Kerim Çoban
E.Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi
Çoban Gümrük Dış Ticaret Denetim Danışmanlık ve
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği A. Ş.
k.coban0306@gmail.com

Ata Karnesi ve Fonksiyonları

ÖZET

ATA Karnesi ibrazı suretiyle Türkiye’ye geçici ithali yapılacak eşyaya ilişkin olarak, ATA Karnesi, beyanname yerine geçen bir belge olduğundan, ayrıca geçici ithalat beyannamesi düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır. ATA Karnesinin kabul edilmesi için eşyayı beraberinde getiren kişi tarafından ibraz edilen ATA Karnesinin, Geçici İthalat Sözleşmesi eki Ek A uyarınca düzenlenmiş olması, Türkiye Gümrük Bölgesinde geçerli olması, eşyanın bu Tebliğin 1 Nolu ekinde yer alan ülkemizin taraf olduğu Geçici İthalat Sözleşmesi ekleri kapsamında getirilebilecek eşya listesinde bulunması ve söz konusu ekteki şartları taşıması gerekir.

Ek B1 kapsamında sergi, fuar ve benzeri etkinliklerde kullanılmak üzere getirilen eşyaya geçici ithal tarihinden itibaren 6 aydan az olmayacak şekilde yurtta kalma süresi verilir. Ancak, söz konusu eşyanın başka etkinliklerde de sergileneceğinin veya kullanılacağının belgelendirilmesi halinde karne geçerlilik süresi kadar yurtta kalma süresi verilir.

ATA Karnesi ile yurda geçici ithaline izin verilen eşyanın, geçici ithalat rejimi şartlarının yerine getirilmesi suretiyle yurtta kalma süresi içinde yurt dışı edilmesi veya bu Tebliğin 8 ve 12.maddelerinde belirtilen işlemlerden herhangi birine tabi tutulması halinde, geçici ithal kayıtları kapatılır.

Anahtar kelimeler: ATA karnesi, Geçici ithalat sözleşmesi, Geçici ithalat rejimi, …

GİRİŞ

Türkiye, 31.03.2004 tarihli ve 5108 sayılı Kanun ile onaylanması uygun bulunan Geçici İthalat Sözleşmesi’ni ve tüm eklerini 21.10.2004 tarih ve 25620 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 23.09.2004 tarihli, 2004/7904 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile çekincelerle birlikte onaylamıştır.

Geçici İthalat Sözleşmesi’nin aşağıdaki 10 adet ekinde belirtilen eşya için anılan sözleşmenin Geçici Kabul Belgelerine İlişkin Ek A’sına uygun olarak düzenlenmiş olan ATA karnesi kabul edilecektir. 

Geçici İthalat Rejimi; Serbest dolaşıma girmemiş eşyanın ithalat vergilerinden tamamen ya da kısmen muaf olarak ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın, Türkiye Gümrük Bölgesi içinde kullanılması ve bu kullanım sırasındaki olağan yıpranma dışında, herhangi bir değişikliğe uğramaksızın yeniden ihracına imkân sağlayan hükümlerin uygulandığı rejimdir.

- Geçici ithaline izin verilen eşya, rejim altında kaldığı süre içinde giriş ayniyetine ve tahsis amacına uygun olarak tahsis edildiği yerde kullanılmak zorundadır. Rejim kapsamındaki eşya, giriş ayniyetini korumaya yönelik olağan bakım faaliyetleri dışında başka bir işleme tabi tutulamaz.

Aşağıdaki makalemizde, geçici  ithalat işlemlerine (ATA Karnesi ve işlevlerine) ilişkin mevzuat hükümlerine yer verilecektir.

I- ATA KARNESİ MEVZUATI 

ATA Kısaltması; Fransızca “Admission Temporaire”, İngilizce “Temporary Admission” kelimelerinin ilk harflerinin birleştirilmesiyle geçici kabul anlamına gelen bir sözcüktür.

ATA Karnesi; Taşıma araçları hariç olmak üzere eşyanın geçici ithali için kullanılan, ayniyet tespitine yarayan ve ithalat vergileri ile ithalatta alınan diğer vergilerin uluslararası alanda geçerli şekilde teminata bağlandığını gösteren, gümrük beyannamesi olarak kabul edilen, uluslararası bir gümrük belgesidir (ATA Karnelerine İlişkin 4 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği’nin 2.maddesi).

Uluslararası Geçici İthalat Sözleşmesi ve Kabul Ettiğimiz Ekleri: Türkiye, 31.03.2004 tarihli ve 5108 sayılı Kanun ile onaylanması uygun bulunan Geçici İthalat Sözleşmesi’ni ve tüm eklerini 21.10.2004 tarih ve 25620 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 23.09.2004 tarihli, 2004/7904 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile çekincelerle birlikte onaylamıştır.

