Kerim Çoban
E.Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi
Çoban Gümrük Dış Ticaret Denetim Danışmanlık ve
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği A. Ş.
k.coban0306@gmail.com

Geçici İthalat İşlemleri (3)

Taşıtlara İlişkin Süreler: 1) 19.maddede belirtilen süreler saklı kalmak kaydıyla; a) Demiryolu taşıtlarına oniki (12) ay,

b) Demiryolu taşıtları dışında kalan ticari kullanıma mahsus taşıtlara, yolcuların taşınması, alınması ve yerleştirilmesi, eşyanın yüklenmesi ve boşaltılması, nakliye ve bakım işleri gibi geçici ithal talebine esas olan faaliyetlerin gerçekleştirilmesi için gereken kadar,

c-1. Öğrenim görmek amacıyla gelen bir öğrencinin yerleşim yerinde adına kayıtlı kişisel kullanıma mahsus kara taşıtına, öğrencinin bu amaçla Türkiye Gümrük Bölgesinde kalacağı süre kadar,

2. Belirli bir süre ile görevini yerine getirmek amacıyla gelen kişilerin, kişisel kullanıma mahsus kara taşıtına, görev süresi boyunca,  

3. Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik emeklilerin kişisel kullanıma mahsus kara taşıtına iki yıl,    

4. Türkiye’de oturma iznine sahip Türkiye Gümrük Bölgesi dışından emekli yabancıların kişisel kullanıma mahsus kara taşıtına ikamet izinleri kadar,

5. Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarına yirmidört (24) ay, binek ve yük hayvanları ile bu hayvanların çektikleri taşıtlara altı ay,

6. 1 ila 5 numaralı alt bentlerde belirtilen sürelerin tamamını kullanmış veya yerleşim yeri şartını sağlayamayan; Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği ülkelerinde yerleşik kişilerin ikamet yerlerinde adlarına kayıtlı olan kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarına yılda bir kez olmak üzere bir ay, ç) Kişisel kullanıma mahsus hava taşıtlarına altı (6) ay, d) 12/3/1982 tarihli ve 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında getirilenler hariç kişisel kullanıma mahsus diğer deniz ve iç su yolları taşıtlarına onsekiz (18) ay, süre ile geçici ithalat izni verilir.

Diğer bir değişle; Demiryolu taşıtlarına bir yıl, demiryolu taşıtları dışında kalan ticari kullanıma mahsus taşıtlara (yolcuların taşınması, alınması ve yerleştirilmesi, eşyanın yüklenmesi ve boşaltılması, vb) bu hizmetlerin gerektirdiği süre kadar, öğrenim için veya görevli olarak yurt dışından gelen öğrenciler ve görevliler için Türkiye’deki öğrenim veya görev süreleri kadar, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik emeklilerin kişisel kullanıma mahsus kara taşıtına iki yıl, Türkiye’de oturma iznine sahip yurtdışından emekli yabancıların kişisel kullanıma mahsus kara taşıtına ikamet izinleri kadar, Türkiye’ye getirilen kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarına iki yıl, binek ve yük hayvanları ile bu hayvanların çektikleri taşıtlara altı ay, kendilerine tanınan süreleri doldurmuş Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği ülkelerinde yerleşik kişilerin ikamet yerlerinde adlarına kayıtlı olan kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarına yılda bir kez olmak üzere bir ay, kişisel kullanıma mahsus hava taşıtlarına altı ay, Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında getirilenler hariç kişisel kullanıma mahsus diğer deniz ve iç su yolları taşıtlarına onsekiz ay, süre ile geçici ithalat izni verilir (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı maddelerinin Uygulanması Hakkında 2009/15481 Sayılı Karar’ın 20.maddesi).

Taşıtların Girişine İzin Verilmeyeceği ve Belgelerin Geçerli Sayılmayacağı Haller:

1) Mülkiyet belgesi yoksa veya mülkiyet belgesi bir başka kişi adına düzenlenmişse, ya da taşıtın kullanımına yetkili olunduğuna ilişkin geçerli bir vekâletname veya belge ibraz edilmemiş ise,

2) Sigorta poliçelerinin süreleri bitmiş ya da Türkiye’nin tamamını kapsamıyorsa veya uluslararası geçerliliği olan Yeşil Kart Sorumluluk Sigortasında (green card-carte verte) Türkiye rumuzu "TR"nin üzeri çizilmişse, taşıtların girişine izin verilmez.

