Kenan Gümüş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
kenangumus@yahoo.com

ARGE Firmalarının Vergi Beyannamelerine Damga Vergisi Tahakkuk Ettirilmeli Mi?

I.      GİRİŞ

ARGE ve yenilik yoluyla ülke ekonomisinin uluslar arası düzeyde rekabet edilebilir bir yapıya kavuşturulması, teknolojik bilgi üretilmesini, üretimde ve üretim süreçlerinde yenilik yapılmasını, üretim kalitesi ve standardının yükseltilmesini, verimliliğin artırılmasını, üretim maliyetlerinin düşürülmesini, teknolojik bilginin ticarileştirilmesini, rekabet öncesi işbirliklerinin geliştirilmesini, teknoloji yoğun üretim, girişimcilik ve bu alanlara yönelik yatırımlar ile Ar-Ge'ye ve yeniliğe yönelik doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ülkeye girişinin hızlandırılmasını, Ar-Ge personeli ve nitelikli işgücü istihdamının artırılmasını desteklemek ve teşvik etmek amacıyla 5746 sayılı Araştırma ve

Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkındaki Kanun[1] çıkarılmış ve çeşitli zamanlarda yapılan birçok düzeltmeyle 2023 yılına kadar uygulanması sağlanmıştır.

Kanun kapsamından teknogirişim sermaye desteği firmaları, KOSGEB tarafından ARGE projesi desteklenen firmalar, TÜBİTAK ve diğer çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarından ARGE desteği alan firmalar ve kendi bünyesinde ARGE birimi oluşturan birçok firma bu kanun hükmünden faydalanmak suretiyle ARGE ve yenilik faaliyetlerini sürdürmektedir.

Bu makalede, münhasıran ARGE ve yenilik faaliyetiyle uğraşan özellikle de ARGE veya yenilik faaliyetinde bulunmak üzere kamu kurum ve kuruluşları tarafından projeleri desteklenen firmaların vermiş oldukları KDV, Muhtasar, Geçici Vergi, Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi gibi beyannamelere damga vergisi tahakkuk ettirilmesinin doğru olup olmadığı konusuna açıklık getirilmeye çalışılacaktır.

II.    GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞININ GÖRÜŞÜ

Gelir İdaresi Başkanlığı İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı 2011 yılında vermiş olduğu bir özelgede[2] 5746 sayılı Kanun kapsamında vergi beyannamelerinden damga vergisi alınıp  alınmayacağı hususunda görüş bildirmiştir. Bu görüşe

göre;  “488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga  vergisine tabi olduğu; 3 üncü maddesinde, damga vergisinin mükellefinin  kağıtları imza edenler olduğu, resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların damga vergisini kişilerin ödeyeceği; Kanuna ekli (1) sayılı tablonun “IV. Makbuzlar ve diğer kağıtlar” başlıklı bölümünün 2/b fıkrasında, vergi beyannamelerinin maktu damga vergisine tabi tutulacağı hükme bağlanmıştır.

5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin (4) numaralı fıkrasında, Kanun kapsamındaki her türlü Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlardan damga vergisi alınmayacağı hüküm altına alınmıştır.

…

Buna göre, 5746 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (4) numaralı fıkrası uyarınca, bu Kanun ve ilgili yönetmelikte  kapsam ve sınırları belirtilen Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlar damga vergisinden müstesna olup, bu kapsam ve sınırların dışındaki kağıtların söz konusu kanun hükümlerinden yararlanması   mümkün bulunmamaktadır.

Yukarıda yapılan açıklamalar  çerçevesinde, 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ile sağlanan damga vergisi istisnası, münhasıran Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile bu çerçevede yapılan Ar-Ge ve yenilik projeleri nedeniyle düzenlenecek kağıtları kapsamakta olup, tarafınızdan vergi dairesine verilecek beyannamelerin damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.”

