Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

Yıl Sonunda 131 ve 331 Hesabının Bakiye Vermesi Halinde Sıkça Yapılan Hata ve Muhasebesi

İşletmelerin yıl sonu mizanlarında hem 131 hem de 331 hesap aynı anda bakiye verebilmektedir.

Burada en çok yapılan hataların başında, 131 hesap ile 331 hesap birbirine mahsup edilmeden 131 hesaba adat yapılmasıdır. Şirket açısından aleyhte olan bu uygulama maalesef halen uygulana gelen bir durumdur.

Kimi şirketler ise bu iki hesabı birbirine mahsup ettikten sonra 131 hesaba adat yapmaktadırlar. Ancak, bazı işletmeler 31.12. tarihli bir yevmiye fişiyle bu iki hesabı birbirine mahsup etmektedirler. Oysa 31.12. tarihli bir mahsup fişinin hiçbir anlamı yoktur. Zira, adat hesabı 01.01-31.12. arası tarihe yapılmaktadır. 31.12. tarihli bir mahsup ile 131 hesabın bakiyesinin azaltılması ve bu bakiyeye adat hesaplanmasının hiçbir anlamı yoktur. Söz konusu mahsup işlemi mümkün olduğunca yıl içinde mümkünse 01.01. tarihinden itibaren peyderpey yapılmalıdır.

Ancak bu mahsup işlemi yapılırken yıl içinde 131 hesabın eksi bakiyeye düşmemesine ayrıca dikkat edilmelidir.

Örnek: ABC A.Ş. nin yıl sonunda 131 Ortaklardan alacaklar hesabının bakiyesi 500.000 TL, 331 Ortaklara borçlar hesabının bakiyesi ise 100.000 TL’dir. MB Kısa Vadeli Avans Oranı faiz oranı yüzde 10 dur.

En çok yapılan hata:

ABC A.Ş. yıl sonunda 31.12. tarihinde 131 nolu hesap ile 331 nolu hesabı birbirine mahsup edip kalan tutara adat hesabı yapmıştır.

------------------------------------31.12.------------------------------------

331 ORTAKLARA BORÇLAR 100.000

                        131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 100.000

--------------------------------------------------------------------------------

Görüldüğü üzere ABC A.Ş. yıl sonunda 400.000 TL’lik bir tutara adat hesaplaması yapmıştır.

Yapılan adat hesabı sonucu hesaplanan faiz tutarı 50.000 TL çıkmıştır.

---------------------------------------/----------------------------------------

131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 59.000

                        642 FAİZ GELİRLERİ    50.000

                        391 HESAPLANAN KDV 9.000

Adat kaydı

--------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------/----------------------------------------

642 FAİZ GELİRLERİ    50.000

                        690 DÖNEM KAR ZARARI 50.000

Gelir hesabının dönem kar zararına devri

--------------------------------------------------------------------------------

Görüldüğü üzere şirket 31.12. tarihinde 131 hesap ile 331 hesabı mahsup etmiştir. Oysa bu mahsup işleminin yıl sonunda yapılması hesaplanan adat tutarını hiçbir şekilde azaltmamıştır. Yukarıda da değinmiş olduğumuz üzere adat hesabı 01.01-31.12. arası 131 hesabın muavinine yapılır. 31.12. deki bir değişiklik hesaplanan adat tutarını azaltmayacaktır.

Bunun için mahsup işleminin yıl içinde peyderpey yapılması gerekmektedir. Ayrıca, yıl içinde mahsup işlemi yapılırken 131 hesabın eksi bakiyeye düşmemesine mutlaka özen gösterilmelidir.

Doğru uygulama:

ABC A.Ş. 131 hesap ile 331 hesabı yıl içinde muhtelif tarihlerde birbirine mahsup etmiştir.

--------------------------------10.01.2023--------------------------------

331 ORTAKLARA BORÇLAR  20.000

                        131 ORTAKLARA BORÇLAR   20.000

--------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------21.02.2023---------------------------------

331 ORTAKLARA BORÇLAR  10.000

                        131 ORTAKLARA BORÇLAR   10.000

--------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------31.03.2023---------------------------------

331 ORTAKLARA BORÇLAR  30.000

                        131 ORTAKLARA BORÇLAR   30.000

--------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------01.05.2023---------------------------------

331 ORTAKLARA BORÇLAR  20.000

                        131 ORTAKLARA BORÇLAR   20.000

--------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------18.05.2023---------------------------------

331 ORTAKLARA BORÇLAR  20.000

                        131 ORTAKLARA BORÇLAR   20.000

--------------------------------------------------------------------------------

Görüldüğü üzere şirket 100.000 TL’lik mahsup işlemini yıl içinde muhtelif tarihlerde yapmıştır.

31.12.2023 tarihinde yapılan adat sonucu şirket 30.000 TL faiz hesaplamıştır.

---------------------------------------------------/---------------------------------------

131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 35.400

                        642 FAİZ GELİRLERİ    30.000

                        391 HESAPLANAN KDV 5.400

Adat kaydı

--------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------/----------------------------------------

642 FAİZ GELİRLERİ    30.000

                        690 DÖNEM KAR ZARARI 30.000

Gelir hesabının dönem kar zararına devri

--------------------------------------------------------------------------------

Görüldüğü üzere, şirketin yıl içinde mahsup işlemi sonucu yapılan adat hesabı yıl sonunda yapılan mahsup işlemi sonucuna göre daha az çıkmıştır.

16.05.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.