Kerim Çoban
E.Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi
Çoban Gümrük Dış Ticaret Denetim Danışmanlık ve
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği A. Ş.
k.coban0306@gmail.com

Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük İşlemleri (1)

2009/15481 Sayılı Karar’ın 16.maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerindeki koşulları taşıyan ve geçici ithalat izni verilen taşıtın, Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişiler tarafından; Bölge dışında bir demiryolu ulaşım ağına bağlı demiryolu taşıtının bir anlaşma çerçevesinde müştereken, bir römorkun veya yarı römorkun, Türkiye Gümrük Bölgesinde tescilli bir motorlu taşıt ile birlikte, kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarının acil bir durum nedeniyle ve bu durum süresince araç sahibi de araçta bulunmak şartı ile, kullanılması mümkündür. 16.maddenin birinci fıkrasının (a) bendindeki koşulu taşıyan kişisel kullanıma mahsus taşıt, izin hak sahibinin izni ve 19.maddenin üçüncü fıkrası çerçevesinde, Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik gerçek bir kişi tarafından süreklilik arz etmemek koşuluyla kullanılabilir. Ancak, bu kullanım sırasında izin hak sahibinin Türkiye Gümrük Bölgesinde bulunması şarttır.

Taşıtlara geçici ithalat izni verilebilmesi için; Bu taşıtların, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bir kişi adına ve bu bölge dışında tescil edilmiş olması ya da Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bir kişiye ait olduğunun belgelendirilmesi, söz konusu taşıtların, 2009/15481 Sayılı Karar’ın 17, 18 ve 19.madde hükümleri saklı kalmak kaydıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişiler tarafından kullanılması, demiryolu taşıtları dışında ticari kullanıma mahsus taşıtların, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında başlayan veya sona eren taşıma işlerinde kullanılması gerekir.

GİRİŞ

Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişilere ait olup, TIR Karnesi veya ortak ve ulusal transit rejimleri kapsamında eşya taşıyan taşıtlar hariç Türkiye Gümrük Bölgesine boş olarak gelen, TIR Karnesi veya ortak ve ulusal transit rejimleri kapsamındaki yükünü boşalttıktan sonra boş olarak yurtdışına çıkacak olan veya yük almak üzere başka bir gümrük idaresine sevk edilen taşıtlar ile yolcu taşımacılığında kullanılan ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarının ve turistik kolaylıklardan faydalanılarak getirilen özel kullanıma mahsus kara taşıtlarının, giriş ve çıkış işlemleri taşıt takip programlarına kaydedilerek yürütülür. Taşıt takip programlarına kayıt yapılamayan hallerde özel ve ticari kullanıma mahsus kara taşıtları için Taşıt Giriş-Çıkış Formu düzenlenir. Yabancı veya Türk uyruklu turistler tarafından triptik veya gümrüklerden geçiş karnesi ibraz edilmediği takdirde, hava ve deniz taşıtları için de mülkiyet belgesine göre muayenesi yapılıp uygunluğu tespit edildikten sonra Taşıt Giriş – Çıkış Formu doldurulur. Yabancı veya Türk uyruklu turistlerin Türkiye’ye getirdikleri kara, hava ve deniz taşıtlarının, giriş ayniyetine uygunlukları tespit edildikten ve Taşıt Giriş-Çıkış Formunun çıkış işlemi ile ilgili bölümü doldurulduktan sonra çıkışına izin verilir. Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen yabancı bayraklı yatlarla ilgili işlemler Turizmi Teşvik Kanunu ve Yat Turizmi Yönetmeliği çerçevesinde Bakanlıkça yayımlanacak tebliğ veya genelgelerle yürütülür. Triptik karnesi veya gümrüklerden geçiş karnesi ibrazı halinde ayrıca taşıt giriş çıkış formu düzenlenmez. Ticari mahiyetteki kara taşıtları için tanzim edilen taşıt giriş çıkış formuna “Ticari Taşıttır” kaşesi tatbik edilir.

Cumhurbaşkanlığı için yurtdışından araç kiralanması durumunda; Söz konusu taşıtlara ait marka, plaka, model, motor ve şasi numaralarını, taşıtların ne kadar süre ile Türkiye'de geçici olarak kullanılacağı bilgileri ve taşıtların edinim şeklini veya süre uzatım taleplerini içerir Cumhurbaşkanlığı’nın ilgili biriminden alınacak resmi yazı ile ilgili Gümrük Müdürlüğü’ne başvurulması üzerine, gümrük idaresince de geçici ithalat rejimi kapsamında söz konusu araçların Türkiye’ye girişine izin verilir.

Aşağıda yer alan makalede, tam muafiyet kapsamında Türkiye’ye geçici ithal edilen kara taşıtlarına ilişkin gümrük işlemleri ayrıntılı şekilde incelenerek, gerektiğinde kişisel görüşlerimize yer verilecektir.