3) Gümrük geçiş karnelerinin geçerlilik süreleri yoksa geçerlilik süreleri bitmiş ya da geçerli olmayan ülkeler arasında Türkiye’nin ismi bulunuyorsa,

4) Belgelerin üzerinde kazıntı, silinti yapılmış ve usulüne uygun olarak düzeltilip imzalanıp kaşelenmemiş ise, bu belgeler kabul edilmez (Gümrük Yönetmeliği’nin 392.maddesi).

- 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında getirilen taşıtlar, anılan Kanunda belirlenen sürelere tabidir. Aynı tip ve aynı kıymetteki demiryolu taşıtının ihraç veya yeniden ihraç edilmesi durumunda, yapılan bir anlaşmaya bağlı olarak müşterek kullanılan ve Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişinin tasarrufuna bırakılan demiryolu taşıtıyla ilgili geçici ithalat rejimi sona erdirilir (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı maddelerinin Uygulanması Hakkında 2009/15481 Sayılı Karar’ın 20 ve 21.maddesi).

Paletler: 2009/15481 Sayılı Karar’ın 3.maddesinin birinci fıkrasının (r) bendinde tanımlanan paletler için geçici ithalat izni verilir. Aynı tür ve aynı kıymette olan paletin ihraç veya yeniden ihraç edilmesi durumunda, daha önce geçici ithaline izin verilen palet ile ilgili geçici ithalat rejimi sona erdirilir (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı maddelerinin Uygulanması Hakkında 2009/15481 Sayılı Karar’ın 22.maddesi).

- Geçici ithalat kapsamında ithal edilen ambalaj malzemelerinin ayniyetine uygun biçimde yeniden ihraç edilmesi gerekmekte olup, Tek Pencere Sistemi (TPS) üzerinde ihracat yapılabileceği beyan edilen firmanın geçici ithal eşyasını ayniyetine uygun biçimde yeniden ihraç etmesi gerekmektedir. İzin sahibi firma tarafından ihracat yapma yetkisi verilen başka bir firmanın yapacağı ihracat işlemi dolayısıyla tespit edilecek usulsüz işlemlerde, ziyaa uğratılan gümrük vergilerinden izin sahibi ve ihracatçı firma müştereken ve müteselsilen sorumludur (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2018/08 Sayılı Genelgesi).

Örnek 5: İhracatçı A firmasının, yapacağı ihracatlarda kullanılmak üzere yurt dışından tam muafiyet kapsamında geçici ithalat şeklinde paletler ithal ettiğini, daha sonra ekonomik kriz nedeniyle İhracatçı     A firmasının söz konusu paletleri yurtdışı/ihracat edilmek üzere B firmasına devrettiğini ve B firmasının söz konusu eşyaların ihracı sırasında birtakım usulsüz/mevzuata aykırı işlem yaptığını varsayalım.           Öyle bir dudumda ziyaa uğratılan gümrük vergilerinden izin sahibi A firması ile ihracatçı B firması müştereken ve müteselsilen sorumludur.

Konteyner: 1-a) Sahibinin veya işletmecisinin kimliği, b) Sahibi veya işletmecisi tarafından verilen ayırt edici işaret ve rakamlar, sabitleştirilmiş teçhizatı dahil dara ağırlığı, c) Hava taşımacılığında kullanılan konteyner hariç, konteynerin ait olduğu ülke, bilgilerinin görülebilen uygun bir yerine, çıkarılmayacak şekilde işaretlendiği anlaşılan konteynere geçici ithalat izni verilir.

2) Ancak, kombine demiryolu taşımacılığında takas edilerek kullanılan konteyner için birinci fıkranın (b) bendinde belirtilen bilgilerin yer alıp almadığı hususu aranmaz.

3) Konteynerin yeniden ihraç edilmeden önce dahili trafikte bir defa kullanılmasına izin verilir.