III.  GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞININ GÖRÜŞÜNDEKİ ÇELİŞKİLER

Yukarıda bahsi geçen özelgede ve halen yürürlükte olan uygulamada münhasıran ARGE ve yenilik faaliyetinde bulunan firmaların vermiş oldukları beyannamelere damga vergisi tahakkuk ettirilmektedir. Fakat özelge kendi içinde birçok çelişkiyi barındırmaktadır. Özelgenin giriş ve gelişme bölümlerini okuduğumuzda yazının gidişatına göre münhasıran ARGE ve yenilik faaliyetinde bulunan mükelleflerin vermiş oldukları beyannamelerin damga vergisinden muaf olacağı şeklinde bir sonuca ulaşılmasını beklerken, birden bizleri ters köşeye yatırıp hukuka aykırı bir şekilde bu beyannamelerden damga vergisi alınmalıdır, sonucuna varılmıştır.

488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nda ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu, burada bahsi geçen ekli (1) sayılı tablonun ise “IV. Makbuzlar ve diğer kağıtlar” başlıklı bölümünde makalenin konusunu oluşturan vergi beyannameleri ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na verilen prim ve hizmet bildirgesi yer almaktadır. Yani Damga vergisi kanunu, vergi beyannameleri ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na verilen prim bildirgelerini “kağıt” olarak tarif ediyor ve bu kağıtların da damga vergisine tabi olduğunu belirtiyor.

Diğer taraftan, 5746 sayılı Kanunun (3)/(4) maddesi uyarınca, “bu Kanun ve ilgili yönetmelikte  kapsam ve sınırları belirtilen Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlar damga vergisinden müstesna” olduğu belirtilmiştir. Buna göre, vergi beyannameleri ve Sosyal Güvenlik Kurumu bildirgeleri damga vergisi kanununa göre kağıt’tır ve bu kağıtlar tartışmasız bir şekilde ARGE ve yenilik faaliyeti ile ilgilidir. 5746 sayılı ARGE Yasasına göre ise ARGE ve yenilik faaliyetleri ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlar damga vergisinden müstesnadır. Gayet açık yasa hükümlerine göre münhasıran ARGE ve yenilik faaliyetleriyle uğraşan firmaların vergi beyannamelerine damga vergisi tahakkuk ettirilmesi hem Damga Vergisi Kanunu hem de 5746 sayılı ARGE Kanununa açık bir şekilde aykırıdır.

IV. PEKİ SOSYAL GÜVENLİK KURUMU’NIN UYGULAMASI NASIL?

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından 25.09.2008 tarihinde yayımlanan 2008-85 sayılı ve “Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi” konulu genelgenin ilgili bölümünde, “(19) Kanun kapsamına giren sigortalılar için düzenlenecek aylık prim ve hizmet belgeleri için damga vergisi alınmaz.” hükmüne yer vermiştir. Yani 5746 ARGE koduyla çalışan personel için verilen aylık prim bildirgelerinden damga vergisi alınmayacağı belirtilmiştir. Sosyal Güvenlik Kurumu prim bildirgeleri de yukarıda bahsi geçen damga vergisi kanununa göre kağıt hükmünde olup damga vergisi kanunu (1) sayılı tabloya ekli “IV. Makbuzlar ve diğer kağıtlar” bölümünde vergi beyannamelerinin hemen altında yer almaktadır.

V.   SONUÇ

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun damga vergisiyle ilgili uygulaması göz önüne alındığında; aynı kanuna ekli tablonun aynı bölümünde bir iki satır arayla yer alan beyanname ve bildirgelerden vergiyle ilgili olanlardan damga vergisi alınması, sosyal güvenlik prim bildirgeleriyle ilgili olanlardan ise damga vergisi alınmaması açık bir şekilde hukuka aykırıdır. Bu tezatlığın Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından bir sirküler veya tebliğ ile düzeltilmesi gerekmektedir. Aksi halde bu hatalı uygulama çok küçük bütçe ve kamu destekleriyle ARGE ve yenilik faaliyeti yapan firmalara önemli bir yük olacak ve ARGE kanununun ihdas mantığına aykırı düşecektir.

 

---

[1] 12.03.2008 tarih 26814 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

[2] İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü Sayı :B.07.1.GİB.4.35.17.02-032-567   25/10/2011

13.05.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.