Kerim Çoban
E.Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi
Çoban Gümrük Dış Ticaret Denetim Danışmanlık ve
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği A. Ş.
k.coban0306@gmail.com

Eski, Kullanılmış ve/veya Yenileştirilmiş Eşyanın, Yurt Dışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yurtdışında Kullanılan Makina ve Teçhizat İle İşyeri Nakli Suretiyle Sermaye Malları ve Diğer Malzemelerin Türkiye’ye İthali

2018 yılı verilerine göre Türkiye’nin nüfusu yaklaşık 82.000.000 olup, bunun % 15,8’lik kısmı 15-24 yaş grubundaki genç nüfustan oluşmakta, Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2018 yılı verilerine göre ise; Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2018 yılında bir önceki yıla göre 83 bin kişi artarak 3 milyon 537 bin kişi olmuştur. İşsizlik oranı ise 0,1 puanlık artışla yüzde 11 seviyesinde gerçekleşmiştir. İşsizlik oranı erkeklerde 0,1 puanlık artışla yüzde 9,5, kadınlarda ise 0,2 puanlık azalışla yüzde 13,9 olmuştur. Türkiye gelişmekte olan bir ülke olup, tasarruf oranı düşük, teknolojik gelişme ve sermaye birikimi ise yetersizdir. Türkiye’nin, gelişmiş ülkeler seviyesine çıkabilmesi için yüksek oranda yıllık büyümeye (örneğin: yıllık % 10 oranında), bunun içinde yüksek oranda tasarruf ve yatırıma, sermaye birikimine, yabancı sermayeye ve yabancı sermaye yatırımlarına ihtiyacı vardır. Türkiye, mevcut ekonomisini geliştirmek, yatırımları ve istihdamı artırmak, işsizliği azaltmak için çeşitli ekonomik tedbirler uygulamaktadır. Bu meyanda, belirli özellik ve şartları taşıyan eşyanın, örneğin: “Eski, Kullanılmış Ve/Veya Yenileştirilmiş Eşyanın, Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yurtdışında Kullanılan Makina Ve Teçhizat İle İşyeri Nakli Suretiyle Sermaye Malları Ve Diğer Malzemelerin” bir kısmının izin alınmadan doğrudan, bir kısmının ise ilgili kurum ve bakanlıklardan izin alınarak Türkiye’ye İthali mümkün kılınmıştır.

Anahtar kelimeler: Geçici ihracat, kullanılmış makina ve teçhizat, işyeri nakli,  yurt dışı müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmetleri, kesin (kati) ithalat.

GİRİŞ

95/7606 sayılı İthalat Rejim Kararı’nın 2 ve 7.maddelerinden hareketle, hali hazırdaki ilgili gümrük mevzuatına göre; Eski, kullanılmış, yenileştirilmiş, kusurlu (defolu) ve yatık (zamanla dayanıklılığını yitirmiş) malların Türkiye’ye ithali, izne tabidir.

- Yine aynı Kararın 11.maddesine göre; Türk müteahhitlik firmalarının yurt dışında inşaat, tesisat, montaj, mühendislik, proje, müşavirlik, işletme, bakım ve onarım gibi üstlendikleri işlerle ilgili olarak satın aldıkları makina ve teçhizatın Türkiye'ye ithali Ticaret Bakanlığı’nın iznine bağlıdır.

- Türkiye Gümrük Bölgesi dışında sürdürülen ekonomik bir faaliyetin kesin olarak sona erdirilerek, Türkiye Gümrük Bölgesine nakledilen sermaye malı ve diğer malzeme (gerekli şartları taşıması koşuluyla) muafen serbest dolaşıma sokulur.

- 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 28.maddesinin b fıkrasına göre; İthal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatından ayırt edilebilmeleri koşuluyla sınai tesis, makine, teçhizat, kalıp gibi, ithal eşyası için ithalattan sonra yapılan inşa, kurma/kurulum, montaj, bakım (onarım) veya teknik yardıma ilişkin giderler, gümrük kıymetine dahil edilmez.

Aşağıdaki makalemizde; Eski, kullanılmış, yenileştirilmiş, makine, techizat, kalıp, fikstür, sermaye malı ve diğer malzemeler ile yurt dışı müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmetleri kapsamında yurtdışında kullanılan makina ve teçhizat vb. eşyalarla, işyeri nakli suretiyle sermaye malları ve diğer malzemelerin Türkiye’ye ithaline ilişkin mevzuat hükümleri ile konuya ilişkin kişisel görüşlerimize yer verilecektir.

I- KULLANILMIŞ VEYA YENİLEŞTİRİLMİŞ EŞYANIN TÜRKİYE’YE İTHALİ

- Eski, kullanılmış ve/veya yenileştirilmiş, kusurlu (defolu) ve yatık (zamanla dayanıklılığını yitirmiş) malların ithaline ilişkin mevzuat düzenlemeleri: 31.12.1995 tarihli, 22510 sayılı mükerrer Resmi Gazetede yayınlanan 95/7606 sayılı İthalat Rejim Kararı’nın 2 ve 7.maddeleri ile “Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2019/9 Sayılı İthalat Tebliğ”de (Tebliğin 3, 4, 5, 6, 9, 10, 11, 12, 13.maddelerinde) ayrıntılı şekilde belirtilmiştir.

- Eski, kullanılmış, yenileştirilmiş, kusurlu (defolu) ve yatık (zamanla dayanıklılığını yitirmiş) malların ithali izne tabidir (95/7606 sayılı İthalat Rejim Kararı’nın 7.maddesi). 

1-a) Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği’nin 3.maddesine göre; (1) Söz konusu Tebliğ eki (Ek-1)’de yer alan listede GTİP’leri belirtilen kullanılmış veya yenileştirilmiş eşyanın; a) Karşısında birim Cif kıymeti belirtilmeyenlerin, b) Karşısında gösterilen birim Cif kıymetine eşit veya daha fazla birim Cif kıymete (Diğer yurt dışı giderler kalemi dâhil) haiz olanların, c) Yatırım teşvik belgesi kapsamında olanlarının karşısında gösterilen birim Cif kıymetine bakılmaksızın, serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında yapılan ithalatına, İthalat Rejimi Kararının 2’inci ve 7’inci maddeleri çerçevesinde izin verilir. Bu eşyaların ithalinde izin belgesi aranmaz. (2) Bahse konu Tebliğ eki (Ek-1)’de yer alan listede GTİP’leri belirtilen kullanılmış veya yenileştirilmiş eşyanın; a) Yatırım teşvik belgesi kapsamında olmayanların karşısında gösterilen birim Cif kıymetinden (diğer yurt dışı giderler kalemi dâhil) daha az (düşük) birim Cif kıymete haiz olanlarının, b) Belirlenen yaş kriterinin üzerinde (yaşlı-eski) olanların, ithalatına izin verilmez.

- Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği eki (Ek-1)’de belirtilen eşyalara; 8479.89.97.90.00, 8480.49.00.00.00, 8480.71.00.00.00 ve 8480.79.00.00.00 GTİP’de yer alan kalıplar ile 9031.80.80.90.00 GTİP’da yer alan ölçme ve muayene alet, cihaz ve makineleri (fikstür)’ler örnek olarak verilebilir.

Örnek 1: Türkiye’de faaliyet gösteren A firmasının, İspanya’da mukim B firmasından 8455.10.00.00.00 GTİP’de yer alan 500-kg ağırlığında, buru imaline mahsus kullanılmış bir hadde makinasını Cif teslim 7.000-EUR’ya satın aldığını ve Türkiye’ye ithal etmek istediğini, eşyalar için A.TR Dolaşım Belgesi ve Menşe Şahadetnamesinin mevcut olduğunu varsayalım. Söz konusu kullanılmış kalıbın Türkiye’ye ithali için ithalatçı A firmasınca, konuya ilişkin bilgi ve belgelerle birlikte ilgili gümrük müdürlüğüne başvurulur. Bahse konu kalıbın, Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği eki (Ek-1)’de, “İthalinde İzin Belgesi Alınmayacak Eşya Listesi”nde, 8455.10.00.00.00 GTİP’de (CIF<10-$/Brüt Kg - birim kıymet) yer alması, 500-Kg ağırlığı nedeniyle Cif kıymetinin en az 5.000-$ olması gerekmesine karşın, bahse konu hadde makinasının kıymetinin alış faturasında Cif teslim 7.000-EUR olması nedeniyle, ilgili ithalat gümrük müdürlüğünce A.TR Dolaşım Belgesi ve menşe şahadetnamesi de dikkate alınarak ilgili SDGB’nin tescil tarihindeki Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden hesaplanacak matrah (gümrük kıymeti) üzerinden % 18 KDV tahsil edilerek ithalat işlemi gerçekleştirilir. Şayet: Bahse konu hadde makinası ithalatının, Yatırım teşvik belgesi kapsamında gerçekleştirilmesi halinde ise yukarıda alınan KDV’de alınmaz (3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 13.maddesinin (d) fıkrası, 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın 10.maddesi ile Yatırım Teşvikle İlgili 9 Seri Nolu Gümrükler Genel Tebliğinin 6.maddesine göre; Teşvik belgesi kapsamında yapılacak makine ve teçhizat ithalatı ve yerli teslimleri ile belge kapsamındaki yazılım ve gayri maddi hak satış ve kiralamaları KDV’den istisnadır).

