Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

Yenileme Fonunda Çoğumuzun Gözünden Kaçan Önemli Detay

Değerli okurlar, bilindiği üzere yenileme fonu 213 sayılı Kanun’un 328.maddesinde düzenlenmiş ve bir vergi öteleme müessesesi olarak vergi kanunlarında yerini almıştır. Söz konusu uygulamanın esasları ise aşağıdaki gibidir;

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 328 inci maddesinde, "Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satılması halinde alınan bedel ile bunların envanter defterinde kayıtlı değerleri arasındaki fark kar ve zarar hesabına geçirilir. İşletme hesabı esasında defter tutan mükelleflerle serbest meslek kazanç defteri tutan mükellefler bu farkı defterlerinde hasılat veya gider kaydederler.

Amortisman ayrılmış olanların değeri ayrılmış amortismanlar düşüldükten sonra kalan meblağdır.

Devir ve trampa satış hükmündedir.

Şu kadar ki satılan iktisadi kıymetlerin yenilenmesi işin mahiyetine göre zaruri bulunur veya bu hususta işletmeyi idare edenlerce karar verilmiş ve teşebbüse geçilmiş olursa bu takdirde satıştan tahassül eden kâr yenileme giderlerini karşılamak üzere, pasifte geçici bir hesapta azami üç yıl süre ile tutulabilir. Her ne sebeple olursa olsun bu süre içinde kullanılmamış olan kârlar üçüncü yılın vergi matrahına eklenir. Üç yıldan önce işin terki, devri veya işletmenin tasfiyesi halinde bu kârlar o yılın matrahına eklenir.

Yukarı ki esaslar dahilinde yeni değerlerin iktisabında kullanılan kâr, yeni değerler üzerinden bu kanun hükümlerine göre ayrılacak amortismanlara mahsup edilir. Bu mahsup tamamlandıktan sonra itfa edilmemiş olarak kalan değerlerin amortismanına devam olunur." hükmü yer almaktadır.

Yukarıda da görüldüğü üzere satışın yapıldığı yıl da dahil olmak üzere 3 yıllık bir süre içerisinde satılan iktisadi kıymetlerin yenilenmesi süreci tesis edilmiştir.

AMORTİSMAN MAHSUBU SATIŞIN GERÇEKLEŞTİĞİ AYDAN SONRA ALINAN İLK İKTİSADİ KIYMETE UYGULANMAK ZORUNDA MIDIR?

Şu şekilde bir örnek verelim. (A) firması 2021/Mart ayında aktifine kayıtlı 10 kamyonu sattı ve yerine Haziran 2021’de 2.el 8 adet kamyon aldı. Bunun için de bir yönetim kurulu kararı aldı. Satıştan doğan kar ise yenileme fonuna alındı. Kanunun uygulamasında sayı sınırı yoktur. Yani 10 araç sattıysak 10 araç almak zorunda değiliz. Bu nedenle şirket yönetimi yeni alınan 2.el araçların amortismanını 549 hesaptan mahsup etmek yerine 2023 yılında almayı planladığı 1.el kamyonların amortismanlarından mahsup etmek istiyor. Bir diğer deyişle, yeni alınan 2.el kamyonların amortismanlarını doğrudan gider yazmak istiyor.

Yakın bir zamanda verilen bir özelgeye göre bu yapılabilir. Yani şirketler örneğin satışını yaptıkları kamyonlardan sonra ilk olarak aldığı kamyonun amortismanını yenileme fonundaki tutardan mahsup etmek yerine, kendisine tanınan 3 yıllık süre içerisinde daha sonra yeni alınacak olan kamyonların amortismanını yenileme fonundaki tutardan mahsup etme konusunda serbesttirler.

Ancak şunu önemle hatırlatmak istiyorum. Şirket yeni alınan 2.el kamyonların amortismanlarını yenileme fonu hesabından mahsup etmedi. Çünkü 2023 yılında yeni alınacak 1.el kamyonların amortismanlarından mahsup etmek istiyor. Öncelikle buna yönelik bir karar tesis edilmesi lazım ve ayrıca 2023 yılında da söz konusu 1.el kamyonların mutlaka iktisap edilmesi gerekmektedir.

25.02.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.