Kerim Çoban
E.Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi
Çoban Gümrük Dış Ticaret Denetim Danışmanlık ve
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği A. Ş.
k.coban0306@gmail.com

Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük İşlemleri (2)

III- 1 SERİ NOLU GÜMRÜK GENEL TEBLİĞİNİN GEÇİCİ İTHAL EDİLEN KARA TAŞITLARINA İLİŞKİN BAZI HÜKÜMLERİ

İthalat vergilerinden tam muafiyet uygulanmak suretiyle geçici ithal edilecek; a) Kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarından; 1) Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişiler tarafından, gümrüklerden geçiş karnesi ibraz edilerek veya herhangi bir belge ibraz edilmeksizin Türkiye’ye girişi yapılan ve 1 No.lu Taşıt Takip Programına kaydedilen taşıtların, 2) Çift uyruklu Türk vatandaşları hariç olmak üzere, belirli bir süre görev yapmak veya öğrenimde bulunmak amacıyla Türkiye’ye gelenler ile Türkiye’de geçici olarak oturma iznini haiz emekli yabancıların, ikamet yerlerinde üzerlerine kayıtlı bulunan ve geçici giriş belgesi, yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi veya yabancı taşıtlar geçici giriş formu düzenlenmek suretiyle Türkiye’ye girişi yapılan taşıtların, b) Ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarından; 1) 2 No.lu Taşıt Takip Programına kaydedilerek Türkiye'ye boş olarak girişi yapılan, 2) NCTS’de düzenlenmiş bir transit beyanı (ortak ve ulusal transit) veya TIR karnesi kapsamındaki eşyasını bir iç gümrüğe boşalttıktan sonra boş olarak yurtdışına çıkışı yapılacak olan veya yük almak üzere bir başka gümrük idaresine sevk edilen, 3) Sınır ticareti uygunluk belgesine istinaden ithal eşyasının taşımacılığında kullanılan, 4) Transit beyanı yerine kullanılan belgeler kapsamında eşya taşıyan, yabancı plakalı taşıtlar ile, 5) Dolu veya boş olarak Türkiye'ye girişi yapılan yabancı plakalı otobüslere, ilişkin işlemler ve teminat hükmünde ibraz edilen belgeleri düzenlemeye yetkili kefil kuruluşların belirlenmesine ilişkin usuller, bu Tebliğ hükümlerine göre yürütülür (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 2.maddesi).

Turistik Kolaylıklar Kapsamı Taşıtların Giriş İşlemleri: 1) Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişiler tarafından ikamet yerlerinde üzerlerine kayıtlı bulunan ya da başkasına ait olup vekâleten veya kiralama yoluyla getirilen kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarının giriş işlemleri 1 No.lu Taşıt Takip Programına kaydedilerek gerçekleştirilir. Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği ülkelerinde ikamet eden kişiler, ikamet yerleri dışındaki Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği ülkelerinde adlarına kayıtlı taşıtlarını da getirebilirler. Kişisel kullanıma mahsus kara taşıtı tarafından çekilerek birlikte getirilen römork ve karavan için ayrı kayıt yapılır. Taşıta ilişkin bilgiler yönünden programdaki kayıtlar esas alınır. Kaydı yapan memur tarafından ilgilinin pasaportuna bilgi vermek amacıyla tatbik edilen “taşıt kaşesinde” süre sonu belirtilir (Ek-4).

2) Gümrük Kanunu’nun 167.maddesi kapsamında miras yoluyla intikal eden taşıtlar ile malûl ve sakatlar, bedelsiz ithalat hakkına sahip kişiler, ülkemize görevli olarak gelen yabancı ülke görevlileri, yabancı basın yayın organlarının yabancı uyruklu mensupları, NATO mensupları tarafından getirilen kişisel kullanıma mahsus kara taşıtları ve ülkemizden transit olarak geçecek olan kişisel kullanıma mahsus kara taşıtları ile ambulans ve diğer kurtarma araçları getiriliş amacına bakılmaksızın 1 No.lu Taşıt Takip Programına kaydedilir.

3) Taşıtın Avrupa Birliği üyesi ülke uyruklu kişiler tarafından kimlik kartı kullanılmak suretiyle getirilmesi hâlinde, ilgililerin pasaportu bulunmadığından, “taşıt kaşesi” İçişleri Bakanlığınca tanzim edilen giriş-çıkış formunun gümrükle ilgili bölümüne tatbik edilir.

4) Taşıtlar için gümrüklerden geçiş karnesi ibraz edilmiş ise programa bu belgelere ilişkin bilgiler de kaydedilir.

 5) Taşıtın mülkiyet sahibi dışında başka bir şahıs tarafından vekâleten getirilmesi durumunda, vekâlet belgesine ilişkin bilgiler de programa kaydedilir. (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 5.maddesi).

Örnek 1: Örneğin, Macaristan’da yaşayan bir macar adına kayıtlı bulunan ya da başkasına ait olup vekâleten veya kiralama yoluyla sahip olduğu kişisel kullanıma mahsus aracı, yine, Macaristan’da yaşayan bir Türk vatandaşı miras yoluyla kendisine intikal eden bir aracı, Türkiye’de yaşayan malûl ve sakat olan bir vatandaşımız malul ve sakatlara mahsus özel tertibatı ve donanımı olan bir aracı, öte yandan; Ülkemize görevli olarak gelen yabancı ülke görevlileri ile yabancı basın yayın organlarının yabancı uyruklu mensuplarının getirdikleri kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarıyla, NATO mensupları tarafından getirilen kişisel kullanıma mahsus kara taşıtları, ayrıca, ülkemizden transit olarak geçecek olan kişisel kullanıma mahsus kara taşıtları ile ambulans ve diğer kurtarma araçları getiriliş amacına bakılmaksızın tam muafiyet şeklinde geçici ithalat rejiminden faydalandırılır ve bahse konu araçlar 1 No.lu Taşıt Takip Programına kaydedilir.

Turistik Kolaylıklar Kapsamı Taşıtların Süreleri: 1) Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişilerin getirdikleri taşıtlarına 730 (yediyüzotuz) gün süre verilir. Verilecek olan izin süresi kişinin Türkiye’de kalabileceği süreden uzun olamaz. 2) Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişilerden, malulen emekli olanlar ile ön emeklilik hakkı kazananlar dâhil yurtdışından emekli olanların, emeklilik belgesini ibraz etmeleri hâlinde, taşıtlarına 730 (yediyüzotuz) gün süre verilir. Bu kişilerden emeklilik tarihinden sonra Türkiye Gümrük Bölgesine ilk defa getirecekleri kişisel kullanıma mahsus kara taşıtları için Türkiye’ye son giriş tarihinden geriye doğru bir yılda en az (185) yüzseksenbeş gün Türkiye Gümrük Bölgesi dışında bulunması koşulu aranmaz. Ayrıca, bu fıkra uyarınca verilen geçici ithalat izin süresinin tamamını kullanmadan taşıtıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkan emeklilerin, izin süresi içinde olmak koşuluyla, izinden kalan sürelerini kullanmak üzere taşıtıyla yeniden Türkiye Gümrük Bölgesine girişlerinde Türkiye’ye son giriş tarihinden geriye doğru bir yılda en az (185) yüzseksenbeş gün Türkiye Gümrük Bölgesi dışında bulunma koşulu aranmaz. 3) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen sürelerin tamamını kullanmış olma veya yerleşim yeri şartını sağlamama durumlarından birinin veya her ikisinin birlikte mevcut olması halinde, Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği ülkelerinde yerleşik kişilerin bu ülkelerde adlarına kayıtlı olan kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarına Türkiye Gümrük Bölgesine giriş yapılmak istenilen tarihten geriye doğru 365 (üçyüzaltmışbeş) gün içerisinde bir kez olmak üzere bir ay süre verilir. 4) Bu maddenin 1) ve  2) nci fıkralarında belirtilen sürelerin tamamının kullanılmasından sonra, yeniden Türkiye’ye taşıt getirilebilmesi için kişi ve taşıtın, çıkış tarihinden itibaren en az 185 (yüzseksenbeş) gün süreyle fiilen yurtdışında bulunmaları gerekir. 5) Taşıt getirmek istedikleri tarih itibariyle son 185 (yüzseksenbeş) gününü kesintisiz olarak Türkiye Gümrük Bölgesi dışında geçirmediği anlaşılan kişilere, bu maddenin 1) ve  2) nci fıkraları kapsamında durumlarına uyan sürelerden taşıtın ve kişinin Türkiye’de kaldıkları süre düşüldükten sonra arta kalan süre verilir. 6) Taşıta verilecek süre hesaplanırken, taşıt ve kişi için süreler ayrı ayrı hesaplanır ve kısa olan süre verilir. 1 No.lu Taşıt Takip Programı kişilerin Türkiye’de taşıtsız olarak bulundukları sürelere ilişkin bir bilgi vermediğinden, kişinin Türkiye’de taşıtsız olarak bulunduğu süreler göz önünde bulundurulur. 7) Geçici ithal edilmek istenilen taşıta ilişkin mülkiyet değişikliği yapılmış olması halinde, taşıtın daha önce Türkiye’de bulunduğu süreler göz önünde bulundurulmaz. 8) Herhangi bir nedenle iç gümrük idarelerince teslim alınan ve yurtta kalma süresi bulunmayan taşıtların yurtdışı edilmek üzere sınır gümrük idarelerine sevk işlemleri, 1 No.lu Taşıt Takip Programına kayden en çok 7 (yedi) gün süre verilerek gerçekleştirilir. 9) Taşıtlar için gümrüklerden geçiş karnesi ibraz edilmiş ise yukarıda belirtilen süreler de dikkate alınarak, karnede belirtilen süreler dâhilinde işlem yapılır (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 6.maddesi).  

