Kerim Çoban
E.Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi
Çoban Gümrük Dış Ticaret Denetim Danışmanlık ve
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği A. Ş.
k.coban0306@gmail.com

YYS Yıllık Faaliyet Raporunun Hazırlanması ve YYS Yıllık Zorunlu Eğitimlerinin Verilmesi

Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği’nin 5 ilâ 8’inci maddelerinde belirlenmiş koşulları sağlayan, gümrük mevzuatına göre serbest bölgeler dâhil Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik ve en az üç yıldır fiilen faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler ile 9.maddede belirtilen kamu kurum ve kuruluşlarına gümrük mevzuatının öngördüğü basitleştirilmiş uygulamalardan ve Türkiye Gümrük Bölgesine eşya giriş ve çıkışı sırasında yapılan emniyet ve güvenlik kontrollerine ilişkin  kolaylaştırmalardan yararlanmak üzere yetkilendirilmiş yükümlü statüsü tanınır.

- Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS): gümrük yükümlülüklerini yerine getiren, kayıt sistemi düzenli ve izlenebilir olan, mali yeterlik, emniyet ve güvenlik standartlarına sahip bulunan kendi oto kontrolünü yapabilen, güvenilir firmalara gümrük işlemlerinde birtakım kolaylık ve imtiyazlar sağlayan uluslararası bir statüdür.

- Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası düzenlendiği tarihten sonraki ilk iş günü geçerli hale gelir. Askıya alma, geri alma ve iptal yaptırımlarından herhangi biri uygulanmadığı sürece sertifikanın geçerlik süreci sınırsızdır.

- Karşılıklı Tanıma Anlaşması; Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsüne sahip firmaların bu kolaylaştırmalardan sadece kendi ülkelerinde değil yetkilendirilmiş yükümlü uygulamasının yürütüldüğü diğer ülkelerde de yararlanabilmesine olanak sağlayan uluslararası bir sözleşmedir.

Yetkilendirilmiş yükümlü statüsünün (YYS’nin) sağladığı avantajlar iki başlık altında incelenebilir.

Birinci kısımda; statüyü/belgeyi almakla kazanılan, ayrıca talep ve ek şartlar gerektirmeyen kolaylıklar,

İkinci kısımda ise; talebe ve ek şartların yerine getirilmesine bağlı olarak yararlanılan/ faydalanılan kolaylıklar,

Yer alır.

I- YYS YILLIK FAALİYET RAPORU HAZIRLANMASI ÇALIŞMALARI

1) YYS Yıllık Faaliyet Raporunun Hazırlanması: 4458 sayılı Gümrük Kanunu, Gümrük Yönetmeliği, Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği, Dış Ticaret Mevzuatı, Sonradan Kontrol Ve Riskli İşlemlerin Kontrolü Yönetmeliği, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, 5236 sayılı Türk Ceza  Kanunu, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu, vb. ilgili diğer mevzuat hükümleri dikkate alınarak, en geç belge tarihini takip eden üçüncü ayın sonuna kadar düzenlenmesi gerekir.

2) Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği Hükümlerine Göre; İlgili Firmanın son bir yıl içinde gerçekleştirdiği ithalat, ihracat, transit ticaret, antrepo vb. dış ticaret işlemlerden her birisinin incelenmesi sırasında 50 adetten ve toplam işlem sayısının % 5’inden az olmamak üzere beyanname ve  ilgili belgelerin incelenmesi, seçilen beyanname ve işlemlerin firmanın tüm işlemlerine sirayet etmesi, tüm yılı ve ayları kapsayacak şekilde, … vb. seçilip incelenmesi gerekir.

