Kemal Sarıtaç
Vergi Denetmeni
saritackemal@gmail.com

Vergi Affı Çıkıyor Farkında Mısınız?

Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 18.02.2009 tarihinde kabul edilerek onaylanmak üzere Cumhurbaşkanlığına gönderilen 5838 sayılı Kanun ile özel tüketim vergisi ve bu vergi üzerinden hesaplanan katma değer vergisi ile ilgili bir vergi affı çıkarılmaktadır.

5838 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesi aşağıdaki gibidir.

“Geçici Madde 3- 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listede yer alan ve 1/8/2002 - 21/7/2005 tarihleri arasında 87.03 G.T.İ.P. numarasından özel tüketim vergisi beyan edilmesi gerekirken 87.04 G.T.İ.P. numarasından özel tüketim vergisi beyan edilen araçlarla ilgili olarak, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönemler için özel tüketim vergisi tarhiyatı yapılmaz, daha önce yapılan tarhiyatlardan vazgeçilir, tahakkuk eden tutarlar terkin edilir. Tahsil edilmiş tutarlar red ve iade edilmez.” 

Buradaki sihirli ifade olan “87.03 G.T.İ.P. ve 87.04 G.T.İ.P. Numaralarından Özel Tüketim Vergisinin” ne olduğunu açıklayalım önce.  

Bilindiği üzere GTİP’in açılımı, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu’dur. 

Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu, Türk Gümrük Tarife Cetveli’nde kullanılan 12 basamaklı bir koddur. Bu kodun ilk 6 rakamı Dünya Gümrük Örgütü’ne üye tüm ülkelerce kullanılan Armonize Sistem (Harmonized System-HS) Nomanklatürü kodunu, 7-8 inci rakamlar Avrupa Birliği ülkeleri tarafından kullanılan Kombine Nomanklatür (Combined Nomenclature-CN) kodunu, 9-10 uncu rakamlar farklı vergi uygulamalarımız nedeniyle açılan pozisyonları gösteren kodları, 11-12 inci rakamlar ise istatistik kodlarını göstermek için kullanılmaktadır. 

Türk Gümrük Tarife Cetveli’nde yer alan söz konusu kodlara tabi eşyalar ise aşağıdaki gibi belirtilmiştir. 

“87.03 Tarife Pozisyonuna tabi mallar genel olarak; şoför mahallinin arkasındaki bölümde koltuk bulunan, esas olarak insan taşımak için üretilmiş, arka kısımda koltuk takmak için tertibatı olan, arka kapı ile arka sağ ve sol taraflarında camları bulunan vb… özelliklerin sıralandığı otomobiller, cipler ve diğer lüks araçlar. 

87.04 Tarife Pozisyonu’ndan ise, genel olarak; esas olarak eşya taşımak için üretilmiş, yük taşınacak bölüm ile koltuklar arasında bariyer olan, arka sağ ve sol tarafında camları bulunmayan vb… araçlar. 

Bu tarife pozisyonları, vergi dünyasında özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi ile tabiri caizse ete kemiğe bürünmüş, anlam ifade etmiştir.

4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun;

1’inci maddesinde; “Bu Kanuna ekli; (b) II sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanların ilk iktisabı, bir defaya mahsus olmak üzere özel tüketim vergisine tabidir.”,

2’nci maddesinde; “(b) İlk İktisap: (II) sayılı listedeki mallardan Türkiye'de kayıt ve tescil edilmemiş olanların … motorlu araç ticareti yapanlardan iktisabını, motorlu araç ticareti yapanlar tarafından kullanılmaya başlanmasını, aktife alınmasını veya adlarına kayıt ve tescil ettirilmesini, (c) Kayıt ve tescil: Motorlu taşıtların ilgili mevzuat gereğince trafik, belediye, liman ile Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce tutulan sivil hava vasıtaları siciline yapılan kayıt ve tescilini, ifade eder,  

3’üncü maddesinde; “Vergiyi doğuran olay; a) Mal teslimi veya ilk iktisap hallerinde malın teslimi veya ilk iktisabıdır.” hükümleri yer almaktadır.

Bilindiği üzere, bir eşyanın tarifedeki yeri belirlenirken ilk önce Gümrük Tarife Cetveline bakılır. Tarife Cetveline bakıldığında, tereddüt hasıl olması halinde Tarife Cetveli İzahnamesinden yararlanılarak eşyanın Tarife Cetvelindeki yeri tespit edilmeye çalışılır. Bu çerçevede,  24.05.2000 tarih ve 24058 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Gümrük Genel Tebliği (Tarife–İzahname) (Seri No 1) ile Gümrük Tarife Cetveli İzahnamesi yayımlanmıştır. 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 15. nci maddesinin 7. nci fıkrası’nda; “Gümrük Tarife Cetveli, izahnamesi ve eşya fihristi, Müsteşarlıkça hazırlanır ve Resmi Gazetede yayımlanır. Bu şekilde yayımlanan metinler idari ve kazai uygulamalarda esas tutulur.” denildiğinden eşyanın tarifesinin belirlenmesinde izahname hükümlerinin esas alınması gerekmektedir.