Örnek 2: Türkiye Gümrük Bölgesi dışında (örneğin Fransa’da) yerleşik A şahsının getirdiği taşıt ile, yine İspanya’da yerleşik ve malulen emekli olan veya ön emeklilik hakkı kazanan, yurt dışında emekli olan B şahsının, emekli olduğunu ispat etmek şartıyla getirdiği taşıtına 730 gün (İki yıl) Türkiye’de kalma süresi verilir. Öte yandan, A ve B şahıslarının 730 günlük sürenin tamamını kullanmış olmaları ya da yerleşim şartını sağlamama durumlarından birinin veya her ikisinin birlikte mevcut olması halinde geriye doğru son bir yıl süre içinde bir kezliğine 1 ay Türkiye’de kalma süresi verilir. Diğer taraftan, A ve B şahsına ait bahse konu taşıtların, herhangi bir nedenle iç gümrük idarelerince teslim alındığını ve yurtta kalma süresi bulunmadığını ve yurtdışı edilmek üzere sınır gümrük idarelerine sevk edildiğini varsayarsak, söz konusu araçların çıkış işlemleri 1 No.lu Taşıt Takip Programına kayden ve en çok 7 (yedi) gün süre verilerek gerçekleştirilir.

Turistik Kolaylıklar Kapsamı Taşıtların Çıkış İşlemleri: Taşıtın ayniyetine uygun olup olmadığı ve yurtta kalma süresi içerisinde müracaat edilip edilmediği program üzerinden ve şahsın pasaportundan kontrol edilir. Uygun bulunması hâlinde giriş kaydı kapatılır ve şahsın pasaportuna çıkışa ilişkin “taşıt kaşesi” tatbik edilerek taşıtın çıkışına izin verilir. Taşıtlar için gümrüklerden geçiş karnesi ibraz edilmesi halinde karne ile ilgili işlemler de gerçekleştirilir (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 7.maddesi).

Örnek 3: İspanyol bir turistin tatil için Türkiye’ye geldiğini ve tatil bitimi ülkesine geri dönmek istediğini varsayalım. İlgili/çıkış gümrük müdürlüğünce aracın ayniyetine uygun olup olmadığı ve çıkış için yurtta kalma süresi içerisinde müracaat edilip edilmediği, program üzerinden ve şahsın pasaportundan kontrol edilir. Uygun bulunması hâlinde giriş kaydı kapatılır ve şahsın pasaportuna çıkışa ilişkin “taşıt kaşesi” tatbik edilerek taşıtın çıkışına izin verilir. Bahse konu taşıt için gümrüklerden geçiş karnesi ibraz edilmesi halinde karne ile ilgili işlemler de benzer şekilde gerçekleştirilerek çıkış işlemi sonuçlandırılır.

Geçici Giriş Belgesi Kapsamı Taşıtların Geçici İthal İşlemleri: 1) Bu taşıtların geçici ithal işlemleri MA ve Takrir Modülüne kaydedilerek yapılır ve süre uzatım talepleri ile süresi içerisinde yurtdışı edilip edilmedikleri, ilgili gümrük idaresince bu modül üzerinden takip edilir. Göreve başlama tarihi öncesinde veya sonrasında yurtdışında tescil edilmiş bu taşıtlar, görev süresi içerisinde Türkiye Gümrük Bölgesine getirilebilir. 2) Geçici giriş belgesi kapsamı taşıtlar ile ilgili geçici ithal işlemlerinin yapılabilmesi için taşıtın ayniyetinin tespitini teminen kişinin veya temsilcisinin taşıt ile birlikte gümrük idaresine müracaat etmesi gerekir. 3) Söz konusu taşıtların geçici ithal işlemleri esnasında bu Tebliğin 4 üncü maddesinin (c), (d) ve (f) bentlerinde belirtilen belgelerin ibrazı istenir ve bu belgeler işlemin yapıldığı gümrük idaresince saklanır. 4) Gümrük idaresi, geçici ithali yapılan taşıtın trafiğe tescili ve dâhilde alınmakta olan vergilerin tahsili için Ek-5’te yer alan geçici trafik tescil belgesini düzenler ve bu belgeyi taşıtın tescil işleminin yapılacağı notere gönderir. Geçici trafik tescil belgesinin düzenlenmesi için gümrük idaresine başvurunun, bu taşıtların Türkiye Gümrük Bölgesine ilk giriş tarihinden itibaren 30 (otuz) gün içinde yapılması gerekir. Bu süre içerisinde gümrük idaresine başvurulmaması durumunda Kanunun 241 inci maddesinin birinci fıkrası uygulanarak işlem tesis edilir. Verilen MA-MZ plaka numarasının ilgili noterce bildirilmesine müteakip MA ve Takrir Modülüne kayıt işlemi gerçekleştirilir. 5) Geçici trafik tescil belgesinin gönderildiği noterden bir ay içerisinde taşıtın kayıt ve tescil işleminin yapıldığına ilişkin bilgi alınamaması hâlinde gümrük idaresi durumu ilgili kuruluşlara bildirir ve taşıt sahibi hakkında Kanunun 241.maddesinin birinci fıkrası uyarınca işlem yapılır. 6) Bu kapsamda getirilen taşıtların süresi içerisinde olmak kaydıyla birden fazla çıkış ve girişlerine izin verilir. Çıkış ve giriş işlemleri MA ve Takrir Modülüne kayden gerçekleştirilir (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 8.maddesi).

Geçici Giriş Belgesi Kapsamı Taşıtların Süreleri ve Çıkış İşlemleri: Bu taşıtlara, kişinin Türkiye’deki ikamet izin süresi ve diğer belgelerindeki süreler göz önünde bulundurularak 24 (yirmidört) ayı geçmemek üzere süre verilir. Gümrük idarelerine teslim edilmek ya da çıkışı yapılmak istenilen taşıtın, belgelerindeki ayniyetine uygunluğunun tespit Edilmesi halinde MA ve Takrir Modülüne kaydedilerek çıkış işlemi gerçekleştirilir. Taşıtın kesin çıkışının yapılacak olması halinde, yukarıdaki işlemlere ilaveten noterden taşıtın ilişiğinin kesilip kesilmediği kontrol edilerek MA ve Takrir Modülündeki “Geçici İthalat Rejimi Sonlandır” bölümüne gerekli kayıt yapılır (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 9 ve 10.maddeleri).

