Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

Tevkifatlı Faturanın İade Edilmesi Detaylı Muhasebe Kayıtları ve Fatura Düzeni

Değerli okurlar bu hafta tevkifatlı düzenlenen faturalarda matrahın sonradan değişmesi halinde yapılacak olan işlemler ile bu işlemlere yönelik muhasebe kayıtlarını ele alacağız.

MALIN FİYATINI ARTIRAN DURUMLARDA HERHANGİ BİR EKSTRA İŞLEM BULUNMAMAKTADIR.

Fiyat farkı, kur farkı ve benzeri nedenlerle tevkifata tabi işlemin bedelinde sonradan bir artış ortaya çıkması halinde, bu artış ile ilgili olarak fatura düzenlenerek KDV hesaplanır ve hesaplanan KDV üzerinden (tevkifat alt sınırı dikkate alınmaksızın) tevkifat uygulanır. Bir diğer deyişle, 9/10 tevkifata tabi 10.000 TL lik bir malın fiyatı kur farkı vb. gibi nedenlerle 11.000 TL ye çıktığı takdirde aşağıdaki muhasebe kaydı yapılır.

Bu şekilde işlem yapılabilmesi için fiyat farkı, kur farkı ve benzerinin ait olduğu asıl işleme ait KDV dahil bedelin tevkifat alt sınırını geçmiş ve tevkifata tabi tutulmuş olması gerekmektedir.

İşlem Bedeli: 1.000 TL

Hesaplanan KDV: 180 TL

Tevkifat Oranı: 9/10

Alıcı tarafından Tevkif Edilecek KDV: 162 TL

Tahsil Edilecek KDV Tutarı:        18 TL

---------------------------------------/---------------------------------------

120 ALICILAR    1.018

                               600 YURT İÇİ SATIŞLAR                 1.000

                               391 HESAPLANAN KDV                      18 

Satıcının muhasebe kaydı

---------------------------------------/---------------------------------------

---------------------------------------/---------------------------------------

150/153/740                   1.000

191 İNDİRİLECEK KDV    180

                              360 ÖDENECEK KDV          162

                               320 SATICILAR                 1.018

Alıcının muhasebe kaydı

---------------------------------------/---------------------------------------

Görüldüğü üzere tevkifata tabi mal veya hizmetin fiyatı arttığı takdirde özellik arz eden hiç durum söz konusu değildir.

MALIN FİYATINI AZALTAN YANİ ALICI LEHİNE KUR FARKI VB.OLUŞMASI HALİNDE ÖZELLİKLİ BİR DURUM SÖZ KONUSUDUR.

Alıcı lehine, ödemenin yapıldığı tarihte kur farkı oluşması halinde ise kur farkı tutarı üzerinden alıcı tarafından satıcıya bir fatura düzenlenerek, teslim ve hizmetin yapıldığı tarihteki oran üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir. Böylece, matrahta oluşan azalma tutarı, tevkifata tabi tutulmayan KDV tutarı ile birlikte, satıcı tarafından alıcıya iade edilir. Ayrıca, söz konusu KDV tutarı alıcı tarafından 1 No.lu KDV beyannamesi ile beyan edilir.

Dikkat edilirse düzeltme işlemi tevkif edilmeyen tutar üzerinden yapılacaktır. Aşağıdaki örnek ile konu daha net anlaşılacaktır.

Örnek: Örnek: Satıcı (A) Firması, (7/10) oranında tevkifata tabi bir işlem için alıcı (B) Firmasına, 2023/Nisan döneminde bu işle ilgili olarak 100.000 TL’lik fatura düzenlemiş, faturada gösterilen (100.000 x 0,18 =) 18.000 TL KDV’nin (18.000 x 0,30=) 5.400 TL’si (A)’ya ödenmiş, (18.000 x 0,70=) 12.600 TL’lik kısmı ise (B) tarafından tevkifata tabi tutularak sorumlu sıfatıyla beyan edilmiştir.

---------------------------------------/---------------------------------------

120 ALICILAR    105.400

             600 YURT İÇİ SATIŞLAR                           100.000

            391 HESAPLANAN KDV                                 5.400 

Satıcının muhasebe kaydı

---------------------------------------/---------------------------------------

---------------------------------------/---------------------------------------

150/153/740                   100.000

191 İNDİRİLECEK KDV   18.000

                               360 ÖDENECEK KDV         12.600

                               320 SATICILAR                 105.400

Alıcının muhasebe kaydı

---------------------------------------/---------------------------------------

Satıcı (A), bu işin bir kısmını tamamlayamadığından bedelde 20.000 TL’lik bir azalma meydana gelmiştir. 2023/Mayıs döneminde ortaya çıkan bu değişiklik nedeniyle tarafların karşılıklı düzeltme yapması gerekmektedir.

Buna göre satıcı (A), alıcı (B)’ye 20.000 TL ile birlikte bu tutara ait (20.000 x 0,18=) 3.600 TL KDV’nin tevkifata tabi tutulmayan (3.600 x 0,30=) 1.080 TL’sini (toplam 21.080 TL) iade edecek, 2023/Nisan döneminde beyan ettiği 1.080 TL’yi 2023/Mayıs dönemine ait 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapacaktır.

İşlem Bedeli : 20.000 TL

Hesaplanan KDV : 3.600 TL

Tevkifat Oranı : 7/10

Tevkif edilen tutar:  2.520

Tevkif edilmeyen tutar: 1.080

---------------------------------------/---------------------------------------

320 SATICILAR                  21.080

150/153/740                       20.000

                                          391 HESAPLANAN KDV  1.080

Alıcının muhasebe kaydı

---------------------------------------/---------------------------------------

---------------------------------------/---------------------------------------

610 SATIŞTAN İADELER                 20.000

191 İNDİRİLECEK KDV                     1.080

                                     120 ALICILAR                   21.080

Satıcının muhasebe kaydı

---------------------------------------/---------------------------------------

SONUÇ

Görüldüğü üzere matrahta değişiklik olduğu zaman özellik arz eden durum sadece ALICI LEHİNE DEĞİŞİKLİKLİK olduğu zaman yapılmaktadır. Satıcı lehine malın fiyatını artıran bir değişiklik olduğu zaman herhangi bir özellikli durum söz konusu değildir.

Alıcı lehine değişiklik olduğu zaman yani arka planda malın fiyatının azalması durumunda ise özellikli durum doğmaktadır. Burada alıcı tarafından düzenlenecek olan iade veya fiyat farkı faturasında yukarıdaki örneğimizde de olduğu gibi tevkif edilmeyen tutara isabet eden 1.080 TL KDV faturaya konu edilecektir. Bunun sebebi ise Alıcı (B)’nin bu işlem nedeniyle tevkifata tabi tutarak beyan ettiği verginin, 20.000 TL’ye isabet eden kısmı olan (3.600 x 0,70=) 2.520 TL aynı zamanda hem indirim konusu yapılmış hem de 2 nolu beyanname ile beyan edilmiş olduğundan, bir düzeltme işlemine konu olmayacaktır.

04.07.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.