Kerim Çoban
E.Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi
Çoban Gümrük Dış Ticaret Denetim Danışmanlık ve
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği A. Ş.
k.coban0306@gmail.com

Tam Muafiyet Suretiyle Türkiye’ye Geçici İthal Edilen Eşyanın, Sonrasında Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Kati İthalata Çevrilmesi Durumunda, 4458 Sayılı Gümrük Kanunu'nun 207.Maddesi Gereğince Gecikme Zammı Ödenir Mi?

I- İlgili Mevzuat Hükümleri

Geçici ithalat rejimi, serbest dolaşıma girmemiş eşyanın ithalat vergilerinden tamamen ya da kısmen muaf olarak ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın, Türkiye Gümrük Bölgesi içinde kullanılması ve bu kullanım sırasındaki olağan yıpranma dışında, herhangi bir değişikliğe uğramaksızın yeniden ihracına imkân sağlayan hükümlerin uygulandığı rejimdir.

Tam Muafiyet Suretiyle Geçici İthalatta Teminat: 1) Tam muafiyet suretiyle geçici ithal edilecek eşyadan ithalat vergilerini karşılayacak tutarda teminat aranır.

2) Ancak, Kanunun 202.maddesi hükmü uyarınca; a) Sözlü beyana konu olan eşya,

b) Yazılı beyana konu olan; 1. Türkiye Gümrük Bölgesinde meydana gelen kriz hali nedeniyle bir kamu kuruluşu adına veya kamu kuruluşları tarafından yetkili kılınan kuruluşlar adına gönderilen yardım malzemeleri,

2. Hava, deniz veya demiryolu şirketlerine veya posta idarelerine ait olan ve bunlar tarafından uluslararası trafikte kullanılmak üzere üzerleri ayırt edici biçimde işaretlenmiş malzeme, için teminat aranmaz.

Yatırım teşvik Belgesi kapsamında iç piyasadan satın alınan/temin edilen eşya KDV’den, Yatırım teşvik Belgesi kapsamında ithal edilen eşya Gümrük vergisi, İlave Gümrük Vergisi, Katma Değer Vergisi,  Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu (KKDF), Damga Vergisi ve çeşitli harçlardan istisnadır. ÖTV ve Ek Mali Yükümlülükler ise tahsil edilir.  

Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında 2012/3305 sayılı Karar’ın 3.maddesi gereği; Bu Karar kapsamında yer alan desteklerin uygulanması açısından iller, sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyeleri dikkate alınarak EK-1’de ayrıntıları belirtilen altı bölgeye ayrılmıştır.                

Teşvik Sistemi Kısaca; Genel, bölgesel ve stratejik yatırımların teşviki uygulamalarından oluşmaktadır.

Teşvik belgesinde yer alsa dahi, KDV mükellefiyeti bulunmayanlar ile makine-teçhizatı münhasıran indirim hakkı tanınmayan işlemlerde kullanacak mükelleflere yapılacak teslimlerde istisna uygulanmaz. Aynı şekilde, KDV mükellefiyeti olmayan veya makine-teçhizatı münhasıran indirim hakkı tanınmayan işlemlerde kullanacak olanlar tarafından bu malların ithalinde, teşvik belgesinde aksine bilgiler bulunsa bile KDV uygulanır. Makine ve teçhizatın, indirim hakkı bulunan işlemlerde kullanıldığı, hâlihazırda yapılan faaliyetin niteliği ve alınan makine-teçhizatın kullanılacağı işlemlerin KDV açısından indirim hakkı tanınan işlemler olduğu, mükellef tarafından tevsik edilmesi gerekir.

- 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun “İstisnalar” başlıklı 5, 6 ve 7.maddelerinde istisna kapsamı açıkça belirtilmiş ve Yatırım teşvik belgeli yatırımlar bu kapsama dahil edilmemiştir. Özel Tüketim Vergisi Kanununun 10.maddesinin 1 nci fıkrasında; “Özel Tüketim Vergisine ilişkin istisna ve muafiyetler ancak bu Kanuna hüküm eklenmek veya bu Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir. Diğer kanunlarda yer alan istisna veya muafiyet hükümleri bu vergi bakımından geçersizdir. Uluslararası anlaşma hükümleri saklıdır.” Hükmü yer almaktadır.  ...

