Değerli okurlar, bu hafta avukatlara yapılan vekalet ödemelerinde hangi durumlarda tevkifat yapılacağı hangi durumlarda tevkifat yapılmayacağı konusunu ele alacağız.
Bilindiği üzere, serbest meslek faaliyeti sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır. Bu kapsamda, serbest meslek erbabı olan avukatlara ödenen vekalet ücretleri serbest meslek kazancı olup, bu kazançların serbest meslek kazancına dahil edilerek vergilendirilmesi gerekmektedir.
193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında gelir vergisi tevkifatı yapmaya mecbur olan kişi ve kurumlar belirtilmiş ve aynı maddenin birinci fıkrasının; (1) numaralı bendinde hizmet erbabına ödenen ücretlerden 103 üncü ve 104 üncü maddelere göre, (2) numaralı bendinin (b) alt bendinde ise yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemeler üzerinden 2009/14592 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca % 20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında sayılanlar tarafından 2004 sayılı Kanun ile 1136 sayılı Kanun uyarınca karşı tarafa yükletilen vekalet ücretinin;
a) Borçlu (davayı kaybeden) tarafından doğrudan avukata ödendiği durumlarda, borçlu (davayı kaybeden) tarafından,
b) Borçlu (davayı kaybeden) tarafından avukata ödenmek üzere icra ve iflas müdürlüklerine yatırıldığı durumlarda, borçlu (davayı kaybeden) tarafından,
c) Borçlu (davayı kaybeden) tarafından alacaklı (davayı kazanan) tarafa ödendiği durumlarda, alacaklı (davayı kazanan) tarafından avukata ödeme yapılması esnasında,
gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.
Bilindiği üzere, davayı kaybeden taraf (borçlu), davayı kazanan tarafın avukatına vekalet ücreti ödemek zorundadır. Ancak ödeme yapacağı avukatın bağımlı çalışıp çalışmaması karşısında durum biraz değişiyor.
Günlük hayatta icra dairesine yapılan vekâlet ücreti ödemelerinde, karşı taraf vekilinin sözleşmeli ya da kadrolu avukat olduğunu tespit etmenin mümkün olmaması nedeniyle, kaybeden tarafça kesinti genelde kaynağında yapılarak vekalet ücreti ödenmektedir. Daha sonra ise aynı vekalet ücreti, eğer avukat bağımlı çalışan ise işveren tarafından ücret geliri olarak gelir vergisi kesintisi yapılarak avukata aktarılmaktadır. Yani aynı vekalet ücreti üzerinden 2 kez stopaj alınmış olmaktadır. Bu ise vergilemede bir hesap hatasıdır.
Yakın zamanda verilen bir özelge ile konu biraz olsun netleştirilmiştir.[1] Buna göre, Borçlu (davayı kaybeden) tarafından, vekalet ücreti ödemesi yapılan avukatın alacaklı (davayı kazanan) tarafın ücretli avukatı olarak çalıştığının bilinmesi (alacaklı (davayı kazanan) tarafından bilgilendirilmesi) durumunda tevkifat yapılmaması mümkün bulunmaktadır.
SONUÇ:
Görüldüğü üzere 311 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin sekizinci bölümünde her ne kadar davayı kaybeden tarafın avukata veya icra iflas müdürlüklerine yapacağı vekalet ücreti ödemelerinde stopaj yapılması zorunluluğu getirilmişse de söz konusu avukatın bağımlı çalışan olduğunun bilinmesi halinde bu stopaj zorunluluğu bulunmamaktadır.
[1] Ankara Vergi Dairesi Başkanlığının 19.03.2021 tarih ve 38418978-120[94-20/27-İ]-101240 sayılı özelgesi
11.05.2021
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.