I- TANIMLAR

1 No.lu Taşıt Takip Programı: Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik Türk ve yabancı uyruklu yolcular tarafından Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen yabancı plakalı kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarının kaydedildiği bilgisayar programı ile geçici giriş belgesi, yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi veya yabancı taşıtlar geçici giriş formu kapsamında geçici ithali yapılan taşıtların kaydedildiği MA ve Takrir Modülünü,

2 No.lu Taşıt Takip Programı: Ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarından; Türkiye'ye boş olarak girişi yapılan, NCTS’de düzenlenmiş bir transit beyanı (ortak ve ulusal transit) veya TIR karnesi kapsamındaki eşyasını bir iç gümrüğe boşalttıktan sonra boş olarak yurtdışına çıkışı yapılacak olan veya yük almak üzere bir başka gümrük idaresine sevk edilen, sınır ticareti uygunluk belgesine istinaden ithal eşyasının taşımacılığında kullanılan, transit beyanı yerine kullanılan belgeler kapsamında eşya taşıyan yabancı plakalı taşıtlar ile dolu veya boş olarak Türkiye'ye girişi yapılan yabancı plakalı otobüslerin kaydedildiği bilgisayar programını,

Çalışma İzin Belgesi: Belirli bir süre görev yapmak üzere Türkiye’ye gelen kişilerden, özel sektörde çalışmak üzere gelenler için ilgili resmi makamlar tarafından düzenlenen çalışma iznini, kamu sektöründe veya sermayesinin % 50’den fazlası devlete ait kuruluşlarda çalışanlar, uluslararası işbirliği benzeri anlaşmalar uyarınca gelen uzmanlar, elçilik okullarında görevli öğretmenler, diplomatik misyon temsilcilikleri ve benzeri uluslararası kuruluşlardaki diplomatik statüsü bulunmayan memurlar ve NATO taahhütlerinde bulunan şirketlerde çalışan personel için bulundukları kurum ya da kuruluşlar tarafından düzenlenen görev belgesini,

Emeklilik Belgesi: Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişilere, emekli olduklarına dair ilgili ülke sosyal güvenlik mevzuatı gereğince verilen ve elçilik, konsolosluk veya noter onaylı Türkçe tercümeli belgeyi,

Geçici Giriş Belgesi: 1) Türkiye’deki elçilik, konsolosluk ve benzeri uluslararası kuruluşlarda çalışan diplomatik statüsü bulunmayan kişilerin taşıtları için sahiplerinin beyanlarını içeren bizzat elçi ya da uluslararası kuruluş temsilcisinin imzaladığı ve Dışişleri Bakanlığının, 2) Teknik işbirliği ya da benzeri anlaşmalar uyarınca gelen kişilerin taşıtları için çalıştıkları kurum ve kuruluş yetkililerinin, onayladığı ve buna istinaden kişisel kullanıma mahsus kara taşıtının geçici ithal işleminin yapıldığı taahhütname ve teminat hükmünde olan belgeyi (Ek: 1 ve 2),

Gümrüklerden Geçiş Karnesi (Carnet De Passages En Douane - CPD): Ticari ve kişisel kullanıma mahsus kara taşıtları için ulusal ve uluslararası kefil kuruluşlarca verilen teminat hükmünde olan belgeyi,

İkamet Tezkeresi: Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişilere İçişleri Bakanlığı tarafından verilen ve kişinin geliş amacı doğrultusunda Türkiye’de belirli bir süre kalmasını uygun bulan belgeyi,

Kefil Kuruluş: Uluslararası sözleşmeler ve ulusal mevzuat uyarınca gümrük idarelerine teminat hükmünde ibraz edilen belgeleri düzenlemeye yetkili kılınan kuruluşları,

Kişisel Kullanıma Mahsus Kara Taşıtı: Kişisel amaçlara yönelik ve ticari amaç dışında kullanılan her türlü motorlu kara taşıtı ile bunlarla birlikte kullanılabilecek karavan ve römorkları,

Mülkiyet Belgesi: Taşıtın kayıtlı olduğu ülkenin trafik, belediye veya diğer yetkili kuruluşlarınca verilen taşıtın kime ait olduğunu ve üzerinde motor, şase ve plaka numaraları ile diğer özelliklerini gösteren motorlu araç tescil belgesi veya bu şartları taşıyan bir belgeyi,

Sigorta Poliçesi: 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu gereğince, Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen kişisel ve ticari kullanıma mahsus kara taşıtları için ilgili ülke tarafından düzenlenen ve "sigorta poliçesi" olarak kabul edilen Türkiye’de geçerli belgeyi, geçerli bir belgenin ibraz edilememesi hâlinde taşıtın girişi sırasında zorunlu trafik sigortası olarak Türk veya yabancı reasürans kuruluşlarınca düzenlenen belgeyi,

Sistem: Ortak ve ulusal transit rejimlerine ilişkin işlemlerin yürütüldüğü Yeni Bilgisayarlı Transit Sistemini (NCTS),

Ortak Transit Rejimi: Eşyanın yetkili makamların denetimi altında Ortak Transit Rejimine İlişkin Sözleşme kapsamında Akit Taraflardan birinin idaresinden en az bir sınır geçerek aynı Akit Tarafın başka bir idaresine veya başka bir Akit Tarafın idaresine taşınmasında uygulanan gümrük rejimini,

Ulusal Transit Rejimi: Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde başlayıp biten transit rejimini,

Taşıt Giriş-Çıkış formu: Taşıt takip programlarına kayıt yapılamaması durumunda zorunlu hallerde kişisel ve ticari kullanıma mahsus taşıtlar için düzenlenen belgeyi,

Teminat: Geçici olarak ithal edilen taşıtların Türkiye’de kalma süreleri içinde vergi ve resimlerini garanti eden bu maddenin (d), (e), (o) bentlerinde belirtilen belgeler ile yabancı taşıtlar geçici giriş formu kapsamı taşıtlar için Gümrük Yönetmeliğinin 495 inci maddesinde sayılan teminatları,

TIR Karnesi: Basitçe TIR Karnesi, uluslararası kara taşımacılığını dolayısıyla uluslararası ticaretin kolaylaştırılmasını sağlayan bir gümrük transit belgesidir.