Yukarıda izah edilen gerekçeler doğrultusunda, yatırım teşvik belgesi kapsamında yapılan ithalatlarda Özel Tüketim Vergisi istisnası uygulanması mümkün bulunmamaktadır.

- Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın 06.09.2018 tarihli ve E.9 sayılı yazında da belirtildiği üzere; 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki Karar'da ithalat işlemlerine yönelik olarak sadece gümrük vergisi ve KDV muafiyetinin düzenlendiği, Ek mali yükümlülüklere ilişkin bir muafiyet düzenlemesinin bulunmadığı, bu nedenle, Ek mali yükümlülüğün/yükümlülüklerin gümrük vergisi olarak değerlendirilemeyeceği hususu dikkate alındığında, Yatırım teşvik belgesi kapsamı ithal işlemlerinde ek  mali yükümlülükten muafiyet uygulanması mümkün bulunmamaktadır.

29 Haziran 2021 Tarih ve 31526 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 4191 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile; 2012/3305 Sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar’ın bazı maddeleri değiştirilmiş olup, "Gümrük Vergisi Muafiyeti" başlıklı 9.maddesine “Gümrük Vergisi Muafiyetinden Yararlanamayacak Makine Ve Teçhizat Listesi” başlıklı EK-8 eklenmiştir.

2012/3305 Sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar’ın 9.maddesinin 4.fıkrası aynen:            “ Baskı, basım, matbaa, tekstil, hazır giyim, konfeksiyon ve çimento imalatı yatırımlarına yönelik teşvik belgeleri kapsamında kullanılmış veya yenileştirilmiş makine ve teçhizat temin edilemez. EK-8'de belirtilen makine ve teçhizat kullanılmış veya yenileştirilmiş olarak teşvik belgesi kapsamında temin edilemez. Ancak EK-8'de yer alan ve kullanılmış komple tesis kapsamında ithali uygun görülen kullanılmış veya yenileştirilmiş makine ve teçhizat KDV istisnası ve gümrük vergisi muafiyeti sağlanmaksızın ithal edilerek sabit yatırım tutarına dâhil edilebilir.” Şeklindedir.

Buna göre; EK-8'de belirtilen makine ve teçhizatın, kullanılmış veya yenileştirilmiş olarak teşvik belgesi kapsamında temin edilmesi mümkün değildir. EK-8’de yer alan makine ve teçhizat için gümrük vergisi muafiyeti uygulanmaz.

Ancak, EK-8'de yer alan ve kullanılmış komple tesis kapsamında ithali uygun görülen kullanılmış veya yenileştirilmiş makine ve teçhizat KDV istisnası ve gümrük vergisi muafiyeti (Gümrük vergisi, İlave gümrük vergisi, Ek mali yükümlülük, vb.) sağlanmaksızın –gümrük vergisi ödenerek- ithal edilerek sabit yatırım tutarına dâhil edilebilir.

Öte yandan, EK-8’de sayılan makine ve teçhizatın; Gerekli şartları taşıması durumlarda, tercihli tarife uygulamaları, örneğin: ülkemiz ile AB üyesi ülkeler arasında oluşturulan gümrük birliği anlaşması kapsamında A.TR dolaşım belgesi ya da Serbest ticaret anlaşmaları çerçevesinde EUR.1 ve EUR-MED dolaşım belgeleri, Fatura Beyanı, Form A, vb. menşe ispat belgeleri kapsamında ithal edilmesi halinde  Gümrük vergisi ve İlave gümrük vergisi muafiyeti sağlanabilir/ GV ve İGV ödenmeden ithalat yapılabilir.