1-b) Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği’nin 4.maddesine göre; Söz konusu Tebliğ eki (Ek-2)’de yer alan liste kapsamı kullanılmış veya yenileştirilmiş eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında yapılan ithalatında, listede belirtilen kurumdan (Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden) alınan fiziksel ya da elektronik uygunluk yazısı aranır.  Ek-1’de yer alan eşyanın, Ek-2’de de yer alması ve birinci fıkrada yer alan uygunluk yazısının ibrazı halinde ithalatı, birim CIF kıymetine bakılmaksızın gerçekleştirilir.

Örnek 2: Mesela, 8424.10.00.00.00 GTİP’de yer alan kullanılmış veya yenileştirilmiş bir yangın söndürme cihazının/eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında ithalinin yapılabilmesi için söz konusu eşya “Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği” eki (Ek-2)’de yer aldığı için ilgili tebliğ gereği, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden fiziksel ya da elektronik olarak uygunluk yazısı alınması gerekir.

Örnek 3: Örneğin, 8414.59.15.00.00 GTİP’de yer alan kullanılmış veya yenileştirilmiş bir eşyanın (vantilatör veya aspiratör) serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulması sırasında, söz konusu eşya “Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği” ekleri olan (Ek-1) ve (Ek-2)’de, yani her iki ekte de yer aldığı için (Ek-1)’e göre 8414.59.15.00.00 GTİP’deki eşyanın birim Cif kıymeti 20-$/Kg’dan aşağı olamaz), ilgili kurumdan alınacak uygunluk yazısının ilgili gümrük müdürlüğüne ibrazı üzerine, söz konusu eşyanın ithali, birim Cif kıymet şartına bakılmaksızın, yani bahse konu eşyanın birim Cif kıymeti 20-$/Kg’dan aşağı olsa dahi Türkiye’ye ithali gerçekleştirilir.

2- Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği’nin 5.maddesine göre; Ek-1’de ve Ek-2’de belirtilmeyen kullanılmış veya yenileştirilmiş diğer eşya ile Ek-1’de yer almayan ancak Ek-2’de yer almakla birlikte sivil hava taşıtları veya deniz taşıtlarında kullanılmaya mahsus olmayan eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında ithal edilebilmesi için Ticaret Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü’nden izin alınması gerekir. Birinci fıkrada belirtilen eşyanın ithalinde, Ticaret Bakanlığı’nca “Tek Pencere Sistemi (TPS)” çerçevesinde elektronik ortamda verilen numaranın gümrük (serbest dolaşıma giriş) beyannamesinin 44 no’lu hanesine firma tarafından kaydedilmesi zorunludur. Aksi takdirde eşyanın ithaline izin verilmez.

- İthalat Rejimi Kararının 2 ve 7.maddeleri çerçevesinde verilen izin belgesi altı ay geçerlidir (Altı aylık süre içinde ilgili eşyanın ithalinin gerçekleştirilmesi gerekir). İzin belgesi üçüncü kişilere devredilemez (Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği’nin 10.maddesi).

3- 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği’nin 6.maddesine göre; Mali mükellefiyetleri teminata bağlanmak suretiyle geçici olarak yurda giren eşyadan; a) Kesin ithalinin talep edildiği tarihte yeni ve kullanılmamış olanların, bedelleri ödenmek suretiyle kesin ithali (kısıtlayıcı hükümler saklı kalmak kaydıyla) gümrük idarelerince sonuçlandırılır. b) Yurda girdiği tarihte yeni ve kullanılmamış olanlarının, kesin ithalinin talep edildiği tarihte kullanılmış veya yenileştirilmiş olması halinde kesin ithaline İthalat Rejimi Kararı’nın 2 nci ve 7 nci maddeleri çerçevesinde izin verilir. c) Ek-1 ve Ek-2’de yer alan eşyaların, yurda girdiği tarihte kullanılmış veya yenileştirilmiş olması halinde kesin ithali bu tebliğin 3’üncü, 4’üncü ve 12’nci maddeleri çerçevesinde gerçekleştirilir. ç) (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan hükümler dışında kalanların, yurda girdiği tarihte kullanılmış veya yenileştirilmiş olması halinde kesin ithali Ticaret Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü’nün iznine tabidir. Not: {Geçici ithalat ve geçici ithalat rejimine ilişkin geniş açıklamalarımız, ileride yayınlanacak “Geçici İthalat ve Geçici İthalat Rejiminin Ayrıntılı İncelenmesi” başlıklı makalemizde yer alacaktır}.

4-  Bakanlık (Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı), sektörel kısıtlamaları göz önüne alarak; a) İthalat Rejimi Kararı uyarınca ithali mümkün olan kullanılmış veya yenileştirilmiş makine ve teçhizat (karayolu nakil vasıtaları hariç) ile İthalat Rejimi Kararının 7.maddesi uyarınca ithaline izin verilen makine ve teçhizatın teşvik belgesi kapsamına alınmasını, b) Kullanılmış komple tesisin proje bazında yapılacak değerlendirme sonucunda ithalini, uygun görebilir. Baskı, basım, matbaa, tekstil, hazır giyim ve konfeksiyon yatırımlarına yönelik teşvik belgeleri kapsamında kullanılmış veya yenileştirilmiş makine ve teçhizat ithal edilemez (2012/3305 Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar’ın 9.maddesi).

- Kullanılmış veya yenileştirilmiş eşya ithalatına ilişkin 2019/9 sayılı tebliğ kapsamında yapılan beyan ve sunulan belgelerin gerçeğe uygunluğundan başvuru sahibi ve/veya yetkili temsilcisi sorumludur. İlgili belge, bilgi ve beyanların doğruluğuyla, ithal eşyası ile ilgili olarak ithalat işlemi öncesinde veya sonrasında inceleme yapmaya ya da yaptırmaya Ticaret Bakanlığı yetkilidir. Belge, bilgi ve/veya beyanların gerçeğe aykırı olduğu veya izin belgesinin üçüncü kişilere devredildiğinin tespit edilmesi halinde, tespit edilen tarihten itibaren 2 yıl içerisinde başvuru sahibi ve/veya yetkili temsilcisinin kullanılmış veya yenileştirilmiş eşya başvurularına izin verilmez (Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği’nin 9.maddesi).

- İzin belgesi, 4458 sayılı Gümrük Kanununun eşyanın gümrük kıymetine ve diğer hususlara (GTİP tespiti dahil) ilişkin hükümlerinin uygulanmasını engellemez. Bu Tebliğde belirtilen kıymetler, Gümrük Kanununun eşyanın gümrük kıymetine ilişkin hükümlerinin uygulanmasına esas teşkil etmez. Gümrük beyannamesinin tescili sırasında gümrüklerce tespit ve kabul edilen kıymet veya miktarın, başvuruda kayıtlı kıymet veya miktarı, toplam % 5'ten (% 5 dâhil) daha az bir oranda aşması ithalatın yapılmasını engellemez (Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği’nin 11.maddesi).

- Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği’nin 3 ve 4.maddesi ile 6.maddeenin 1.fıkrasının (c) bendinde belirtilen eşyanın ithaliyle ilgili tüm işlemler TAREKS üzerinden yapılır. Söz konusu Tebliğin 12.maddesinin birinci fıkrasında belirtilen eşyayı ithal etmek isteyen firmaların, Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2011/53) çerçevesinde TAREKS’te tanımlanması ve firma adına TAREKS’te işlem yapacak en az bir kullanıcının yetkilendirilmiş olması gerekir. TAREKS üzerinden Cif birim kıymetlere ilişkin yapılan beyanlar, 4458 sayılı Kanun çerçevesinde yapılan Cif birim kıymetlere ilişkin denetim ve kontrollerin yerine geçmez. Tebliğin 12.maddesinin birinci fıkrasında belirtilen eşyanın ithal edilebileceğine dair Bakanlıkça “Tek Pencere Sistemi” çerçevesinde elektronik ortamda verilen numaranın gümrük beyannamesinin 44 no’lu hanesine firma tarafından kaydedilmesi zorunludur. Aksi takdirde eşyanın ithaline izin verilmez (Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği’nin 12.maddesi).

Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS): Güvenlik, kalite ve standartlara uygunluk açısından tüketicimizi ve üreticimizi korumak amacıyla gerçekleştirilen ithalat ve ihracat denetimlerinin risk esaslı olarak yapılmasına imkân veren web tabanlı bir yazılımdır.

- Bu Tebliğ kapsamında verilen izinler ve uygunluk yazıları, Ürün Güvenliği ve Denetimi mevzuatı ve diğer mevzuat kapsamında alınması gereken izin ve belgelerin yerine geçmez ve ilgili mevzuattan kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesine engel teşkil etmez (Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği’nin 13.maddesi).

II- YURTDIŞINDA ÜRETİMDE KULLANILAN KALIPLARIN TÜRKİYE’YE İTHALİ

İthal eşyasının yurtdışındaki üretiminde kullanılan, haliyle ithal edildikleri sırada kullanılmış ve/veya yenileştirilmiş durumda olan kalıp ve fikstürlerin Türkiye’ye ithali; Söz konusu eşyaların ithali, bir önceki “I- KULLANILMIŞ VEYA YENİLEŞTİRİLMİŞ EŞYANIN TÜRKİYE’YE İTHALİ” başlığı altında ayrıntıları belirtilen şekilde, 95/7606 sayılı İthalat Rejim Kararı’nın 2 ve 7.maddeleri ile “Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği” hükümleri dikkate alınarak gerçekleştirilmekle beraber, ithal eşyasının kıymeti açısından bazı özellikler arz etmektedir.

Kişisel görüşümüz: İthal eşyasının yurtdışındaki üretiminde kullanılan, haliyle ithal edildikleri sırada kullanılmış ve/veya yenileştirilmiş durumda olan kalıp ve fikstürlerin Türkiye’ye ithali sırasında, söz konusu kalıp ve fikstürlerin kıymetinin tamamı veya bir kısmının, daha önce bu kalıplar kullanılarak üretilen ve Türkiye’ye ithal edilen eşyaların ithalatı sırasında bu eşyaların kıymetine ilave edilerek/ dağıtılarak ilgili gümrük idaresine beyan edilmiş olsalar bile, bu beyanlar dikkate alınmadan, kalıp ve fikstürün kıymetinde herhangi bir indirime veya mahsuba gidilmeden;

1-a)  Söz konusu kalıp ve fikstürlerin, Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği eki (Ek-1)’de yer alan listede G.T.İ.P’leri belirtilen kullanılmış veya yenileştirilmiş eşyalar arasında yer alması ve Türkiye’ye ithalleri sırasında karşısında gösterilen birim CIF kıymete eşit veya daha fazla/yüksek birim CIF kıymetle (diğer yurt dışı giderler kalemi dâhil) beyan edilmeleri koşulu ile,

b) Söz konusu kalıp ve fikstürler, Yatırım teşvik belgesi kapsamında ithal edilmeleri durumunda (Bahse konu tebliğ eki, (Ek-1)’de yer almaları halinde, karşılarında gösterilen birim CIF kıymetlerine bakılmaksızın (belirtilen birim CIF kıymetlerden daha düşük kıymetlerde olsalar/beyan edilseler bile),

Türkiye’ye ithalleri mümkündür.

2- Söz konusu kalıp ve fikstürler, Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği eki (Ek-1)’de yer alan listede G.T.İ.P’leri belirtilen kullanılmış veya yenileştirilmiş eşyalar arasında yer almalarına karşın, karşılarında birim CIF kıymetleri belirtilmeyenlerin Türkiye’ye ithalleri sırasında, kıymetlerinin bir kısmının, daha önce bu kalıplar kullanılarak üretilen ve Türkiye’ye ithal edilen eşyaların ithalatı sırasında bu eşyaların kıymetine ilave edilerek ilgili gümrük idaresine beyan edilmiş olmaları durumunda geriye kalan kısmı/geriye kalan kıymet tutarı, daha önce tamamının beyan edilmiş olması durumunda ise söz konusu kalıp ve fikstürün ithal sırasındaki hal ve ahvaline göre ilgili gümrük müdürlüğünce tespit edilecek kıymet üzerinden, Türkiye’ye ithali mümkündür.

3- Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği eki (Ek-1)’de yer alan kalıp ve fikstürün, (Ek-2)’de de yer alması ve ilgili uygunluk yazısının ibrazı halinde ithalatı, birim CIF kıymetine bakılmaksızın, yani daha önce bu kalıplar kullanılarak üretilen ve Türkiye’ye ithal edilen eşyaların ithalatı sırasında, bu eşyaların kıymetine ilave edilerek ilgili gümrük idaresine beyan edilmiş olmaları durumunda geriye kalan kısmı/geriye kalan kıymet tutarı, daha önce tamamının beyan edilmiş olması durumunda ise söz konusu kalıp ve fikstürün ithal sırasındaki hal ve ahvaline göre ilgili gümrük müdürlüğünce oluşturulacak üç kişilik bir komisyon tarafından tespit edilecek kıymet üzerinden Türkiye’ye ithali gerçekleştirilir.

 4- Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği eki (Ek-1)’de yer alan kalıplar ve fikstürlerin; a) Yatırım teşvik belgesi kapsamında olmayanların karşısında gösterilen birim CIF kıymetinden (diğer yurt dışı giderler kalemi dâhil) daha az birim CIF kıymete haiz olanların, 

b) Belirlenen yaş kriterinin üzerinde olanların,

Türkiye’ye ithalatlarına izin verilmez.

- İthal edilmek istenilen eşyaya (kalıp ve fikstürlere) ait faturanın ibraz edilmemesi veya edilememesi yada ibraz edilmekle birlikte faturada yazılı fiyatın gerçeği yansıtıp yansıtmadığı hususunda ilgili gümrük idaresince ciddi şüphelerin oluşması halinde, eşyanın kıymeti varsa ilgili mümessilinden sorulur. Mümessilinin bulunmaması veya cevap alınamaması halinde ise ithalatın yapıldığı gümrük müdürlüğünde oluşturulacak üç kişilik bir komisyon tarafından, eşyanın piyasa fiyatı ve daha önce ithali yapılan aynı veya benzeri eşya için tespit edilen fiyatlar ve temini mümkün olan diğer veriler de dikkate alınmak suretiyle ithal eşyasının kıymeti tespit edilir. Ayrıca, söz konusu eşyanın Türkiye'deki giriş liman veya mahalline kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan nakliye ve sigorta giderlerinin de eşyanın gümrük kıymetine ilave edilmesi gerekir (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2002/18 sayılı Genelgesi).

III- YURT DIŞI MÜTEAHHİTLİK VE TEKNİK MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ KAPSAMINDA YURTDIŞINDA KULLANILACAK (KULLANILAN) MAKİNA VE TEÇHİZATIN, KALIPLARIN GEÇİCİ İHRACATI VE TÜRKİYE’YE İTHALİ

Türk vatandaşlarınca Türkiye’de veya yurt dışında müteahhitlik ve teknik müşavirlik iş kollarında kurulan ticaret ve şahıs şirketleri tarafından, yurt dışında üstlenilen inşaat, tesisat, montaj, mühendislik, proje, müşavirlik, işletme, bakım ve onarım gibi işlerle ilgili olarak Türkiye’den geçici ihraç edilen veya yurt dışından satın alınan ve bahse konu bu işlerde kullanılan makine ve teçhizatın -(kalıp ve fikstürlerin)- Türkiye'ye ithaline ilişkin mevzuat düzenlemeleri; 95/7606 sayılı İthalat Rejim Kararı’nın 2 ve 11.maddeleri ile 10.04.2013 tarih ve 28614 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat Ve İthalata İlişkin 2013/1 Sayılı Serbest Bölgeler Tebliğ”inde belirtilmiştir.   

A- Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat İşlemleri

1- Ticaret Bakanlığının Yurt Dışı Teşkilatının Bulunduğu Veya Yetki Sahibi Olduğu Ülkelerde Üstlenilen Bu Tebliğ Kapsamı İşlerle İlgili Geçici İhracat İşlemleri:

Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat Ve İthalata İlişkin 2013/1 Sayılı Serbest Bölgeler Tebliği’nin 7.maddesine göre; (1) Ticaret Bakanlığı’nın yurt dışı teşkilatının bulunduğu veya yetki sahibi olduğu ülkelerde üstlenilen bu Tebliğ kapsamı işlerle ilgili her türlü makine, teçhizat veya ekipmanın geçici ihracatına ilişkin başvurular ile üstlenilen projede kullanılacak inşaat malzemeleri veya işçilerin ihtiyacı olan barınma ve tüketim maddelerinin geçici ihracatına ilişkin başvurular, Elektronik Başvuru Sistemi üzerinden Genel Müdürlüğe (Serbest Bölgeler, Yurt Dışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürlüğü) yapılır. (2) Başvuru öncesinde, Elektronik Başvuru Sistemi uygulaması üzerinden doldurulan İş Alındı Belgesinin Bakanlık yurt dışı teşkilatınca elektronik ortamda onaylanmış olması gerekir. (3) Elektronik Başvuru Sistemi üzerinden gerçekleştirilen başvuru esnasında; a) Yurt dışında alınan işe ait sözleşmenin bir örneği, b) Firmanın ana sözleşmesinin yayımlandığı ticaret sicili gazetesinin aslı, varsa sözleşme değişiklik metinlerinin noter veya ticaret memurluğu tarafından tasdikli örnekleri, c) Ticaret veya sanayi odasına kayıt belgesi ile imza sirkülerinin aslı veya noter tasdikli örneği,

ç) Firmanın bağlı bulunduğu Vergi Dairesinden alınacak, onaylı Mükellefiyet Durum Belgesi, elektronik ortamda sisteme yüklenir. (4) Bu belgelerin asılları ile Elektronik Başvuru Sistemi uygulaması üzerinden çıktısı alınacak Ek-3’te yer alan formdan iki adet basılı nüsha, bir dilekçeye eklenerek başvuru tarihini takip eden en geç üç iş günü içinde bir dilekçe ekinde Genel Müdürlüğe sunulur. (5) Üçüncü fıkrada sayılan belgelerde başvuru tarihi sonrasında herhangi bir değişiklik olması durumunda firma, bu değişiklikleri ilgili belgelerle birlikte, en geç bir ay içerisinde Genel Müdürlüğe bildirir. (6) Nihai kullanım amacıyla kesin ihracı yapılacak mallar ile ilgili olarak İhracat Rejimi hükümleri saklıdır. Kısacası, yukarıda belirtilen kriterlerin yerine getirilmesi şartıyla, bu Tebliğ kapsamı işlerle ilgili her türlü makine, teçhizat, kalıp ve ekipmanlar ile üstlenilen projede kullanılacak inşaat malzemeleri, işçilerin ihtiyacı olan barınma ve tüketim maddeleri, vb. nesnelerin Türkiye’den ilgili ülke veya ülkelere geçici ihracatı yapılabilir.

- Ticaret Bakanlığı yurt dışı teşkilatının bulunduğu/yetki sahibi olduğu ülkelerde iş yapan firmaların üstlendikleri işlerde kullanmak üzere geçici olarak ihraç ettikleri makine, teçhizat ve ekipmanın yurt dışında kalış süresi, Genel Müdürlükçe belirlenir. Bu süre, ilgili firmaya verilen geçici ihraç izin süresinin bitiminden önce başvurulması kaydıyla Genel Müdürlükçe uzatılabilir. Geçici ihracatta ek süre talebine yönelik başvurular; Elektronik Başvuru Sistemi uygulaması üzerinden gerçekleştirilir (Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat Ve İthalata İlişkin 2013/1 Sayılı Serbest Bölgeler Tebliği’nin 8.maddesi).

- Bakanlık yurt dışı teşkilatının bulunduğu/yetki sahibi olduğu ülkelere geçici olarak ihraç edilen makine, teçhizat, kalıp ve ekipmanlar, yurda geri getirilmeksizin aynı ya da farklı bir ülkede üstlenilen başka bir projede kullanılabilir. Bunun için, aktarma başvurusu yapılması öncesinde, aktarma yapılacak projenin Elektronik Başvuru Sistemi üzerinde doldurulan İş Alındı Belgesinin Bakanlık yurt dışı teşkilatınca elektronik ortamda onaylanması ve aktarma başvurularının Elektronik Başvuru Sistemi uygulaması üzerinden yapılması gerekir. Başvurular bir önceki izin süresinden bağımsız olarak Genel Müdürlük tarafından değerlendirilir (Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat Ve İthalata İlişkin 2013/1 Sayılı Serbest Bölgeler Tebliği’nin 9.maddesi).

- Bakanlık (Ticaret Bakanlığı) yurt dışı teşkilatının bulunduğu/yetki sahibi olduğu ülkelerde üstlenilen işlerde kullanılmak üzere geçici olarak ihraç edilen makine, teçhizat ve ekipmanın satışına, yurt dışında kalış için verilen izin süre bitiminden en az 15 gün önce Elektronik Başvuru Sistemi uygulaması üzerinden Genel Müdürlüğe başvurulması kaydıyla, Adı geçen Genel Müdürlük tarafından izin verilebilir (Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat Ve İthalata İlişkin 2013/1 Sayılı Serbest Bölgeler Tebliği’nin 10.maddesi).

2- Bakanlık Yurt Dışı Teşkilatının Bulunmadığı/Yetki Sahibi Olmadığı Ülkelerde Üstlenilen Bu Tebliğ Kapsamı İşlerle İlgili Geçici İhracat İşlemleri:

Ticaret Bakanlığı’nın yurt dışı teşkilatının bulunmadığı/yetki sahibi olmadığı ülkelerde üstlenilen bu Tebliğ kapsamı işlerle ilgili her türlü makine, teçhizat, kalıp veya ekipmanın geçici ihracatına ilişkin başvurular ile üstlenilen projede kullanılacak inşaat malzemeleri veya işçilerin ihtiyacı olan barınma ve tüketim maddelerinin Türkiye’den geçici ihracatına ilişkin başvurular; a) Başkonsolosluklardan/büyükelçilik konsolosluk şubelerinden alınan İş Alındı Belgesinin aslı veya noter tasdikli bir örneği, b) Firmanın ana statüsünün yayımlandığı ticaret sicili gazetesinin aslı, var ise tadil asılları veya noter veya ticaret memurluğu tarafından tasdikli örnekleri, c) Ticaret veya sanayi odasına kayıt belgesi ile imza sirkülerinin aslı veya noter tasdikli örneği, ç) Başvuru sahibi tarafından doldurulacak Ek-2’de yer alan formdan 2 nüsha, d) Firmanın bağlı bulunduğu Vergi Dairesi’nden alınacak, onaylı Mükellefiyet Durum Belgesi, bir dilekçeye eklenerek doğrudan Genel Müdürlüğe yapılır. Ek süre talepleri, başkonsolosluklarca/ büyükelçilik konsolosluk şubelerince onaylanan İş Uzatma Belgesi ile firmaya verilen geçici ihraç izin süresinin bitiminden on beş gün önce başvuruda bulunulması kaydıyla Genel Müdürlük tarafından uzatılabilir (Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat Ve İthalata İlişkin 2013/1 Sayılı Serbest Bölgeler Tebliği’nin 13 ve 14.maddeleri).

- Yurt dışına geçici olarak ihraç edilen makine, teçhizat, kalıp ve ekipmanların yurda geri getirilmeksizin, Bakanlık yurt dışı teşkilatının bulunmadığı/yetki sahibi olmadığı bir ülkede üstlenilen başka bir projede kullanım amacıyla aktarma başvuruları, aktarma yapılacak projeye ait, başkonsolosluklarca/büyükelçilik konsolosluk şubelerince onaylı İş Alındı Belgesi ile doğrudan Genel Müdürlüğe yapılır. Satış Başvuruları ise ilgili başkonsolosluklarca/büyükelçilik konsolosluk şubelerince düzenlenen İş Alındı Belgesine istinaden yapılan satış başvuruları, doğrudan Genel Müdürlüğe yapılır (Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat Ve İthalata İlişkin 2013/1 Sayılı Serbest Bölgeler Tebliği’nin 15 ve 16.maddeleri). 