3) YYS Faaliyet Raporu Hazırlanırken: İlgili firmanın son bir yıl içinde gerçekleştirdiği ithalat, ihracat, transit ticaret, antrepo vb. dış ticaret işlemlerinin; ilgili firmanın muhasebe kayıtları, mizanları, ilgili hesap ve muhasebe dökümleri (102 Bankalar Hesabı, 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı, 153 Ticari Mallar Hesabı, 159 Verilen Sipariş Avansları Hesabı, 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler, 320 Yurt Dışı Satıcılar, 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar, 750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri, 760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri, 770 Genel Yönetim Giderleri, vb. İthalat ve Dış Ticaretle ilgili diğer hesaplar), ithalat – ihracat dosyaları ve ekleri, Dahilde İşleme Rejimi, DİİB/Dİİ, Yatırım teşvik, Finansal kiralama, Özellik arz eden ithalat ve ihracat işlemleri, Hizmet ithalatı, Dış ticaret işlemlerine ilişkin Vergi mevzuatı, Gümrük Vergi ve Cezaları, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun bazı hükümleri (Örneğin; Zamanaşımı, Royalty, Lisans, Know How, vb. Gayri maddi haklar, Gayri Maddi Hakların Brütleştirilmesi, Serbest Meslek Kazançları, Transfer Fiyatlandırması, Hizmet ithalatı, Hizmet ithalatında kur farkı vb.) ile bazı mali konular ve ilgili Mali Mevzuata bakılır. Özellikle; İlgili firmanın yararlandığı teşvikler (Yatırım teşvik tedbirleri, Dahilde işleme rejimi, Finansal Kiralama ve Geçici İthalat, Hariçte işleme vb.) kapsamında yapılan ithalat işlemleri, İhracat teşvik tedbirleri ve Dahilde işleme rejimi kapsamında yapılan ihracat, İhracatta Telafi Edici Vergi Kesintisi, Geçici çıkış, Geri gelen eşya, Mahrece iade, DİİB ve Dİİ kapatma işlemleri vb. incelenmeli, bu işlemlerin mevzuat yönüyle kontrol ve karşılaştırması yapılmalıdır. YYS Statüsü kapsamında yapılan ithalat, ihracat, antrepo, transit, vb. işlemleri, 2 Nolu KDV Beyannameleri ve ekleri, Muhtasar Beyannameler ve Ekleri, stok kayıtları, alınan izinler, royalti-lisans, know how ve benzeri gayri maddi hakların ithali, hizmet ithali, vb. hususlar, gümrük rejimleri, gümrük ve dış ticaret mevzuatı, KDV ve ÖTV mevzuatı, ilgili diğer  mevzuatlar, rejim, tarife, kıymet, miktar, menşe, vb. yönleriyle ayrıntılı olarak incelenip, araştırılmalı, oluşan hata ve eksiklikler tespit edilerek ilgili Firmaya gerekli tedbirler aldırılmalı ve ilgili kanuni çözüm yolları tavsiye edilmelidir.

…

II- YETKİLENDİRİLMİŞ YÜKÜMLÜ SERTİFİKASI (YYS) ZORUNLU EĞİTİMLERİ

Mevzuat ve Farkındalık Eğitimi

4458 sayılı Gümrük Kanunu ve Dış ticaret mevzuatı ile Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği hükümlerine göre, YYS belgesi sahibi firmaların ilgili şirket personeli ve yöneticilerince alınması gerekli olan; Gümrük ve dış ticaret mevzuatı, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, Organize suçlar ve benzeri konulardaki eğitimlerin zamanında almaları zorunludur. Bu eğitimlerin tamamının YYS belgesi alım aşaması sırasında alınması, YYS Belgesi alındıktan sonrada bu eğitimlerin bazılarının her yıl, bazılarının ise en az üç yılda bir tekrar alınması gerekir.

Söz konusu eğitimlerle, ilgili firma yöneticileri ve personelinde bir farkındalık oluşturulması amaçlanmaktadır.

1- Gümrük ve Dış Ticaret Eğitimi Konuları

1) Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikasına İlişkin Sunum,

2) Genel Olarak Dış Ticaretin İşleyişi,

3) Dış Ticarette Ödeme Şekilleri,

4) Uluslararası Teslim Şekilleri,

5) Eşyanın Tarife, Kıymet, Miktar Ve Menşe Belirlenmesi Konularında Farkındalık Eğitimi,

6) Ticari Eşyanın Lisans, İzin, Uygunluk Belgesine Tabi Olup Olmadığı Yönünde Eğitim,

7) Gümrük Vergileri Eğitimi,

8) Ticari Eşyanın Kota, Tarife Kontenjanı, İthalatta Gözetim Uygulamasına Tabi Olup Olmadığı Yönünde Eğitim,

9) Ticari Eşyamızın Çift Kullanımlı Bir Eşya Olup Olmadığı Yönünde Eğitim,

10) Ticari Eşya İthalinin Ya Da İhracının Yasak Olup Olmadığı Yönünde Eğitim,

11) Türk Ceza Kanunu, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, Kabahatler Kanunu, Gümrük Kanunu, Vergi Usul Kanunu hakkında Farkındalık Eğitimi,

12) Ticari Eşyanın Ambargoya Tabi Olup Olmadığı farkındalık eğitimi,

Bu konular hakkındaki eğitimin her yıl verilmesi (İlgili firma tarafından alınması) zorunludur.

2- Tedarik Zinciri Güvenliği Eğitimleri Konuları

1) Uluslararası Tedarik Zincirinde Eşyanın Hareketleriyle İlgili Riskler Eğitimi,

2) Narkotik Maddeleri Tespiti Eğitimi,

3) Yanıcı ve Patlayıcı Maddelerin Tespit Eğitimi,

4) Nükleer, Biyolojik ve Kimyasal Maddelerin Tespiti Eğitimi,

Bu konular hakkındaki eğitimin en az üç yılda bir verilmesi zorunludur.