Yabancı Taşıtlar Geçici Giriş Karnesi ve Yabancı Taşıtlar Geçici Giriş Formu Kapsamı Taşıtların Geçici İthal İşlemleri: 1) Bu taşıtların geçici ithal işlemleri MA ve Takrir Modülüne kaydedilerek yapılır ve süre uzatım talepleri ile süresi içerisinde yurtdışı edilip edilmedikleri, ilgili gümrük idaresince bu modül üzerinden takip edilir. Görev veya öğrenime başlama tarihi öncesinde veya sonrasında yurtdışında tescil edilmiş bu taşıtlar, görev veya öğrenim süresi içerisinde Türkiye Gümrük Bölgesine getirilebilir. 2) Yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi veya yabancı taşıtlar geçici giriş formu kapsamı taşıtlar ile ilgili geçici ithal işlemlerinin yapılabilmesi için taşıtın ayniyetinin tespitini teminen kişinin veya temsilcisinin taşıt ile birlikte gümrük idaresine müracaat etmesi gerekir.  3) Yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi veya yabancı taşıtlar geçici giriş formu kapsamı taşıtların geçici ithal işlemleri esnasında bu Tebliğin 4 üncü maddesinin (c), (ç), (f), (n) ve (o) bentlerinde sözü edilen belgelerden, kişilerin durumlarına uygun olanların ibrazı istenir ve bu belgeler işlemin yapıldığı gümrük idaresince saklanır. 4) 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28.maddesi kapsamı kişiler ile ikamet tezkerelerinde “çalışma izninden muaftır” şerhi bulunan kişilerden çalışma izin belgesi aranmamakla birlikte, sosyal güvenlik kurumundan alınacak belge ile çalıştıklarının ispatı istenilir. 5) Firma ortağı olarak yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi ve yabancı taşıtlar geçici giriş formu kapsamında taşıt getiren şahısların ortak olduğu tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili olması ve bu durumun şirket ana sözleşmesinde yer alması gerekir. 6) Yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi ve yabancı taşıtlar geçici giriş formu kapsamında taşıt getiren şahıslardan, yasal haklarının neler olduğuna ve bunların ihlali hâlinde hangi yaptırımların uygulanacağına dair Ek-6’da yer alan taahhütname alınır.       7) Gümrük idaresi, geçici ithali yapılan taşıtın trafiğe tescili ve dâhilde alınmakta olan vergilerin tahsili için Ek-5’te yer alan geçici trafik tescil belgesini düzenler ve bu belgeyi taşıtın tescil işleminin yapılacağı notere gönderir. Geçici trafik tescil belgesinin düzenlenmesi için gümrük idaresine başvurunun, bu taşıtların Türkiye Gümrük Bölgesine ilk giriş tarihinden itibaren 30 (otuz) gün içinde yapılması gerekir. Bu süre içerisinde gümrük idaresine başvurulmaması durumunda Kanunun 241 inci maddesinin birinci fıkrası uygulanarak işlem tesis edilir. Verilen MA-MZ plaka numarasının ilgili noterce bildirilmesine müteakip MA ve Takrir Modülüne kayıt işlemi gerçekleştirilir. 8) Noterce taşıta plaka takılmasını müteakip, gümrük idaresinde geçici olarak alıkonulmakta olan karne cildi ile giriş ve çıkış parçaları üzerine aracın MA-MZ plaka numarası kaydedildikten sonra yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi taşıt sahibine iade edilir. 9) Geçici trafik tescil belgesinin gönderildiği noterden bir ay içerisinde taşıtın kayıt ve tescil işleminin yapıldığına ilişkin bilgi alınamaması hâlinde gümrük idaresi durumu ilgili kuruluşlara bildirir ve taşıt sahibi hakkında Kanunun 241 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca işlem yapılır. 10) Bu kapsamda getirilen taşıtların süresi içerisinde olmak kaydıyla birden fazla çıkış ve girişlerine izin verilir. Çıkış ve giriş işlemleri MA ve Takrir Modülüne kayden gerçekleştirilir. 11) Yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi kapsamı taşıtların çıkış ve giriş işlemleri esnasında koparılan giriş ve çıkış parçaları ilgili gümrük idaresince arşivlenir (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 11.maddesi).

Örnek 4: Bu taşıtların geçici ithal işlemleri MA ve Takrir Modülüne kaydedilerek yapılır ve süre uzatım talepleri ile süresi içerisinde yurtdışı edilip edilmedikleri, ilgili gümrük idaresince bu modül üzerinden takip edilir. Görev veya öğrenime başlama tarihi öncesinde veya sonrasında yurtdışında tescil edilmiş bu taşıtlar, görev veya öğrenim süresi içerisinde Türkiye Gümrük Bölgesine getirilebilir. Geçici ithal işlemlerinin yapılabilmesi için taşıtın ayniyetinin tespitini yapılır, ilgililerden taahhütname alınır. İlgili gümrük idaresi 

geçici ithali yapılan taşıtın trafiğe tescili ve dâhilde alınmakta olan vergilerin tahsili için ilgili belgeleri taşıtın tescil işleminin yapılacağı notere gönderir. Geçici trafik tescil belgesinin düzenlenmesi için taşıtların Türkiye Gümrük Bölgesine ilk giriş tarihinden itibaren 30 (otuz) gün içinde gümrüğe müracaatları gerekir.

Verilen MA-MZ plaka numarasının ilgili noterce bildirilmesine müteakip MA ve Takrir Modülüne kayıt işlemi gerçekleştirilir. Gümrük idaresinde geçici olarak alıkonulmakta olan karne cildi ile giriş ve çıkış parçaları üzerine aracın MA-MZ plaka numarası kaydedildikten sonra yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi taşıt sahibine iade edilir. Çıkış ve giriş işlemleri MA ve Takrir Modülüne kayden gerçekleştirilir. Bu taşıtlara, kişinin Türkiye’deki ikamet izin süresi ve diğer belgelerindeki süreler göz önünde bulundurularak 24 (yirmidört) ayı geçmemek üzere Türkiye’de kalış süresi verilir.

Yabancı Taşıtlar Geçici Giriş Karnesi ve Yabancı Taşıtlar Geçici Giriş Formu Kapsamı Taşıtların Süreleri: Bu taşıtlara, kişinin Türkiye’deki ikamet izin süresi ve diğer belgelerindeki süreler göz önünde bulundurularak 24 (yirmidört) ayı geçmemek üzere süre verilir (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 12.maddesi).

Yabancı Taşıtlar Geçici Giriş Karnesi ve Yabancı Taşıtlar Geçici Giriş Formu Kapsamı Taşıtların Çıkış İşlemleri: Gümrük idarelerine teslim edilmek ya da çıkışı yapılmak istenilen taşıtın, belgelerindeki ayniyetine uygunluğunun tespit edilmesi halinde MA ve Takrir Modülüne kaydedilerek çıkış işlemi gerçekleştirilir. Taşıtın kesin çıkışının yapılacak olması halinde yukarıdaki işlemlere ilaveten noterden taşıtın ilişiğinin kesilip kesilmediği kontrol edilerek MA ve Takrir Modülündeki “Geçici İthalat Rejimi Sonlandır” bölümüne gerekli kayıt yapılır (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 13.maddesi).

Ticari Kullanıma Mahsus Kara Taşıtlarının Giriş İşlemleri: 1) NCTS ve TIR karnesi kapsamında eşya taşıyan taşıtlar hariç, ticari kullanıma mahsus yabancı plakalı kara taşıtlarının giriş işlemleri, 2 No.lu Taşıt Takip Programına kaydedilerek yapılır. NCTS ve TIR karnesi kapsamı eşyasını transit rejimine uygun olarak Türkiye’ye getirip boşaltan taşıtlar, yükün boşaltıldığı gümrük idaresi tarafından 2 No.lu Taşıt Takip Programına kaydedilir. 2) NCTS ve TIR karnesi kapsamında eşya taşıyanlar hariç, tüzel kişilikler adına kayıtlı otomobil, minibüs, arazi taşıtı, kamyonet ve motosikletlerden eşya ve yolcu taşıyanlar 2 No.lu Taşıt Takip Programına; taşımayanlar ise 1 No.lu Taşıt Takip Programına kaydedilir. 3) Ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarının gümrüklü sahadan çıkışı sırasında boş olup olmadıkları görevlendirilen gümrük ya da muhafaza memurları tarafından kontrol edilir. 4) Taşıtlar için gümrüklerden geçiş karnesi ibraz edilmiş ise programa bu belgelere ilişkin bilgiler de kaydedilir (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 14.maddesi).

Ticari Kullanıma Mahsus Kara Taşıtlarının Süreleri: 1) Bu taşıtlardan; a) Ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarına 30 (otuz) güne kadar, b) Toplu gezilerde kullanılan otobüslere 90 (doksan) güne kadar,                    c) Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca valiliklerce düzenlenen sınır ticareti uygunluk belgesine istinaden yapılan ithal eşyası taşımacılığında kullanılan taşıtlara 15 (onbeş) güne kadar, ç) 1 No.lu Taşıt Takip Programına kayden giriş yapan tüzel kişiliklere ait otomobil, minibüs, arazi taşıtı, kamyonet ve motosikletlere 90 (doksan) güne kadar, süre verilir. 2) Taşıtlar için gümrüklerden geçiş karnesi ibraz edilmiş ise yukarıda belirtilen süreler de dikkate alınarak, karnede belirtilen süreler dâhilinde işlem yapılır (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 15.maddesi).

