Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

20 Soruda Varlık Barışı Yasası

1. Varlık barışı yasası neyi amaçlıyor ? 

Cevap) Varlık barışı yasası şirketler açısından 1/1/2008 tarihi önceki dönemler için bir nevi sigorta işlevi görmektedir. Varlık barışından yararlanmaya karar veripte 1/6/2009 tarihi itibariyle sahip olduğu ve şirket özkaynakları arasında yer almayan varlıkları yurt içinde ise yüzde 5 yurt dışında ise yüzde 2 vergisini ödeyerek sahibi olduğu şirkete koyanlar için 2004-2005-2006-2007 yılları arasında yapılacak vergi incelemelerinde bu getirdiği varlığın bedeli kadar vergi matrahı silinecektir.
 

2- Varlık barışı yasasından sahip olduğumuz hangi varlıkları yararlandırabiliriz?

Cevap) Yurt dışında sahip olunan para, döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile varlığı kanaat verici bir belgeyle ispat edilen taşınmazlar,

− Yurt içinde sahip olunan ancak işletmelerin özkaynakları içinde yer almayan bu türden varlıklar ile

− Yurt dışı iştiraklerden ve şubelerden elde edilen kazançlar, yurt dışı iştirak hisselerinin satışından ya da yurt dışında bulunan kurumların tasfiyesinden doğan kazançlar
 

3- Varlık barışından yararlanmak istiyorum ve babamın üstüne olan daireyi yasadan yararlandırabilir miyim? 

Cevap) Maalesef hayır. Yasa koyucu 1 Haziran 2009 tarihi itibariyle varlık gayrimenkul ise o varlığa sahip olduğunuzu tapu belgesi vs..ile tevsik etmenizi istiyor. Zira, varlık barışından yararlanmaya karar verdikten sonra başkalarının üzerine olan gayrimenkulleri kendi üzerinize almanız ve yasadan yararlanmanız şimdilik mümkün görünmüyor. Kısacası yasadan yararlandıracağınız varlık 1 Haziran 2009 tarihi itibariyle şirket özvarlıkları içersinde yer almayacak ve yine 1 Haziran 2009 tarihi itibariyle o varlığa zaten sahip olduğunuzu ispatlamanız gerekecektir.

 

4- Yurt dışında sahip olduğumuz varlıkları ispatlamada kullanacağımız kanaat verici vesikalar nelerdir? 

Cevap) Bunlar, devlet tarafından veya devlet güvencesinde tutulan kayıt ve sicilleri; banka, banker, aracı kurumlar ve benzeri mali kurumlar, posta idaresi, noter gibi kurum ve kuruluşların kayıt ve belgelerini ifade eder.

 

5- Kanunda geçen kanaat verici vesikalardan başka bunlara sahip olduğumuzu ispatlamada kullanacağımız belgeler nelerdir?

Cevap)

− Bankalar ile bankerlerin yaptıkları işlemlerle ilgili kayıtlar ve düzenledikleri belgeler,

− Aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, sigorta şirketleri ve benzeri mali kurumların kayıtları ve düzenledikleri belgeler,

− Posta idaresi nezdindeki çek hesabı ve düzenlenen diğer belgeler,

− Noter gibi kurum ve kuruluşların düzenledikleri senetler ve sözleşmeler ile diğer kayıt ve belgeler,

− Defter tutan mükelleflerin kayıtları ile bu kayıtlarda yer alan ve Vergi Usul Kanununun ikinci kitabının üçüncü kısmında belirtilen belgeler ile muadili belgeler,

− Şirketlerin ortaklık ve kooperatiflerin üyelik kayıtları
 

6- Varlık barışından yararlanabileceğimiz gayrimenkul/taşınmazlar nelerdir?

Cevap)

 − Arazi,

− Tapu siciline ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar,

− Kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümlerdir.
 

7- Varlık barışından yararlandığımız takdirde bunun muhasebesel boyutu nasıl olacaktır?

Cevap) Örneğin varlık barışından yararlandığınız tutar 1.000.000 TL olsun ve bunu nakit yerine gayrimenkul olduğunu düşünelim.