Ticari Kullanıma Mahsus Kara Taşıtı: Bedel karşılığında insan taşınmasında ya da bedel karşılığında olsun ya da olmasın sınaî veya ticari eşya nakliyesinde kullanılan taşıtı,

Türkiye Gümrük Bölgesi Dışında Yerleşik Kişi: Olağan durumda Türkiye Gümrük Bölgesi dışında ikamet eden gerçek kişiyi,

Öğrenim Belgesi: Öğrenim amacıyla Türkiye’ye gelen öğrencilere kayıtlı olduğu okul idaresi tarafından düzenlenen ve öğrenim gördüğünü belirten belgeyi,

Yabancı Taşıtlar Geçici Giriş Karnesi: Çift uyruklu Türk vatandaşları hariç olmak üzere, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişilerden, Türkiye’ye belirli bir süre görev yapmak veya öğrenimde bulunmak için gelenler ile Türkiye’de geçici olarak oturma iznini haiz emekli yabancıların ikamet yerlerinde adlarına kayıtlı kişisel kullanıma mahsus kara taşıtları için kefil kuruluşlarca verilen ve yalnız Türkiye için geçerli olan teminat hükmünde olan belgeyi,

Yabancı Taşıtlar Geçici Giriş Formu: Çift uyruklu Türk vatandaşları hariç olmak üzere, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişilerden, Türkiye’ye belirli bir süre görev yapmak veya öğrenimde bulunmak için gelenler ile Türkiye’de geçici olarak oturma iznini haiz emekli yabancıların ikamet yerlerinde adlarına kayıtlı kişisel kullanıma mahsus kara taşıtları için gümrük idarelerince teminat karşılığında düzenlenen ve yalnız Türkiye için geçerli olan belgeyi (Ek: 3),

Yerleşim Yeri: Kişinin Türkiye’ye giriş yapmak istediği tarihten geriye doğru 365 (üçyüzaltmışbeş) gün içerisinde en az 185 (yüzseksenbeş) gün yaşadığı yeri,

İfade eder (Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği’nin 4.maddesi, Gümrük Yönetmeliği’nin 212.maddesi).

II- GÜMRÜK YÖNETMELİĞİ, 2009/15481 SAYILI KARAR,GENELGELER VE TASARRUFLU YAZILARDA YER ALAN TAŞITLARLA İLGİLİ BAZI HÜKÜMLER

- Taşıtlara geçici ithalat izni verilebilmesi için; a) Bu taşıtların, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bir kişi adına ve bu bölge dışında tescil edilmiş olması ya da Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bir kişiye ait olduğunun belgelendirilmesi, b) Söz konusu taşıtların, 2009/15481 Sayılı Karar’ın 17, 18 ve 19.madde hükümleri saklı kalmak kaydıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişiler tarafından kullanılması, c) Demiryolu taşıtları dışında ticari kullanıma mahsus taşıtların, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında başlayan veya sona eren taşıma işlerinde kullanılması gerekir (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı maddelerinin Uygulanması Hakkında 2009/15481 Sayılı Karar’ın 16.maddesi).

Örnek 1: Fransa’da çalışan ve çifte vatandaşlık hakkı bulunan Türk işçilerin üzerlerine kayıtlı olan otomobillerle Türkiye’ye izne, tatile gelmeleri durumunda, söz konusu araçlara geçici ithalat izni verilebilir/verilir. Yine, Fransa vatandaşı olan Mr.Marcon’un  Fransa’dan Türkiye’ye ticari eşya getiren  TIR aracı geçici ithalat rejiminden faydalanır/faydalandırılır.

- 2009/15481 Sayılı Karar’ın 16.maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerindeki koşulları taşıyan ve geçici ithalat izni verilen -(yani, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bir kişi adına ve bu bölge dışında tescil edilen ya da Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bir kişiye ait olduğu belgelendirilen, Demiryolu taşıtları dışında ticari kullanıma mahsus taşıtların, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında başlayan veya sona eren taşıma işlerinde kullanılan)- taşıtın, Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişiler tarafından; a) Bölge dışında bir demiryolu ulaşım ağına bağlı demiryolu taşıtının bir anlaşma çerçevesinde müştereken, b) Bir römorkun veya yarı römorkun, Türkiye Gümrük Bölgesinde tescilli bir motorlu taşıt ile birlikte,         c) Kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarının acil bir durum nedeniyle ve bu durum süresince araç sahibi de araçta bulunmak şartı ile, kullanılması mümkündür. 16.maddenin birinci fıkrasının (a) bendindeki koşulu taşıyan kişisel kullanıma mahsus taşıt, izin hak sahibinin izni ve 19.maddenin üçüncü fıkrası çerçevesinde, Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik gerçek bir kişi tarafından süreklilik arz etmemek koşuluyla kullanılabilir. Ancak, bu kullanım sırasında izin hak sahibinin Türkiye Gümrük Bölgesinde bulunması şarttır. (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı maddelerinin Uygulanması Hakkında 2009/15481 Sayılı Karar’ın 17 ve 18.maddeleri).  