Örnek 5: 1) NCTS ve TIR karnesi kapsamında eşya taşıyan taşıtlar hariç, ticari kullanıma mahsus yabancı plakalı kara taşıtlarının (tüzel kişilikler adına kayıtlı otomobil, minibüs, arazi taşıtı, kamyonet ve motosikletlerden eşya ve yolcu taşıyanlar) Türkiye’ye giriş ve çıkış işlemleri 2 No.lu Taşıt Takip Programına, taşımayanlar ise 1 No.lu Taşıt Takip Programına kaydedilir. Taşıtlar için gümrüklerden geçiş karnesi ibraz edilmiş ise programa bu belgelere ilişkin bilgiler de kaydedilir. Ticari kullanıma mahsus kara taşıtlara 30 (otuz) güne kadar, toplu gezilerde kullanılan otobüslere 90 (doksan) güne kadar, Valiliklerce düzenlenen sınır ticareti uygunluk belgesine istinaden yapılan ithal eşyası taşımacılığında kullanılan taşıtlara 15 (onbeş) güne kadar, 1 No.lu Taşıt Takip Programına kayden giriş yapan tüzel kişiliklere ait otomobil, minibüs, arazi taşıtı, kamyonet ve motosikletlere 90 (doksan) güne kadar, süre verilir. Şayet, söz konusu taşıtlar için gümrüklerden geçiş karnesi ibraz edilmiş ise yukarıda belirtilen süreler de dikkate alınarak, karnede belirtilen süreler dâhilinde işlem yapılır. Çıkışı yapılacak ticari taşıtın ayniyetine uygunluğunun tespit edilmesi halinde 2 No.lu Taşıt Takip Programına kaydedilerek, taşıtlar için gümrüklerden geçiş karnesi ibraz edilmişse karne ile ilgili çıkış işlemi gerçekleştirilir.

Ticari Kullanıma Mahsus Kara Taşıtlarının Çıkış İşlemleri: Çıkışı yapılacak olan ticari taşıtın ayniyetine uygunluğunun tespit edilmesi halinde 2 No.lu Taşıt Takip Programına kaydedilerek çıkış işlemi gerçekleştirilir. Taşıtlar için gümrüklerden geçiş karnesi ibraz edilmesi halinde karne ile ilgili işlemler de gerçekleştirilir. Ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarının gümrüklü sahadan çıkışı sırasında boş olup olmadıkları görevlendirilen gümrük ya da muhafaza memurları tarafından kontrol edilir (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 16.maddesi).

Kişisel ve Ticari Kullanıma Mahsus Kara Taşıtlarının Süre Uzatımı: 1) Taşıt sahipleri, sürücüleri veya firma yetkilileri tarafından herhangi bir gümrük idaresine süresi içerisinde yapılacak müracaatla; kaza, yangın gibi beklenmeyen haller, herkesçe bilinen olağan dışı durumlar, hastalık ve tutukluluk hali gibi olayların taşıtın yurtta kalma süresi içerisinde cereyan ettiğinin resmi belgelerle ispatlanması ya da ihracatçının yükünü zamanında tedarik edememesi nedeniyle yüklemenin gecikmesi hâlinde bunun ihracatçıdan alınacak belge ile kanıtlanması durumunda, süre uzatım talebinde bulunabilirler. 2) Süre uzatımına ilişkin dilekçelerin taşıtın yurtta kalma süresi içerisinde verilmesi esastır. Ancak müracaatın taşıtın yurtta kalma süresinden sonra olması ve talebin uygun bulunması hâlinde Kanunun 241 inci maddesinin birinci fıkrası uygulanarak işlem tesis edilir. 3) Mücbir sebep belgesi olarak ibraz edilecek sağlık raporlarında istirahat süresinin belirtilmiş olması, özel hastane ve poliklinikler ile özel doktordan alınan sağlık raporlarının il sağlık müdürlüğü veya sağlık grup başkanlığı tarafından onaylanmış olması gerekir. İstirahat süresi belli olmayan ve onaylanmamış olan sağlık raporlarına istinaden süre uzatımı yapılmaz. 4) Girişi sırasında ibraz edilmeyen emeklilik belgesinin daha sonra ilgililer tarafından ibraz edilmesi hâlinde emeklilere verilen 730 (yediyüzotuz) günlük süre göz önünde bulundurularak işlem yapılır. 5) Geçici giriş belgesi, yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi veya yabancı taşıtlar geçici giriş formu kapsamında getirilen taşıtlarla ilgili olarak; a) Taşıta ilişkin süre uzatım talepleri; taşıt, yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi ile getirilmiş ise kefil kuruluş aracılığıyla, geçici giriş belgesi ile getirilmiş ise ilk giriş izni sırasında aranılan belgeleri veren kuruluşlar aracılığıyla gümrük idaresine yapılır. Yabancı taşıtlar geçici giriş formu ile getirilen taşıtların süre uzatım talepleri doğrudan gümrük idaresine yapılır. b) Taşıt sahiplerinin geçici ithal giriş iznindeki durumlarının devam ettiğini belgelendirmesi hâlinde, taşıtların Türkiye’de kalma süreleri uzatılır. Bu şekilde yapılacak süre uzatımlarında bir seferde verilecek süre 24 (yirmidört) ayı geçemez. Süre uzatımının geçici ithalatın yapıldığı gümrük idaresinden başka bir gümrük idaresince yapılması halinde, ilgili belgeler geçici ithalatın yapıldığı gümrük idaresine gönderilir. c) Gümrük idaresi tarafından yapılan süre uzatımları; taşıt, yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi ile Türkiye’ye getirilmiş ise karne cildine, geçici giriş belgesi ile getirilmiş ise belgenin arka yüzüne kaydedilir. Yabancı taşıtlar geçici giriş formu kapsamı taşıtların süre uzatımı işlemlerinde, eski form iptal edilir ve yeni bir form düzenlenerek işlem yapılır. ç) Süre uzatımına dair belgelerin temini için yapılan resmi başvuru sonuçlarının beklenildiğine dair tevsik edici bilgi ve belgelerle birlikte geçerlilik süresi içerisinde kefil kuruluş veya ilgili gümrük idaresine verilen dilekçeler dikkate alınır. d) Süre uzatımında, taşıta verilmiş olan süre içerisinde ilgili kişinin Türkiye’ye geliş amacına yönelik şartlarında değişiklik olup olmadığı kontrol edilir. Türkiye’ye geliş amacına yönelik şartlarında değişiklik olduğu tespit edilen kişilerin taşıtlarına ilişkin olarak (e) ve (f) bentlerinde belirtilen işlemlerin yapılıp yapılmadığı araştırılır. Söz konusu işlemlerin yapılmadığı anlaşılan taşıtlara ilişkin süre uzatım talepleri karşılanmaz. e) Türkiye’ye geliş amacına yönelik şartları sona eren ancak, çalışma izni, öğrenim belgesi ve ikamet tezkeresi gibi belgelerin süresinin uzatılması için ilgili kuruluşlara süre bitim tarihinden itibaren 30 (otuz) gün içinde müracaatı bulunan ve ilgili kuruluşlarca süresi uzatılan kişilerin süre bitim tarihinden sonra yapılan uzatım talebi, Kanunun 241 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca işlem yapılarak sonuçlandırılır. f) Süre uzatımına esas çalışma izni, öğrenim belgesi ve ikamet tezkeresi gibi belgelerin sürelerinin ilgili kuruluşlarca uzatılmaması, iptal edilmesi ya da geçici ithalat rejiminin iptal edilmesini gerektirecek bir durumun oluşması hâlinde bu hususun ilgiliye bildirimine ilişkin yazının tarihinden, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesi kapsamı kişiler ile ikamet tezkeresinde “çalışma izninden muaftır” şerhi bulunan kişilerin çalıştığı iş yerinden çıkış tarihinden itibaren en geç 30 (otuz) gün içerisinde ilgili tarafından taşıtın gümrük gözetimine bırakılması gerekir. Süre uzatımına esas olan belgelerin, süresinin uzatılmasına ilişkin olarak ilgili kurumlara yapılan müracaatın reddedilmesi hâlinde, yapılan müteakip müracaatlar dikkate alınmaz (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 17.maddesi).

