Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

Vade Farkı Faturalarının Muhasebeleştirilmesinde En Çok Yapılan Hata

Değerli okurlar, vade farkı, en kısa anlatımla, herhangi bir mal veya hizmetin peşin satış fiyatı ile taksitli veya vadeli satış fiyatı arasındaki farktır. Mal ya da hizmetin bedeli olan nakit alacağın, vadesinde ödenmemesi halinde, bu bedele oransal olarak belirlenip ilave edilecek bir miktarı ifade etmektedir.

Vade farkı kavramı, kanunlarımızda tanımlanmış bir kavram değildir. Özellikle enflasyonun yaşandığı ekonomik konjonktürde, satıcının yani alacaklının, enflasyonun yıkıcı etkilerinden korunması amacıyla uygulamaya girmiş, hukuki bir enstrüman olarak karşımıza çıkmaktadır.

KDV Kanunu’nun 24. maddesinde, vade farkı, fiyat farkı, faiz ve prim gibi çeşitli gelirler ile servis veya benzeri adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerlerin matraha dahil olduğu hüküm altına alınmıştır.

Bu unsurlar göz önünde bulundurulmak suretiyle hesaplanan KDV, işlemin gerçekleştiği döneme ait KDV beyannamesi ile beyan edilecektir. Mal tesliminin veya hizmet bedelinin geç tahsil edilmesi ya da tahsil edilememesi verginin beyan edilmesini engellemeyecektir.

Vade farkları konusunda konusunda en çok yaşanan hatalardan biri de söz konusu vade farkı faturalarının muhasebeleştirilmesinden kaynaklanmaktadır. Baı işletmeler kendilerine kesilen vade farkı faturalarını ya 610 nolu Satıştan İadeler hesabı yada 780 Finansman Giderleri hesabına kaydetmek suretiyle kayıtlarına almaktadırlar. Oysa bu ne bir satıştan iadedir nede bir finansman maliyetidir.

Vade farkları doğrudan doğruya satın alınan emtia veya kıymetin maliyetiyle ilişkilendirilmelidir.

Uygulama: ABC A.Ş., XYZ Ltd.Şti’den 1.000 TL artı KDV bedelli bir ticari mal satın almıştır. Daha sonra ABC A.Ş.’nin malın bedelini geç ödemesi dolayısyla XYZ Ltd.Şti 250 TL artı KDV bedelli vade farkı faturası düzenlemiş ve ABC A.Ş’ye göndermiştir.

EN ÇOK YAPILAN HATA:

--------------------------------------------------/-------------------------------------------------

153 TICARI MALLAR   1.000

191 İND. KDV                180

                                                           320 SATICILAR  1.180

ABC A.Ş. tarafından Ticari mal satın alınması

------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------/-------------------------------------------------

610/780               250

191 İND.KDV            45

                                                           320 SATICILAR 295

ABC A.Ş.’nin kendisine gelen vade

farkı faturasını kayıtlarına alması

------------------------------------------------------------------------------------------------------

Görüldüğü üzere ABC A.Ş. kendisine gelen vade farkı faturasını doğrudan gelir tablosu kalemleri ile ilişkilendirmiştir. Oysa söz konusu vade farkı faturası satın almış olduğu ticari mal ile alakalı olduğundan doğrudan bunun maliyetiyle ilişkiklendirilmelidir.

Yargıtay İçtihatları Birleştirme Hukuk Genel Kurulunun 2001/1 E. ve 2003/1 K. numaralı kararına göre, vade farkının ödenmesi gereken tarihte ödenmemesi halinde alacağın gecikmesi nedeniyle ulaştığı miktar yani mal ve hizmetin yeni fiyatı olduğu sonucuna varılmıştır. Buna göre düzenlenen vade farkı faturasının da bir finansman maliyeti değil malın yeni fiyatı olması hasebiyle bu faturanın maliyetle ilişkilendirilmesi gerektiği sonucu ortaya çıkmaktadır.

DOĞRU UYGULAMA:

--------------------------------------------------/-------------------------------------------------

153 TICARI MALLAR   1.000

191 İND. KDV                180

                                                           320 SATICILAR  1.180

ABC A.Ş. tarafından Ticari mal satın alınması

------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------/-------------------------------------------------

153 TICARI MALLAR  250

191 İND.KDV            45

                                                           320 SATICILAR 295

ABC A.Ş.’nin kendisine gelen vade

farkı faturasını kayıtlarına alması

------------------------------------------------------------------------------------------------------

05.08.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.