Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

Tevkifatlı Fatura Yansıtılmasında Sıkça Yapılan Hata

Değerli okurlar, vergi uygulamalarımızda öteden beri tevkifatlı faturaların yansıtılması konusunda tereddütlerin yaşandığını görmekteyiz.

Masraf yansıtma, vergiye tabi bir işlemin ilgilisi yerine bir başka firma adına fatura edilmesinden ortaya çıkabileceği gibi, vergiye tabi işleme taraf olanların birden fazla firma olması halinde faturanın tek bir firma adına düzenlenmesinde de ortaya çıkabilir.

Genel olarak masrafın yansıtılması teslim veya hizmet olarak değerlendirilemeyeceğinden katma değer vergisinin de konusuna girmeyeceği kanaatindeyiz.

Vergiye tabi bir işlemin yansıtılmasında işleme konu katma değer vergisi de aynen yansıtılacaktır. Yansıtma işlemine tabi konu katma değer vergisine tabi değilse yansıtılması da katma değer vergisinin konusuna girmeyecektir. Nitekim Gelir İdaresi Başkanlığı’nın, 01.06.2007 tarih ve 50358 sayılı Özelgesinde;

“Buna göre, banka ve sigorta muameleleri vergisi kapsamına girmesi nedeniyle katma değer vergisinden müstesna olan teminat mektubu komisyon bedellerinin müşterilerinizce şirketinize birebir yansıtılması işlemi katma değer vergisine tabi bulunmamaktadır.”

denilerek katma değer vergisine tabi olmayan işlemin yansıtılmasının da vergiye tabi olmayacağı belirtilmiştir. 

Tevkifata tabi tutulmuş herhangi bir hizmetin gerek grup firmalarına ve gerekse de üçüncü firmalara yansıtılması halinde, yansıtma işleminin de tevkifatın konusuna girip girmeyeceği ile ilgili bir düzenleme bulunmamaktadır.

Konu ile ilgili Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’nın, 06.03.2008 tarih ve 6072 sayılı Özelgesinde;

“Tevkifat uygulaması KDV’de bir vergi güvenlik müessesesi niteliği taşımaktadır. Bu uygulamada amaç, hizmeti verenlere ödenecek olan KDV’nin hizmeti alan tarafından doğrudan Hazineye aktarılmasıdır.

Buna göre;

1- …’nin organizatörlüğünü yaptığı temizlik hizmetini grup şirketinin 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’nde sayılan kurum ve kuruluşlardan olması halinde, … tarafından bu temizlik hizmeti alımlarında tevkifat yapılacaktır.

2- 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’nde sayılan kurum ve kuruluşlar ile birlikte KDV mükelleflerinin de KDV tevkifatı yaptığı özel güvenlik ve işgücü vb. hizmet alımlarında da …’ye düzenlenen hizmet faturalarında tevkifat yapılacaktır.

3- …’nin fiilen hizmet vermediği, dışarıdan temin ettiği hizmetleri aktardığı grup şirketlerine düzenlenen faturalarda ise grup şirketi tarafından …’den tevkifat yapılmayacaktır.”

denilmiştir.

Özelgede, katma değer vergisi tevkifatı yapılmasına neden olan bir hizmet söz konusu olmadan sadece masraf yansıtılmasından kaynaklanan işlem için tevkifat yapılmasına gerek bulunmadığı vurgulanmaktadır. Oysa uygulamada sıkça yapılan hata tevkifatlı faturaların yansıtılmasında da tevkifat uygulaması gelmektedir.

Katma değer vergisinde tevkifatın söz konusu olabilmesi için vergiyi doğuran olay olan teslim veya hizmetin vuku bulması gerekmektedir. Teslim veya hizmet gerçekleşmeden vergiyi doğuran olayda gerçekleşmeyecektir. Vergi doğmadığı sürece doğmamış vergiden tevkifat yapılması imkan dahilinde olmayacaktır.

İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın, 24.01.2006 tarih ve 866 sayılı Özelgesinde de. masraf aktarımı kabul edilmeyen ödemelerden tevkifat yapılacağı belirtilmekte ve;

“Diğer taraftan firmanız bordrosunda kayıtlı, … A.Ş.’de çeşitli hizmetleri ifa etmek üzere görevlendirilen personel adına ödenen, ücret niteliğinde olmayan işle ilgili masrafların gider karşılığı müşterilerinize aynen yansıtılması işlemi  esas itibariyle bir masraf aktarımı sayılmadığından, söz konusu bedel üzerinden genel esaslara göre KDV hesaplanacak ve tevkifata da tabi olacaktır.

Denilmektedir. Bu özelge hükmünden de, masraf aktarımı söz konusu olsaydı tevkifat yapılmasına gerek bulunmayacağı sonucuna ulaşılmaktadır.  

Sonuç olarak başkası nam ve hesabına yapılan harcamaların asıl sahibine aktarılması işlemi olan masraf yansıtmaları, katma değer vergisinde vergiyi doğuran olay olan mal teslimi veya hizmet ifası değildir. Dolayısıyla masraf yansıtmaları işlemi vergiyi doğuran olayı meydana getirmemektedir.

Oysa, katma değer vergisinde tevkifat uygulaması kaynağını vergiyi doğuran olaydan almaktadır. Tevkifat, mal teslimi veya hizmet ifası ile doğan katma değer vergisinin emniyet altına alınması düşüncesinden doğmuştur. Emniyet altına alınacak vergi doğmadığı sürece doğmayan vergiden tevkifat yapılabilmesi de mümkün olmayacaktır. Dolayısıyla tevkifata tabi olan bir işlemin masraf yansıtmaları katma değer vergisini doğurmadığından tevkifatta yapılmayacaktır.

Uygulama: Barış Ltd.Şti kendisine düzenlenen 5.000 TL artı KDV li faturayı grup şirketi olan Deniz Ltd.Şt,’ye yansıtmıştır.

KDV Matrahı                 :  5.000 TL

%18 KDV                      :     900 TL

%90 Tevkifat                 :     810 TL

%10 Beyan Edilecek      :       90 TL

Toplam Tahsil Edilen   :   5.090 TL

En çok yapılan hata:

Barış Ltd.Şti’ninalım kaydı;

---------------------------------/--------------------------------------------

770 GENEL YÖN.GİD.  5.000

191 İND. KDV              900

                                        360 ÖDEN.VER. VE FONLAR 810

                                        320 SATICILAR                    5.090

Hizmet alım kaydı

------------------------------------------------------------------------------

Daha sonra Barış Ltd.Şti bu faturayı kardeş firma olan Deniz Ltd.Şti’ye yansıtmıştır.

---------------------------------/--------------------------------------------

120 ALICILAR  5.090

                                        602 DİĞER GELİRLER 5.000

                                        391 HES.KDV                    90

Hizmet yansıtma kaydı

------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda da görüldüğü üzere Barış Ltd.Şti söz konusu faturayı yansıtırken düzenlediği yansıtma faturasında da tevkifat yapmıştır. Oysa yukarıda değinmiş olduğumuz özelgelerden de rahatça görüleceği üzere söz konusu faturalar düzenlenirken tevkifat yapılmayacaktır.

Doğru Uygulama:

Barış Ltd.Şti’nin alım kaydı;

---------------------------------/--------------------------------------------

770 GENEL YÖN.GİD.  5.000

191 İND. KDV              900

                                        360 ÖDEN.VER. VE FONLAR    810

                                        320 SATICILAR                        5.090

Hizmet alım kaydı

------------------------------------------------------------------------------

Daha sonra Barış Ltd.Şti bu faturayı kardeş firma olan Deniz Ltd.Şti’ye yansıtmıştır.

---------------------------------/--------------------------------------------

120 ALICILAR  5.900

                                        602 DİĞER GELİRLER 5.000

                                        391 HES.KDV                  900

Hizmet yansıtma kaydı

------------------------------------------------------------------------------

20.01.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.