- İşin üstlenildiği ülkede tabii afet (deprem, sel ve benzeri), yangın, salgın hastalık, ihtilal, isyan, dâhili kargaşa, ambargo, ekonomik ve siyasi krizler ve grev gibi mücbir sebeplerden dolayı veya işin yapımını ve sözleşme hükümlerini etkileyen kanuni düzenlemelere ve mevzuat değişikliklerine yol açan zorunlu haller nedeniyle işin sözleşmede belirtilen süre içerisinde tamamlanamaması halinde, geçici ihracat izin süresi, firma başvurusu üzerine ve durumun Ekonomi Bakanlığı yurt dışı teşkilatınca veya söz konusu teşkilatın bulunmadığı/yetki sahibi olmadığı yerlerde başkonsolosluklarca/büyükelçilik konsolosluk şubelerince tevsik edilmesi koşuluyla Genel Müdürlükçe durdurulabilir (Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat Ve İthalata İlişkin 2013/1 Sayılı Serbest Bölgeler Tebliği’nin 18.maddesi).

- Üstlenilen işlerde kullanılmak üzere geçici olarak ihraç edilen makine, teçhizat ve ekipmanın yurt dışında çalınması, yanması, kaza neticesinde ağır hasar görmesi veya kamulaştırılması gibi nedenlerle yurda getirilmesine imkân bulunmadığı hallerde, durumu belgeleyen resmi rapor ya da belgenin başkonsolosluklarca/büyükelçilik konsolosluk şubelerince onaylı sureti ve yeminli Türkçe tercümesinin müracaat dilekçesi ile birlikte sunulması kaydıyla, geçici olarak ihraç edilen makine, teçhizat ve ekipmana ilişkin durum, firma başvurusu üzerine Genel Müdürlükçe ilgili Gümrük Müdürlüklerine bildirilir (Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat Ve İthalata İlişkin 2013/1 Sayılı Serbest Bölgeler Tebliği’nin 19.maddesi).

- Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat Ve İthalata İlişkin 2013/1 Sayılı Serbest Bölgeler Tebliği’nin 21 ve 22.maddelerine göre; Bu Tebliğ kapsamında, firmaların kesin ihracat sonucunda elde edecekleri gelirleri Kambiyo Mevzuatı hükümlerine tâbidir. Süresi aşılarak geri getirilen veya süre sonunda getirilmeyen ya da kesin ihracata dönüştürülen eşyaya ilişkin olarak Gümrük Mevzuatı hükümleri saklıdır {{{30525/04.09.2018 sayı ve tarihli RG’de yayınlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin (İhracat Bedelleri Hakkında 2018-32/48 sayılı) Tebliğin 3.maddesi gereği; Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedeller, ithalatçının ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin ihracata aracılık eden bankaya transfer edilir veya getirilir. Bedellerin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemez. Söz konusu bedellerin Türkiye’ye getirilip en az % 80’inin bir bankaya veya özel finans kurumuna satılması zorunludur. İhracat bedellerinin beyan edilen Türk parası veya döviz üzerinden yurda getirilmesi esas olup, Türk parası üzerinden yapılan ihracat karşılığında döviz getirilmesi mümkündür. İhracat bedelinin yolcu beraberinde efektif olarak yurda getirilmesi halinde gümrük idarelerine beyan edilmesi zorunludur. Not: Bu Tebliğ yayımı (04.09.2018) tarihinde yürürlüğe girer. Bu Tebliğ hükümlerinin geçerlilik süresi 03.03.2019 tarih ve 30703 sayılı RG’de yayınlanan 2019-32/53 sayılı Tebliğ ile 6 ay daha uzatılarak 1 yıla çıkartılmıştır.

- İhraç edilen malların bedelinin süresinde yurda getirilerek, bankalara satılmasından ve ihracat hesabının süresinde kapatılmasından ihracatçılar sorumludur. Alacak hakkının satın alınması suretiyle ticari riskin bankalar veya faktoring şirketlerince üstlenilmesi durumunda, ihracat bedelinin yurda getirilmesi ile ilgili sorumluları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir. İhracata aracılık eden bankalar ihracat bedellerinin yurda getirilmesini ve satışının yapılmasını izlemekle yükümlüdür (İhracat Bedelleri Hakkında 2018-32/48 sayılı Tebliğin 6.maddesi).

- Süresini aşarak geri getirilen, geri getirilmeyen ve kesin ihracata dönüştürülen eşya: 1) Eşyanın süresi içinde mücbir sebep belgesi ibrazı ile süre uzatımı talebi olmaksızın 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 168.maddesinin birinci fıkrasında belirtilen üç yıllık süreyi veya üç yıllık sürenin üzerinde gümrük idaresince uzatılan süre varsa bu süreyi aşarak geri getirilmesi halinde, Gümrük Kanunu’nun 241 inci maddesinin üçüncü fıkrasının (ı) bendi uyarınca usulsüzlük cezası tatbiki ile gümrük vergileri tahsil edilerek serbest dolaşıma giriş rejimi hükümleri uygulanır. 2) Eşya, Kanunun 168 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen üç yıllık süre aşılmaksızın, ek süreler dahil verilen sürelerin aşılarak geri getirilmesi halinde, Kanunun 241 inci maddesinin üçüncü fıkrasının (ı) bendi uyarınca usulsüzlük cezası tatbiki ile gümrük vergileri tahsil edilmeden serbest dolaşıma sokulur. 3) Geçici ihracat eşyasının, Kanunun 168 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen üç yıllık süre ile varsa gümrük idaresince verilen ek süreler bitiminde geri getirilmediğinin tespit edilmiş olması halinde; ihracat vergilerine tabi eşyadan bu vergiler tahsil edilir. Ancak, eşyanın daha sonra serbest dolaşıma sokulmak istenmesi halinde, birinci fıkra hükümleri uygulanır. 4) Geçici ihracat eşyasının, tabi olduğu mevzuat hükümleri uyarınca ilgili kurumunca veya gümrük idaresince verilen süre ile varsa verilen ek sürelerin veya gümrük idaresince verilen böyle bir süre yoksa Kanunun 168 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen üç yıllık süre ile varsa verilen ek sürelerin bitiminden önce, geçici ihracatın kesin ihracata dönüştürülmek istenmesi halinde, kesin ihracata ilişkin gümrük beyannamesinin düzenlenmesi ve ihracat rejimine ilişkin tüm mevzuat hükümlerine uyulmuş olması kaydıyla geçici ihracata konu eşyanın kati ihracata dönüştürülmesine izin verilerek ilgili rejim sonlandırılır. 5) Geçici ihracatın dördüncü fıkrada belirtilen sürelerin bitiminden sonra kesin ihracata dönüştürülmek istenmesi halinde dördüncü fıkra hükümleri uygulanır (Gümrük Yönetmeliği 453.madde)}}}.

- Bu Tebliğ kapsamında şirketlerin yapacakları geçici ihracatta, İhracatçı Birliklerine üye olma şartı aranmaz (Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat Ve İthalata İlişkin 2013/1 Sayılı Serbest Bölgeler Tebliği’nin 23.maddesi).

B- Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İthalat İşlemleri

- Türk müteahhitlik firmalarının yurt dışında inşaat, tesisat, montaj, mühendislik, proje, müşavirlik, işletme, bakım ve onarım gibi üstlendikleri işlerle ilgili olarak satın aldıkları makine, teçhizat ve kalıpların Türkiye'ye kesin ve geçici ithali ile bunlara ilişkin süre uzatımları Ticaret Bakanlığı’nın iznine tabidir. Söz konusu malların geçici ithalinde ise, ödenmesi gereken gümrük vergilerinin tamamı teminata bağlanır. Geçici ithali yapılan makina ve teçhizatın kesin ithale dönüştürülmesi halinde, teminata bağlanan gümrük vergilerinin tamamı irad kaydedilir (İthalat Rejim Kararı 11.madde).

Not: {Geçici ithalat ve geçici ithalat rejimine ilişkin geniş açıklamalarımız, ileride yayınlanacak “Geçici İthalat ve Geçici İthalat Rejiminin Ayrıntılı İncelenmesi” başlıklı makalemizde yer alacaktır}.

