Kerim Çoban
E.Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi
Çoban Gümrük Dış Ticaret Denetim Danışmanlık ve
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği A. Ş.
k.coban0306@gmail.com

Gümrük Yönetmeliğinin 53.Maddesi Kapsamında Yapılacak Tahakkuklarda, Gecikme Faizi Uygulanması Gerekir Mi?

I- KONUYA İLİŞKİN MEVZUAT HÜKÜMLERİ

Gümrük Yönetmeliği’nin 53.maddesi (İstisnai Kıymetle Beyan):

(1) Kanunun 24 üncü maddesine göre kıymet tespitinin yapıldığı hallerde beyan sahibinin talebi üzerine;

a) Konsinye şekilde teslim edilen çabuk bozulabilir eşyanın,

b) Gümrük kıymetine ilave edilmesi gereken, ancak ihracatçı ve ithalatçı arasındaki sözleşme gereği söz konusu kıymet unsurları gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihten sonra belli olacak eşyanın,

c) Satış sözleşmesinde, fiyatın sonradan gözden geçirilmesini öngören hükümler içeren eşyanın,

ç) Boru hatları veya elektrik telleri ile taşınan ve depolama imkanı olmayan sürekli akış halinde olan eşyanın,

d) Deniz yolu ile sıvı halde Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen ve gümrük gözetimi altında gaz haline dönüştürülerek limanda boru hattına verilen sıvılaştırılmış doğal gazın (LNG), 

Gümrük kıymetinin tespitinde, beyan sahibinin talebi üzerine, gümrük idaresince basitleştirilmiş usuller uygulanır.

(2) Birinci fıkra uygulamasında, 22 ila 24 üncü maddelerdeki genel ve özel koşullar aranmaz. Ancak bu genel ve özel koşulların aranmaması bu kişiye basitleştirilmiş usulle sağlanan diğer hakların kullanım hakkını vermez. Birinci fıkranın (b), (c) ve (ç) bentlerinde belirtilen durumlarda yükümlülerin, anılan kıymet unsurlarının mevcudiyetini gösteren sözleşmelerin örneği ve onaylı çevirisini gümrük idarelerine sunmaları gerekir.

(3) Birinci fıkrada belirtilen hallerde, vergi tahakkuku mevcut belgelerde belirtilen kıymet esas alınarak yapılır. Tamamlayıcı beyana göre gözden geçirilmiş kıymetin daha yüksek olması halinde ek vergi tahakkuku yapılır. Daha düşük olması halinde ise; farka isabet eden kıymetin iade alındığının tevsiki ve satış sözleşmesine göre kıymetin yeniden belirlenmesini gerektiren işleme ait tahlil raporu gibi bir belgenin onaylı örneğinin sunulması koşullarıyla ve gümrük idaresince yapılacak inceleme sonucunda söz konusu hususların tespiti üzerine Kanunun 211 inci maddesi çerçevesinde işlem yapılır.

(4) Tamamlayıcı beyana isabet eden ithalat vergileri bakımından zamanaşımı tamamlayıcı beyanın verildiği tarihten itibaren başlar.

(5) İthal eşyasının gümrük kıymetine veya katma değer vergisi matrahına girmesi gereken, ancak gümrük beyannamesinin tescili anında beyan sahibi tarafından mevcudiyetinin bilinmesi mümkün olmayan kıymet veya matrah unsurları için, en geç söz konusu kıymet veya matrah unsurunun muhasebe kayıtlarına intikal ettirildiği ayı takip eden ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar beyanda bulunulur ve vergileri de aynı süre içinde ödenir.

(6) Gümrük beyannamesinin tescil tarihi itibarıyla mevcut bilgi ve belgelere istinaden beyanda bulunulan ancak tutarı kesin olarak belirlenemeyen depolama, tahmil-tahliye, liman giderleri gibi ithalatta katma değer vergisi matrah unsurları için, en geç söz konusu matrah unsurunun muhasebe kayıtlarına intikal ettirildiği ayı takip eden ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar beyanda bulunulur ve vergileri de aynı süre içinde ödenir. 