Geçici ithal edilen konteynerlerin geçici ithalat rejimine ilişkin işlemleri, Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formu ile elektronik ortamda yapılmakta ve gümrük idarelerince bu kapsamda yapılan işlemler için ayrıca başka bir belge ve teminat aranmamaktadır. Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formu, konteynerin sahibi, işletmecisi veya bunların temsilcisi tarafından elektronik ortamda verilmekte, form tescil edilmekte, giriş gümrük idaresince bilgilerin doğruluğu araştırılmakta ve formdaki bilgiler onaylandıktan sonra konteynerin gümrüklü sahadan ayrılmasına izin verilmektedir. Geçici ithal edilen konteynerin yeniden ihracında; Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formu, sahibi, işletmecisi veya bunların temsilcileri tarafından verilmekte, form tescil edilmekte, çıkış gümrük idaresince formdaki bilgilerin doğruluğu incelenerek form bilgileri onaylandıktan sonra konteynerin yurtdışına çıkışına izin verilmektedir. Yukarıda işlemleri açıklanan geçici ithal edilen konteynerler içindeki eşyanın beyanı, konteynerlerden bağımsız olarak eşyanın tabi tutulacağı gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma göre ayrıca yapılmaktadır. Eşya taşınmasında kullanılan nakil vasıtalarında olduğu gibi konteynerler, İstanbul Sözleşmesi ve anılan Yönetmelik kapsamında taşıma aracı niteliğinde olması nedeniyle sahibi, işleticisi veya bunların temsilcilerinin izni dahilinde konteynerlere başka firmaların eşyasının konulması, konteynerlerin içinde bulunan eşyanın taşımasından sorumlu firmalar tarafından nakledilmesi ve yurtdışı edilmesi mümkün bulunmaktadır. Bu çerçevede, konteynerin sahibi, işleticisi veya bunların temsilcileri dışında konteynerin içinde bulunan eşya ile birlikte eşyanın taşımasını üstlenen başka firma tarafından yurtdışı edildiği durumda konteynerin gümrük işlemlerinde, geçici ithalat işlemleri aşamasında Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunu düzenleyen konteyner sahibi, işleticisi veya bunların temsilcisi tarafından yeniden ihraç aşamasında Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunun düzenlenmesi ve çıkış gümrük idaresince form işlemlerinin tamamlanması gerekmektedir (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı maddelerinin Uygulanması Hakkında 2009/15481 Sayılı Karar’ın 23.maddesi, Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2018/17 sayılı Genelgesi ).

Yolcular Tarafından İthal Edilen Kişisel Ve Sportif Amaçlı Eşya: Türkiye Gümrük Bölgesinde ikamet etmediği halde, bu bölgeye geçici olarak gelen yolcuların seyahatleri sırasında kişisel ve sportif amaçlarla kullanacağı Ek-1’deki listede yer alan makul miktardaki eşyaya, geçici ithalat izni verilir (2009/15481 Sayılı Karar’ın 24.maddesi).

Gemi Adamlarının İhtiyaç Malzemesi: Gemi adamlarının ihtiyacına yönelik olarak;

a) Uluslararası deniz trafiğine kayıtlı bir gemide,

b) Mürettebat tarafından geçici olarak gemiden kıyıya indirilmesi durumunda kıyıda,

c) Kültürel, sosyal veya dini amaçlarla düzenli hizmet veren ve kâr amacı gütmeyen kuruluşlar tarafından bu kuruluşlarda, kullanılmak amacıyla getirilen Ek-2’deki listede yer alan ihtiyaç malzemesine, geçici ithalat izni verilir (2009/15481 Sayılı Karar’ın 25.maddesi).

Kriz Hali İçin Gönderilen Yardım Malzemesi: Türkiye Gümrük Bölgesindeki kriz hali nedeniyle bir kamu kuruluşuna veya kamu kuruluşları tarafından yetkili kılınan kuruluşlar adına gönderilen yardım malzemelerine, geçici ithalat izni verilir. Türkiye Gümrük Bölgesindeki kriz hali nedeniyle 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca bir kamu kuruluşuna veya kamu kuruluşları tarafından yetkili kılınan kuruluşlar adına gönderilen yardım malzemesine ilişkin gümrük işlemlerinin, hızlı ve etkili bir şekilde yürütülebilmesi için aşağıda belirtilen şekilde işlem yapılması gerekir. Mezkûr Bakanlar Kurulu Kararının 26.maddesi kapsamında yer alan ve Türkiye’ye geçici olarak getirilen eşyanın, Mülki İdare Amirinin görevlendireceği kişinin başkanlığında Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü ile Gümrük Müdürlüğü yetkililerinden oluşacak bir heyet marifetiyle ayniyet tespiti yapılarak anılan heyet tarafından imzalı eşya listesi (Ek-1) ile birlikte eşyanın yetkili kuruma teslimi ve eşyayı teslim alan kurum tarafından düzenlenmiş taahhütnamenin (Ek-2) gümrüğe ibrazına müteakip eşyanın girişine izin verilir (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı maddelerinin Uygulanması Hakkında 2009/15481 Sayılı Karar’ın 26.maddesi, Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2009/122 sayılı Genelgesi).