Geçici İthalat Sözleşmesi’nin aşağıdaki 10 adet ekinde belirtilen eşya için anılan sözleşmenin Geçici Kabul Belgelerine İlişkin Ek A’sına uygun olarak düzenlenmiş olan ATA karnesi kabul edilecektir.        Bu Ekler: 1) Ek B1 “Sergi, Fuar, Toplantı ve Benzeri Etkinliklerde Teşhir Edilecek veya Kullanılacak Eşyaya İlişkin Ek”,

2) Ek B2  “Mesleki Malzemeye İlişkin Ek”,

3) Ek B3 “Konteynerler, Paletler, Ambalajlar, Numuneler ve Ticari Bir İşlemle İlgili Olarak İthal Edilen Diğer Eşyaya İlişkin Ek”,            

4) Ek B4 “İmalat Amacıyla İthal Edilen Eşyaya İlişkin Ek”,

5) Ek B5 “Eğitsel, Bilimsel veya Kültürel Amaçlarla İthal Edilen Eşya İle İlgili Ek”,

6) Ek B6  “Yolcu Zati Eşyası ve Sportif Amaçlarla İthal Edilen Eşyaya İlişkin Ek”,

7) Ek B7 “Turistik Tanıtım Malzemelerine İlişkin Ek”,

8) Ek B8 “Sınır Ticareti Kapsamında İthal Edilen Eşyaya İlişkin Ek”,

9) Ek B9 – İnsani Amaçlarla İthal Edilen Eşyaya İlişkin Ek”,

10) Ek D “Hayvanlara İlişkin Ek”, olup;

Söz konusu Ekler kapsamında getirilebilecek eşya listesi ve bu eşyanın taşıması gereken şartlar bu Tebliğin 1 nolu ekinde açıklanmıştır (ATA Karnelerine İlişkin 4 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği’nin 3.maddesi).

ATA Karnesinin Doldurulurken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar: ATA Karnesinin tüm sayfalarının aynı şekilde doldurulması ve kapağı ile aynı bilgileri içermesi, kapak ve devam sayfalarının, karne kapağının “A” bölümünde yer alan karne hamilince imzalanması, karnenin, karne hamili veya “B” bölümünde yer alan temsilci tarafından doldurulması önem arz etmektedir. İthalat işleminde eşyanın geçici ithaline ilişkin “İthalat” sayfasının “F” bölümünün doğru doldurulması, eşyanın iç gümrük idarelerine taşınması gerekiyorsa ATA karnesinin “Transit” sayfasının iki nüsha olarak doldurulması, eşyanın birden fazla seferde yeniden ihraç edilmesi durumunda “F” bölümünde yer alan “a” ve “b” kısımlarının doldurulması, yeniden ihracat işleminde “Yeniden İhracat” sayfasının “F” bölümünde yer alan “Yeniden İhracat Beyanı” bölümünün doğru doldurulması, ihracat işleminde, ihracat sayfasının “F” bölümünde yer alan “Geçici İthalat Beyanı” kısmının doğru doldurulması, eşyanın birden fazla seferde yeniden ithal edilmesi durumunda “Yeniden İthalat” sayfasının “F” bölümünde yer alan “a” ve “c” kısımlarının doldurulması ve tüm bu hususların dikkatli bir şekilde kontrol edilmesi gerekmektedir (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 05.11.2018 tarih ve 38565267 sayılı yazısı).

Rejimin İşleyişi: ATA Karnesi ibrazı suretiyle Türkiye’ye geçici ithali yapılacak eşyaya ilişkin olarak, ATA Karnesi, beyanname yerine geçen bir belge olduğundan, ayrıca geçici ithalat beyannamesi düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.

a) ATA Karnesinin kabul edilmesi için; eşyayı beraberinde getiren kişi tarafından ibraz edilen ATA Karnesinin, Geçici İthalat Sözleşmesi eki Ek A uyarınca düzenlenmiş olması, Türkiye Gümrük Bölgesinde geçerli olması, eşyanın bu Tebliğin 1 Nolu ekinde yer alan ülkemizin taraf olduğu Geçici İthalat Sözleşmesi ekleri kapsamında getirilebilecek eşya listesinde bulunması ve söz konusu ekteki şartları taşıması gerekir.

Gümrük idarelerince, yukarıdaki hususlarla birlikte ATA karnesinde (A)’dan (G)’ye kadar olan kutulardaki bilgilerin doğru olduğunun ve karnenin ithal sayfası (Importation) üzerindeki “F.Geçici İthalat Beyanı” bölümünün doldurulup, imzalandığının anlaşılması halinde, karne hamilinden veya temsilcisinden açık tebligat adresinin ve kimlik bilgilerinin bildirilmesi istenir ve ibraz edilmesini müteakip karnenin geçerlilik süresi içerisinde olmak kaydıyla tescili yapılır.