Öncelikle bu varlığın yurt içinde sahip olunan bir bir varlık olduğu ve yüzde 5 vergi alınacağını hatırlatmak gerekir. Böylece 1.000.000 TL için ödenen vergi ;

1.000.000 * 0,05 = 50.000 TL olacaktır,

----------------------------------------------/-------------------------------------------

689 KKEG     50.000

                                                           102      50.000

Varlık barışı vergisinin ödeme kaydı

------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------/-------------------------------------------

252                1.000.000,00

549            1.000.000,00

--------------------------------------------------------------------------------------------

Daha sonra 6 ay içersinde şirkete getirdiğiniz varlık kadar sermaye artışı yapmanız gerekmekte olup aşağıdaki kaydı yapmalısınız,

-----------------------------------------------/------------------------------------------

549            1.000.000,00

500            1.000.000,00

-------------------------------------------------------------------------------------------

 

8- Türkiye’de sahip olduğumuz varlıkları nasıl ve ne zamana kadar beyan edeceğiz?

Cevap) Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye’de bulunan ancak 1/6/2009 tarihi itibarıyla yasal defter kayıtlarında işletmelerin özkaynakları arasında yer almayan;

− Para, altın, döviz,

− Menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları,

− Taşınmazlar,

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren (31 Aralık 2009 Perşembe akşamına) kadar Türk Lirası değeriyle elektronik ortamda beyan edilebilecektir.
 

9- Şirketlerin kanuni temsilcileri, ortakları veya vekilleri adına görünen varlıklar da bu kanundan yararlanabilecek midir?

Cevap) Şirketlerin kanuni temsilcileri, ortakları ya da şirket veya şirketin ortakları adına Kanun kapsamına giren varlıkları 1/6/2009 tarihinden önce yetkili kuruluşlarca düzenlenen bir vekalet veya temsil sözleşmesine istinaden değerlendirmeye yetkili olanların, bu tarih itibarıyla sahip oldukları ve yurt dışında bulunan varlıklarının, şirket adına bildirim ve beyana konu edilerek Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi halinde Kanun hükümlerinden yararlanabilmesi mümkün olacaktır.
 

10- Varlıkların bildirim ve beyan değeri ne olacaktır?

Cevap) Gerek yurt dışında gerekse Türkiye’de bulunan varlıkların, vergi dairelerine beyan edilmesi ile banka veya aracı kurumlara bildirilmesinde ya da yasal defterlere kaydedilmesinde, bu varlıkların rayiç bedelinin Türk Lirası karşılığı esas alınacaktır.

Rayiç bedel, söz konusu varlıkların sahiplerince bildirim veya beyan tarihi itibarıyla belirlenen alım-satım bedeli olup bu bedelin gerçek durumu yansıtması gerekmektedir.

 

11- Serbest meslek kazanç defteri ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler nasıl bir kayıt işlemi yapacaklardır?

Cevap) Serbest meslek kazanç defteri ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerin, taşınmazlar dışındaki varlıklarını öncelikle banka veya aracı kurumlardaki hesaplara yatırmaları gerekmektedir. Bu şekilde banka veya aracı kurumlara yatırılarak varlığı ispatlanan varlıklar ile taşınmazların, beyan edilen değerleri üzerinden serbest meslek kazanç defteri ile işletme hesabı defterine kayıt edilmesi gerekmektedir.

Bu varlıklar dönem kazancının tespitinde gelir unsuru olarak dikkate alınmayacaktır.
 

12- Varlık barışından yararlandırdığımız varlıklar için ödene vergiler ile amortisman uygulaması ve gider boyutu nasıl olacaktır?

Cevap) Ödenen vergilerin, hiçbir suretle gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınması ya da başka bir vergiden mahsup edilmesi mümkün değildir.

Bildirilerek veya beyan edilerek yasal defter kayıtlarına intikal ettirilen taşınmazlar hakkında 213 sayılı Kanunda yer alan amortismanlara ilişkin hükümler uygulanmayacaktır.

İşletmeye kaydedilen bu varlıkların daha sonra elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gelirin veya kurum kazancının tespitinde gider veya indirim olarak kabul edilmeyecektir.
 

13- Varlık barışından yararlandıracağımız gayrimenkuller için damga ve harç vergisi ödeyecekmiyiz?

Cevap) Sermayeye ilave edilmek üzere anonim, eshamlı komandit ve limited şirketlerin aktifine kaydolacak taşınmazlara ilişkin tapuda yapılacak işlemler ile diğer sermaye artırımı işlemleri, damga vergisinden istisnadır.