Çıkarılmayan Taşıtlara İlişkin Takip İşlemleri: Gümrük idareleri tarafından taşıt takip programları üzerinden her ay sorgulama yapılarak, kendi idarelerinden girişi yapılan ve süresi içerisinde çıkarılmayan kişisel ve ticari kullanıma mahsus kara taşıtları tespit edilir ve taşıtların çıkış yapıp yapmadığı ilgili programlardan 4 (dört) ay süre ile takip edilir. Yapılan araştırma sonucunda taşıtın yurt dışına çıkış yaptığının tespit edilmesi hâlinde kayıt kapatma işlemi gerçekleştirilir. Yapılan araştırmadan sonuç alınamaması halinde, süresi içerisinde yurtdışı edilmeyen taşıtlara ilişkin bilgiler, İçişleri Bakanlığı nezdinde gerekli takibatlarda bulunulmak üzere her yılın nisan, ağustos ve aralık aylarında bağlı bulunduğu Bölgemüdürlüğü aracılığıyla Bakanlığa (Gümrükler Genel Müdürlüğü) intikal ettirilir. Ayrıca 19 ve 20 nci maddede belirtilen işlemler yapılır (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 18.maddesi).

Şartların İhlali: 1) Geçici ithaline izin verilen kişisel ve ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarının; getiriliş amacı dışında kullanılması, bir başkasına kiralanması, ödünç verilmesi, başka bir şahsa izinsiz devredilmesi, satılması, hak sahibi olmayan kişilerce kullanılması, taşıtla birlikte giren ve belgelerinde kayıtlı olan parçalarının izinsiz olarak değiştirilmesi, (…)yurtta kalma süreleri içerisinde yurtdışına çıkarılmaması veya herhangi bir gümrük idaresine teslim edilmemesi hâlinde, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Kanunun 238.maddesi hükümleri uyarınca işlem yapılır ve geçici ithal izni iptal edilerek taşıt gümrük idaresince teslim alınır. 2) Yabancı ülke çıkışlı Türkiye varışlı ya da yabancı ülke varışlı olan ve ülkemizde transit hâlinde bulunan geçici (ZOLL) plakalı taşıtların verilen süre içerisinde yurtdışı edilmemesi hâlinde, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla Kanunun 241.maddesinde yer alan transite ilişkin hükümler uygulanır. 3) Yukarıda belirtilenlerin dışındaki usulsüzlük hallerinde ise Kanunun 241 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca işlem yapılır. 4) Geçici ithalat izni verilen kişinin öldüğünün belgelendirilmesi halinde üçüncü şahıslar tarafından getirilen taşıtlar, herhangi bir ceza uygulanmasına gerek bulunmadan gümrük idaresince teslim alınır. 5) Kaza ya da arıza sebebiyle, geçici ithalat izni verilen kişi tarafından gümrük idaresine teslim edilemeyen taşıtlar, yetkili olduğunu belgelendiren sigorta şirketleri tarafından gümrük idaresine teslim edilebilir (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 19.maddesi).

Giriş Gümrük İdarelerince, Gümrük Vergi Ve Cezaların Takibine İlişkin Yapılacak İşlemler:
1) Giriş gümrük idarelerince, şartların ihlali nedeniyle tahakkuk ettirilecek gümrük vergileri ile ilgili olarak; a) Herhangi bir belge ibraz edilmeksizin programa kayden Türkiye’ye geçici girişi yapılan taşıtlar ile yabancı taşıtlar geçici giriş formu kapsamı taşıtlar için ilgili kişi, b) Yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi kapsamı taşıtlar ile kefil kuruluş kefaletindeki yabancı otomobil kulüplerince verilen gümrüklerden geçiş karnesi kapsamı taşıtlar için kefil kuruluş, c) Geçici giriş belgesi kapsamı taşıtlar için taahhütnameyi veren kuruluş, nezdinde takibat işlemlerine başlanılır. 2) Tahakkuk ettirilecek para cezalarının takibat işlemleri ilgili kişi nezdinde yürütülür. 3) Taşıtın gümrük gözetimine alınmış olması hâlinde Kanunun 238.maddesi uyarınca yapılacak tahakkuklarda özel tüketim vergisi tahakkuka dâhil edilmeksizin, taşıtın mevcut olmaması hâlinde ise özel tüketim vergisi dâhil edilerek işlem yapılır. 4) Taşıt sahibinin ölümü hâlinde, taşıtın gümrüğe teslim veya yurt dışı edilmemesi durumunda taşıtın gümrük vergileri reddi miras talebinde bulunmayan varislerinden tahsil edilir, ayrıca para cezası uygulanmaz. 5) Kanunun 238.maddesi kapsamında ceza uygulanması hâlinde, tahakkuk eden para cezasının tahsil edildiğinin ya da teminata bağlandığının anlaşılması halinde taşıtın çıkışına izin verilir. 6) Süresi içerisinde yurtdışı edilmeyen taşıtın, emniyet birimlerince ya da başka bir sebeple bir gümrük idaresine teslim edilmesi halinde, cezai takibat işlemleri taşıtı teslim alan gümrük idaresi tarafından yerine getirilir ve işlem neticesinden ayrıca giriş gümrük idaresine bilgi verilir. Giriş gümrük idaresince söz konusu taşıt ile ilgili düzenlenmiş bir ceza kararı var ise iptal edilir. 7) Şartların ihlali neticesinde vergi ve cezaların tahsil edilmiş olması taşıtın serbest dolaşıma girişini sağlamaz. Vergi ve cezalar ödenmiş dahi olsa taşıt yurtdışı edilir (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 20.maddesi).

Örnek 6: : İlgili Gümrük idaresi tarafından taşıt takip programları üzerinden sorgulama yapılarak, süresi içerisinde çıkarılmayan kişisel ve ticari kullanıma mahsus kara taşıtları tespit edilir ve taşıtların çıkış yapıp yapmadığı ilgili programlardan 4 (dört) ay süre ile takip edilir, taşıtın yurt dışına çıkış yaptığının tespit edilmesi üzerine kayıt kapatma işlemi gerçekleştirilir. Süresi içerisinde yurtdışı edilmeyen taşıtlara ilişkin bilgiler, İçişleri Bakanlığı nezdinde gerekli takibatlarda bulunulmak üzere her yılın nisan, ağustos ve aralık aylarında bağlı bulunduğu Bölgemüdürlüğü aracılığıyla Gümrükler Genel Müdürlüğüne intikal ettirilir.

Geçici ithaline izin verilen kişisel ve ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarının; getiriliş amacı dışında kullanılması, bir başkasına kiralanması, ödünç verilmesi, başka bir şahsa izinsiz devredilmesi, satılması, hak sahibi olmayan kişilerce kullanılması, taşıtla birlikte giren ve belgelerinde kayıtlı olan parçalarının izinsiz olarak değiştirilmesi, yurtta kalma süreleri içerisinde yurtdışına çıkarılmaması veya herhangi bir gümrük idaresine teslim edilmemesi hâlinde, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Kanunun 238.maddesi hükümleri uyarınca işlem yapılır ve geçici ithal izni iptal edilerek taşıt gümrük idaresince teslim alınır. Giriş gümrük idarelerince, şartların ihlali nedeniyle tahakkuk ettirilecek gümrük vergileri ile ilgili olarak; a) Herhangi bir belge ibraz edilmeksizin programa kayden Türkiye’ye geçici girişi yapılan taşıtlar ile yabancı taşıtlar geçici giriş formu kapsamı taşıtlar için ilgili kişi, b) Yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi kapsamı taşıtlar ile kefil kuruluş kefaletindeki yabancı otomobil kulüplerince verilen gümrüklerden geçiş karnesi kapsamı taşıtlar için kefil kuruluş, c) Geçici giriş belgesi kapsamı taşıtlar için taahhütnameyi veren kuruluş, nezdinde takibat işlemlerine başlanılır. Taşıtın gümrük gözetimine alınmış olması hâlinde Kanunun 238.maddesi uyarınca yapılacak tahakkuklarda özel tüketim vergisi tahakkuka dâhil edilmeksizin, taşıtın mevcut olmaması hâlinde ise özel tüketim vergisi dâhil edilerek işlem yapılır. Taşıt sahibinin ölümü hâlinde, taşıtın gümrüğe teslim veya yurt dışı edilmemesi durumunda taşıtın gümrük vergileri reddi miras talebinde bulunmayan varislerinden tahsil edilir, ayrıca para cezası uygulanmaz. Kanunun 238.maddesi kapsamında ceza uygulanması hâlinde, tahakkuk eden para cezasının tahsil edildiğinin ya da teminata bağlandığının anlaşılması halinde taşıtın çıkışına izin verilir. Şartların ihlali neticesinde vergi ve cezaların tahsil edilmiş olması taşıtın serbest dolaşıma girişini sağlamaz. Vergi ve cezalar ödenmiş dahi olsa taşıt yurtdışı edilir. Takibe geçilen taşıtlara ilişkin olarak; kefil veya taahhütname veren kuruluşlarca ya da ilgili tarafından yabancı ülke resmi kuruluşlarından alınacak belgelerle taşıtın yurt dışında olduğunun ispatlanması ya da taşıtın bir gümrük idaresince teslim alındığının veya bir gümrük idaresine terk edildiğinin anlaşılması hâlinde taşıt kayıtları kapatılır.