b) ATA Karnesinin tescili; gümrüklerde tutulan deftere usulüne göre kaydı yapılmak, karnenin ithal sayfası (Importation) ve ithalat koçanı üzerine tescil sıra numarası ve tarihi konulmak ve eşyanın getiriliş amacı ile Geçici İthalat Sözleşmesi’nin hangi eki kapsamında ithal edildiği ve eşyanın yeniden ihraç edileceği son günün tarihi, karnenin geçerlilik tarihini aşmamak üzere ithal sayfasının (H) (b) kutusuna yazılarak, görevli memur tarafından imzalanmak ve resmi mühürle mühürlenmek suretiyle yapılır. Ayrıca, tescilden önce giriş gümrük idaresinin adı çıkış sayfasının H (e) kutusuna kaydedilir. Ancak, bu bilgilerin tescil defteri yerine gümrük idaresinin bilgisayar kaydına alınması halinde de tescil yapılmış olur. c) Tescil edilen ATA Karnesi muayene ile görevli memura havale edilir. d) Kendisine havale verilen ATA Karnesini alan muayene ile görevli memur, karnede kayıtlı eşya ile geçici ithali talep edilen eşyanın birbirine uygunluğunu inceler. Ayrıca eşyanın yurt dışına çıkışı sırasında hiçbir anlaşmazlığa yer verilmemesi açısından, eşyanın ayniyetini tespite yarayacak ayrıntılarını, varsa özel seri numaralarını ve diğer ayırt edici alametlerini bir tutanağa bağlamak suretiyle tespit eder. Eşyanın yurtta kalma süresi sonu ile geçici ithali yapılan eşyaya ilişkin ilgili gümrük idaresince yapılacak denetimlerin daha sağlıklı olması için eşyanın tahsis yeri ve tahsis amacı açıkça belirtilir. e) Muayene ile görevli memur tarafından düzenlenen ayniyet tespit tutanağının bir örneği çıkış işlemlerine esas olmak üzere ATA Karnesinin çıkış parçasına eklenir. f) Yapılan bu işlemlerden sonra ATA Karnesinin ilgili bölümlerine meşruhat verilir, mühür ve imza tatbik edildikten sonra ithal sayfası koparılır ve ATA Karnesi kapsamı eşyanın gümrüklü sahadan ayrılmasına izin verilir. Karne kapsamı eşyanın yurda geçici ithali nedeniyle ayrıca karne sahiplerinin pasaportlarına özel işaretler konulmasına gerek yoktur. g) Memurlar tarafından görevli oldukları süre içerisinde işlem gördükten sonra koparılarak biriktirilen ATA Karnesi ithal sayfaları nöbet sonunda imza karşılığı ilgili servise teslim edilir. h) Karnenin ithal sayfaları yasal takiplerde kullanılmak üzere muhafaza edilir (ATA Karnelerine İlişkin 4 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği’nin 4.maddesi).

ATA Karnesi İşlemleri BİLGE Sistemi Üzerinde Aşağıda Belirtildiği Şekilde Yapılır: 1) ATA Karnelerinin tescil ve takip işlemleri BİLGE sistemi Detaylı Beyan modülü üzerinde ilgili Gümrük İdaresinde görevli memur tarafından 5800, 2600, 3158 ve 6326 rejim kodları seçilerek açılacak olan zorunlu bilgileri azaltılmış beyanlara işlenerek yapılır.

2) ATA Karnelerinin "Ekli Listelerinde" yer alan eşyaya ilişkin bilgiler, bir örneği ekte yer alan "excel dosyası" formatında mükellef tarafından ilgili Gümrük İdaresine teslim edilir.

3) ATA Karnelerine ilişkin muayene işlemlerini yapacak olan memurlar BİLGE sistemi Gümrük Referans Verileri ekranı üzerinde görevlendirilir.

4) ATA Karnesi muhteviyatı eşyaya ilişkin ayniyet bilgilerinin yer alacağı excel dosyaları, muayene kontrol ekranı üzerinde oluşturulan ayniyet tespit tutanağı alanına, eşyanın muayenesini müteakip yüklenerek, eşyaya ilişkin satır bilgileri oluşturulur.

5) Herhangi bir Gümrük İdaresinden geçici ithali/ihracı yapılan ATA Karnesi muhteviyatı eşyanın yeniden ithal/ihraç işlemleri farklı bir Gümrük İdaresince BİLGE sistemi üzerinden yapılabilir.

6) ATA Karnesi muhteviyatı eşyanın yolcu beraberi kişisel eşya olması ve mükellef tarafından excel dosyası düzenlenmemiş olması durumunda ise, ilgili muayene memurlarınca muayene kontrol ekranında yer alan ayniyet tespit tutanağına manuel olarak satır eklenebilecektir.

Bu kapsamda 02.04.2018 tarihi itibariyle ATA Karnesi işlemlerinin, http://risk.tb.gov.tr/ web adresinde yer alan ATA Karnesi İşlemleri Kılavuzu ve standart excel dosyasında belirtilen hususlar çerçevesinde BİLGE sistemi üzerinden yapılması gerekir (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 16.03.2018 tarih ve 32767322 sayılı yazısı).