Örnek 6: 24.01.2020 tarihinde Elazığ’da meydana gelen deprem nedeniyle 25.01.2020 tarihinde kardeş ülke Azerbaycan’dan büyük bir kurtarma ekibinin yanlarında çok miktarda çeşitli yardım malzemeleriyle birlikte Türkiye’ye geldiğini varsayalım. Elazığ Valiliğinin görevlendireceği kişinin başkanlığında Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü ile ilgili Gümrük Müdürlüğü yetkililerinden oluşacak bir heyet marifetiyle söz konusu eşyaların ayniyet tespiti yapılarak anılan heyet tarafından imzalı eşya listesi ile birlikte eşyanın yetkili kuruma teslimi ve eşyayı teslim alan kurum tarafından düzenlenmiş taahhütnamenin gümrüğe ibrazını müteakip eşyanın girişine izin verilir.

Tıbbi ve Cerrahi Teçhizat İle Laboratuvar Malzemesi: Türkiye Gümrük Bölgesinden temin edilememesi nedeniyle hastane ya da başka bir tıbbi kuruluşun acil ihtiyacını karşılamaya yönelik olarak, bu kuruluşlara teşhis veya tedavi amacıyla bedelsiz gönderilen ve Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişiye ait tıbbi ve cerrahi teçhizat ile laboratuvar teçhizatına, geçici ithalat izni verilir (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı maddelerinin Uygulanması Hakkında 2009/15481 Sayılı Karar’ın 27.maddesi).

Örnek 7: Türkiye’deki Corona virüs (Covid-19) vakalarının artması nedeniyle Çin Halk Cumhuriyeti'nin bedelsiz olarak başta Corona virüs hızlı tanı kitleri olmak üzere çeşitli tıbbi ekipman ve yardım malzemeleri gönderdiğini varsayalım. Söz konusu tıbbi ekipman ve yardım malzemelerine Türkiye’ye geçici ithalat izni verilir.  

Canlı Hayvanlar ve Bunlara Ait Teçhizat İle Sınır Bölgelerinde Kullanılan Araç ve Gereçler: Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bir kişiye ait ve Ek-3’teki listede sayılan amaçlar için getirilen hayvanlara, geçici ithalat izni verilir. Geçici ithal edilen hayvanlardan doğan ve ticari değeri bulunan hayvanlar da bu rejime tabi tutulmuş sayılır. a) Türkiye Gümrük Bölgesine komşu bir sınır bölgesinde yerleşik bir kişiye ait olan ve bu komşu sınır bölgesinde yerleşik bulunan bir kişi tarafından, b) Sınır bölgesinin genel altyapı inşası, bakımı ve tamiri için gerekli olan ve kamu kuruluşlarının sorumluluğu altında, sınır bölgesinde kullanılmak amacıyla getirilen eşyaya, geçici ithalat izni verilir (2009/15481 Sayılı Karar’ın 28.maddesi).

Ses, Görüntü Veya Veri Taşıyan Eşya: Aşağıda yer alan ses, görüntü veya veri taşıyan eşyaya geçici ithalat izni verilir; a) Ticari kullanımdan önce görülmek üzere gönderilen sinema filmlerinin pozitifleri, basılı ve işleme tabi tutulmuş ve diğer kayıtlı görüntü taşıyan eşya.

b) Ses, dublaj veya çoğaltma amacıyla gönderilen filmler, manyetik bantlar ve teller ile diğer ses veya görüntü taşıyan eşya.

c) Ücrete tabi olarak toplu gösterime sunulmadığı sürece, yabancı ürünlerin işlevini veya mahiyetini tanıtan filmler.

ç) Otomatik veri işlemede kullanılmak üzere ücretsiz olarak gönderilen veri taşıyan eşyaya geçici ithalat izni verilir (2009/15481 Sayılı Karar’ın 29.maddesi).

Not: Bu konu hakkında ayrıntılı bilgi edinmek isteyenler; 12.06.2019 tarihinde ‘Muhasebetr’ sitesinde yayınlanan “Veri ve Komutların İthali ve İhracı” isimli makalemize müracaat edebilirler.

Turistik Reklam Malzemesi: Turistik tanıtıma yönelik Ek-4’teki listede yer alan reklam malzemesine, geçici ithalat izni verilir (2009/15481 Sayılı Karar’ın 30.maddesi).