(7) İstisnai kıymetle beyana ilişkin tamamlayıcı beyanların süresi içerisinde verilmemesi nedeniyle zamanında ödenmeyen gümrük vergileri için eşyanın serbest dolaşıma girişine ilişkin beyannamenin tescil tarihinden itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre belirlenen gecikme zammı oranında gecikme faizi tahsil edilir ve Kanunun 241 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca işlem yapılır.

Tahsilat İşlemlerine İlişkin 2 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği’nin 15.Maddesi (Gecikme Zammı Ve Gecikme Zammı Oranında Faiz Uygulanması): 

(1) Hiç alınmayan veya eksik alınan gümrük vergilerine, gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihten, vergilerin kesinleştiği tarihe kadar olan süre için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre tespit edilen gecikme zammı oranında faiz uygulanır. Söz konusu faiz, Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen aylık gecikme zammı oranı on iki ile çarpılmak suretiyle yıllık orana dönüştürülerek ve formül-1 kullanılarak hesaplanır.

FORMÜL-1

Gecikme Zammı Oranında Faiz	=	Tutar X (Aylık Gecikme Zammı Oranı X 12) X Gün Sayısı
		36.000

(2) Hiç alınmayan veya eksik alınan gümrük vergilerine ilişkin olarak ilgili gümrük idaresince yapılan tebligata rağmen ödeme süresi içinde ödenmeyen vergiler için, vadenin bitim tarihinden itibaren ödeme tarihine kadar geçen süre için gecikme zammı her ay için ayrı ayrı uygulanır. Bu hesaplamada ödeme tarihi süreye dahil edilir, vade tarihi ise süreye dahil edilmez.

(3) Gecikme zammı, aylık olarak formül-2 kullanılarak hesaplanır. Aylık esasa göre gecikme zammının hesaplanacağı bir aylık süre içinde oran değişikliği yapılırsa söz konusu bir aylık sürenin tamamına eski oran tatbik edilir.

FORMÜL-2

(4) Ay kesirleri için gecikme zammı, 25/12/2003 tarihli ve 5035 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun yürürlüğe girdiği 2/1/2004 tarihinden itibaren günlük esasa göre formül-3 kullanılarak hesaplanır. (Ek-10'da örnek verilmiştir).

FORMÜL-3

(5) 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinin üçüncü fıkrası doğrultusunda, gümrük idarelerince verilen idari para cezalarına gecikme zammı oranında faiz ve gecikme zammı uygulanmaz.

(6) Gümrük Kanununun 244 üncü maddesinin beşinci fıkrası gereğince, uzlaşılan vergilerin alınması gerektiği tarihten itibaren uzlaşma tutanağının imzalandığı tarihe kadar geçen süre için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre tespit edilen gecikme zammı oranında faiz uygulanır.

Not: Bu konu başta olmak üzere, YYS Yıllık Faaliyet Raporu Hazırlanması, YYS Yıllık Zorunlu Eğitimlerinin Verilmesi, YYS Revizyonları, Ön İzleme, Yeni YYS Belgesi Hazırlıkları ve YYS Belgesi Alım Süreci, YYS Başvuru Formlarının Doldurulması, YYS Danışmanlığı, vb. Tüm YYS Süreçleri hakkında daha fazla ayrıntılı bilgiyi, Gümrük ve Dış Ticaret Mevzuatı konularında gerekli Hukuki ve Mevzuat Desteğini, İdari ve Adli İtiraz Süreçleri, Dava Açılması, Dava Aşamalarının Takibi, İlgili Mevzuat Ve Hukuki Açılardan Gerekli İtiraz Ve Savunmaların Yapılarak Dava Sonucunun Olumlu Sonuçlandırılması, Sonradan Kontrol/ Firma İncelemesi Yaptırılması, Antrepo Açma, Antrepo Genişletme, AN6, AN7, AN8 Raporlarının düzenlenmesi, … vb, işlemleri, Sürekli/ Düzenli, Aylık, Yıllık Gümrük ve Dış Ticaret Danışmanlığı, Olay (Konu) Başı Gümrük ve Dış Ticaret Danışmanlığı, Gümrük ve Dış Ticaret Mevzuatı Eğitimleri, … vb. konularında yardım, destek, danışmanlık ve benzeri hizmetleri -İsterseniz- Firmalarımız “Çoban Gümrük Dış Ticaret Denetim, Danışmanlık ve Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği A. Ş.”den veya “Çözüm Denetim Gümrük Dış Ticaret Ve Danışmanlık A. Ş.”den alabilirsiniz.