BİLGE sistemi "TCGB Sorgulamalar" programı üzerinde elektronik ortamda takibi yapılan ATA Karnelerinin sorgulanabileceği bir modül oluşturulmuş olup, söz konusu modüle Gümrük Müdür, Gümrük Müdür Yrd., Muayene Memuru ve İrtibat Servisi profilleri üzerinden ulaşılarak sorgulama yapılması mümkün hale getirilmiştir. Gerektiğinde, TCGB Sorgulamalar > Beyanname Sorgulama İşlemleri > ATA Karnesi Sorgulama İşlemleri menüsü sırasıyla takip edilerek aşağıda belirtilen sorgulamalar gerçekleştirilebilecektir; 1) "ATA Karnesi No" alanında ATA Karnesini veren kuruluş tarafından verilen numara ile (Ör: TR-00001) sorgulama yapılması halinde; söz konusu ATA Karnesi için gümrük idarelerince verilen tüm tescil numaraları, alınan tescillere ilişkin statü bilgileri, karne için gümrük idaresince verilen rejim bitiş tarihi, rejim kodları, ATA Karnesi kalem ekranındaki toplam miktar ve bu toplam miktarın ne kadarının açıldığı bilgileri görülebilecektir. 2) "ATA Karnesi No" ile sorgulama alanında ilgili gümrük idaresinin gümrük koduna bağlı olmaksızın, ilgili ATA Karnesine hangi gümrüklerden işlem yapıldığı tüm gümrük idarelerince sorgulanabilir. Bu sayede ilk giriş/çıkış yerinden farklı bir gümrük idaresinden giriş/çıkış yapan ATA Karnelerine ilişkin bilgiler tüm gümrük idarelerinden görülebilecektir. 3) Sorgulama ekranının 2.sekmesinde ise; rejim kodları (5800- yabancı ATA Karnelerinin ülkemize geçici ithalinde girilecek rejim kodu ve 2600 - Türk ATA Karnelerinin ülkemizden geçici ihracı için sistemde girilen rejim kodu) ile tarih aralığı belirlenerek sorgulama yapılabilmesi mümkün olup, sorgulama aralığı 1 ayı geçmeyecek şekilde belirlenmelidir. 4) Rejim kodu ile sorgulama sonucunda elde edilen 5800 veya 2600'lı beyanlardan herhangi biri seçildiğinde ise ekranın alt bölmesinde söz konusu beyandan TCGB açma yapan tüm beyanlar sıralanacak olup, sorgu sonuçları excele akatarılabilecektir. 5) Sorgulama ekranın 3.sekmesinde yer alan "Tüm ATA Karneleri" seçeneğinde ise; "Süresi Dolduğu halde yeniden ithali/ihracı gerçekleşmeyen ATA Karneleri" seçeneği ile; ilgili gümrük idaresi koduna bağlı olarak, 1 ayı geçmeyecek şekilde periyotlar belirlenerek sorgulama yapılabilecek olup; söz konusu alanda ilgili gümrük idaresince verilen rejim bitiş tarihi içerisinde yeniden ithali veya yeniden ihracı gerçekleşmeyen ATA karneleri sistemde sıralanacaktır.

- "Tüm ATA Karneleri" seçeneğinin seçilmesi halinde ise; ilgili gümrük idaresince tescil edilen tüm ATA Karnelerine ilişkin bilgilere ulaşılıp, bahse konu bilgilerin Excel ortamına aktarılması mümkündür. (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 01.08.2018 tarih ve 36197599 sayılı yazısı).

Gümrük İdarelerince; Öncelikle, ATA Karnesini veren kuruluş ve Karne hamili tarafından doldurulması gereken kısımların usulüne uygun doldurulduğunun, gerekli imza ve mühürlerin tatbik edildiğinin, eşya listesine ilave yapılmasının önlenmesi bakımından kapağın arka sayfasındaki genel listenin Karne’yi veren kuruluş tarafından kapatılarak mühürlenmiş, hareket gümrük idaresi tarafından da ayniyet tespitinin yapılarak tasdik edilmiş olduğunun kontrol edilmesi önem arz etmektedir.

- ATA Karnesi’nin, Karne’yi veren kuruluş tarafından onaylanan eşya dışında kullanılması söz konusu olmadığından, “kapak” sayfasının arkasındaki “genel liste”ye eşya ilavesi ve burada belirtilen eşyanın değiştirilmesi mümkün değildir. Karne’nin dört defa geçici ithalatta, dört defa da geçici ithali yapılan eşyanın yeniden ihracatında kullanılması mümkündür. Bu çerçevede kısım kısım geçici ithal edilen eşyanın takibi, işlemlerin aynı gümrük idaresinden yapılması ile mümkün olabileceğinden, bu kapsamdaki geçici ithalatların aynı gümrük idaresinden yapılması zorunludur. Dört defa yapılabilecek geçici ithalat işleminde her defasında “ithalat” sayfası ve “ithalat” dip koçanı, dört defa yapılabilecek yeniden ihracat işleminde ise, her defasında “yeniden ihracat” sayfası ve “yeniden ihracat” dip koçanı kullanılmalıdır.

- Geçici ithali yapılacak eşya için Karne hamili tarafından “ithalat” sayfasının “F” kutusunda, gümrük idaresince de “ithalat” dip koçanının 1 nolu satırında, kapak sayfasının arkasındaki genel listede yer alan eşyanın sıra numarası ile birlikte tek tek belirtilip belirtilmediğinin kontrol edilmesi, kalan boşluğun kapatılması, ayniyet tespitinin yapılması, ayrıca, ithalat sayfasının Karne’den kopartılarak saklanması,       -Söz konusu eşyanın yeniden ihracatında ise, Karne hamili tarafından “yeniden ihracat” sayfasının “F” kutusunda, gümrük idaresince de “yeniden ihracat” dip koçanının 1 nolu satırında, kapak sayfasının arkasındaki genel listede belirtilen sıra numarası ile birlikte tek tek belirtilip belirtilmediğinin kontrol edilmesi, kalan boşluğun kapatılması, ayniyet tespitinin yapılması, ayrıca, yeniden ihracat sayfasının Karne’den kopartılarak geçici ithalatının yapıldığı gümrük idaresine gönderilmesi gerekir (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2011/26 sayılı Genelgesi).