Mesleki Teçhizat: 1) Ek- 5’deki listede yer alan; a) Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişiye ait olan, b) Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişi veya bu kişi tarafından Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik olup olmadığına bakılmaksızın istihdam edilen kişi tarafından getirilen, c) Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişi tarafından ya da onun denetimi altında kullanılan, mesleki teçhizata, geçici ithalat izni verilir.

2) Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişi ile yapılan ortak yapım sözleşmesi kapsamında televizyon programı, görsel-işitsel eser yapımında kullanılmak amacıyla, Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişiye gönderilen sinematografik teçhizatın geçici ithaline birinci fıkranın (c) bendindeki koşul aranmaksızın izin verilir.

3) Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişinin taraf olduğu radyo ve televizyon programlarının ortak yapımında, mesleki teçhizat kiralamaya konu olabilir. 

4) El aletleri hariç olmak üzere, sınai üretim ve ambalajlama işlerinde, doğal kaynakların işlenmesinde, binaların inşasında, tamir veya bakımında ya da toprak hafriyatı gibi işlerde kullanılacak teçhizat bu maddenin uygulanmasında mesleki teçhizat olarak değerlendirilemez (2009/15481 Sayılı Karar’ın 31.maddesi).

Pedagojik Materyal ve Bilimsel Malzeme: 1) Ek-6’daki listede yer alan; a) Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bir kişiye ait olan, b) Ticari amaç gütmemek üzere öğretim, bilimsel araştırma veya mesleki eğitim amacıyla kurulan özel veya kamu kurumları tarafından kuruluş amaçları doğrultusunda kendi sorumlulukları altında kullanılmak için getirilen, c) Getiriliş amacına uygun miktarda olan, ç) Ticari amaç dışında kullanılmak üzere getirilen, pedagojik materyal ile Ek-7’deki listede yer alan eğitim, bilimsel veya kültürel faaliyetlerle bağlantılı olarak gönderilen diğer eşyaya geçici ithalat izni verilir (2009/15481 Sayılı Karar’ın 32.maddesi).

Ambalajlar: 1) Dolu olarak getirildikleri takdirde boş veya dolu olarak ya da boş olarak getirildikleri takdirde dolu olarak yeniden ihraç edilmek istenen ambalajlara geçici ithalat izni verilir.

2) Bu kapsamda geçici ithaline izin verilen ambalajlar, ihraç veya yeniden ihraç eşyasının dışındaki bir eşyanın ambalajı olarak kullanılamaz.

3) Tam muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimi kapsamında boş olarak geçici ithal edilmesine karşılık, dolu olarak yeniden ihraç edilmediği tespit edilen ambalajlar için Kanunun 184.maddesi uyarınca gümrük yükümlülüğü doğar. Bu eşyaya, gümrük yükümlülüğünün doğmasından itibaren kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimi uygulanır (2009/15481 Sayılı Karar’ın 33.maddesi).

- 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 33.maddesine göre geçici ithalat izni, boş olarak getirilerek dolu olarak ihraç edilecek ambalajlara verilmektedir. Dolu olarak yeniden ihraç edileceği beyan edilmek suretiyle tam muafiyet kapsamında boş olarak geçici ithal edilen ambalaj maddelerinin tekrar boş olarak ihraç edilmek istenilmesi durumunda anılan Kararın 33.maddesinin 3.fıkrası uyarınca Gümrük Kanununun 184.maddesinin 2.fıkrasının (b) bendine göre geçici ithalat beyannamesinin tescil tarihinde gümrük yükümlülüğü doğmaktadır. Söz konusu ambalajlara Gümrük Kanununun 133.maddesi uyarınca kısmi muafiyet kapsamında yurtta kaldığı her ay için eşyanın serbest dolaşıma girmiş olması halinde alınacak vergiler tutarının % 3’ü oranında vergi tahsil edilmek suretiyle işlem yapılması gerekir.

- Geçici ithalat rejimine tabi tutulmasını müteakip kullanımı sonucunda kırılan, bozulan ve bir daha kullanılamayacak duruma gelen ambalajların 4458 sayılı Gümrük Kanununun 164.maddesinin 1.fıkrası çerçevesinde hazineye hiçbir masraf getirmeyecek şekilde gümrük idaresinin gözetiminde imhası mümkün bulunmakta olup, imhası talep edilen söz konusu eşyanın tahrip olmasının Gümrük Kanununun 186.maddesinde belirtilen nedenlerden kaynaklandığının kanıtlanması halinde gümrük yükümlülüğü doğmamaktadır.

