Kenan Uğurlugelen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
E. Öğretim Görevlisi
kenanugurlugelen@hotmail.com

Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller (2)

Bir önceki yazımda yatırım amaçlı gayrimenkul kavramının ne mana ihtiva ettiğini örnekler vererek aktarmıştım. Bu yazımda ise kira geliri veya sermaye kazancı ya da her ikisini birden elde etmek amacıyla elde tutulan yatırım amaçlı gayrimenkullerin finansal tablolara alınması sırasında hangi ölçüm ile referans alınacağını ve dönem sonunda hangi kriter ya da kriterlere göre değerlemeye tabi tutulacağını yine örnekler vererek açıklamaya çalışacağım.

Yatırım Amaçlı Gayrimenkullerin Finansal Tablolara Alınması

İşletmelerin sahip olduğu herhangi bir yatırım amaçlı gayrimenkulün finansal tablolara alınabilmesi için iki koşul aranır. Bunlardan ilki gayrimenkulle ilgili olarak gelecekteki ekonomik yararların işletmeye girişinin muhtemel olması ikincisi ise maliyetinin güvenilir bir şekilde ölçülebilmesidir.

Yatırım Amaçlı Gayrimenkullerin İlk Muhasebeleştirilmesi

Bir önceki yazımda 1992 tarihli Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği kapsamında Tekdüzen Hesap Planı içerisinde yatırım amaçlı gayrimenkullere mahsus bir hesap olmadığını ifade ederek duran varlıklar arasında 20 numaralı grupta izlenmesinin uygun görüldüğünü yazmıştım. Bu çerçeve VUK kapsamında finansal raporlama yapan işletmeler nazarında sahip olunan yatırım amaçlı bir gayrimenkul başlangıçta maliyet bedeli üzerinden ölçülecektir. Yerel mevzuat düzenlemelerine uyum sağlamakla beraber aynı zamanda TMS ve/veya BOBİ FRS kapsamında finansal raporlama yapmakta olan işletmeler bakımından da ilgili edinimin başlangıçta maliyet bedeli üzerinden yapılacağı ilgili standartlar kapsamında açıklanmıştır. Satın alınan yatırım amaçlı bir gayrimenkulün maliyeti; satın alma fiyatı ile bu işlemle doğrudan ilişkilendirilebilen harcamalardan oluşur. Doğrudan ilişkilendirilebilen harcamalara örnek olarak; hukuki hizmetlere ilişkin ücretler, gayrimenkul alım vergisi ve diğer işlem maliyetleri verilebilir.

 

Örnek (VUK – TMS – BOBİ FRS)

İşletme kira geliri elde etmek maksadıyla 1.500.000 TL + %18 KDV bedel karşılığında banka havalesi yapmak suretiyle bir daire satın almıştır. Ayrıca bu alımla ilgili tapu harcı olarak 30.000 TL bankadan ödenmiştir.

…………………………………/……………………………………

202 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller             1.530.000

191 İndirilecek KDV                                       270.000

                   102 Bankalar                                               1.800.000

…………………………………/……………………………………

Örneğimiz yatırım amaçlı gayrimenkul bedelinin peşin olarak ödenmesi üzerine kurgulanmıştır. Ancak, sahip olunan yatırım amaçlı gayrimenkulün vadeli olarak satın alınması halinde vade farkı yatırım amaçlı gayrimenkul maliyetinin bir parçası olarak kabul edilmeyecektir. Bu durumda, gayrimenkulün peşin fiyatı ile toplam ödemeler arasındaki fark, kredi süresi boyunca faiz gideri olarak muhasebeleştirilecektir.

Yatırım Amaçlı Gayrimenkullerin Sonraki Muhasebeleştirilmesi

TMS/TFRS ve BOBİ FRS düzenlemeleri kapsamında, yatırım amaçlı gayrimenkullerin ilk muhasebeleştirme sonrasındaki ölçümlerinde yani dönem sonu itibarıyla değerleme yapılması durumunda iki farklı yöntem kullanılır. Bu yöntemlerden ilki maliyet yöntemi ikincisi ise gerçeğe uygun değer yöntemidir.

Maliyet yöntemi; bir varlık kalemi varlık olarak muhasebeleştirildikten sonra, finansal tablolarda maliyetinden birikmiş amortisman ve varsa birikmiş değer düşüklüğü zararları indirildikten sonraki değeri ile gösterilmesidir.

Gerçeğe uygun değer yöntemi; piyasa katılımcıları arasında ölçüm tarihinde olağan bir işlemde, bir varlığın satışından elde edilecek veya bir yükümlülüğün devrinde ödenecek fiyattır. Bazı durumlarda, gerçeğe uygun değer, doğrudan aktif bir piyasadaki fiyatlar gözlemlenerek belirlenmesidir.  

Gerçeğe uygun değerin güvenilir biçimde ölçülemediği durumlar hariç olmak üzere, işletmeler bu iki yöntemden istediklerini seçebilirler. İstisnai durumlar dışında işletme, bir muhasebe politikası olarak gerçeğe uygun değer yöntemini veya maliyet yöntemini seçer ve bu yöntemi tüm yatırım amaçlı gayrimenkullerine uygular. Yatırım amaçlı gayrimenkulün gerçeğe uygun değer değişiminden kaynaklanan kazanç veya kayıp, oluştuğu dönemde kâr veya zarar olarak finansal tablolara yansıtılır.

 

25.01.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.