Örnek 2: Brüksel’de çalışan ve çifte vatandaşlık hakkına sahip bir Türk vatandaşımız adına Belçika’da üzerine kayıtlı bulunan bir otomobille Kurban Bayramında akraba ziyareti için Türkiye’ye geldiğini ve bayram sırasında çok et yemesi sonucunda hastalandığını ve 15 gün boyunca her gün doktor kontrolü için Ankara Şehir Hastanesine gitmek zorunda olduğunu varsayalım. Çifte vatandaşlık hakkına sahip vatandaşımızın belirlediği bir vatandaşımız hastamızı, hastamızın aracıyla 15 gün boyunca hastaneye götürüp – getirebilir, aracı kullanabilir.

Taşıtlara İlişkin Giriş Çıkış İşlemleri: 1) Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişilere ait olup,          a) TIR Karnesi veya ortak ve ulusal transit rejimleri kapsamında eşya taşıyan taşıtlar hariç Türkiye Gümrük Bölgesine boş olarak gelen, TIR Karnesi veya ortak ve ulusal transit rejimleri kapsamındaki yükünü boşalttıktan sonra boş olarak yurtdışına çıkacak olan veya yük almak üzere başka bir gümrük idaresine sevk edilen taşıtlar ile yolcu taşımacılığında kullanılan ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarının, b) Turistik kolaylıklardan istifade edilerek getirilen özel kullanıma mahsus kara taşıtlarının, giriş ve çıkış işlemleri taşıt takip programlarına kaydedilerek yürütülür. Taşıt takip programlarına kayıt yapılamayan hallerde özel ve ticari kullanıma mahsus kara taşıtları için Taşıt Giriş-Çıkış Formu düzenlenir. 2) Yabancı veya Türk uyruklu turistler tarafından triptik veya gümrüklerden geçiş karnesi ibraz edilmediği takdirde, hava ve deniz taşıtları için de mülkiyet belgesine göre muayenesi yapılıp uygunluğu tespit edildikten sonra Taşıt Giriş – Çıkış Formu doldurulur. 3) Yabancı veya Türk uyruklu turistlerin Türkiye’ye getirdikleri kara, hava ve deniz taşıtlarının, giriş ayniyetine uygunlukları tespit edildikten ve Taşıt Giriş-Çıkış Formunun çıkış işlemi ile ilgili bölümü doldurulduktan sonra çıkışına izin verilir. 4) Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen yabancı bayraklı yatlarla ilgili işlemler Turizmi Teşvik Kanunu ve Yat Turizmi Yönetmeliği çerçevesinde Bakanlıkça yayımlanacak tebliğ veya genelgelerle yürütülür. 5) Triptik karnesi veya gümrüklerden geçiş karnesi ibrazı halinde ayrıca taşıt giriş çıkış formu düzenlenmez. Ticari mahiyetteki kara taşıtları için tanzim edilen taşıt giriş çıkış formuna “Ticari Taşıttır” kaşesi tatbik edilir (Gümrük Yönetmeliği’nin 391.maddesi).

- Cumhurbaşkanlığı, Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Dışişleri Bakanlığı adına getirilecek ilgili yabancı ülke trafik tesciline kayıtlı taşıtların tam muafiyet suretiyle geçici ithali ve bu taşıtların süre uzatımları aşağıda belirlenen şekilde gerçekleştirilecektir. Söz konusu taşıtlara ait marka, plaka, model, motor ve şasi numaralarını, taşıtların ne kadar süre ile Türkiye'de geçici olarak kullanılacağı bilgileri ve taşıtların edinim şeklini veya süre uzatım taleplerini içerir Cumhurbaşkanlığı, Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Dışişleri Bakanlığı’nın ilgili birimlerinden alınacak resmi yazı ile ilgili Gümrük Müdürlüğü’ne başvuru yapılır. İlgili gümrük idaresince de geçici ithalat rejimi kapsamında eşyanın girişine ilişkin gümrük mevzuatı uyarınca belirlenmiş diğer yükümlülüklerin yerine getirilmesini müteakip işlemler sonuçlandırılır. Süre uzatım talepleri, ayniyet tespitinin mümkün olmadığı durumlarda ilgili kurumların taşıtların giriş ayniyetine ve tahsis amacına uygun olarak tahsis edildiği yerde kullanıldığını içeren yazılı beyanı ve taahhütleri esas alınarak, Gümrük Yönetmeliğinin 380/3.maddesi uyarınca ilgili Gümrük Müdürlüğünce sonuçlandırılır (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2011/31 sayılı Genelgesi).