II- DEĞERLENDİRME VE SONUÇ

Gümrük Yönetmeliği’nin 53.maddesinde esas itibarı ile “İstisnai kıymetle beyan”/ Basitleştirilmiş Usulle Beyan, hususu, özelikle, 53/1.maddede belirtilen hususların (Gümrük kıymetinin tespitinde, beyan sahibinin talebi üzerine, gümrük idaresince basitleştirilmiş usuller) uygulanması düzenlenmiştir.

- Gümrük Yönetmeliği’nin 53/7.maddesinde belirtilen faiz ise bize göre; 53/1.maddede belirtilen hususlarla ilgili “İstisnai kıymetle beyana ilişkin tamamlayıcı beyanların süresi içerisinde verilmemesi nedeniyle, zamanında ödenmeyen gümrük vergileri için  6183  sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre belirlenen gecikme zammı oranındaki gecikme faizi”dir. 

- İstisnai kıymetle beyana ilişkin tamamlayıcı beyanların süresi içerisinde verilmesi durumunda herhangi bir gecikme zammı ve/veya gecikme faizi ödenmemesi gerekir.

Öte yandan, Gümrük Yönetmeliğinin 53 maddesinin 1.fıkrası dışında kalan (5 ve 6) fıkralarda belirtilen Gümrük Kıymeti ve/veya İthalatta KDV matrah unsurları ise ilgili SDGB’nin tescili (Vergi Mükellefiyetinin Başlangıcı) sırasında türü ve/veya miktarı belli olmayan, beklenmeyen, sonradan ortaya çıkan unsurlar olduğu için, bu unsurların ilgili Yönetmelik maddesinde belirtilen süre içinde beyan edilip tekabül eden vergilerin de yine ilgili Yönetmelik maddesinde belirtilen süre içinde ödenmesi durumunda; Herhangi bir Gecikme zammı ve/veya Gecikme Zammı oranında Gecikme Faizi/ Faiz ödenmemesi, gayet  doğal ve kanun koyucunun amaçladığı esas hedefe/ amaca uygun olup, tersi bir durum (Herhangi bir Gecikme zammı ve/veya Gecikme Zammı oranında Gecikme Faizi/ Faiz ödenmesi, tahsil edilmesi) Gümrük Yönetmeliğinin 53.maddesinin Düzenlenme amacına aykırıdır.  

Örneğin: DİR kapsamında yapılan ithalat nedeniyle Türkiye’ye geçici ithali yapılan ürünlerin tamamının veya bir kısmının; daha sonra ihracat taahhüdünün yerine getirilememesi nedeniyle Kat’i İthalata çevrilmesi durumunda, kat’i ithalat sırasında ilgili kati ithalat beyannamesinin (SDGB) tescil tarihindeki vergi oranı ve döviz kuru dikkate alınmayıp, ilk giriş/ geçici gümrük giriş beyannamesindeki vergi oranları ve döviz  kurunun dikkate alınarak ithalatın gerçekleştirilmesi gibi.

Aksi durumda, yani kati ithalat için tescil edilen (En son tescil edilen) SDGB’nin tescil tarihindeki vergi oranı ve döviz kuru dikkate alınarak ithalatın yapılması (Gümrük vergilerinin ödenmesi) durumunda DİR teşvik rejiminin hiçbir espirisi olmaz, normal ithalattan (4000, 4071 rejim kodlu) hiçbir farkı kalmazdı.

Aynen, bu örnekte olduğu (DİR’de amaçlanan teşvik unsuru) gibi; {Gümrük Yönetmeliğinin 53.maddesinde de; 7.fıkrası dışında herhangi bir “Gecikme zammı ve/veya Gecikme Zammı oranında Gecikme Faizi/ Faiz” uygulanmamasının amacı bu. Kanun Koyucunun bilerek, isteyerek, planlayarak, tasarlayarak koyduğu, mükellefe bir teşviği} diye, düşünüyoruz/ yorumluyoruz

04.10.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.