1- Ticaret Bakanlığının Yurt Dışı Teşkilatının Bulunduğu Veya Yetki Sahibi Olduğu Ülkelerde Üstlenilen Bu Tebliğ Kapsamı İşlerle İlgili Kesin (Kati) İthalat İşlemleri:

- (1) Bakanlık (Ticaret Bakanlığı’nın) yurt dışı teşkilatının bulunduğu/yetki sahibi olduğu ülkelerde üstlenilen inşaat, tesisat, montaj, mühendislik, proje, müşavirlik, işletme, bakım ve onarım gibi işlerle ilgili olarak yurt dışından satın alınan makine ve teçhizatın kesin ithalatına ilişkin başvurular, Elektronik Başvuru Sistemi uygulaması üzerinden gerçekleştirilir. (2) Elektronik Başvuru Sistemi üzerinden gerçekleştirilen başvuru esnasında, a) Yurda kesin ithalatı yapılacak makine ve teçhizata ilişkin Ek-4’te yer alan taahhütname, b) Firmanın ana sözleşmesinin yayımlandığı ticaret sicili gazetesinin aslı, varsa sözleşme değişiklik metinlerinin noter veya ticaret memurluğu tarafından tasdikli örnekleri, c) Ticaret veya sanayi odasına kayıt belgesi ile imza sirkülerinin aslı veya noter tasdikli örneği, ç) Üstlenilen işle ilgili makine ve teçhizata ilişkin faturaların ve makine envanterinin Bakanlık yurt dışı teşkilatınca onaylı örnekleri, elektronik ortamda sisteme yüklenir. (3) İkinci fıkradaki belgelerin asılları ile Elektronik Başvuru Sistemi uygulaması üzerinden çıktısı alınacak Ek-3’te yer alan formdan iki adet basılı nüsha, bir dilekçeye eklenerek başvuru tarihini takip eden en geç üç iş günü içinde Genel Müdürlüğe sunulur. (4) İkinci fıkrada sayılan belgelerde başvuru tarihi sonrasında herhangi bir değişiklik olması durumunda firma, bu değişiklikleri, ilgili belgelerle birlikte en geç bir ay içerisinde Genel Müdürlüğe bildirir (Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat Ve İthalata İlişkin 2013/1 Sayılı Serbest Bölgeler Tebliği’nin 11.maddesi).

Örneğin: Türkiye’de mukim AX müteahhitlik firmasının 01.01.2018 tarihinde yurt dışında, Hindistan’da “Yeni Delhi - Bombay Oto Yol Yapım Projesi” ihalesini kazandığını ve Hindistan hükümeti ve/veya ilgili bakanlık ve kuruluşlarla sözleşme, iş akdi imzaladığını, AX müteahhitlik firmasının söz konusu yol yapımı için Hindistan ve diğer komşu ülkelerden çeşitli makina - teçhizat, inşaat kalıpları vb. satın aldığını ve bunları Yeni Delhi - Bombay Oto Yol yapımında kullandığını, bahse konu projeyi tamamlayarak (Yeni Delhi - Bombay Oto Yol Yapımını) bitirerek 01.07.2019 tarihinde Hindistan Hükümetine teslim ettiğini, AX müteahhitlik firmasının Hindistan’da yapacak başka bir projesinin olmadığı varsayalım. AX müteahhitlik firmasınca, söz konusu eşyaların Türkiye’ye ithal edilmek istenilmesi durumunda; İthalat Rejim Kararı’nın 11.maddesinden hareketle “Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat Ve İthalata İlişkin 2013/1 Sayılı Serbest Bölgeler Tebliği”nin 11.maddesi başta olmak üzere adı geçen tebliğ ile ilgili diğer gümrük mevzuatı hükümleri çerçevesinde söz konusu eşyaların Türkiye’ye ithal işlemi gerçekleştirilir.

2- Bakanlık Yurt Dışı Teşkilatının Bulunmadığı/Yetki Sahibi Olmadığı Ülkelerde Üstlenilen Bu Tebliğ Kapsamı İşlerle İlgili Kesin (Kati) İthalat İşlemleri:

- (1) Bakanlık yurt dışı teşkilatının bulunmadığı/yetki sahibi olmadığı ülkelerde üstlenilen inşaat, tesisat, montaj, mühendislik, proje, müşavirlik, işletme, bakım ve onarım gibi işlerle ilgili olarak yurt dışından satın alınan makine veya teçhizatın kesin ithalatına ilişkin olarak yapılan başvurular; a) Yurda kesin ithalatı yapılacak makine ve teçhizata ilişkin Ek-4’te yer alan taahhütname, b) İlgili ülkedeki başkonsolosluklarca/büyükelçilik konsolosluk şubelerince tasdik edilecek Ek-3’te yer alan formdan iki nüsha, c) Başkonsolosluklardan/büyükelçilik konsolosluk şubelerinden alınan İş Alındı Belgesinin aslı veya noter tasdikli bir örneği, ç) Üstlenilen işle ilgili makine ve teçhizata ilişkin faturaların ve makine envanterinin konsolosluklarca onaylı örnekleri, d) Firmanın ana statüsünün yayımlandığı ticaret sicili gazetesinin aslı, var ise tadil asılları veya noter veya ticaret memurluğu tarafından tasdikli örnekleri, e) Ticaret veya sanayi odasına kayıt belgesi ile imza sirkülerinin aslı veya noter tasdikli örneği, bir dilekçeye eklenerek firmaya verilen geçici ihraç izin süresinin bitiminden önce Genel Müdürlüğe yapılır. (2) Birinci fıkrada sayılan belgelerde, başvuru tarihi sonrasında herhangi bir değişiklik olması durumunda firma, değişiklikleri ilgili belgelerle bir ay içerisinde Genel Müdürlüğe bildirir (Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat Ve İthalata İlişkin 2013/1 Sayılı Serbest Bölgeler Tebliği’nin 17.maddesi).

IV- İŞYERİ NAKLİ SURETİYLE SERBEST DOLAŞIMA SOKULAN SERMAYE MALLARI VE DİĞER MALZEMELERİN TÜRKİYE’YE MUAFEN İTHALEDİLMESİ

İşyeri nakli suretiyle serbest dolaşıma sokulan sermaye malları ve diğer malzemelerin Türkiye’ye muafen ithal edilmesine ilişkin mevzuat hükümleri, 07.10.2009 tarih ve 27369 sayılı Resmi Gazetede (R.G.) yayınlanan 4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı maddelerinin Uygulanması Hakkında 2009/15481 Sayılı Karar’ın 80 ilâ 83.maddeleri ile 06.06.2017 tarih ve 30088 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 2 Seri Nolu Gümrük Muafiyeti Tebliği’nin 25 ilâ 28.maddelerinde düzenlenmiş olup;

- Türkiye Gümrük Bölgesi dışında sürdürülen ekonomik bir faaliyetin kesin olarak sona erdirilerek, Türkiye Gümrük Bölgesine nakli dolayısıyla serbest dolaşıma sokulan sermaye malı ve diğer malzemeye (kalıp ve fikstüre, vb.) muafiyet tanınır.

Faaliyet deyimi: madencilik, tarım, serbest meslek faaliyeti ve benzeri faaliyetler de dahil olmak üzere üreticilerin, tüccarların veya hizmet sunan kişilerin her türlü ekonomik faaliyeti anlamına gelir.

İşletme deyimi: Bağımsız ekonomik birim demektir. Bu birim, bir kurumun tümünü ya da bir bölümünü, kapsar. Sermaye malları ve diğer malzemeler deyimi: İşletmenin faaliyetini devam ettirmesi için, gerekli teknik malzemeler ile büro ve dükkan malzemelerini kapsar.

- Muafiyet; Mücbir sebep veya beklenmeyen haller saklı kalmak kaydıyla, Türkiye Gümrük Bölgesine nakletmek üzere yabancı ülkedeki faaliyetini sona erdirmeden önce en az oniki ay süreyle işletme tarafından fiilen kullanılmakta olan, Türkiye’ye nakilden sonra da aynı amaçla kullanılacak olan ve söz konusu işletmenin niteliği ile büyüklüğüne uygun bulunan eşya ve malzeme ile sınırlıdır. Muafiyet hakkı sadece, ayrıldıkları ülkede en az üç yıl süre ile aynı işte çalışan kişilere, Türkiye Gümrük Bölgesinde de benzer bir faaliyeti yürütmek amacıyla, ayrıldıkları ülkedeki faaliyetlerini kesin olarak sona erdiren iş yeri sahibine tanınır. Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik bulunan bir işletme ile herhangi bir ilişki, bağlantı, ortaklık kurma amaçlarına yönelik işletmeler için muafiyet uygulanmaz.

