Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

Binek Araç Amortisman ve Gider Kayıtları (Muhasebe Kayıtları)

Değerli okurlar, bilindiği üzere 07.12.2019 tarihinde yürürlüğe giren 7194 sayılı Kanun ile GVK madde 40/1.- 5. ve 7. Bentleri ile GVK madde 68/4. ve 5. bentlerinde yapılan değişikle, kiraladıkları veya iktisap ettikleri binek otomobillerin giderlerinin vergi matrahı tespit edilirken indirim olarak dikkate alınmasında kısıtlamalar getirilmiştir.

Yapılan değişiklik kapsamında 2021 yılı güncel verilerine göre binek otomobil KDV ÖTV Gider sınırı 150 Bin TL, amortisman giderinin sınırı 170 Bin TL olmak üzere toplamda 320 Bin TL giderleştirilebilecektir.

Diğer taraftan kiralanan binek araçlara müteallik gider yazılabilecek araç kira gider sınır 2021 yılı için 6.000 TL + KDV (üstü KKEG),’dir.  Ayrıca, binek araçlara yönelik tüm giderlerin sadece %70’lik kısmı gider yazılabilirken kalan %30’luk kısım (KKEG) kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır.

ÖRNEK-1 İşletme 01.01.2021 tarihinde 2.000.000 TL tutarında bir binek araç almıştır. Aracın KDV ve ÖTV tutarı 1.500.000 TL kendi vergisiz değeri ise 500.000 TL’dir.

KDV ve ÖTV’nin maliyete eklenmesi halinde araç alım kaydı aşağıdaki gibi olacaktır:

-------------------------------------01.01.2021------------------------

254 Taşıtlar               2.000.000

                          329 Diğer Ticari Borçlar 2.000.000

Araç alım kaydı

-------------------------------------------------------------------------

KDV ve ÖTV’nin gider yazılması halinde araç alım kaydı aşağıdaki gibi olacaktır:

 

2021 yılı KDV ve ÖTV gider sınırı: 150.000 TL

-------------------------------------01.01.2021------------------------

770 Genel Yön.Gid.              150.000

254 Taşıtlar                        1.850.000

                                329 Diğer Ticari Borçlar 2.000.000

                Araç alım kaydı

----------------------------------------------------------------------------

KDV ve ÖTV’nin gidere atılmasıyla birlikte amortisman ayrılacak tutar olarak 170.000 TL olacaktır. Böylece işletme tarafından amortisman tablosu hazırlanırken amortismana tabi toplam tutar olan 1.850.000 TL üzerinden amortisman hesaplanacak olup bunun sadece 370.000 TL’sine isabet eden kısım giderleştirilebilecektir. 

Birinci yıl 1.850.000 TL üzerinden her yıl;

1.850.000 x 0,20 = 370.000 TL toplam amortisman ayrılacak olup,

170.000 x 0,20 =  34.000 TL’si giderleştirilecektir.

Aradaki fark ise (370.000-34.000=)336.000 TL KKEG’dir.

Amortisman kaydı ise aşağıdaki gibi olacaktır (Amortisman oranı %20 olup normal amortisman ayrılmıştır)

--------------------------------31.03. 202X---------------------------------

770  Gen.Yön.Gid.                          8.500.-

689 Diğ.Ol.Dış.Gid.Zar.                 84.000.-

                                       257 Bir. Amort.                92.500

Binek araç amortisman kaydı

-------------------------------------/------------------------------------------

İşletmenin geçici vergi dönemlerinde amortisman ayırmayıp sadece yıl sonunda amortisman ayırdığı varsayımında ise aşağıdaki kayıt yapılmalıdır;

--------------------------------31.12. 202X---------------------------------

770  Gen.Yön.Gid.                          34.000.-

689 Diğ.Ol.Dış.Gid.Zar.                 336.000.-

689.01.99  16 BRS … plakalı amortisman KKEG’si

                                        257 Bir. Amort.                370.000

Binek araç amortisman kaydı

-------------------------------------/------------------------------------------

Burada her binek araç için amortismanı KKEG olan tutarlar için ayrı bir alt hesap açılmalı. Çünkü ilerleyen dönemlerde aracın satılması halinde bu hesap sonraki açıklamalarda da görüleceği üzere önem arz edecektir.

