Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

Dövizli Alınan Kredilerin Faiz Değerlemeleri ve Muhasebe Uygulamaları

Finansman ihtiyacının karşılanmasında krediler önemli bir tutmaktadır. Dövizli alınan kredilerin vadesinin oldukça uzun olması ve faiz oranlarındaki düşüklük ise bunların cazibesini daha da artırmaktadır. Bir çok işletme dövizli aldıkları kredilerin ana para ve faizini aylık dönemler halinde değil vade gününde tek kalemde ödemektedirler. Burada, ana paraya ilişkin muhasebe kayıtları ve değerlemelerde herhangi bir sorun yaşanmazken faizlerin değerlemesi ve tahakkukunda ciddi sorunlar yaşanmaktadır. Öyle ki; ana para her geçici vergi döneminde değerlenirken faiz değerlemesi yapılmamaktadır. Böyle olunca , ödeme gününde kayıtlardaki faiz tutarı ile ödenen tutar arasında ciddi bir fark meydana gelmekte ve bu durum sonucu da vergi ziyaı oluşmaktadır. 

Bu çalışmada söz konusu kredilere ilişkin sadece faiz değerlemesi ve ve bu değerlemenin muhasebe kayıtlarına yer verilmiş olup ana paraya ilişkin işlemler göz ardı edilmiştir.  

Örnek Uygulama 

Kurum yurt dışından 12.08.2007 tarihinde  400.000 Euro kredi almış olup bu krediye ilişkin faiz ise 33.213  Euro’dur. Kredi faizi tek kalem olarak tamamı 28.09.2008 tarihinde ödenecektir.  

Öncelikle faiz hesaplamalarında gün bazlı işlem yapılması gerektiğinden kredinin kaç güne isabet ettiği bulunacaktır. Bunun için; 

28.09.2008 – 12.08.2008       = 413 gün.

33.213 / 413                           = 80,41 Euro günlük faiz gideri  

Şimdi ise 31.12.2007 ye kadar olan kıst dönem faiz giderinin hesaplanması için 12.08.2007’den 31.12.2007’ye gün sayısı hesaplanmalı 

31.12.2007 – 12.08.2007       = 141 gün

80,42 x 141                            =11.339 Euro Kıst Dönem Faiz Gideri 

 

Muhasebe kayıtlarında Euro’lu kayıtlara yer verilmemesi gerektiği halde takibin kolaylığı açısından bu kayıtlara da yer verilmiştir.

----------------------------------------31.12.2007-------------------------------- 

780.02                         11.339 Euro

780.02                         19.606 YTL 

300.02                         11.338 Euro

300.02                         19.606 YTL

1 YTL = 1,7102 Avro  Kıst Dönem Faiz Gideri

------------------------------------------------------------------------------------- 

 

2008 Yılının ilk geçici vergi döneminde 1 YTL = 2,0156 Avro olmuştur. Aynı şekilde 31.03.2008’e kadar olan dönem için kıst faizin hesaplanması dolayısıyla gün hesabı yapılmalı. 

31.03.2008 – 31.12.2007       = 91 Gün

80,42 x 91                              = 7.318,22 Euro

7.317,31 x 2,0156                  =14.751 YTL 

----------------------------------------31.03.2008-------------------------------- 

780.02              7.318,22 Euro

780.02             14.751 YTL 

300.02               7.318,22 Euro

300.02             14.751 YTL

1 YTL = 2,0156 Avro  1.Dönem Kıst Faiz Gideri

-------------------------------------------------------------------------------------

Söz konusu bakiyelerin takibinin kolaylığı açısından T tablosunda da bunları ayrıca belirtilmeye ihtiyaç duyduk. 

 

Şimdi ise 31.03 tarihli değerleme işlemini yapmamız gerekecektir. Buna göre, T tablosunda 18.657,44 Euro’nun karşılığı 34.357 YTL olarak görülmektedir. Oysa; 

18.657,44 x 2.0156 =37.605,93 YTL olması gerekir. Bu yüzden aşağıdaki değerleme kaydını yapmamız gerekir. 