2012/3305 Sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar’ın 9.maddesine ilişkin EK-8’de yer alan Yeni  makina ve teçhizat, gümrük vergisi muafiyeti sağlanmaksızın teşvik belgesi kapsamında temin edilebilir.

Ancak, EK-8’de yer alan bu makine ve techizat “Kullanılmış veya Yenileştirilmiş Olarak” Teşvik Belgesi kapsamında temin edilemez.

- Bilindiği üzere; 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 181.maddesinde geçici ithalata ilişkin gümrük yükümlülüğü de düzenlenmiştir. Bu kapsamda, 5300 rejim kodu ile beyan edilen ve gerek tam muafiyet (TAMM) gerekse kısmi muafiyet (KISM) seçilerek yurda geçici girişi yapılan eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulmak istenilmesi halinde, 4053 (Geçici ithalat rejimi kapsamında ithal edilen eşyanın muafiyete tabi olmadan serbest dolaşıma girişi ile eş zamanlı yurtiçi kullanımı) rejim kodu ile yeni bir gümrük beyannamesi verilmesi gerekmektedir.

Bu itibarla;

1) Tam muafiyet suretiyle geçici ithal edilen eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulmak istenmesi halinde tahsil edilecek gümrük vergileri tutarının, söz konusu eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimine ilişkin beyanda bulunulduğu tarihte (4053 rejim kodlu yeni beyannamenin tescil tarihinde) geçerli bulunan vergi  oranı ve diğer vergilendirme unsurlarına istinaden tespit edilmesi, ...  gerekmektedir.

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 207.maddesine göre:  1. Nakdî teminat dışında, bu Kanuna göre;

a) Tahakkuk ettirilip tahsili gereken gümrük vergileri için verilen teminatın kabulü,

b) Bir şartlı muafiyet düzenlemesine tabi tutulan eşyaya ilişkin gümrük yükümlülüğü doğması halinde, şartlı muafiyete ilişkin beyannamenin tescili,

Tarihinden başlamak üzere, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre tespit edilen gecikme zammı tahsil edilir.

2. Bir şartlı muafiyet düzenlemesi kapsamında eşya için indirimli teminattan faydalanılması durumunda birinci fıkrada belirtilen gecikme zammı, teminatın nakit verilen kısmı dışında kalan kısım ile teminat verilmeyen kısmın tümü için uygulanır.

Gümrük Yönetmeliğinin 323.maddesine göre: “ - (1) Geçici ithalat rejimi ile dahilde işleme rejiminde işlem görmüş ürün veya ithal eşyası için gümrük yükümlülüğü doğması halinde, ithalat vergilerine ilave olarak Kanunun 207 nci maddesi uyarınca belirlenecek gecikme zammı oranında faiz tahsil edilir.

(2) Birinci fıkra hükmü;

...

d) Teminatın nakit olarak alınmış olması durumunda,

...

Uygulanmaz.”.

Not-1: (“Geçici İthalat” konusunda daha fazla bilgi sahibi olmak isteyen arkadaşlar, 23-26/11/2020 tarihlerinde www.muhasebetr.com sitesinde yayımlanan “Geçici İthalat İşlemleri” isimli makalemize müracaat edebilirler.)

Not-2: (“Yatırım Teşvik Mevzuatı” konusunda daha fazla bilgi sahibi olmak isteyen arkadaşlar, 08-10/07/2020 tarihlerinde www.muhasebetr.com sitesinde yayımlanan “Yatırım Teşvik Tedbirlerine Kısa Bir Bakış” isimli makalemize müracaat edebilirler.)