Örnek 3: Türkiye Büyük Millet Meclisi için Almanya’dan Mercedes marka binek otolar kiralandığını varsayalım. Söz konusu taşıtlara ait marka, plaka, model, motor ve şasi numaralarını, taşıtların ne kadar süre ile Türkiye'de geçici olarak kullanılacağı bilgileri ve taşıtların edinim şeklini veya süre uzatım taleplerini içerir Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’ndan alınacak resmi yazı ile ilgili Gümrük Müdürlüğü’ne başvurulur. İlgili gümrük idaresince de geçici ithalat rejimi kapsamında eşyanın girişine ilişkin gümrük mevzuatı uyarınca belirlenmiş diğer yükümlülüklerin yerine getirilmesini müteakip işlemler sonuçlandırılır.   

Taşıtların Yedek Parça, Aksesuar ve Normal Teçhizatı: 1) Eşyanın istiflenmesi, bağlanması ve korunmasına mahsus donanım da dahil olmak üzere, üzerinde kullanılacakları taşıtlarıyla birlikte ya da bu taşıtlardan ayrı olarak ithal edilen normal yedek parçalar, aksesuarlar ve teçhizat geçici ithalat rejiminden yararlandırılır. 2) Üzerinde kullanılacakları taşıtları ile birlikte veya ayrı olarak ithal edilen yedek parçalar, sadece söz konusu taşıtların küçük onarımları ve mutat bakımları için kullanılır. 3) Türkiye Gümrük Bölgesine yapılan yolculuk sırasında veya bu bölge içindeyken, taşıtlarda yapılması gerekli mutat bakım faaliyetleri ve onarımların, eşyanın geçici ithalat rejiminde kalış süresi içerisinde ve Kanunun 128.maddesinin amaçlarına uygun olarak gerçekleştirilmesi gerekir.  4) Taşıtlarla birlikte gelen ve yukarıda tanımlanan donanım ile taşıta ilişkin yedek parça ve aksesuarların 376.maddede belirtilen belgelere kaydedilmesi suretiyle, kaza geçirerek hasara uğradığı gümrük idaresince tespit olunan taşıtlar ile Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkarılabilmesi için bakıma ihtiyaç gösteren 376.maddede belirtilen belgeleri havi taşıtların sahipleri tarafından talepte bulunulması halinde, taşıtlardan ayrı olarak gelen yedek parçanın gümrük vergileri aranmaksızın geçici ithalat rejiminden faydalanarak Türkiye Gümrük Bölgesine girmesine izin verilir. Bu taşıtların onarımları, gümrükçe uygun görülen yerde, gümrüğün gözetim ve denetimi altında yapılır. Değiştirilen eski parçaların gümrüğe terk edilmek istenilmemesi/yurt dışına çıkarılmak istenilmesi halinde 171.maddenin üçüncü fıkrası hükmüne istinaden çıkışını teminen düzenlenecek sözlü beyan formunun, 376.maddede belirtilen belgelere eklenerek çıkış gümrük idarelerince kontrol edildikten sonra yeniden ihraç edilmeleri gerekir. 5) Geçici ithal edilen yatlar için gelen yedek parçaların, yat sahiplerinin veya kaptanının başvurusu üzerine, demirbaş defterine kaydedilmek ve gümrük muhafaza birimlerine haber verilmek suretiyle, girişine izin verilir (Gümrük Yönetmeliği’nin 393.maddesi).

Örnek 4: Polonya’da çalışan bir Türk vatandaşımızın aracının üzerinde çeşitli donanım olarak veya çeşitli yedek parça olarak gelen/getirilen eşyalar, Türkiye Gümrük Bölgesine yapılan yolculuk sırasında veya bu bölge içindeyken, söz konusu araçta yapılması gerekli mutad bakım faaliyeti ve onarımı için aracın geçici ithalat rejiminde kalış süresi içerisinde ilgili gümrük idaresinin gözetimi ve nezareti altında herhangi bir vergi resim (gümrük vergisi) ödenmeden Türkiye’ye girişine ve söz konusu aracın bakım, onarım ve tamiratında kullanılmasına izin verilir.

Taşıt Araçlarına İlişkin Rejimin Kapatılması: 1) Onarım ve bakım sonrasında değiştirilen parçalar ile arızalı veya bozuk olduğu anlaşılan yeni yedek parçalara ait geçici ithalat işlemleri, izin veren gümrükçe başka onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmak suretiyle kapatılır. 2) Taşıtlara ilişkin geçici ithalat işlemleri; Taşıtın rejimde kalış süresi içerisinde olmak kaydıyla taşıtların girişi sırasında kaydedildiği Taşıt Takip Programlarından giriş kaydının kapatılması ya da belgenin çıkış nüshası ile birlikte çıkış işleminin yapılacağı gümrük idaresine müracaat edilmesi halinde, gümrük idaresi tarafından gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmak suretiyle kapatılır. 3) Kaza geçirerek hasara uğradığı gümrükçe tespit olunan taşıtlar ile yurt dışına çıkarılabilmesi için bakıma ihtiyaç gösteren taşıtlar bunların sahiplerinin başvurması üzerine tamir oluncaya kadar uygun görülecek bir müddet için gümrükçe güvenilecek tamirhaneye bir tutanakla gerekli tedbirler alınmak suretiyle teslim edilir ve tamiri bittikten sonra yeniden ihraç edilmek üzere geçici depolama yerlerine veya antrepoya alınmasına izin verilir. 4) Üçüncü fıkrada sözü edilen taşıtların gümrükçe izin verilecek yerde gümrüğün denetimi altında tamirleri sağlanır. Değiştirilen eski parçaların, gümrüğe terk veya teslim edilmediği veya gümrükçe teslim alınması mümkün görülmediği hallerde, yeniden ihraç edilmesine izin verilir (Gümrük Yönetmeliği’nin 394.maddesi).

