Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

Özel Maliyetlerin İtfasında Sık Yapılan Hatalar

Değerli okurlar, bu hafta özel maliyet bedellerinin itfası sırasında en çok yapılan 2 hataya değinmek istiyorum. Yıl sonu işlemlerinin yapıldığı şu günlerde bu yazımız umarım faydalı olur.

Kiralanan Yer İçin Kullanıma Hazır Hale Gelmeden İtfa Yapılamaz

İktisadi kıymet kullanıma hazır hale gelmeden itfa yapılamaz. Bir başka deyişle, kiralanan yer bir yatırım yeri teşkil ediyor ve henüz kullanıma hazır halde değilse buraya yapılan her türlü harcama yapılmakta olan yatırımlarda izlenip kullanıma hazır hale geldikten sonra 264 Özel maliyetler hesabına virmanlanmak suretiyle amortismana tabi tutulmalıdır. Ayrıca aktifleştirildikten sonra kalan kira süresi dikkate alınarak amortisman ayrılmalıdır. [1]

5 Yıllık İtfa Süresi Sabit Bir Süre Değildir

Vergi Usul Kanunu’nun 327. maddesinde, özel maliyet bedellerinin kira süresine göre eşit yüzdelerle itfa edilmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır.  Ancak kira süresinin belirtilmemiş olması halinde itfa süresinin ne olması gerektiği konusunda kanunda bir açıklık yoktur.

Tekdüzen Hesap Planında, “264-Özel Maliyetler” hesabında bu hesabın işleyişi hakkında şu açıklamalar yapılmıştır.

“Yapılan harcamalar hesaba borç kaydedilir. Bu harcamalar kira süresi içerisinde, kira süresinin 5 yıldan fazla olması durumunda da beş yılda eşit tutarlarda amorti edilir.”

Uygulamada en çok yapılan hatalar bu noktada oluşmaktadır. Yani şirketlerin 8 yıllığına kiraladığı bir gayrimenkule yaptıkları değer artırıcı harcamalar için amortisman süresinin bazı durumlarda 5 yıl alındığı görülmüştür.

Özel maliyet bedelinin 5 yıl itfa süresinin sanki sabitmiş gibi yaygın bir kanı hakimdir. Oysa kanun çok açık. Gayrimenkul kaç yıllığına kiralandıysa itfa süreside o kadar yıldır.

Örnek: ABC A.Ş. 8 yıllığına kiraladığı bir gayrimenkule 10.000 TL değerinde bir harcama yapmıştır.

--------------------------------------------------------/----------------------------------

264 ÖZEL MALİYETLER HESABI                      10.000

191 İNDİRİLECEK KDV                                        1.800

                                                   320 SATICILAR HESABI     11.800

Özel maliyet harcaması kaydı

--------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------/----------------------------------

320 SATICILAR HESABI     11.800

                                                            102 BANKALAR   11.800

ödeme kaydı

--------------------------------------------------------------------------------------------

Yapılan hata:

Amortisman oranı: 1 / Ekonomik Ömür

Burada ekonomik ömür süresinin 8 yıl alınması gerekirken işletme tarafından 5 yıl olarak alınmıştır.

1 / 5 = 0,20 yani % 20 dir.

10.000 x % 20 = 2.000 TL yıllık amortisman tutarı

veya;

Amortisman tutarı: Tutar / Ekonomik Ömür

10.000 / 5 = 2.000 TL yıllık amortisman tutarı

Amortisman Tablosu

Yıllar	Yıllık Amortisman Tutarı	Birikmiş Amortisman	Kalan Tutar
2020 2021 2022 2023 2024	2.000 2.000 2.000 2.000 2.000	2.000 4.000 6.000 8.000 10.000	8.000 6.000 4.000 2.000

Dönem sonundaki muhasebe kaydı ise aşağıdaki gibi olacaktır

----------------------------------------31.12.2020------------------------------

770  GEN.YÖN.GİD.   2.000

                                                           268  BİR. AMORT.  2.000

Özel maliyetler amortisman kaydı

-------------------------------------------------------------------------------------

Doğru uygulama:

Amortisman oranı: 1 / Ekonomik Ömür

Burada ekonomik ömür süresinin 8 yıl alınması gerekirken işletme tarafından 5 yıl olarak alınmıştır.

1 / 8 = 0,125 yani % 12,5 dir.

10.000 x % 12,5 = 1.250 TL yıllık amortisman tutarı

veya;

Amortisman tutarı: Tutar / Ekonomik Ömür

10.000 / 8 = 1.250 TL yıllık amortisman tutarı

Amortisman Tablosu

Yıllar	Yıllık Amortisman Tutarı	Birikmiş	Kalan Tutar
		Amortisman
2020	1.250	1.250	8.750
2021	1.250	2.500	7.500
2022	1.250	3.750	6.250
2023	1.250	5.000	5.000
2024	1.250	6.250	3.750
2025	1.250	7.500	2.500
2026	1.250	8.750	1.250
2027	1.250	10.000	0

Dönem sonundaki muhasebe kaydı ise aşağıdaki gibi olacaktır

----------------------------------------31.12.2020------------------------------

770  GEN.YÖN.GİD.   1.250

                                                           268  BİR. AMORT.  2.000

Özel maliyetler amortisman kaydı

-------------------------------------------------------------------------------------

Görüldüğü üzere şirket gayrimenkulü 8 yıllığına kiralamış ve yapmış olduğu özel maliyet harcamalarını da 8 yılda itfa etmiştir.

 

---

[1] İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 25.01.2019 tarih ve 11395140-105[327-2016/VUK1-15890]-81060 sayılı özelgesi.

27.01.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.