- Üretim veya hizmet endüstrisi makinesi olmayan, mal ve hizmet üretiminde kullanılmayan, taşınabilir laboratuvar veya dış yayın yapma birimleri gibi ulaşım araçları. Canlı hayvan, hayvan yemleri ile tohum ve fidanlar. Ham madde, yarı mamul veya mamul madde stokları ile akaryakıtlar muafiyet kapsamı dışındadır.

- Muafiyet süresi bir yıl olup, mücbir sebep veya beklenmeyen haller saklı kalmak kaydıyla, işletmenin nakledildiği ülkedeki faaliyetlerini sona erdirildiği tarihten itibaren oniki ay (bir yıl) içerisinde Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya ve malzeme için uygulanır.

Örnek 1: 01.01.2012 tarihinden itibaren Avusturya’nın Başkenti Viyana’da dokuma ve mefruşat fabrikası işleten Y gerçek veya tüzel kişinin, söz konusu fabrikasına en son 01.01.2014 tarihinde sermaye malları, makine ve ekipman satın aldığını, 01.07.2019 tarihinde Avusturya’daki faaliyetine son verdiğini ve söz konusu faaliyetini Türkiye’de devam ettirmek istediğini, ayrıca Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik bulunan bir işletme ile herhangi bir hukuki veya ortaklık ilişkisi yada bağlantısının olmadığını varsayalım. Y gerçek veya tüzel kişi, Avusturya’da en az üç yıl (01.01.2012 tarihinden itibaren) dokuma ve mefruşat üretimi üzerine faaliyet gösterdiği, ilgili fabrikada kullanılan sermaye/yatırım malları, makine ve malzemelerin, kalıp ve tezgahların en yenisinin bir yaşından büyük olması (en son 01.01.2014 tarihinde satın alınması), faaliyetine (üretimine) Türkiye’de devam etmek istemesi ve edeceği, daha önce Türkiye’de faaliyet gösteren, Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik bulunan bir işletme ile herhangi bir hukuki veya ortaklık ilişkisi, herhangi bir bağlantısı olmadığı ve bu amaçla Türkiye’ye gelmediği için, Avusturya’da faaliyetine son verdiği 01.07.2019 tarihinden itibaren bir yıl içinde (en geç 01.07.2020 tarihine kadar) ilgili gümrük müdürlüğüne gerekli bilgi ve belgelerle birlikte müracaatı üzerine, Avusturya’da sahip olduğu dokuma ve mefruşat fabrikasında kullanılan sermaye/yatırım malları, malzeme, makine ve ekipmanları, kalıp ve tezgahları Türkiye’ye muafen (gümrük vergi ve resmi ödemeden) ithal edebilir.

- Her hangi bir serbest meslek veya benzeri bir faaliyetle uğraşan gerçek kişilere de, mesleklerini Türkiye Gümrük Bölgesinde de yürüteceklerini ispat etmeleri halinde bu muafiyet tanınır.

Örnek 2: Uzun yıllar Fransa’da mukim bir Türk Veterinerin muayenehanesinde kullandığı araç, gerek, tıbbi alet ve makine ve malzemeleri 2016 yılında yenilediğini, Fransa’da yabancı düşmanlığının ve sarı yeleklilerin eylemlerinin artması nedeniyle 01.01.2019 tarihinde muayenehanesini kapatarak Türkiye’ye kesin dönüş yapmaya ve veterinerlik mesleğini Türkiye’de (İstanbul’da) devam ettirmeye karar verdiğini varsayalım. Veterinerimiz, 31.12.2019 tarihine kadar ilgili gümrük müdürlüğüne gerekli bilgi ve belgelerle birlikte müracaat etmesi halinde, Fransa’daki muayenesinde kullandığı araç, gerek, tıbbi alet, malzeme, ekipman, makine ve cihazları Türkiye’ye muafen (gümrük vergi ve resmi ödemeden) ithal edebilir.

- Kazanç sağlama amacına yönelik olmayan faaliyetlerle uğraşan ve bu faaliyetini Türkiye Gümrük Bölgesine nakleden tüzel kişiler tarafından serbest dolaşıma sokulan sermaye malları ve diğer malzemeye ilişkin muafiyet işlemleri de yukarıda belirtilen hükümler çerçevesinde yerine getirilir.

Örnek 3: Afganistan’da 01.01.2013 tarihinden itibaren çeşitli yardım faaliyetleri yürüten, ağırlıklı olarak günlük yemek ve ekmek üretip ihtiyaç sahiplerine parasız olarak dağıtan bir Türk hayır kuruluşu, vakfı veya derneğinin, faaliyetini sürdürdüğü bölgenin terör gruplarınca ele geçirilmesi nedeniyle, faaliyetine 01.09.2018 tarihi itibariyle son vermek zorunda kaldığını ve aynı yardım faaliyetlerini Türkiye’de (Afganistanlı göçmenlerin yoğun olduğu Van’da) sürdürmeye karar verdiğini varsayalım. Adı geçen Türk hayır kuruluşu, vakfı veya derneğinin, Afganistan’daki hayır ve yardım faaliyetlerini yürüttüğü sırada kullandığı, sahip olduğu araç, gereç, ekmek ve yemek üretim makineleri ve malzemeleri, fırın ekipmanları, vb. eşyaları, faaliyetine son verdiği 01.09.2018 tarihinden itibaren bir yıl içinde (en geç 01.09.2019 tarihine kadar) ilgili gümrük müdürlüğüne gerekli bilgi ve belgelerle birlikte müracaatı üzerine, Türkiye’ye muafen (gümrük vergi ve resmi ödemeden) ithal edebilir.

- İşyeri nakli suretiyle ve/veya ilgili sermaye malları ve diğer malzemelerin Türkiye’ye ithali için ilgili kişi veya kişiler tarafından, işyeri faaliyetleri devam ederken veya sona erdirildikten sonra; a) Ekonomik faaliyetin sona erdirildiğine dair ilgili ülke resmi makamlarından alınacak belge, b) İşletmenin son üç yıllık kazancı ve ödenen vergilere ilişkin belgeler, c) Serbest dolaşıma girişi istenilen makine ve sair eşyanın varsa faturaları ve işyeri demirbaş kayıtlarına ilişkin belgeler, d) Yerleşim yerinin nakledildiğine ilişkin dış temsilciliklerimizden alınacak ikamet nakil belgesi, e) Serbest dolaşıma girişi istenilen malların marka, model, seri numarası ve kullanım amaçlarına ilişkin ayrıntılı olarak düzenlenmiş liste veya listeler, Yurt dışından temin edilerek ve dış temsilciliklerimize tercümeleri onaylattırılarak, diğer taraftan f) İşyeri açma izin belgesi ile g) Mahalli esnaf, sanatkâr, ticaret veya sanayi odasına kayıt belgesi ise Türkiye’den temin edilerek tüm bu belgelerle birlikte ithalatın yapılacağı gümrük idaresine başvurulması gerekmekte olup, başvurulan gümrük idaresi tarafından ithalat işlemleri sonuçlandırılır.

V- KURULUM, MONTAJ, BAKIM VE ONARIM GİDERLERİ

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 28.maddesinin b fıkrasına göre; İthal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatından ayırt edilebilmeleri koşuluyla sınai tesis, makine, teçhizat, kalıp gibi, ithal eşyası için ithalattan sonra yapılan inşa, kurma/kurulum, montaj, bakım (onarım) veya teknik yardıma ilişkin giderler, gümrük kıymetine dahil edilmez. Şayet, bahse konu inşa, kurma/kurulum, montaj, bakım (onarım) veya teknik yardıma ilişkin giderler ilgili faturasında, sözleşmesinde, vb. ithal belgelerinde, ithal edilen sınai tesisi, makine, teçhizat, kalıp, fikstür vb. ithal eşyasının kıymetinden ayrı şekilde, ayrı bir kalem olarak belirtilmemişse, ithal edilen eşyanın kıymetinden ayrılamıyor ise: Genel kıymet kuralları gereği, ithalat sırasında gümrük idaresince, ithal edilen esas eşyanın kıymetiyle birlikte, ithal eşyasının kıymeti olarak değerlendirilerek, ithalata ilişkin SDGB’nin tescil tarihinde söz konusu esas eşyaya ait vergi oranı, döviz kuru, ödeme şekli ve diğer vergilendirme unsurları, esas eşyanın ithaline ilişkin gerekli ticaret politikası önlemlerinin uygulanması ile eşyanın ithali için öngörülen diğer işlemlerin tamamlanması, ve ithalat vergilerinin tahsili ile ithalat gerçekleştirilir.