Örnek 5: Dördüncü örneğimizdeki araç; Onarım ve bakım sonrasında değiştirilen parçalar ile arızalı veya bozuk olduğu anlaşılan yeni yedek parçalara ait geçici ithalat işlemleri, izin veren gümrükçe başka onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmak suretiyle kapatılır. İlgili taşıtın rejimde kalış süresi içerisinde olmak kaydıyla taşıtın girişi sırasında kaydedildiği Taşıt Takip Programından giriş kaydının kapatılması ya da belgenin çıkış nüshası ile birlikte çıkış işleminin yapılacağı gümrük idaresi tarafından gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmak suretiyle kapatılır. Kaza geçirerek hasara uğradığı gümrükçe tespit olunan söz konusu araç, ya da yurt dışına çıkarılabilmesi için bakıma ihtiyaç gösteren bahse konu araç tamir oluncaya kadar uygun görülecek bir müddet için gümrükçe güvenilir bir tamirhaneye tutanakla gerekli tedbirler alınmak suretiyle teslim edilir ve tamiri bittikten sonra yeniden ihraç edilmek üzere geçici depolama yerine veya antrepoya alınmasına izin verilir. Değiştirilen eski parçaların gümrüğe terk veya teslim edilmediği yada gümrükçe teslim alınmasının mümkün görülmediği hallerde, yeniden ihraç edilmesine izin verilir.

Taşıtlara İlişkin Özel Şartlar: 1) Türkiye Gümrük Bölgesindeki yerleşim yerini bölge dışına nakletmek isteyen gerçek kişinin kişisel kullanım amacıyla getireceği 16.maddenin birinci fıkrasının (a) bendindeki koşulu taşıyan taşıta, geçici ithalat izni verilir. Bu taşıtın geçici olarak Türkiye Gümrük Bölgesine getirildiği tarihten itibaren en fazla üç ay içinde yeniden ihraç edilmesi zorunludur. 2) Belirli bir süre çalışmak veya öğrenim görmek amacıyla gelen Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişilerin ülkelerinde adlarına kayıtlı olan kişisel kullanıma mahsus kara taşıtına geçici bir süreyle Türkiye Gümrük Bölgesinde trafiğe tescil edilmek üzere geçici ithalat izni verilir. Bu taşıtlar çalışma veya öğrenim süresi içerisinde Türkiye Gümrük Bölgesine getirilebilir. 3) Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bir kişi tarafından kişisel veya ticari amaçla kullanmak üzere getirilen ve 16.maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerindeki koşulları taşıyan taşıtın, süreklilik bulunmaması ve kişisel kullanım konusunun hizmet sözleşmesinde belirtilmesi şartıyla, izin hak sahibi tarafından istihdam edilen veya usulüne uygun olarak yetkili kılınan Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik gerçek kişi tarafından kullanılmasına izin verilir. Ancak, kişisel amaçla kullanılacak taşıtlar için 16.maddenin birinci fıkrasının (c) bendindeki koşul aranmaz. 4) Kamu kuruluşları, belediyeler ve sermayesinin tamamı devlete ait olan kamu iktisadi kuruluşları ile yapılan sözleşmeye istinaden ticari amaçla kullanılmak üzere getirilen ve 16.maddenin birinci fıkrasının (a) bendindeki koşulları taşıyan ambulans hava taşıtları, yangın söndürme hava taşıtları, zirai ilaçlama hava taşıtları ve sıhhi ilaçlama hava taşıtlarına yirmidört ayı aşmamak üzere geçici ithalat izni verilir. Bu sürenin uzatılması hususunda Bakanlık yetkilidir. 5) Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişilerden Türkiye Gümrük Bölgesi dışından emekli olanlar ile Türkiye’de oturma iznine sahip Türkiye Gümrük Bölgesi dışından emekli yabancıların bu durumlarını belgelendirmeleri halinde, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında adlarına kayıtlı kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarına geçici ithal izni verilir. Bu kişilerden emeklilik tarihinden sonra Türkiye Gümrük Bölgesine ilk defa getirecekleri kişisel kullanıma mahsus kara taşıtları için Türkiye’ye son giriş tarihinden geriye doğru bir yılda en az yüzseksenbeş (185) gün Türkiye Gümrük Bölgesi dışında bulunması koşulu aranmaz. Ayrıca, 20.maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (3) ve (4) numaralı alt bentlerindeki geçici ithalat izin sürelerinin tamamını kullanmadan taşıtıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkan emeklilerin, izin süresi içinde olmak koşuluyla, izinden kalan sürelerini kullanmak üzere taşıtıyla yeniden Türkiye Gümrük Bölgesine girişlerinde Türkiye’ye son giriş tarihinden geriye doğru bir yılda en az yüzseksenbeş (185) gün Türkiye Gümrük Bölgesi dışında bulunma koşulu aranmaz. 6) Ticari kullanıma mahsus deniz, hava ve demiryolu taşıtlarına, 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu uyarınca finansal kiralama sözleşmesi süresine bağlı olarak geçici ithalat izni verilir. 7) Geçici ithalat izni verilen hak sahibi, kişisel kullanıma mahsus kara taşıtını geçici ithalat izin süresince Türkiye Gümrük Bölgesinde kullanabilir. (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı maddelerinin Uygulanması Hakkında 2009/15481 Sayılı Karar’ın 19.maddesi).