Not-3: Bu konu başta olmak üzere, YYS Yıllık Faaliyet Raporu Hazırlanması, YYS Yıllık Zorunlu Eğitimlerinin Verilmesi, YYS Revizyonları, Ön İzleme, Yeni YYS Belgesi Hazırlıkları ve YYS Belgesi Alım Süreci, İlgili Ön Zorunlu Eğitimlerin Alınması, YYS Başvuru Formlarının Doldurulması, YYS Danışmanlığı, vb. Tüm YYS Süreçler hakkında daha fazla ayrıntılı bilgiyi, Gümrük ve Dış Ticaret Mevzuatı konularında gerekli Hukuki ve Mevzuat Desteğini, İdari ve Adli İtiraz Süreçleri, Dava Açılması, Dava Aşamalarının Takibi, İlgili Mevzuat Ve Hukuki Açılardan Gerekli İtiraz Ve Savunmaların Yapılarak Dava Sonucunun Olumlu Sonuçlanmasına Katkıda Bulunulması, Sonradan Kontrol/ Firma İncelemesi Yaptırılması, Antrepo Açma, Antrepo Genişletme, AN6, AN7, AN8 Raporlarının düzenlenmesi, …  vb, işlemleri, Sürekli/ Düzenli, Aylık, Yıllık Gümrük ve Dış Ticaret Danışmanlığı, Gümrük ve Dış Ticaret Mevzuatı Eğitimleri, …  vb. konularında yardım, destek ve benzeri hizmetleri -isterseniz- Firmalarımız “Çoban Gümrük Dış Ticaret Denetim, Danışmanlık ve Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği A. Ş.”den veya “Çözüm Denetim Gümrük Dış Ticaret ve Danışmanlık A. Ş.”den  alabilirsiniz.

II- Değerlendirme Ve Sonuç

Bize göre:  

[1- Yatırım teşvik belgesi kapsamında yapılan ithalatlarda normal şartlarda ÖTV ve Ek mali yükümlülük dışındaki vergiler (ÖTV ve Ek Mali Yükümlülükler tahsil edilir.) tahsil edilmediği ve teminata bağlanmadığı için daha önce Tam muafiyet kapsamında Türkiye’ye geçici ithalatı yapılan bir eşyanın, daha sonra Yatırım Teşvik Belgesi (YTB) kapsamında kati ithalata çevrilmesi/ kati ithalatının yapılması durumunda, Gümrük Kanunu'nun 207. maddesi gereğince gecikme zammı uygulanmaz. Ancak,

2- Sözkonusu eşyalar, EK-8'de belirtilen makine ve teçhizat olması durumunda bahse konu eşyalara gümrük vergisi muafiyeti uygulanmayacağı, eşyaların vergileri teminata bağlanacağı için Tam muafiyet kapsamında Türkiye’ye geçici ithalatı yapılan (EK-8’de yer alan) eşyaların, daha sonra Yatırım Teşvik Belgesi (YTB) kapsamında kati ithalata çevrilmesi/ kati ithalatının yapılması durumunda, Gümrük Kanunu'nun 207. maddesi gereğince gecikme zammı uygulanır.

3- YTB şartlarının ihlali halinde; a) Kamudan kaynaklanan nedenler hariç olmak üzere, yatırımın belirlenen süre içerisinde gerçekleştirilmesinden yatırımcı sorumludur. Yatırımcının Destek Kararında Öngörülen yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde indirimli kurumlar vergisi veya istisna uygulaması ile gelir vergisi stopajı teşviki nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler, vergi ziyai cezası uygulanmaksızın gecikme faiziyle birlikte, diğer destekler ise 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde geri alınır.

b) Yatırımın gerçekleşmemesi veya proje bazlı desteklerden faydalanmasına mesnet teşkil eden taahhütlerin yerine getirilememesi ve talep edilmesi halinde proje, yürürlükte olan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar hükümleri çerçevesinde değerlendirilebilir. Ancak bu Karar kapsamında yararlanılıp, Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar kapsamında sağlanmayan destekler ile varsa fazladan yararlandırılan destekler, 11.maddenin birinci fıkrası hükümleri çerçevesinde geri alınır.]

Diye, değerlendiriyoruz/ düşünüyoruz.                 

Kaynakça

• 4458 sayılı Gümrük Kanunu,
• Gümrük Yönetmeliği,
• 2009/15481 Sayılı Karar,
• Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında 2012/3305 sayılı Karar,
• Çeşitli tasarruflu Yazılar.

16.05.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.