Tapuda yapılacak işlemlere ilişkin istisna hükmünün uygulanabilmesi için mükellefler, Kanunda belirtilen beyannamenin verilmesini müteakiben, ilgili vergi dairesinden beyan edilen taşınmazların, tapu kayıtlarına ilişkin bilgileri de içerecek şekilde 5811 sayılı Kanun kapsamında şirket adına beyan edilerek özel fon hesabına alınan tutarın sermaye artırımında kullanılacağı ve bu çerçevede tapu işleminde harç ve damga vergisi aranılmayacağı hususunda bir yazı alarak, bu belgeyi ilgili tapu sicil müdürlüğüne ibraz edeceklerdir.”
 

14- Varlık Barışı Yasasının vergi incelemesinde nasıl bir avantajımız olacaktır.

Cevap) Bu yasa 1/1/2008 tarihinden ÖNCEKİ incelemelere bir avantaj getirmiştir. Bunu bir örnekle açıklayalım;

Örneğin şirketinize 2.000.000 TL gayrimenkul koydunuz ve bunun 100.000 TL vergisini ödeyerek 6 ay içersinde sermayeye ilave ettiniz. İleride bir vergi incelemesinde tarafınıza 3.000.000 TL matrah farkı çıktı. Böyle bir durumda vafrlık barışı ile ilgili şartları yerine getirmeniz halinde bu 3.000.000 TL matrah farkının  varlık barışından yararlandığınız tutar kadar olan kısmı yani 2.000.000 TL’si silinecek olup kalan 1.000.000 TL üzerinden KDV ve Kurumlar Vergisi tarhiyatı yapılacaktır.
 

15- Kapsama girmeyen incelemeler ve tarhiyatlar hangileridir?

Cevap) 1/1/2008 tarihinden önceki dönemlerle ilgili olarak Kanunun yürürlük tarihinden önce başlayan vergi incelemeleri sonucu bulunan matrah farkları üzerinden gerekli tarhiyatlar yapılacak ve bulunan matrah farklarından, bildirilen veya beyan edilen varlıklara ilişkin tutarların mahsup edilmesi söz konusu olmayacaktır.
 

16- Türkiye’de sahip olunan varlıklara ilişkin şartlar nelerdir?

Cevap) Bilanço esasına göre defter tutan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince Türkiye’de sahip olunan ve beyan edilen taşınmazlar dışındaki varlıklara ilişkin tutarların banka veya aracı kurumlarda açılacak hesaplara yatırılmak suretiyle yasal defter kayıtlarına intikal ettirilmesi ve beyan tarihinden itibaren altı ay içerisinde sermayeye ilave edilmesi gerekmektedir.

Herhangi bir nedenle, belirlenen süre içerisinde söz konusu varlıklara ilişkin tutarların sermayeye ilave edilmemesi halinde, bu yasadan yararlanılamayacaktır.
 

17- Serbest meslek kazanç defteri ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflere ilişkin şartlar nelerdir?

Cevap) Serbest meslek kazanç defteri ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerce Türkiye’de sahip olunan ve beyan edilen taşınmazlar dışındaki varlıklara ilişkin tutarların banka ve aracı kurumlardaki hesaplara yatırılması ve yasal defter kayıtlarına intikal ettirilmesi gerekmektedir.

Dolayısıyla, söz konusu varlıklara ilişkin tutarların banka ve aracı kurumlara yatırılmaması ve yasal defter kayıtlarına intikal ettirilmemesi halinde, bu yasadan yararlanılamayacaktır.
 

18- Beyan edilen verginin ödeme süresi ne zamana kadardır?

Cevap) Vergi dairelerine beyan edilen varlıkların değerleri üzerinden, vergi dairelerince % 5 oranında vergi tarh edilecektir. Bu şekilde hesaplanan vergi, tarhiyatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar ödenecektir.
 

19- 19 Haziran 2009 öncesinde vergi incelemesine başlamış olanlar bu yasadan yararlanabilirler mi?

Cevap) Maalesef hayır. Bu tarihten önce vergi incelemesine girenler bu yasadan yararlanamayacaktır.
 

20- Bütün vergi ve cezalar bu kanundan yararlanabilecek midir?

Cevap) Özel Tüketim Vergisi, Özel İletişim Vergisi,  Emlak vergisi, Damga vergisi, Gümrükten alınan vergiler ile Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük cezaları bu kanun kapsamında mahsup edilemeyecektir.

16.11.2009

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.