Mükelleflerin aktiflerinde yer alan binek otomobiller için amortismana esas bedelden daha fazla tutar üzerinden amortisman ayırmaları halinde, genel hükümlere göre ayrılan amortisman tutarı ile amortismana esas bedel üzerinden ayrılan amortisman tutarı arasındaki fark, kanunen kabul edilmeyen gider sayılarak, o yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisi kazancına ilave edilecektir. Söz konusu binek otomobillerinin mükellefler tarafından satışı halinde ise ilgili yıllarda amortisman ayırma aşamasında kanunen kabul edilmeyen gider olarak kazanca ilave olunan tutarların toplamı mükelleflerce vergiye tabi olmayan gelir olarak dikkate alınacak ve bu tutar, gelir veya kurumlar beyannamesinde “Diğer İndirimler” satırında gösterilmek suretiyle  kazanç üzerinden indirim konusu yapılabilecektir.”

Örneğin araç 5 yıl sonra satılsın ve o yıla kadar 689.01.99 nolu hesapta KKEG olarak 5 yıl boyunca toplam 1.850.000 TL beyan edilsin. Bu takdirde aracın satıldığı döneme ait ilk geçici vergi beyannamesinde Kazancın Bulunması Halinde İndirilecek İstisna ve İndirimler satırında açıklama kısmını BİNEK ARAÇ SATIŞI kutucuğunu seçmek suretiyle beyan edilecek vergi matrahından tenzil edilir.

ÖRNEK-2 İşletme Aralık 202X tarihinde aylık KDV hariç 8.000 TL binek araç kiralaması yapmıştır.

2021 yılı için gider yazılabilecek araç kira gider sınır 6.000 TL + KDV (üstü KKEG)’dir.

--------------------------------31.12. 202X---------------------------------

770  Gen.Yön.Gid.                          6.000.-

191 İndirilecek KDV                       1.080.-

689 Diğ.Ol.Dış.Gid.Zar. 2.360.-

689.01.99  Binek araç kira kkeg                2.000

689.01.100 Binek araç kira KDV kkeg         360

                                                      320 Satıcılar.     9.440.-

Binek araç kira kaydı

-------------------------------------/------------------------------------------

ÖRNEK-3 İşletme aralık ayında binek araçları için KDV hariç 10.000 TL benzin, KDV hariç 1.000 TL otopark ücreti ödemiştir.

Binek araçlara yönelik yapılabilecek ve akla gelebilen tüm giderlerin sadece %70’lik kısmı gider yazılabilirken kalan %30’luk kısım (KKEG) kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır.

--------------------------------31.12. 202X---------------------------------

770  Gen.Yön.Gid.                          7000.-

191 İndirilecek KDV                       1.260.-

689 Diğ.Ol.Dış.Gid.Zar.                 3.540.-

689.01.99  Binek araç benzin kkeg       3.000

689.01.100 Binek benzin KDV kkeg        540

                                                  320 Satıcılar.     11.800.-

Binek araç benzin kaydı

-------------------------------------/------------------------------------------

--------------------------------31.12. 202X---------------------------------

770  Gen.Yön.Gid.                          700.-

191 İndirilecek KDV                       126.-

689 Diğ.Ol.Dış.Gid.Zar. 354.-

689.01.99  Binek araç diğer gid. kkeg             300

689.01.100 Binek diğer gid. KDV kkeg             54

                                                     320 Satıcılar.     1.180.-

Binek araç otopark gideri kaydı

-------------------------------------/------------------------------------------

12.10.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.