- 2009/15481 sayılı Kararın 22.maddesinin 2.fıkrasına göre geçici ithal edilmiş paletler yerine aynı tür ve kıymetteki (aynı GTİP ve kıymetteki) paletlerin ihraç veya yeniden ihraç edilmesi, yurtdışı edilmesi halinde geçici ithalat rejiminin sonlandırılması gerekir.

- 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 131.maddesine istinaden ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle Geçici İthalat Rejimine tabi ambalajların ithalatı, Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında (1) Seri No.lu Tebliğ’in 3.1.6.maddesi uyarınca damga vergisinden istisnadır. 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’na eklenen Ek-2 ve 492 sayılı Harçlar Kanunu’na eklenen Ek-1’inci madde hükümleriyle döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin işlemler ve bu işlemlerle ilgili olarak düzenlenen kağıtlar, damga vergisi ve harçtan istisna edilmiştir. 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 131.maddesine istinaden ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle Geçici İthalat Rejimine tabi tutulan ambalajların, dolu olarak yeniden ihracında düzenlenen beyannamelerin damga vergisinden istisnadır.  

- Gümrük Yönetmeliğinin 384.maddesi uyarınca, Onaylanmış Kişi Statüsü (OKS) sahibi firmalarca geçici ithalat rejimine tabi tutulan belirlenmiş GTİP’lerdeki ambalajların işlem göreceği hat ile ilgili olarak kolaylaştırıcı düzenlemeler yapılmıştır. Bu kapsamdaki ambalajların yeniden ihracında ayniyet tespiti gerekçesiyle ayırt edici özelliklerin aranmaması, geçici ithalata konu ambalajlar ile aynı GTİP’te yer alması kaydıyla ambalajların tip, ebat, hacim ve ağırlığına bakılmaksızın yurtdışı edilmesi halinde geçici ithalat rejiminin sonlandırılması mümkün olup, Gümrük Kanununun 67.maddesi çerçevesinde söz konusu ambalajların GTİP itibariyle adet bazında takip edilmesi yeterli bulunmaktadır.  

- Geçici ithal edilen ambalajların geçici ithalat işlemini yapan yükümlü dışında başka bir firma tarafından yeniden ihracının gerçekleştirilmesi halinde işlemlerin aşağıdaki şekilde yapılması uygun bulunmuş olup; a) Tek Pencere Sisteminde (TPS) yapılan izin başvurularında, geçici ithal edilen ambalajları ihraç edecek firma bilgileri sisteme girilir. İhracat yapma yetkisi verilen firmanın; dış ticaret sermaye şirketi, sektörel dış ticaret şirketi niteliğinde olması veya idaresi ve murakabesi ve/veya sermayesi bakımından aralarında vasıtalı veya vasıtasız şirket ilişkisi bulunan aynı gruba ait imalatçı firmaların ihracat işlemlerini gerçekleştiren yine bu gruba ait olan dış ticaret veya pazarlama şirketi olan grup ihracatçısı olması gerekir.

b) Geçici ithalat kapsamında ithal edilen eşyanın ayniyetine uygun biçimde yeniden ihraç edilmesi gerekmekte olup, TPS üzerinde ihracat yapılabileceği beyan edilen firmanın geçici ithal eşyasını ayniyetine uygun biçimde yeniden ihraç etmesi gerekmektedir. İzin sahibi firma tarafından ihracat yapma yetkisi verilen firmanın yapacağı ihracat işlemi dolayısıyla tespit edilecek usulsüz işlemlerde, ziyaa uğratılan gümrük vergilerinden izin sahibi ve ihracatçı firma müştereken ve müteselsilen sorumludur.     

c) TPS üzerinde ihracat yapabileceği beyan edilen firma tarafından geçici ithalata konu ambalajın yeniden ihraç edilmesi durumunda yeniden ihracat işlemi, geçici ithalat izinlerinin kapatılmasında kullanılır Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2010/10 sayılı Genelgesi).