Rejimin Sona Ermesi ve Karne Kaydının Kapatılması: 1) ATA Karnesi ile geçici ithali yapılan eşyanın çıkışının talep edilmesi halinde, çıkış gümrük idaresince ATA Karnesinin çıkış koçanına ve çıkış sayfasına gerekli meşruhat verilir, mühür ve imza tatbik edildikten sonra çıkış sayfası koparılır ve ATA Karnesi kapsamı eşyanın yurt dışına çıkışına izin verilir. Ancak, yurtta kalma süresi (uzatılmış süreler dahil) aşılarak yurt dışı edilmek üzere çıkış gümrüğüne getirilen eşya için aşılan süreye bağlı olarak 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 238 ve 241.maddeleri uyarınca alınması gereken cezanın tahsil edildiğinin veya ceza tutarının teminata bağlandığının ya da eşyanın CIF kıymeti karşılığı dövizin güvenceye bağlandığının anlaşılması halinde eşyanın yurt dışına çıkarılmasına müsaade edilir. 2) ATA Karnesinin çıkış sayfaları işlemi yapan gümrük idaresinde muhafaza edilir. 3) ATA Karnesi kapsamı eşyanın kaza veya mücbir sebep sonucu ciddi olarak hasar görmesi halinde, geçici ithalat rejiminin sona ermesi amacıyla, gümrük idaresinin uygun görmesi durumunda eşya; a) Hasarlı olarak gümrük idaresine sunulduğu tarihte ödenmesi gereken ithalat vergilerine tabi tutulabilir. b) Geçici ithalat rejiminden yararlanan şahsın ödemesi gereken ithalat vergilerinden muaf tutularak, Hazine’ye hiçbir masraf getirmeksizin gümrük idaresine terk edilebilir. c) Masrafı geçici ithalat rejiminden yararlanan şahsa ait olmak kaydı ile gümrük gözetimi altında imha edilebilir; imhadan sonra geriye kalan artık ve döküntülerin bunların kaza veya mücbir sebepten sonra gümrük idaresine sunuldukları durumlarında ve o tarihte ödenmesi gereken ithalat vergilerine tabi tutulabilir. ATA karnesi kapsamı eşyanın kaza veya mücbir sebep nedeniyle tümüyle kullanılamaz hale geldiğinin veya tamamen kaybolduğunun 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 186.maddesi çerçevesinde kanıtlanması halinde, geçici ithalat rejimi sona erer ve geçici ithalat rejiminden yararlanan şahıs ithalat vergilerinden muaf tutulur (ATA Karnelerine İlişkin 4 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği’nin 5.maddesi).

- Türk ATA Karneleri kapsamında geçici ihraç edilen eşyaların yeniden ithalat işlemlerinde, eşyaların genel liste sıra numaralarının yeniden ithalat dip koçanına yazılması hususunda gerekli özenin gösterilmesi gerekir (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 23.11.2017 tarih ve 29798474 sayılı yazısı).

Süre: 1) Ek B1 kapsamında sergi, fuar ve benzeri etkinliklerde kullanılmak üzere getirilen eşyaya geçici ithal tarihinden itibaren 6 aydan az olmayacak şekilde yurtta kalma süresi verilir. Ancak, söz konusu eşyanın başka etkinliklerde de sergileneceğinin veya kullanılacağının belgelendirilmesi halinde karne geçerlilik süresi kadar yurtta kalma süresi verilir.

2) Ek B3 kapsamında Konteynerlere, Paletlere, Ambalajlara, Numunelere ve Ticari Bir İşlemle İlgili Olarak İthal edilen eşyaya 6 aydan az olmayacak şekilde yurtta kalma süresi verilir.

3) Ek B2 kapsamında Mesleki Malzemeye, Ek B4 kapsamında İmalat Amacıyla İthal Edilen Eşyaya, Ek B5 kapsamında Eğitsel, Bilimsel Veya Kültürel Amaçlarla İthal Edilen Eşyaya, Ek B6 kapsamında Yolcu Zati Eşyasına ve Sportif Amaçlarla İthal Edilen Eşyaya, Ek B7 kapsamında Turistik Tanıtım Malzemelerine, Ek B8 kapsamında Sınır Ticareti Kapsamında İthal Edilen Eşyaya (arazide çalışmaya mahsus ekipmanlar hariç), Ek B9 kapsamında İnsani Amaçlarla İthal Edilen Eşyaya, Ek D kapsamında Hayvanlara, Geçici ithal tarihinden itibaren, karne hamilince daha kısa süre talep edilmemesi halinde karne geçerlilik süresi kadar yurtta kalma süresi verilir.

Ek B8 kapsamında arazide çalışmaya mahsus ekipmanın, faaliyet sona erer ermez yurt dışı edilmesi gerektiğinden, karne hamilinin talep ettiği süre kadar yurtta kalma süresi verilir (ATA Karnelerine İlişkin 4 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği’nin 6.maddesi).

- Gümrük idarelerince gerekli kontrollerin dikkatlice yapılarak geçerlilik süresi dolmuş, bilgileri eksik ATA karnelerinin kabul edilmemesi, gümrük idaresi mühürünün mutlaka tatbik edilmesi hususunda özen gösterilmesi gerekir (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 25.09.2019 tarih ve 47914682 sayılı yazısı).

Süre Uzatımı: ATA Karneleri kapsamında yurda geçici ithali yapılan eşyanın, geçici ithali sırasında tespit edilen yurtta kalma süresinden daha uzun bir süre yurtta kalmasının istenilmesi halinde, bir dilekçe ile gümrük idaresine müracaat edilerek, karnenin geçerlilik süresini geçmemek üzere süre uzatımı talebinde bulunulması gerekir. Süre uzatımı talebinin yasal süresi içinde yapıldığının, eşyanın tahsis yerinde tahsis amacına uygun olarak kullanıldığının ve ilk giriş ayniyetine uygun olarak bulunduğunun anlaşılması halinde, karne geçerlilik süresini aşmayacak şekilde süre uzatımı yapılır (ATA Karnelerine İlişkin 4 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği’nin 7.maddesi).