III- YYS’Lİ FİRMALARIN GEÇİRECEKLERİ DENETİMLER VE KARŞILAŞABİLECEKLERİ MÜEYYİDELERDEN BAZILARI

1- YYS sahibi firmalar, YYS sertifikası düzenlendiği tarihten itibaren her beş yılda bir sertifikayı düzenleyen Bölge Müdürlüğü tarafından ve Ticaret Müfettişleri tarafından; YYS koşulları ve bu koşulların tevsikine ilişkin belgeler ile ilgili firmanın gerçekleştirdiği dış ticaret (İthalat, ihracat, transit, antrepo, Dahilde İşleme ve diğer gümrük rejimleri, vb.) işlemleri Bakanlık veri tabanı üzerinden ön izleme ile yerinde firma merkez ve tesislerinde fiziki inceleme ve denetime, Sonradan Kontrol (firma) İncelemesine ve Yerinde İzleme vb. çeşitli inceleme ve denetimlere tabi tutulmaktadırlar. İlgili firmalar 4458 sayılı Gümrük Kanunu, Gümrük Yönetmeliği, İthalat ve İhracat Rejimleri ve Yönetmelikleri, Gümrük ve dış ticaret mevzuatı ile Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği hükümleri başta olmak üzere ilgili diğer mevzuat hükümleri gereği ayrıntılı alarak incelenip denetlenmektedirler.  

2- Ticaret Bakanlığınca (Müfettişlerce yapılacak; Herhangi bir inceleme, araştırma veya soruşturmalar, Sonradan Kontrol -Firma- İncelemeleri, YYS ve sertifika kapsamı yetki ve izinlerin koşullarına ilişkin yerinde izlemeler, Cari denetimler, Genel teftiş incelemeleri vb. ile İlgili Gümrük Personelince yapılacak) incelemeler sırasında: YYS yıllık faaliyet raporlarının eksik (düzenlenmemiş olduğunun) veya zamanında  düzenlenmediğinin anlaşılması ya da düzenlenen YYS faaliyet raporlarının şekli ve/veya içerik olarak yetersiz olması [ kıymet, tarife, menşe, miktar, matrah, … vb. yönleriyle) uygun olmaması, inceleme sonucunda herhangi bir eksiklik, vergi kaybı, sorun/ problem, … vb.], eksiklik, hata, vb. tespit edilmesi halinde, tespit edilen vergi eksiklikleri faizleriyle birlikte geri istenerek çeşitli para cezaları (Eksik tespit edilen vergilerin üç katı, ilgili eşyanın gümrüklenmiş değerinin 2 katı, ilgili eşyanın gümrüklenmiş değerinin 4 katı, … vb. ceza) uygulayacaktır.

3- Ayrıca, Ticaret Bakanlığınca gerektiğinde 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda belirtilen “Kaçakçılık Fiilleri” ile 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun “Belgede Sahtecilik Hükümleri” başta olmak üzere ilgili diğer kanunlara göre gereğinin yapılması için İlgili Cumhuriyet Başsavcılıklarına suç duyurusunda bulunulup, İlgili firma yetkilileri hakkında adli ve idari takibat başlatılacaktır.

4- İzleme denetimlerinin yeni bir YYS başvurusundan her hangi bir farkı olmayıp, yapılacak denetim ve inceleme süreçleri sonucunda, YYS koşullarının artık sağlanamadığı, YYS şartlarının aşındığı veya aşındırıldığının anlaşılması ve tespiti durumunda ise; Bakanlık tarafından YYS sertifikasının geçici süreyle  askıya alınması veya süresiz olarak geri alınması gibi belgenin iptali ile karşı karşıya kalınacaktır.

5- Belki de firmalar açısından en önemli olumsuzluk; Bakanlıkça, ilgili firmaların YYS belgesinin geçici olarak askıya alınması, süresiz olarak geri alınması veya iptali olacaktır.

6- YYS Belgesinin/Sertifikasının kaybedilmesi durumunda; Gümrük ve dış ticaret işlemlerinin uygulanması sırasında halihazırda yararlanılan avantajlar da kaybedileceğinden, ilgili firmalar açısından çok büyük vakit, nakit ve prestij kayıplarına, yüksek oranlarda maliyet artışlarına, vb. olumsuzluklara sebep olacaktır.

7- Ayrıca, YYS belgesinin süresiz olarak geri alınması durumunda ilgili firma en az üç yıl geçmedikçe yeni bir belge alımı için müracaatta (başvuruda) bulunamayacak, belge alım aşaması da dikkate alındığında bu süre 4 veya 5 yıla uzayacaktır. 