Örnek 6: Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişilerin belirli bir süre çalışmak veya öğrenim görmek için Türkiye’ye gelen yabancıların, ülkelerinde adlarına kayıtlı olan kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarına geçici bir süreyle (öğrenimleri ve/veya çalışma süresince) Türkiye Gümrük Bölgesinde trafiğe tescil ettirilmek şartıyla Türkiye’ye geçici ithalat izni verilir. Yine, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişilerden Türkiye Gümrük Bölgesi dışından emekli olanlar ile Türkiye’de oturma iznine sahip Türkiye Gümrük Bölgesi dışından emekli yabancıların bu durumlarını belgelendirmeleri halinde, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında adlarına kayıtlı kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarına geçici ithal izni verilir. Geçici ithalat izni verilen hak sahibi, kişisel kullanıma mahsus kara taşıtını geçici ithalat izin süresince Türkiye Gümrük Bölgesinde kullanabilir.

- Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bir kişi tarafından kişisel veya ticari amaçla kullanmak üzere Türkiye’ye getirilen ve 16.maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerindeki koşulları taşıyan aracın, süreklilik bulunmaması ve kişisel kullanım konusunun hizmet sözleşmesinde belirtilmesi şartıyla, izin hak sahibi tarafından istihdam edilen veya usulüne uygun olarak yetkili kılınan Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik gerçek kişi tarafından kullanılmasına izin verilir -(Ancak, kişisel amaçla kullanılacak taşıtlar için 16.maddenin birinci fıkrasının (c) bendindeki koşul aranmaz)-.

Örnek 7: İtalya’da çalışan bir Türk vatandaşımızın yaz tatilini geçirmek için üç aylığına özel dizayn edilmiş minibüsüyle Türkiye’ye geldiğini ve tatil süresince aracı kullanması için özel bir şoförle hizmet akdi yaptığını varsayalım. Türkiye’de kaldığı sürece hizmet akdi imzaladığı şoför söz konusu aracı kullanabilir.

- Kamu kuruluşları, belediyeler ve sermayesinin tamamı devlete ait olan kamu iktisadi kuruluşları ile yapılan sözleşmeye istinaden ticari amaçla kullanılmak üzere getirilen ve 16.maddenin birinci fıkrasının (a) bendindeki koşulları taşıyan ambulans hava taşıtları, yangın söndürme hava taşıtları, zirai ilaçlama hava taşıtları ve sıhhi ilaçlama hava taşıtlarına yirmidört ayı aşmamak üzere geçici ithalat izni verilir (Bu sürenin uzatılması hususunda Bakanlık yetkilidir).

Örnek 8: Adana Büyükşehir Belediyesi’nin özellikle turizm sezonunda kullanmak üzere yurtdışından ambulans hava taşıtı (Uçak veya helikopter), Konya Büyükşehir Belediyesi’nin tarım sektöründe kullanmak üzere zirai ilaçlama uçağı, Trabzon Büyükşehir Belediyesi’nin ise orman yangınlarıyla mücadele için yangın söndürme uçağı kiraladığını varsayalım. Söz konusu uçakların tam muafiyet kapsamında Türkiye’ye girişine ve Türkiye’de iki yıl kalmasına müsaade edilir. Ayrıca, talep edilmesi ve şartların yerine getirilmesi halinde Bakanlıkça ek süre verilebilir.

- Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişilerden Türkiye Gümrük Bölgesi dışında emekli olanlar ile Türkiye’de oturma iznine sahip Türkiye Gümrük Bölgesi dışından emekli yabancıların bu durumlarını belgelendirmeleri halinde, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında adlarına kayıtlı kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarına geçici ithal izni verilir. Bu kişilerden emeklilik tarihinden sonra Türkiye Gümrük Bölgesine ilk defa getirecekleri kişisel kullanıma mahsus kara taşıtları için Türkiye’ye son giriş tarihinden geriye doğru bir yılda en az yüzseksenbeş (185) gün Türkiye Gümrük Bölgesi dışında bulunması koşulu aranmaz.

Örnek 9: Türkiye Gümrük Bölgesi dışında emekli olanlar örneğin her hangi bir Avrupa ülkesinden emekli olan bir şahıs/vatandaş ile Türkiye’de oturma iznine sahip Türkiye Gümrük Bölgesi dışından emekli bir yabancı, bu durumunu (emekli olduğunu) belgelendirmesi/ispatlaması halinde, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında adına kayıtlı kişisel kullanıma mahsus kara taşıtını Türkiye’ye getirebilir/aracın geçici ithaline izin verilir.  