Karnenin Yeni Bir Karne İle Değiştirilmesi: ATA Karnesinin geçerlilik süresinden daha uzun bir süre eşyanın geçici ithalat rejimi altında kullanımının talep edilmesi halinde, mevcut karnenin süresi uzatılamayacağından, yeni bir ATA Karnesi ile kullanımına devam edilmesi mümkündür. Bu takdirde; mevcut karnenin geçerlilik süresi içinde karne hamili mevcut karne ile birlikte karneyi veren kuruluş tarafından yeniden düzenlenen ATA Karnesini eşyanın bulunduğu yerdeki yetkili gümrük idaresine ibraz eder. Eşyanın tahsis yerinde tahsis amacına uygun olarak kullanıldığının ve ilk giriş ayniyetine uygun bulunduğunun ve müracaatın mevcut karnenin geçerlilik süresi içinde yapıldığının, ibraz edilen yeni ATA Karnesinde kayıtlı eşyanın daha önce geçici ithali yapılan eşya olduğunun anlaşılması halinde, eski karnenin kaydı kapatılarak numarası, tarihi ve gerekli diğer bilgiler yeni karneye işlenmek suretiyle bu Tebliğin 4.maddesinde belirtilen şekilde yeniden geçici ithal işlemi yapılır (ATA Karnelerine İlişkin       4 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği’nin 8.maddesi).

Rejim Şartları: Geçici İthalat Sözleşmesi uyarınca ATA Karnesi ibrazı ile yurda geçici ithaline izin verilen eşyanın tahsis yerinde, tahsis amacına ve ilk giriş ayniyetine uygun olarak karne hamili tarafından kullanılması ve karnede belirtilen süre içerisinde yurt dışı edilmesi veya gümrükçe onaylanmış yeni bir işlem veya kullanıma tabi tutulması zorunludur. Bu hususun takibi için, giriş gümrük idaresi tarafından her ayın ilk iş günü kayıtların kontrolü yapılarak, yurtta kalma süresi sona eren ancak yurtta kalma süresi tamamlandıktan 20 (yirmi) gün geçtiği halde işlemleri tamamlanmamış olan karne kapsamı eşya için gümrük vergileri ve ithalatta alınan diğer vergilerin tahsili için Geçici Kabul Belgelerine İlişkin Ek A’nın 8 ve 9 uncu maddeleri hükümleri göz önünde bulundurularak, bu Tebliğin 10 uncu maddesinde belirtilen işlemler yapılır (ATA Karnelerine İlişkin 4 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği’nin 9.maddesi).

Rejim Şartlarının İhlali ve Ceza Uygulaması: Giriş gümrük idareleri tarafından ATA Karnesi kapsamı eşyanın geçici ithali esnasında BİLGE Sisteminde ve karne üzerinde belirtilen yurtta kalma süresi içerisinde, süre uzatımı talebinde bulunulup bulunulmadığı veya yeniden ihraç edilip edilmediği ya da gümrükçe onaylanmış yeni bir işlem veya kullanıma tabi tutulup tutulmadığı araştırılır. Yapılan araştırma neticesinde karnede belirtilen şartların yerine getirilmediğinin anlaşılması halinde, aşağıda belirtilen şekilde işlem yapılır: a) ATA Karnesi ile yurda geçici olarak ithal edilmesine karşın karnede belirtilen yurtta kalma süresi içinde yurt dışı edilmediği veya gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmadığı anlaşılan eşya için, Geçici Kabul Belgelerine İlişkin Ek A’nın 8/4 üncü maddesi uyarınca kefil kuruluşa, karnenin geçerlilik süresinin bitim tarihinden itibaren 1 (bir) yıl içerisinde tebligat yapılması gerekir. b) İlgili gümrük idaresince, Geçici İthalat Sözleşmesinin Geçici Kabul Belgelerine İlişkin Ek A’nın 8.maddesi uyarınca kefil kuruluşun ödemekle sorumlu olduğu tutar hesaplanır. Bu tutar, gümrük vergileri ve ithalatta alınan diğer vergiler (ithal vergi ve resimleri) toplamının % 10 fazlasını aşamaz. Karnenin geçerlilik süresinin bitim tarihinden itibaren 1 (bir) yıl içinde kefil kuruluşa (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği) bu Tebliğin 2 No.lu ekinde yer alan örneğe uygun yapılan tebligatta, eşyanın kanuni yurtta kalma süresi içerisinde yeniden ihraç edildiğine veya ATA Karnesinin usulüne uygun olarak diğer bir surette mükellefiyetten ibra olunduğuna dair delil vermek hususunda talep tarihinden itibaren Geçici Kabul Belgelerine İlişkin Ek A’nın 9/1-a maddesi uyarınca 6 (altı) aylık süre tanınır. c) Bu deliller talep tarihinden itibaren tanınan 6 (altı) aylık süre içinde verilmezse, teminat veren kurum, gümrük vergileri ile ithalatta alınan diğer vergileri süresinin bitiminden itibaren en geç 7 (yedi) gün içinde tebligatta bulunan gümrük idaresine derhal öder ya da teminat olarak yatırır.        d) Geçici Kabul Belgelerine İlişkin Ek A’nın 9/1-c maddesi uyarınca, gümrük vergileri ile ithalatta alınan diğer vergilerin teminata bağlandığı veya ödendiği tarihten itibaren 3 (üç) ay içinde delil verilmesi halinde, teminat olarak yatırılan veya ödenen tutar iade edilir. Aksi takdirde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 56.maddesi çerçevesinde işlem yapılır. e) Gümrük idaresi, (b) ve (d) bentlerinde kefil kuruluşa tanınan süre içinde ödenmeyen gümrük vergileri ile ithalatta alınan diğer vergiler ile % 10 fazlasını sürelerin bitim tarihinden itibaren (6 ay + 7 gün) en geç 7 (yedi) gün içinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 54 ve müteakip maddeleri uyarınca kefil kuruluştan (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği), Gümrük Kanunu’nun 207/b ve 238.maddelerine göre alınması gereken para cezası tutarı ile faizi ise karne hamilinden tahsil etmek üzere gerekli işlemleri yapar (ATA Karnelerine İlişkin 4 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği’nin 10.maddesi).