Taşıt Kaydının Sonradan Kapatılması: Takibe geçilen taşıtlara ilişkin olarak; kefil veya taahhütname veren kuruluşlarca ya da ilgili tarafından yabancı ülke resmi kuruluşlarından alınacak belgelerle taşıtın yurt dışında olduğunun ispatlanması ya da taşıtın bir gümrük idaresince teslim alındığının veya bir gümrük idaresine terk edildiğinin anlaşılması hâlinde taşıt kayıtları kapatılır. Taşıtı yurtdışı etmesine rağmen pasaportuna çıkışa ilişkin “taşıt kaşesi” tatbik edilmemiş kişiler herhangi bir gümrük idaresine başvurarak taşıt kaydının kapatılmasını isteyebilirler. Taşıtın çıkışının yapıldığının anlaşılması hâlinde gümrük idaresince, ilgilinin pasaportuna çıkışa ilişkin “taşıt kaşesi” tatbik edilir. Ayrıca yapılan takibatların durdurulması için işlem sonucundan giriş gümrük idaresine ve Bakanlığa (Gümrükler Genel Müdürlüğü) bilgi verilir (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 21.maddesi).

Tamir Amacıyla Getirilen Taşıtlar İle Geçici Plakalı Taşıtlar: Yurtdışından tamir, bakım, onarım ve tadilat gibi amaçlarla sürülerek getirilen kişisel ve ticari kullanıma mahsus kara taşıtları 2 No.lu Taşıt Takip Programına kaydedilir. Yabancı ülke çıkışlı Türkiye varışlı ya da yabancı ülke varışlı olan ve ülkemizde transit hâlinde bulunan geçici (ZOLL) plakalı taşıtlara en çok 15 (onbeş) gün süre verilir (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 22.maddesi).

Taşıtların Vekâleten Getirilmesi: 1) Taşıtın mülkiyet sahibi dışında başka bir şahıs tarafından vekâleten getirilmesi durumunda; a) Elçilik, konsolosluk veya noter onaylı vekâletname ya da taşıtı getiren şahıs ile taşıtın mülkiyet sahibinin giriş gümrük idaresinde hazır bulunmaları hâlinde, bu kişilerin kendi aralarında düzenleyecekleri ve gümrük idaresince onaylanan vekâletname, b) Gerçek kişilerin kendi aralarında düzenleyerek ilgili ülkenin gümrük, belediye, emniyet ve mahkeme gibi resmi makamlarına onaylatılmış olan belge, c) Uluslararası Tur İttifakı (AİT) ve Uluslararası Otomobil Federasyonu (FIA) üyesi ülkelerin otomobil kuruluşlarınca düzenlenen belge, ç) Otomobil firmaları ve diğer tüzel kişiliklere ait taşıtlar için firma sahibi veya yönetim kurulunun imza ve onayını içeren vekâletname, d) Kiralanmak suretiyle (rent a car) getirilen taşıtlar için kira sözleşmesi, kabul edilerek taşıtın girişine izin verilir (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 23.maddesi).

Girişine İzin Verilmeyecek Taşıtlar İle Belgelerin Geçerli Sayılmayacağı Haller: Mülkiyete ilişkin geçerli bir belge veya vekâletname ibraz edilmemesi, sigorta poliçesi süresinin bitmiş olması ya da Türkiye’nin tamamını kapsamaması veya uluslararası geçerliliği olan yeşil kart sorumluluk sigortasında (green card-carte verte) Türkiye rumuzu "TR"nin üzerinin çizilmiş olması, hallerinde taşıtların girişine izin verilmez. İbraz edilen belgelerin geçerlilik süreleri yoksa, geçerlilik süreleri bitmiş ya da Türkiye’de geçerli değilse veya belgeler üzerinde kazıntı, silinti yapılmış ve usulüne uygun olarak düzeltilerek imzalanıp kaşelenmemiş ise, bu belgeler kabul edilmez (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 24.maddesi).

Gümrüklerden Geçiş Karneleri Üzerinde Değişiklik: Gümrüklerden geçiş karneleri üzerindeki bilgiler, bu belgeyi veren kuruluşlar tarafından değiştirilebilir. Bu belgeler gümrük idaresine ibraz edildikten sonra gümrük idaresinden onay alınmadan karneler üzerinde değişiklik yapılamaz (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 25.maddesi).

Hak Sahibi Dışında Taşıt Kullanımı: 1) Bu Tebliğ kapsamında getirilen taşıtlardan; a) Turistik kolaylıklardan faydalanılarak geçici olarak ithal edilen taşıtlar, taşıt sahibinin, ikamet yeri Türkiye Gümrük Bölgesi dışında bulunan eşi veya usul ya da füruu olan kişilerce, b) Geçici giriş belgesi, yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi veya yabancı taşıtlar geçici giriş formu kapsamında geçici olarak ithal edilen taşıtlar, taşıt sahibinin eşi veya usul ya da füruu olan kişilerce, c) Belirli bir süre görev yapmak üzere Türkiye’ye gelen kişi tarafından getirilen taşıtlar, özel bir hizmet akdi ile taşıt sürücüsü olarak istihdam edilen Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişi tarafından, ç) Yukarıda belirtilen durumlar dışındaki taşıtlar, geçici ithal izni verilen kişinin taşıtta bulunması koşuluyla seyahat süresince üçüncü şahıslarca, kullanılabilir. d) Geçici giriş belgesi, yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi veya yabancı taşıtlar geçici giriş formu kapsamındaki taşıtlar için düzenlenen geçici trafik tescil belgelerine "satılamaz" kaydının yanı sıra, "ruhsatta adı kayıtlı kişi, eşi veya usul ya da füruu olan kişiler dışında başka kişilerce kullanılamaz" ibaresi konulur. Taşıtın özel bir hizmet akdi ile istihdam edilen kişi tarafından kullanılmasına gümrük idaresince izin verilmesi hâlinde, bu durum geçici trafik tescil belgesinde ayrıca belirtilir (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 26.maddesi).

Örnek 7: Bu Tebliğ kapsamında getirilen taşıtlardan; Turistik kolaylıklardan faydalanılarak geçici olarak ithal edilen taşıtlarla, geçici giriş belgesi, yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi veya yabancı taşıtlar geçici giriş formu kapsamında geçici olarak ithal edilen taşıtlar, taşıt sahibinin eşi veya usul ya da füruu olan kişilerce, belirli bir süre görev yapmak üzere Türkiye’ye gelen kişi tarafından getirilen taşıtlar, özel bir hizmet akdi ile taşıt sürücüsü olarak istihdam edilen Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişi tarafından, Yukarıda belirtilen durumlar dışındaki taşıtlar, geçici ithal izni verilen kişinin taşıtta bulunması koşuluyla seyahat süresince üçüncü şahıslarca, kullanılabilir.

