firmanın unvanını taşıması ayrıca para ile satılamayacağının ürün üzerinde açıkça belirtilmesi, bu malların numune ve ya promosyon olduğuna dair şerh düşülmek suretiyle sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekmekte olup, fatura düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.

Ankara Vergi Dairesi Başkanlığının 14.04.2007 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.18.02/32229-270-5937  sayılı özelgesine göre satışları artırmak amacıyla promosyon olarak verilen ürünler) için bu malların promosyon olduğuna dair şerh düşülmek suretiyle sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekmekte olup, fatura düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.

Yine Kayseri Vergi Dairesi Başkanlığının 30.05.2009 tarihli ve B.07.1.GİB.4.38.15.02/VUK–21-140/ 674 sayılı özelgesine göre numune amaçlı için fatura düzenlenmesine gerek bulunmamakla beraber filli sevkiyatın tevsiki amacıyla sevk irsaliyesinin tanzimi zorunludur.

Bununla beraber Maliye İdaresinin ticari teamüllere uygun görmediği numune teslimleri genel hükümler çerçevesinde Katma Değer Vergisine tabi olup bunların teslimlerinde de fatura tanzim edilmesi gerektiği hususunu önemle belirtmek isteriz.

07.02.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.