- 4458 sayılı Gümrük Kanununun 238.maddesinin birinci fıkrası; "241 inci maddenin üçüncü fıkrasının  (h), (l) ve (m) bentleri, dördüncü fıkrasının (g) ve (h) bentleri ile beşinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen durumlar hariç; a) Dahilde işleme rejimi, gümrük kontrolü altında işleme rejimi ile geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlali hâlinde, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı, b) Tam muafiyet suretiyle geçici olarak ithal edilen özel kullanıma mahsus taşıtlara ilişkin rejim ihlallerinde, gümrük vergileri tutarının dörtte biri, c) Dahilde işleme rejimi ve gümrük kontrolü altında işleme rejimine ilişkin hükümler ihlal edilmekle birlikte, rejim kapsamı ithal eşyasının işleme faaliyetindeki hâli veya işlem görmüş ürün hâli de dahil olmak üzere, gümrük gözetiminden mevzuata aykırı olarak çıkarılmamış olduğunun tespiti hâlinde, ithal eşyasının gümrük vergileri ile ilgili rejime ilişkin beyannamenin tescil tarihinden tespitin yapıldığı tarihe kadar geçen süre için 6183 sayılı Kanuna göre tespit edilen gecikme zammı oranında faizin toplamı kadar, d) (b) bendinde belirtilen taşıtlar hariç olmak üzere, geçici ithalat rejimi kapsamında ithal edilen eşyanın süresi içerisinde gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması durumunda gümrük vergileri ile rejime ilişkin beyannamenin tescil tarihinden tespitin yapıldığı tarihe kadar geçen süre için 6183 sayılı Kanuna göre tespit edilen gecikme zammı oranında faizin toplamı kadar, idari para cezası verilir." hükmünü amirdir.

Örnek 10: İsviçre’nin Lozan şehrinde çalışan bir işçimizin 2019 yılı yaz döneminde tatil için Türkiye’ye geldiğini ve özel kullanımına mahsus taşıtını tam muafiyet suretiyle geçici olarak Türkiye’ye ithal ettiğini, Türkiye’de kalış süresini geçirdiğini/rejim şartlarını ihlal ettiğini varsayalım. 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 238.maddesine göre söz konusu araca tekabül eden gümrük vergileri tutarının dörtte biri ceza uygulanarak aracın yurtdışına çıkışı sağlanır.

241 inci maddesinin üçüncü fıkrasının (l), dördüncü fıkrasının (g) ve beşinci fıkrasının (b) bendinde ise; geçici ithalat rejimi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşyanın verilen sürenin bitimini takiben sırasıyla bir, iki ve üç ayı aşmayan sürelerde yeniden ihraç edilmesi veya gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması durumunda usulsüzlük cezasının aynı maddenin birinci fıkrasında belirtilen miktarın yine sırasıyla iki, dört ve altı katı olarak uygulanacağı hususu hüküm altına alınmıştır. Diğer taraftan, 1 Seri No’lu Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük Genel Tebliği’nin “Turistik kolaylıklar kapsamı taşıtların süreleri” başlıklı 6.maddesinin sekizinci fıkrası; “Herhangi bir nedenle iç gümrük idarelerince teslim alınan ve yurtta kalma süresi bulunmayan taşıtların yurtdışı edilmek üzere sınır gümrük idarelerine sevk işlemleri, 1 No.lu Taşıt Takip Programına kayden en çok 7 (yedi) gün süre verilerek gerçekleştirilir.” Hükmüne amirdir.

- Geçici ithal edilen yabancı plakalı taşıtlara herhangi bir müeyyide uygulanmaması için söz konusu taşıtların süresi içerisinde yurtdışına çıkarılması gerekmektedir. Bununla birlikte; mezkûr Tebliğin 6.maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca herhangi bir nedenle iç gümrük idarelerince teslim alınan ve yurtta kalma süresi bulunmayan taşıtlara, yurtdışı edilmek üzere, 1 No.lu Taşıt Takip Programına kaydedilmek suretiyle verilen 7 günlük sürenin aşılması halinde Kanunun 238.maddesinde yer alan rejim ihlallerine ilişkin geçici ithalat rejimi hükümlerinin uygulanması, ayrıca ilgili gümrük idaresince taşıtın yurtdışı edilmek üzere memur refakatinde sınır gümrük idaresine gönderilmesinin veya başka bir araç üzerinde yurtdışı edilmesinin sağlanması gerekir (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 16.12.2019/50373036 Tarih ve Sayılı Tasarruflu Yazısı).

Örnek 11: İngiliz bir turistin özel aracının tam muafiyetten faydalanarak Türkiye’ye giriş yaptığı, yurtta kalma süresi sona erdiğini, aracın yurt dışı edilmesi için ilgili gümrük idaresince 7 günlük süre tanındığı fakat, bu süreninde aşıldığı (aracın yurt dışı edilmediğini varsayalım. Söz konusu araç hakkında Gümrük Kanunu’nun 238.maddesinde yer alan rejim ihlallerine nedeniyle geçici ithalat rejimi hükümlerinin uygulanması (gümrük vergileri tutarının dörtte biri tutarında ceza tatbik edilmesi), ayrıca ilgili gümrük idaresince taşıtın yurtdışı edilmek üzere memur refakatinde sınır gümrük idaresine gönderilmesinin veya başka bir araç üzerinde yurtdışı edilmesinin sağlanması gerekir.

…

Devam Edecek.

 

EKLER:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

06.04.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.