...

Not: Bu konu başta olmak üzere, YYS Yıllık Faaliyet Raporu Hazırlanması, YYS Yıllık Zorunlu Eğitimlerinin Verilmesi, YYS Revizyonları, Ön İzleme, Yeni YYS Belgesi Hazırlıkları ve YYS Belgesi Alım Süreci, YYS Başvuru Formlarının Doldurulması, YYS Danışmanlığı, vb. Tüm YYS Süreçleri hakkında daha  fazla ayrıntılı bilgiyi, Gümrük ve Dış Ticaret Mevzuatı konularında gerekli Hukuki ve Mevzuat Desteğini, İdari ve Adli İtiraz Süreçleri, Dava Açılması, Dava Aşamalarının Takibi, İlgili Mevzuat Ve Hukuki Açılardan Gerekli İtiraz Ve Savunmaların Yapılarak Dava Sonucunun Olumlu Sonuçlandırılması, Sonradan Kontrol/ Firma İncelemesi Yaptırılması, Antrepo Açma, Antrepo Genişletme, AN6, AN7, AN8 Raporlarının düzenlenmesi, … vb, işlemleri, Sürekli/ Düzenli, Aylık, Yıllık Gümrük ve Dış Ticaret Danışmanlığı, Olay (Konu) Başı Gümrük ve Dış Ticaret Danışmanlığı, Gümrük ve Dış Ticaret Mevzuatı Eğitimleri, … vb. konularında yardım, destek, danışmanlık ve benzeri hizmetleri -İsterseniz- Firmalarımız “Çoban Gümrük Dış Ticaret Denetim, Danışmanlık ve Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği A. Ş.”den veya “Çözüm Denetim Gümrük Dış Ticaret Ve Danışmanlık A. Ş.”den alabilirsiniz.

IV- YYS YILLIK FAALİYAT RAPORU DÜZENLENMESİ HİZMETİ İLE YYS ZORUNLU EĞİTİMLERİ KİMLERDEN ALINMALIDIR ?

Bilindiği üzere, Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği Hükümleri ve hali hazır uygulamaya göre; YYS Yıllık Faaliyet Raporu, YYS Yıllık Faaliyet Raporunu hazırlayan Kişi veya İlgili Firmanın Yetkilisi tarafından değil, bizzat hizmeti alan/ faaliyet raporunu hazırlatan firmanın ortakları veya  yöneticilerinden bir tanesi tarafından imzalamakta olup, mali, hukuki ve adli yönden tüm sorumluluk ta raporu imzalayan kişi ve firmaya yani ilgili mükellefe aittir.

YYS Yıllık Faaliyet Raporunu hazırlayan kişinin veya İlgili Firmanın Yetkilisinin ismi ve imzasının raporda yer almamasından ve bu kişiler raporu imzalamadıklarından dolayı, bu kişilerin mali, hukuki ve adli her hangi bir sorumlulukları bulunmamaktadır.

- Yukarıda belirtilen nedenlerle YYS sahibi firmaların; YYS Yıllık Faaliyet Raporu hazırlanması işlemleri, YYS Yıllık Zorunlu Eğitimlerinin alınması, kendilerini Sonradan Kontrole tabi tutturmaları, kendilerini Gümrük, Dış Ticaret ve İlgili Diğer Mevzuatlar kapsamında inceletmeleri, YYS Koşullarını hala taşıyıp taşımadıklarını kontrol ettirmeleri ile YYS Güncelleme Başvuru Dosyalarını hazırlatmaları, vb. iş ve işlemlerde:

Söz konusu hizmetleri; Firmalarının gümrük işlemlerini yürüten, gümrük müşavirliği hizmetlerini satın aldıkları Gümrük Müşavirleri ve/veya Gümrük Müşavirlik Firmaları ile bu firmalarla ilişkili/ ilişkisi olan kişi veya denetim şirketlerinden değil,

- Bağımsız olarak kurulan ve objektif olarak hareket eden, Gümrük Müşavirleri ve/veya Gümrük Müşavirlik Firmaları başta olmak üzere, YYS sahibi ilgili firmayla da her hangi bir ortaklık veya hukuki  bağlantısı bulunmayan, bağımsız olan, bağımsız ve objektif hareket eden (çalışan), işinin ehli, bu konuda uzman, kendini yetiştirmiş ve ispatlamış, mevzuatı iyi bilen ve yorumlayabilen, mümkünse denetim deneyimine, kültürüne ve birikimi sahip kişi veya firmalardan destek/ hizmet almaları gerekir.

KAYNAKÇA:

• 4458 sayılı Gümrük Kanunu. 
• Gümrük Yönetmeliği.
• Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği.

28.03.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.