Yurt Dışında Yerleşik Karne Hamiline Yapılacak Tebligatlar: ATA Karnesi ile yurda geçici ithali yapılan ve yurtta kalma süresi içinde yurt dışı edilmemesi nedeniyle karne hamili hakkında Gümrük Kanunu’nun 207/b ve 238.maddeleri uyarınca işlem yapılan eşya için tahakkuk ettirilen ceza tutarının tahsili amacıyla 184 no.lu form ile Tebliğin 3 nolu ekinde yer alan örneğine uygun olarak (karne hamilinin tabi olduğu ülkenin resmi diline uygun olarak) düzenlenen ceza kararının 7201 sayılı Tebligat Kanunu’nun 25.maddesine istinaden Dışişleri Bakanlığı aracılığı ile yurt dışında yerleşik muhatabına tebliğ edilebilmesi için söz konusu tebligat evraklarının Gümrükler Genel Müdürlüğü’ne gönderilmesi gerekir. Ancak, tahakkuk ettirilen amme alacağının çeşitli nedenlerle muhatabına tebliğ edilememesi veya tebliğ edilmesine karşın ödenmemesi durumunda söz konusu meblağın tahsili için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 54.maddesinde yazılı hallerin mevcudiyeti halinde bu usullerden birinin uygulanmasına tevessül edilir. Mümkün değil ise yurt dışında yerleşik ödeme emri muhataplarının kimliklerinin sınır kapılarına bildirilmesi suretiyle yeniden Türkiye’ye geldiklerinde amme alacağının tahsil edilmesi şeklinde işlem tesis edilir (ATA Karnelerine İlişkin 4 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği’nin 11.maddesi).

Çıkış Sayılan Haller: ATA Karnesi ile “Geçici İthalat Rejimi” uyarınca yurda geçici ithali yapılan eşyanın karnenin geçerlilik süresi içerisinde yurt dışı edilmesi esastır. Ancak, eşyanın yurt dışı edilmesinden vazgeçilerek, serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulması veya çıkış hükmünde geçici depolama yeri veya antrepoya konulması ya da Hazine’ye herhangi bir külfet getirmeksizin resmi makamların nezareti altında imha edilmesi çıkış hükmündedir. Ayrıca, ATA Karnesi ile yurda geçici ithali yapılan eşyanın ihraç edildiği tasdikli çıkış koçanı ile tevsik edilemiyorsa, Geçici Kabul Belgelerine İlişkin EK A’nın 10/2-a maddesi uyarınca; a) İthalata veya eşyanın yeniden ithaline dair diğer bir akit tarafın gümrük makamlarınca, ATA Karnesinde verilen bilgilere veya eşyanın yeniden ithalinde karneden koparılan varaka üzerinde bulunan bilgilere dayanılarak verilen, teyit edilebilen bir ithalat veya yeniden ithalata ait olan ve yeniden ihracattan sonraki bir tarihi taşıyan belgeyi, b) Eşyanın yurt dışında bulunduğunu doğrulayan diğer herhangi bir geçerli belgeyi, eşyanın ihraç edildiğine dair belge olarak kabul edebilir (ATA Karnelerine İlişkin 4 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği’nin 12.maddesi).

ATA Karnesi Kayıtlarının Kapatılması: ATA Karnesi ile yurda geçici ithaline izin verilen eşyanın, geçici ithalat rejimi şartlarının yerine getirilmesi suretiyle yurtta kalma süresi içinde yurt dışı edilmesi veya bu Tebliğin 8 ve 12.maddelerinde belirtilen işlemlerden herhangi birine tabi tutulması halinde, geçici ithal kayıtları kapatılır. Ayrıca, (…)ATA Karnesi kayıtlarının, çeşitli nedenlerle takibat sonucunda kapatılması halinde, kapatma teyitlerinin Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne en kısa sürede gönderilmesi gerekir (ATA Karnelerine İlişkin 4 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği’nin 13.maddesi).