Taşıtsız Çıkacak Şahıslar: 1) Taşıtın gümrük gözetimine bırakılmadan ilgilinin yurtdışına geçici olarak çıkışına, taşıtın başkası tarafından kullanılmayacağına ilişkin iki nüsha düzenlenen ve bir örneği ilgiliye verilen Ek-7’deki taahhütnamenin alınması ve gümrük idaresince uygun bulunması halinde izin verilir. Yapılan bu işlem 1 No.lu Taşıt Takip Programının “Taşıtsız Çıkışlar” bölümüne kaydedilir. 2) İlgilinin taşıtı gümrük denetimine bırakarak yurtdışına çıkmak istemesi hâlinde taşıt herhangi bir gümrük gözetimine bırakılabilir. Ancak, gümrük idaresinin taşıtı muhafaza altına alacak yerinin bulunmaması hâlinde, taşıtın teslim edileceği tüzel kişiliğe sahip resmi veya özel kuruluşlardan taşıtın kendilerinde muhafaza edileceğine ve kullanılmayacağına ilişkin taahhütname alınmak suretiyle gümrük gözetimi altında uygun bulunacak yerlere konularak çıkışlarına izin verilir. İlgilinin pasaportuna gerekli meşruhat verilerek bilgisayar kayıtlarından taşıtın giriş kaydı kapatılır. 3) Taşıtsız geçici olarak yurtdışına çıkılabilmesi için birinci fıkrada belirtilen taahhütnamenin verilmesi veya ikinci fıkrada belirtilen taşıtın gümrük idaresinin gözetimine bırakılması işlemlerinin yerine getirilmesi gerekmektedir. Pasaport işlemleri sırasında söz konusu işlemlerin gerçekleştirilmediğinin tespit edilmesi halinde izin hak sahibi, pasaport işlemlerinden önce gümrük idaresine yönlendirilir. 4) Gümrük idaresince birinci veya ikinci fıkraya aykırı olarak taşıtsız yurtdışına çıkış işlemlerinin tespiti halinde, tespit tarihine kadar yapılan tüm çıkışlar tek fiil sayılır ve Kanun’un 238.maddesi uyarınca para cezası uygular (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 27.maddesi).

Mülkiyet Devri: Geçici giriş belgesi, yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi veya yabancı taşıtlar geçici giriş formuna kayden ithal edilen taşıtların yine bu belgelere kayden taşıt getirme hakkı bulunan bir başkasına devir işleminin yapılabilmesi, kişilerin asıl ikametgâhının bulunduğu ülkede ya da o ülke toprağı sayılan elçilik veya konsolosluklarda mülkiyet devrinin yapıldığının belgelendirilmesi ve taşıtın gümrük gözetimine alınması hâlinde mümkündür. Turistik kolaylıklardan istifade edilerek programa kaydedilmek suretiyle geçici ithali yapılan taşıtların bir başkasına mülkiyet devri yapılamaz. Ancak, bu kapsamda getirilen taşıtın geçici giriş belgesi, yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi veya yabancı taşıtlar geçici giriş formuna kayden taşıt ithal etme hakkı bulunan aile ünitesine dâhil bir başkasına mülkiyet devrinin yapılmasına birinci fıkrada belirtilen işlemin yerine getirilmesi koşuluyla izin verilir (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 28.maddesi).

Taşıtların Vekâletname Yolu İle Yurtdışı Edilmeleri Veya Devir İşlemleri: 1) Turistik kolaylıklardan faydalanılarak geçici ithali yapılan taşıtların, geçerli bir vekâletname ile Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik başka bir şahıs tarafından yurtdışı edilmesine, vekâlet veren ve vekâlet alan kişilerin gümrük idaresine birlikte müracaatı halinde izin verilir. Elçilik, konsolosluk veya noter onaylı vekâletnamenin ibrazı durumunda ise vekâlet alan kişinin gümrük idaresine müracaatı yeterlidir. Bu işlem, 1 No.lu Taşıt Takip Programında taşıtın ilk girişine ilişkin kaydın kapatılması ve devralan şahıs adına giriş kaydı oluşturulması şeklinde gerçekleştirilir. 2) Taşıta verilecek sürenin hesabında, taşıtın girişi sırasında verilen süreden arta kalan süre ile devralacak şahıs için hesaplanacak süre arasında daha kısa olanı dikkate alınır. Devralacak şahsın emekli olması halinde ise emekliler için yapılan özel düzenleme göz önünde bulundurulur. 3) Devralan şahsın ya da taşıtın süresinin bulunmadığının anlaşılması hâlinde 1 No.lu Taşıt Takip Programına kayden en çok 7 (yedi) gün süre verilerek taşıtın yurtdışı edilmesi sağlanır. 4) Taşıt sahibinin ölümü hâlinde, mahkeme kararı ile tespit edilen tüm varislerin vekâletlerinin ibraz edilmesi kaydıyla taşıtın yurtdışı edilmesine izin verilir (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 29.maddesi).

Örnek 8: Turistik kolaylıklardan faydalanılarak geçici ithali yapılan taşıtların, geçerli bir vekâletname ile yurtdışı edilmesine, vekâlet veren ve vekâlet alan kişilerin gümrük idaresine birlikte müracaatı halinde izin verilir. Elçilik, konsolosluk veya noter onaylı vekâletnamenin ibrazı durumunda ise vekâlet alan kişinin gümrük idaresine müracaatı yeterlidir. Devralan şahsın ya da taşıtın süresinin bulunmadığının anlaşılması hâlinde 1 No.lu Taşıt Takip Programına kayden en çok 7 (yedi) gün süre verilerek taşıtın yurtdışı edilmesi sağlanır. 4) Taşıt sahibinin ölümü hâlinde, tüm varislerin vekâletlerinin ibraz edilmesi kaydıyla taşıtın yurtdışı edilmesine izin verilir.

Çalınan Taşıtlar: 1) Kişisel ve ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarının çalınması hâlinde ilgililer tarafından, çalınma olayına ilişkin emniyet veya jandarma birimlerince düzenlenecek belge ve mahkeme kararı veya cumhuriyet savcılığından alınacak belgelerle gümrük idaresine müracaat edilerek, taşıtın kayıtlardan düşümü istenilir. 2) Çalındığı ispat edilen taşıtlara ait vergiler aranmaz. 3) İlgili gümrük idaresince çalınma olayına ilişkin belgeler uygun bulunursa, taşıtın programdaki giriş kaydı çalındığı tarih itibariyle ve çalıntı kaydıyla kapatılır. Ayrıca turistik kolaylıklardan faydalanılarak geçici ithali yapılan taşıtlar için ilgilinin pasaportu üzerinde gerekli işlem yapılır. 4) Taşıtın gümrüklerden geçiş karnesi, geçici giriş belgesi, yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi ve yabancı taşıtlar geçici giriş formu ile girmiş olması durumunda, söz konusu belgeler üzerinde çıkışa ilişkin işlemler yapılır. 5) Çalınan taşıt, geçici giriş belgesi, yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi veya yabancı taşıtlar geçici giriş formu ile girmiş ise teminatın çözümü ve taşıt kaydının kapatılması için geçici ithal işleminin yapıldığı gümrük idaresine bildirilir. 6) Taşıtın ihbar kayıtlarına alınması sağlanarak çalınma olayına ilişkin belge örnekleri Bakanlığa (Gümrükler Genel Müdürlüğü) gönderilir. 7) Çalındıktan sonra bulunan taşıtlar gümrük gözetimine alınarak sahibine tebligat yapılır. Bu taşıtlar geçici depolanan eşya statüsünde değerlendirilir ve tebligatta belirlenen süre içinde teslim alınmaması durumunda tasfiyeye ilişkin hükümler uygulanır. 8) Çalındıktan sonra bulunan taşıt sahibinin müracaatı hâlinde kalan süre verilerek yeni bir giriş işlemi yapılır. Sigorta şirketince taşıtın yurtdışı edilmek istenilmesi durumunda,  sigorta şirketinin ilgili tarafından yetkilendirildiği ya da taşıtın çalınması sebebiyle ilgiliye tazminat ödendiğinin ispatlanması şartı aranır (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 30.maddesi).