Örnek 8: İhracatçı A firması tarafından, ihraç edilecek eşyalarda -ambalaj malzemesi- kullanılmak üzere Almanya’dan çeşitli cins ve ebatlarda ambalaj malzemelerinin 01.01.2020 tarihinde Türkiye’ye tam muafiyet kapsamında geçici ithalinin yapıldığını, söz konusu eşyaların bir kısmının planlandığı şekilde ihraç ürünleriyle birlikte Almanya’ya ihraç edildiğini, bir kısmının ise Türkiye’de bırakıldığını, Türkiye’de bırakılan eşyalar için 5.000-TL Almanya’daki D firmasına kira ödendiğini varsayalım. Söz konusu eşyalardan Türkiye’de bırakılanların, Türkiye’de bırakıldıklarının öğrenildiği tarihte (örneğin 01.03.2020 tarihinde) gümrük yükümlülüğü doğmuş olup, bahse konu eşyalar için 01.03.2020 tarihin itibaren kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimi uygulanır, Türkiye’de kaldığı her ay için toplam vergi tutarının % 3’ü gümrük vergileri olarak tahsil edilir. Öte yandan, D firmasına ödenen 5.000-TL,     D firması için bir menkul/gayrimenkul kazancı olduğu için dar mükellefiyet kapsamında sorumlu sıfatıyla 2 nolu KDV beyannamesi ve muhtasar beyanname ile ilgili vergi dairesine beyanda bulunularak 5.000-TL üzerinden % 18 KDV ile % 10 stopaj ödenmesi gerekir (Türkiye – Almanya arasında Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması gereki Gayri Maddi haklarda ve gayrimaddi kazançlarda vergi oranı % 10 olduğu için).

Özel Nitelikteki Eşya: 1) Aşağıda yer alan özel nitelikteki eşya için geçici ithalat izni verilir;

a) Mülkiyeti Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bir kişiye ait olan ve kullanımı sonucunda elde edilen ürünün en az % 75'inin Türkiye Gümrük Bölgesinden ihraç edilmesi koşuluyla, bu bölgede yerleşik kişiye imalat işlerinde kullanılmak üzere gönderilen ölçme, kontrol, test araçları ve benzeri diğer araçlar ile kalıp, çizim, taslak ve benzeri diğer araçlar.

b) Mülkiyeti Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bir kişiye ait olan ve bu kişi tarafından Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik bir kişiye tamamı ihraç edilecek ürünün imalatında kullanılmak üzere, bedelsiz gönderilecek özel alet ve araçlar.

c) Test, deneme veya tanıtıma tabi tutulmak amacıyla gönderilen eşya,

ç) Test, deneme veya tanıtımın gerçekleştirilebilmesi için kullanılması gereken eşya,

d) Niteliği gereği eşyanın reklamının yapılması veya eşyanın belirgin özelliğinin tanıtılması amacıyla gönderilen eşya,

e) Test veya denemeye tabi tutulmayı içeren satış sözleşmesine konu eşya,

f) (c), (ç), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen eşya, anılan bentlerde belirtilen getiriliş amacı dışında başka bir amaçla kazanç elde etmek için kullanılamaz.

2009/15481 Sayılı Karar’ın 34.maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen test ve denemeye tabi tutulmak amacıyla gönderilen eşyanın; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından Ar-Ge Merkezi Belgesi verilen firmalar tarafından geçici ithal edilmesi durumunda 24 aya kadar tam muafiyet kapsamında geçici ithal edilmesi, diğer firmalar tarafından geçici ithal edilmesi halinde ise 6 ay süreyle tam muafiyet kapsamında geçici ithal edilmesi mümkündür. Söz konusu eşya için süre uzatımı talebinde bulunulması durumunda, süre uzatım talebinin yetkilendirilmiş gümrük müşaviri tarafından düzenlenecek GC1 kodlu tespit raporuna göre Gümrük Yönetmeliğinin 380.maddesi kapsamında gümrük idaresince değerlendirilmesi, süre uzatımının uygun bulunması halinde ek süre boyunca tam muafiyet uygulamasına devam edilmesi gerekmektedir. Diğer taraftan, geçici ithalat rejimi kapsamında test ve denemeye tabi tutulması sonucunda hasar gören, bozulan veya bir daha kullanılamayacak hale gelen eşyanın, Gümrük Kanununun 164.maddesinin birinci fıkrası çerçevesinde hazineye hiçbir masraf getirmeyecek şekilde gümrük idaresinin gözetiminde imhası mümkün bulunmakta olup, imhası talep edilen söz konusu eşyanın tahrip olmasının Kanunun 186.maddesinde belirtilen nedenlerden kaynaklandığının kanıtlanması halinde gümrük yükümlülüğü doğmamaktadır (2009/15481 Sayılı Karar’ın 34.maddesi, Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2014/16 sayılı Genelgesi).