- Bilindiği üzere, 7/4/2004 tarihli 25426 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 5108 sayılı Geçici İthalat Sözleşmesinin Onaylanmasına Dair Kanun ile İstanbul Sözleşmesi adıyla anılan Geçici İthalat Sözleşmesinin çekincelerle birlikte onaylanması uygun bulunmuştur. Sözleşmenin Ek A’sı ile geçici kabul belgeleri, Ek B-D'si ile geçici ithalat rejimi kapsamı eşya ve Ek E'si ile ithalat vergi ve resimlerinden kısmi muafiyetle ithal edilen eşya düzenlenmiştir. Sözleşmenin Geçici Kabul Belgelerine İlişkin Ek A'sının 2.maddesi ile geçici olarak ithal edilen eşya için (taşıma araçları dahil) ulusal gümrük belgeleri yerine ve teminatı olmak üzere geçici ithalat belgelerinin (ATA Karnesi ve CPD Karnesi) kabul edilmesi öngörülmüştür. 21/3/2005 tarihli 25762 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 4 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliğinde (Geçici İthalat) Geçici İthalat Sözleşmesi ve Ekleri kapsamında Türkiye'ye ATA Karneleri ile geçici olarak ithal edilebilecek eşyaya ilişkin bilgilere yer verilmiş ve ATA Karnelerine gümrük idarelerince yapılacak işlemler belirlenmiştir. Tebliğin 3 üncü maddesi ile Geçici İthalat Sözleşmesinin maddede sayılan 10 adet ekinde belirtilen eşya için Sözleşmenin Geçici Kabul Belgelerine İlişkin Ek A'sına uygun olarak düzenlenmiş olan ATA Karnesinin kabul edileceği belirtilmiştir.                

- 4 seri nolu Gümrük Genel Tebliğinin (Geçici İthalat) 3 üncü maddesinde Geçici İthalat Sözleşmesinin Ek E'si sayılmamış olmakla birlikte Sözleşmenin Geçici Kabul Belgelerine İlişkin Ek A'sının 2 nci maddesine istinaden kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalatta gümrük beyannamesi olarak ATA Karnesinin kabul edilmesi ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun 133.maddesi uyarınca her ay için ithalat vergilerinin % 3'ünün tahsili ile bakiye tutar için de ATA Karnesinin teminat olarak kabulü uygun bulunmuştur (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2012/11 Sayılı Genelgesi).

Örnek: Geçici İthalat Sözleşmesi’nin Ek E'sinde yer alan bir eşyanın, Sözleşmenin Geçici Kabul Belgelerine İlişkin Ek A'sının 2.maddesine istinaden kısmi muafiyet suretiyle geçici ithal edilmek istenmesi durumunda ATA Karnesi gümrük beyannamesi olarak kabul edilir ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun 133.maddesi uyarınca her ay için ithalat vergilerinin % 3'ü tahsil edilir, geriye kalan vergiler içinse yine ATA Karnesi teminat olarak kabul edilir.

- Bu bağlamda, söz konusu ithal eşyası için İspanya’daki Z firmasına 20.000-$ kira bedeli ödendiğini varsayarsak, ödenen 20.000-USD, Z firması için menkul/gayrimenkul kazancı olduğu için dar mükellefiyet kapsamında sorumlu sıfatıyla 2 nolu KDV beyannamesi ve muhtasar beyanname ile ilgili vergi dairesine beyanda bulunularak % 18 KDV ile % 10 stopaj ödenmesi gerekir (Türkiye – İspanya arasında Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması gereği Gayri Maddi haklarda ve gayrimaddi kazançlarda vergi oranı % 10 olduğu için).

SONUÇ

Geçici İthalat Sözleşmesi uyarınca ATA Karnesi ibrazı ile yurda geçici ithaline izin verilen eşyanın tahsis yerinde, tahsis amacına ve ilk giriş ayniyetine uygun olarak karne hamili tarafından kullanılması ve karnede belirtilen süre içerisinde yurt dışı edilmesi veya gümrükçe onaylanmış yeni bir işlem veya kullanıma tabi tutulması zorunludur. Bu hususun takibi için, giriş gümrük idaresi tarafından her ayın ilk iş günü kayıtların kontrolü yapılarak, yurtta kalma süresi sona eren ancak yurtta kalma süresi tamamlandıktan 20 (yirmi) gün geçtiği halde işlemleri tamamlanmamış olan karne kapsamı eşya için gümrük vergileri ve ithalatta alınan diğer vergilerin tahsili için Geçici Kabul Belgelerine İlişkin Ek A’nın 8 ve 9.maddeleri hükümleri göz önünde bulundurularak, bu Tebliğin 10.maddesinde belirtilen işlemler yapılır.  

ATA Karneleri kapsamında yurda geçici ithali yapılan eşyanın, geçici ithali sırasında tespit edilen yurtta kalma süresinden daha uzun bir süre yurtta kalmasının istenilmesi halinde, bir dilekçe ile gümrük idaresine müracaat edilerek, karnenin geçerlilik süresini geçmemek üzere süre uzatımı talebinde bulunulması gerekir. Süre uzatımı talebinin yasal süresi içinde yapıldığının, eşyanın tahsis yerinde tahsis amacına uygun olarak kullanıldığının ve ilk giriş ayniyetine uygun olarak bulunduğunun anlaşılması halinde, karne geçerlilik süresini aşmayacak şekilde süre uzatımı yapılır.

KAYNAKÇA:

• 4458 sayılı Gümrük Kanunu. 
• Gümrük Yönetmeliği.
• 4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı maddelerinin Uygulanması Hakkında 2009/15481 Sayılı Karar.
• ATA Karnelerine İlişkin 4 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği.
• Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2011/26, 2012/11 Sayılı Genelgeleri.

07.05.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Yılın Kampanyası: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.