----------------------------------31.03.2008------------------------------

780.02                         3.248,93 

300.02                         3.248,93 

1 YTL = 2,0156 Avro  1.Dönem Değerlemesi

---------------------------------------------------------------------------------------------

2008 Yılının ikinci geçici vergi döneminde 1 YTL = 1,9271 Euro olmuştur. Aynı şekilde 30.06.2008’e kadar olan dönem için kıst faizin hesaplanması dolayısıyla gün hesabı yapılmalı. 

30.06.2008 – 31.03.2008       = 91 Gün

80,42 x 91                              = 7.318,22 Euro

7.318,22 x 1,9271                  =14.103 YTL 

----------------------------------------30.06.2008-------------------------------- 

780.02              7.318,22 Euro

780.02             14.103     YTL 

300.02            7.318,22 Euro

300.02               14.103 YTL

1 YTL = 1,9271 Avro  2.Dönem Kıst Faiz Gideri

------------------------------------------------------------------------------------- 

 

Yukarıda da görüleceği üzere 25.976,66 Euro’nun karşılığı 51.708 YTL dir. Ama bu değerleme öncesi değerdir. Değerlemeyi yapmamız için 25.976 Euro’yu 30.06.2008 tarihli kur ile çarpıp aradaki farkı gelir veya gider hesaplarına atmamız gerekir. Şöyle ki; 

25.976,66 x 1,9271 = 50.060 YTL. Bu tutar bizim yeni bakiyemizdir.

51.708 – 50.060 = 1.648 YTL. Böylece kredi faiz borcumuz bir önceki döneme göre 1.648 YTL azalmıştır. 

---------------------------------30.06.2008----------------------------

300.02                         1.648 

646            1.648

1 YTL = 1,9271 Avro  2.Dönem Değerlemesi

---------------------------------------------------------------------------------------- 

2008 Yılının üçüncü geçici vergi döneminde 1 YTL = 1,8864 Avro olmuştur. Aynı şekilde 30.09.2008’e kadar olan dönem için kıst faizin hesaplanması dolayısıyla gün hesabı yapılmalı. 

30.09.2008 – 30.06.2008       = 90 Gün

80,42 x 90                              = 7.238 Avro

7.317,31 x 2,0156                  =13.653 YTL 

----------------------------------------30.09.2008-------------------------------- 

780.02              7.238 Avro

780.02             13.653 YTL 

300.02             7.238 AVRO

300.02           13.653  YTL

1 YTL = 1,8864 Avro  3.Dönem Kıst Faiz Gideri

-------------------------------------------------------------------------------------

 

Yukarıdaki bakiyeye göre 3. dönem değerleme öncesi 33.213 Euro’nun YTL tutarı kayıtlarımızda 63.713 YTL olarak yer almaktadır. 30.09.2008 tarihli değerleme günü aşağıdaki işlemi yaparız; 

33.213 x 1,8864 =62.653 YTL. Değerleme sonucu yeni bakiyemiz 62.653 YTL olmuş ve böylece borcumuzda (63.713 – 62.653 =) 1.060 YTL lik bir azalma olmuştur. Değerleme kaydı aşağıdaki gibi olacaktır; 

------------------------------------------30.09.2008--------------------------

300.02                         1.060 

646      1.060

1 YTL = 1,8864 Avro  3.Dönem Değerlemesi

------------------------------------------------------------------------------------------------

Son dönem kaydını da attıktan sonra faizin tamamının ödenmesi aşamasına gelinmiştir.  

33.213 x 1.8864 = 62.653 YTL toplam ödeme yapılacaktır. 

----------------------------------------30.09.2008-------------------------

300.02             62.653

102      62.653

Faiz ilişkin borcun tamamının ödenmesi

------------------------------------------------------------------------------- 

SONUÇ 

Yukarıdaki kayıtlarda da görüleceği üzere geçici vergi döneminde kıst dönem faiz tahakkukunun yanında ayrıca bakiye değerlemesi de yapılmıştır. İşletmelerin bir çoğu bakiye değerlemesini göz ardı edip ödeme anında değerlemeyi yapmaktadırlar. Böyle olunca, ödenen tutar ile kayıtlardaki tutarın değerlemesi sonucu oluşan tutar arasındaki fark çok büyük olacak ve olası bir incelemede işletmeyi sıkıntıya sokabilecektir.

05.11.2008

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.