Ancak: İnşa, kurma/kurulum, montaj, bakım (onarım) veya teknik yardım ve benzeri giderlerin hizmet ithalatı olması, hizmetin Türkiye'de yapılması ve/veya hizmetten Türkiye'de faydalanılması nedeniyle Katma Değer Vergisine tabi olup, ilgili vergi dairesine sorumlu sıfatıyla 2 Nolu KDV Beyannamesiyle beyanda bulunularak, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 1, 6, 8, 9, 10 ve 24.maddeleri, Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği ve ilgili diğer mevzuat hükümleri gereği, genel vergi oranı (% 18) üzerinden sorumlu sıfatıyla KDV tevkifatı yapılması gerekir. Ayrıca, söz konusu giderler, genelde, bu hizmetleri yerine getiren işçi, usta, ustabaşı, teknik eleman, tekniker, mühendis vb. kişilere ödenen ücretler (serbest meslek kazancı) şeklinde karşımıza çıktığı için 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu (Stopaj) hükümleri, ilgili “ÇVÖA” hükümleri, ilgili kişilerin bir yıl içinde toplam 183 günden fazla Türkiye’de kalıp kalmadıkları, vb. hususları dikkate alınarak stopaj açısından da incelenip değerlendirilmesi gerekir. 

Örnek 1: Afyon Karahisar’ın İscehisar ilçesinde mermerden mamul çeşitli fayans ve karo üretimi yapan X firmasının, mevcut üretim kapasitesini artırmak, yeni bir üretim bandı kurmak için Tayvan’da mukim Y firmasından sanayi tesisi (çeşitli makine, teçhizat, ekipman ve kalıplar) satın aldığını ve ithalata müteakip söz konusu sanayi tesisinin inşa, kurma, montaj giderleri de dahil toplam 1.200.000-USD bedel ödediğini, inşa, kurulum, montaj giderleri tutarının gerçekte toplam 75.000-USD olmasına karşın, ilgili satış sözleşmesinde ve/veya satış faturasında ayrı bir kalem, ayrı bir gider olarak gösterilmediğini ve ithalatı yapılan sanayi tesisinin (çeşitli makine, teçhizat ve kalıpların) fiilen ödenen veya ödenecek fiyatından ayırt edilemediğini, bu fiyata dahil olduğunu varsayalım. Söz konusu inşa, kurulum, montaj giderleri olan 75.000-USD tutar, bahse konu ithal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatından ayırt edilemediği, esas eşya ile birlikte bir bütün olarak değerlendirdiği (1.200.000-USD içinde olduğu) için ithalat eşyasının gümrük kıymeti ilgili SDGB’de 1.200.000-USD beyan edilip, gümrük/ithalat vergileri de 1.200.000-USD üzerinden tahakkuk ve tahsil edilmesi gerekir.

Örnek 2: Birinci örneğimizdeki ithal eşyamıza ilişkin olarak yapılan inşa, kurulum, montaj vb. giderlerinin ilgili satış faturasında ve/veya sözleşmede ayrı bir kalem, ayrı bir gider olarak gösterildiğini ve bu giderlerin toplam 75.000-USD olduğunu varsayalım. Bu durumda, söz konusu eşyalarımızın gümrük kıymeti 1.125.000-USD olacağı için eşyaların ithaline ilişkin SDGB’de 1.250.000-USD tutar üzerinden beyan, tescil ve gümrük/ithalat vergileri 1.250.000-USD üzerinden tahakkuk ve tahsil edilir. İnşa, kurulum, montaj giderleri olan 75.000-USD hizmet ithalatı için ise; İthalatçı X firması tarafından, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 1, 6, 8, 9, 10 ve 24.maddeleri, Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği ve ilgili diğer mevzuat hükümleri gereği, ilgili vergi dairesine sorumlu sıfatıyla 2 Nolu KDV Beyannamesiyle beyanda bulunularak, tekabül eden KDV’nin ödenmesi gerekir. (KDV Kanunu’nun 29.maddesi, KDV Genel Uygulama Tebliği ve ilgili diğer mevzuat gereği, sorumlu sıfatıyla 2 Nolu KDV beyannamesi ile beyan edilen KDV, vergi sorumluları (ilgili gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri) açısından yüklenilen vergi niteliğinde olup, söz konusu KDV’nin aynı dönem içinde mükellef sıfatıyla verilen 1 No.lu KDV beyannamesi ile  indirime konu yapılabilir). 

Ayrıca, söz konusu giderler, genelde, bu hizmetleri yerine getiren işçi, usta, ustabaşı, teknik eleman, tekniker, mühendis vb. kişilere ödenen ücretler (serbest meslek kazancı) şeklinde karşımıza çıktığı için 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu (Stopaj) hükümleri, ilgili “ÇVÖA” hükümleri, ilgili kişilerin bir yıl içinde toplam 183 günden fazla Türkiye’de kalıp kalmadıkları, vb. hususları dikkate alınarak stopaj açısından da incelenip değerlendirilmesi, varsa tekabül eden stopajın da ithalatçı X firmasınca, ilgili vergi dairesine Muhtasar Beyanname ile beyan edilerek ödenmesi gerekir. 

SONUÇ

Türkiye gelişmekte olan bir ülke olup, tasarruf oranı düşük, teknolojik gelişme ve sermaye birikimi ise yetersizdir. Türkiye’nin, gelişmiş ülkeler seviyesine çıkabilmesi için istikrarlı, sürekli ve yüksek oranda yıllık büyümeye (örneğin: yıllık % 10 oranında), bunun içinse yüksek oranda tasarruf ve yatırıma, sermaye birikimine, yabancı sermayeye ve yabancı sermaye yatırımlarına ihtiyacı vardır. Türkiye, mevcut ekonomisini geliştirmek, yatırımları ve istihdamı artırmak, işsizliği azaltmak için çaba sarf etmektedir.  Bu meyanda, belirli özellik ve şartları taşıyan eşyanın, örneğin: “Eski, Kullanılmış, Yenileştirilmiş, Kusurlu (Defolu) Ve Yatık (Zamanla Dayanıklılığını Yitirmiş) Eşyanın, Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yurtdışında Kullanılan Makina Ve Teçhizat İle İşyeri Nakli Suretiyle Sermaye Malları Ve Diğer Malzemelerin” ilgili kurum ve bakanlıktan izin alınarak [Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği’nin 3.maddesine göre; (1) Söz konusu Tebliğ eki (Ek-1)’de yer alan listede GTİP’leri belirtilen kullanılmış veya yenileştirilmiş eşyanın; a) Karşısında birim Cif kıymeti belirtilmeyenlerin, b) Karşısında gösterilen birim Cif kıymetine eşit veya daha fazla birim Cif kıymete (Diğer yurt dışı giderler kalemi dâhil) haiz olanların, c) Yatırım teşvik belgesi kapsamında olanlarının karşısında gösterilen birim Cif kıymetine bakılmaksızın, serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında yapılan ithalatına, İthalat Rejimi Kararının 2’inci ve 7’inci maddeleri çerçevesinde izin verilir. Bu eşyaların ithalinde izin belgesi aranmaz. (2) Bahse konu Tebliğ eki (Ek-1)’de yer alan listede GTİP’leri belirtilen kullanılmış veya yenileştirilmiş eşyanın; a) Yatırım teşvik belgesi kapsamında olmayanların karşısında gösterilen birim Cif kıymetinden (diğer yurt dışı giderler kalemi dâhil) daha az (düşük) birim Cif kıymete haiz olanlarının, b) Belirlenen yaş kriterinin üzerinde (yaşlı-eski) olanların, ithalatına izin verilmez.] Türkiye’ye İthali mümkün kılınmıştır.

Ekler: 1 İlâ 4 Nolu Ekler. Ayrıca Ek= 1 ve Ek= 2 İndirmek İçin Tıklayın

KAYNAKÇA:

• 4458 sayılı Gümrük Kanunu. 
• Gümrük Yönetmeliği.
• 95/7606 sayılı İthalat Rejim Kararı.
• 4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı maddelerinin Uygulanması Hakkında 2009/15481 Sayılı Karar.
• Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin Tebliğ (İthalat: 2019/9).
• 06.06.2017 tarih ve 30088 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 2 Seri Nolu Gümrük Muafiyeti Tebliği.
• Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat Ve İthalata İlişkin Tebliğ (Serbest Bölgeler: 2013/1).
• 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu.
• Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği.
• 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar.
• 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu.
• 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu.

23.07.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.