Örnek 9: Afyonkarahisar’ın Bayat ilçesinde, yöresel kök boya kullanarak kilim dokuması/ üretimi yapan D firmasına Japonya’da mukim E firması tarafından bedelsiz olarak yeni kilim dokuma tezgahları gönderildiğini, gönderilen bu yeni dokuma tezgahlarıyla yıllık 15.000-m2 kilim üretildiğini ve bu üretimin % 85’inin Japonya’daki E firmasına satıldığını/ihraç edildiğini varsayalım. Söz konusu kilim dokuma tezgahlarının, ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle Türkiye’ye geçici ithalleri gerçekleştirilir.

Numuneler: 1) Üretilmiş belli bir mal grubunu temsil edecek ya da üretilmesi planlanan eşyanın örnekleri niteliğinde olan numunelere geçici ithalat izni verilir.

2) Ancak, tek bir şahıs tarafından getirilen aynı cinsten fazla miktarda eşya ile tek bir şahsa gönderilen çok sayıda eşya numune olarak değerlendirilmez.

3) Numuneler, Türkiye Gümrük Bölgesinde iken gösteri amacı dışında, herhangi bir şekilde, başka bir amaçla kullanılamaz (2009/15481 Sayılı Karar’ın 35.maddesi).

Üretim Araçları ve Parçaları: 1) Tamir veya siparişe konu üretim araçları veya bunların parçalarına, tamir veya teslim süresi boyunca kullanılmak ve tamirci veya tedarikçi tarafından bedelsiz olarak gönderilmek kaydıyla tam muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimi uygulanır.

2) Birinci fıkrada belirtilen eşyanın geçici ithalat rejimi altında kalabileceği süre altı (6) aydır (2009/15481 Sayılı Karar’ın 36.maddesi).

Sergilenmek Veya Satılmak Amacıyla Getirilen Eşya: 1) Sergi, fuar, toplantı ve benzeri etkinliklerde gösterime ya da kullanıma sunulan eşya için geçici ithalat izni verilir. Bu kapsamdaki eşyanın, işyerinde veya mağazalarda düzenlenen satış veya özel amaçlı sergiler dışındaki genel bir sergi, fuar, toplantı ve benzeri etkinliklerde gösterim ve kullanım amacıyla geçici ithal edilmesi ve bu amaç doğrultusunda geçici ithal edileceğinin ilgili sergi veya fuar organizasyonundan alınacak belge ile kanıtlanması gerekir. Bu tür etkinliklerde gösterime ya da kullanıma sunulan eşyadan etkinlik süresince elde edilen eşya da bu rejime tabi tutulmuş sayılır.

2) Alıcının yapacağı inceleme sonucuna bağlı olarak satın alımına karar verilecek, numune olarak nitelendirilemeyecek eşyaya iki ay süre ile geçici ithalat izni verilir.

3) Aşağıda yer alan ve sergilenmek veya satılmak amacıyla getirilen eşyaya geçici ithalat izni verilir: a) Satılmak amacıyla müzayedeye getirilen eski eşya. b) Olası bir satış amacıyla, sergilenmek üzere getirilen           Ek- 8’deki listede yer alan sanat eserleri, koleksiyon parçaları ve antikalar için geçici ithalat izni verilir (2009/15481 Sayılı Karar’ın 37.maddesi).

Yedek Parça, Aksesuar Ve Ekipmanlar: İthalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithaline izin verilen eşyanın yenilenmesi, ayarı ve muhafazasına yönelik tamir ve bakım için gerekli olan yedek parça, aksesuar ve ekipmanlara, geçici ithalat izni verilir (2009/15481 Sayılı Karar’ın 38.maddesi).

Ekonomik Etkisi Olmayan Özel Bir Durumda Getirilen Eşya: 1) Bu kapsamda tam muafiyetten yararlanamayan ve önemli ekonomik etkisi olmayan eşyaya bir defaya mahsus olmak üzere tam muafiyet suretiyle geçici ithalat izni verilir. Bu eşyaya verilecek süre hiçbir koşulda üç ayı geçemez ve bu eşyaya ilişkin süre uzatım talepleri karşılanmaz.

2) Genelkurmay Başkanlığı koordinesinde icra edilecek eğitimlere katılacak NATO üyesi olmayan ülkelere ait eşyaya Genelkurmay Başkanlığınca talep edilen süre kadar geçici ithalat izni verilir. Eğitimlerde kullanılan ve sarf edilen eşyanın ayniyeti aranmaz (2009/15481 Sayılı Karar’ın 39.maddesi).

…

Devam Edecek.

25.11.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.