Kazaya Uğrayan Taşıtlar: 1) Kaza veya herhangi bir nedenden dolayı hasar görmesi sonucu kullanılamayacak duruma gelen taşıta ait vergiler aranmaz. Hasara uğrayan taşıtın, yurtdışına çıkarılması veya gümrüğe terk edilmesi gerekir. 2) Ölümlü veya yaralanmalı kazalarda mahkeme kararı ya da cumhuriyet savcılığı yazısı, diğer hallerde ise ilgili emniyet, jandarma birimlerince düzenlenecek olay yeri tespit tutanağı veya yetkili sigorta şirketlerinin eksperlerince düzenlenecek ekspertiz raporları ile kaza durumu belgelendirilir. 3) Yurtdışına çıkarılmak istenmeyen taşıt enkazının terk edilmek istenmesi hâlinde taşıt sahibince veya yetkilendirilen kişilerce ilgili belgelerle birlikte gümrüğe terk dilekçesine istinaden işlem yapılır. Terk edilmek istenen taşıtın gümrük idaresine getirilmesi durumunda gümrük idaresince oluşturulacak heyet marifetiyle tam tespitinin yapılarak, getirilmesinin mümkün olmaması durumunda ise olay yerinde, olay yerine en yakın gümrük idaresince görevlendirilecek heyet tarafından giriş ayniyetine uygunluğu belirlenerek, düzenlenecek tutanakla birlikte gümrük idaresine bildirilir ve tasfiye hükümlerine tabi tutulur. 4) Hasara uğrayan taşıtın, yurtdışı edilmek istenilmesi hâlinde taşıtın bir gümrük idaresine tesliminden ve heyet tarafından ayniyet tespitinin yapılmasından sonra çıkışına izin verilir. Sigorta şirketince başvuruda bulunulması durumunda, sigorta şirketinin ilgili tarafından yetkilendirildiği ya da taşıtın kazası sebebiyle ilgiliye tazminat ödendiğinin ispatlanması şartı aranır. 5) Kaza geçirerek hasara uğradığı gümrük idaresince tespit olunan taşıtlar ile Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkarılabilmesi için tamirine ihtiyaç duyulan taşıtların tamirleri, taşıt sahipleri veya yetki verilenler tarafından talepte bulunulması hâlinde gümrükçe uygun görülen yerde ve gümrüğün gözetimi altında yapılır. 6) Tamir işleminin taşıtın yurtta kalma süresinden sonraya sarkması durumunda bu husus gümrük idaresince yerinde tespit edilerek tutanağa bağlanır. Tamir sonucunda taşıt gümrük gözetimine alınır. 7) Taşıtın tamiri için gereken yedek parçaların sözlü beyan formu düzenlenmesi suretiyle teminatlı olarak ya da memur refakatinde Türkiye Gümrük Bölgesine girmesine izin verilir. Vergileri teminata bağlanmak kaydıyla taşıttan ayrı olarak gelen yedek parçanın ilgili taşıta montajının yapıldığının ve değiştirilen parçanın yurt dışı edildiğinin veya devlete terk edildiğinin belgelendirilmesi hâlinde teminat çözülür. 8) Değiştirilen eski parçaların yurtdışı edilmek istenilmesi hâlinde, düzenlenecek sözlü beyan formu ile yeniden ihracına izin verilir (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 31.maddesi).  

Örnek 9: Danimarka’da çalışan bir Türk vatandaşının yaz tatilinde, tatilini geçirmek için otomobili ile Türkiye’ye geldiğini ve Türkiye’de kaza yaptığını varsayalım. Söz konusu kaza ölümlü veya yaralanmalı kaza ise mahkeme kararı ya da cumhuriyet savcılığı yazısı ile, diğer hallerde ise ilgili emniyet, jandarma birimlerince düzenlenecek olay yeri tespit tutanağı veya yetkili sigorta şirketi eksperlerince düzenlenecek ekspertiz raporları ile kaza durumu belgelendirilir. Yurtdışına çıkarılmak istenmeyen taşıt enkazının terk edilmek istenmesi hâlinde taşıt sahibince veya yetkilendirilen kişilerce ilgili belgelerle birlikte gümrüğe terk dilekçesine istinaden işlem yapılır. Hasara uğrayan taşıtın, yurtdışı edilmek istenilmesi hâlinde taşıtın bir gümrük idaresine tesliminden ve heyet tarafından ayniyet tespitinin yapılmasından sonra çıkışına izin verilir. Şayet söz konusu araç tamir edilmek istenilmesi durumunda, gümrükçe uygun görülen yerde ve gümrüğün gözetimi altında tamiri yapılır/yaptırılır.

Tasfiye: 1) Gümrük idaresince teslim alınan taşıtlar Gümrük Yönetmeliği’nin 79.maddesinin ikinci fıkrası uyarınca gümrük gözetiminde üç ay kalabilir. Bu süre, talep halinde mücbir sebep belgesi aranmaksızın ilgili gümrük müdürlüğünce üç aya kadar uzatılabilir. Bu süreler içerisinde taşıtın mülkiyet sahibi veya kanuni mirasçıları, izin hak sahibi veya bunların temsilcileri tarafından gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım belirlenerek buna ilişkin işlemlere başlanılmayan taşıtlar hakkında herhangi bir adli veya idari araştırma, inceleme, soruşturma veya kovuşturma bulunmaması halinde Gümrük Yönetmeliğinin 86.maddesi uyarınca tasfiye hükümleri uygulanır. 2) Yediemin otoparklarına teslim edilen taşıtlara da birinci fıkra hükümleri uygulanır. Sürenin hesaplanmasında başlangıç tarihi olarak yediemine teslim tarihi esas alınır. 3) Taşıtlarını geçici olarak gümrük idaresine teslim eden izin hak sahiplerinden birinci fıkra hükümlerine göre işlem tesis edileceğini bildiklerine ilişkin Ek-8’deki örneğe uygun dilekçe alınır (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 32.maddesi).

Geçici Giriş Belgesi, Yabancı Taşıtlar Geçici Giriş Karnesi ve Yabancı Taşıtlar Geçici Giriş Formu Kapsamında İşlem Yapmaya Yetkili Gümrük İdareleri: Geçici giriş belgesi, yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi ve yabancı taşıtlar geçici giriş formuna kayden taşıt getirecek kişilere, geçici ithal iznini vermeye ve işlemleri yerine getirmeye bu kişilerin bulunduğu yere en yakın gümrük idaresi yetkilidir. Birden fazla gümrük idarelerinin bulunduğu yerlerde bu tür işlemleri yapmaya yetkili gümrük idaresi, ilgili gümrük ve dış ticaret bölge müdürlüğünce belirlenir (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 33.maddesi).

SONUÇ

Taşıtlara geçici ithalat izni verilebilmesi için; bu taşıtların, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bir kişi adına ve bu bölge dışında tescil edilmiş olması ya da Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bir kişiye ait olduğunun belgelendirilmesi, söz konusu taşıtların, 2009/15481 Sayılı Karar’ın 17, 18 ve 19.madde hükümleri saklı kalmak kaydıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişiler tarafından kullanılması, demiryolu taşıtları dışında ticari kullanıma mahsus taşıtların, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında başlayan veya sona eren taşıma işlerinde kullanılması gerekir.

İthalat vergilerinden tam muafiyet uygulanmak suretiyle geçici ithal edilecek; a) Kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarından; 1) Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişiler tarafından, gümrüklerden geçiş karnesi ibraz edilerek veya herhangi bir belge ibraz edilmeksizin Türkiye’ye girişi yapılan ve 1 No.lu Taşıt Takip Programına kaydedilen taşıtların, 2) Çift uyruklu Türk vatandaşları hariç olmak üzere, belirli bir süre görev yapmak veya öğrenimde bulunmak amacıyla Türkiye’ye gelenler ile Türkiye’de geçici olarak oturma iznini haiz emekli yabancıların, ikamet yerlerinde üzerlerine kayıtlı bulunan ve geçici giriş belgesi, yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi veya yabancı taşıtlar geçici giriş formu düzenlenmek suretiyle Türkiye’ye girişi yapılan taşıtların, b) Ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarından; 1) 2 No.lu Taşıt Takip Programına kaydedilerek Türkiye'ye boş olarak girişi yapılan, 2) NCTS’de düzenlenmiş bir transit beyanı (ortak ve ulusal transit) veya TIR karnesi kapsamındaki eşyasını bir iç gümrüğe boşalttıktan sonra boş olarak yurtdışına çıkışı yapılacak olan veya yük almak üzere bir başka gümrük idaresine sevk edilen, 3) Sınır ticareti uygunluk belgesine istinaden ithal eşyasının taşımacılığında kullanılan, 4) Transit beyanı yerine kullanılan belgeler kapsamında eşya taşıyan, yabancı plakalı taşıtlar ile, 5) Dolu veya boş olarak Türkiye'ye girişi yapılan yabancı plakalı otobüslere, ilişkin işlemler ve teminat hükmünde ibraz edilen belgeleri düzenlemeye yetkili kefil kuruluşların belirlenmesine ilişkin usuller “Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği” hükümlerine göre yürütülür. 

  KAYNAKÇA:

• 4458 sayılı Gümrük Kanunu. 
• Gümrük Yönetmeliği.
• 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu.
• 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu.
• Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği.
• Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği.
• 4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı maddelerinin Uygulanması Hakkında 2009/15481 Sayılı Karar.

07.04.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.