3, 4 ve 8 seri numaralı Gümrük Genel Tebliğlerinde 87.03 Pozisyonundaki bazı motorlu taşıtların sınıflandırılmasında aracın, temel olarak eşya taşınması yerine insan taşınmasında kullanılmak üzere tasarlandığını gösteren özelliklerin göz önüne alınacağı, 87.04 pozisyonundaki bazı motorlu taşıtların sınıflandırılmasında ise aracın, temel olarak insan taşınması yerine eşya taşınmasında kullanılmak üzere tasarlandığını gösteren özelliklerin göz önüne alınacağı belirtilmiş, araçların detaylı tanımı yapılarak hangi özelliklere sahip araçların hangi tarife pozisyonuna dahil edileceği belirtilmiştir.

Araçların arka bölümünde yolcu koltuklarının bulunması, arka koltuklarda emniyet kemerlerinin olması, “şoför ve öndeki yolcuların bölümü” ile “insan veya eşya taşınması için kullanılan arka bölüm” arasında sabit bir panel veya bariyerin bulunması, iki yan panel boyunca arka camların olması, bu araçların 8703 tarife pozisyonunda mı, yoksa  8704 tarife pozisyonunda mı sınıflandırılması gerektiği sorusuna verilecek cevaptaki ayırıcı özelliklerdir. Söz konusu araçların bu özellikleri taşıması halinde 3, 4 ve 8 seri nolu Tebliğlere göre 87.03 tarife pozisyonunda sınıflandırılması gerekir.

2002 – 2005 yılları arasında gümrük genel tebliğlerindeki belirsizlikler nedeniyle özellikle değişik marka araçlara ait van ve panelvan tipi araçların insan taşımaya mı, eşya taşımaya mı ait olduğu konusunda oldukça tereddütler yaşanmış, bir kısım araçlar ticari (eşya taşımaya), bir kısım araçlar ise hususi (insan taşımaya) mahsus araç olarak değerlendirilmiş, vergilendirme aşamasında vergi oranlarının da oldukça farklılık göstermesi nedeniyle problemlerin yaşanmasına neden olmuştur.

İthalatçı firmalar bu belirsizlikler nedeniyle olsa gerek, 2002-2005 yılları arasında ithalatın yapıldığı Gümrük İdaresine verdikleri beyannamelerde söz konusu araçları 87.04 Tarife Pozisyonunun aksine, 87.03 Tarife Pozisyonunda beyan etmişlerdir.

İlgili yıllarda söz konusu araçlara ait özel tüketim vergisi oranları aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.

Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere 87.03 Gümrük Tarife İstasyon Pozisyonuna tabi binek otomobil statüsünde işlem görmesi gereken bir araç, motor silindir hacmine göre (ve yıllara göre farklı olmak üzere) %27 ile %84 arasında değişen oranlarda vergiye tabi tutulması gerekirken, 3000 cm3 motor hacmini geçmeyen eşya taşımaya mahsus ticari araçlar %4 ile %10 arasında bir oranda vergiye tabi tutulmuş olacaktır. Belirtilen bu tutarlar üzerinden ayrıca katma değer vergisi hesaplanması gerektiğinden oluşacak vergi farkı daha da artmış olacaktır.

Bu şekilde örneğin 2004 yılı Aralık ayında 20.000 TL bedelli 1.9 motor hacmine ait kombi van tipi bir araç alındığında, bu aracın 87.03 ve 87.04 tarife pozisyonlarına tabi tutulması halinde oluşacak vergi farkı aşağıda hesaplanmıştır.

Sadece bir araç için yapılan hesaplamada yukarıda görüldüğü üzere 11.800 TL tutarında vergi farkı oluşmaktadır.

Bilindiği üzere, otomobil piyasasında çok yoğun ve sert bir rekabet yaşanmaktadır. Çok küçük rakamlı fiyat oynamaları bile insanların otomobil alımındaki tercihlerini değiştirebilmektedir. Bu husus, firmaların hatırı sayılabilecek bir vergi farklılığı nedeniyle, mevzuat hükümlerindeki boşluklardan da istifade etmek suretiyle 87.04 tarife pozisyonuna yönelmelerine neden olmuştur.

Yazımızın girişinde belirttiğimiz üzere 5838 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesi ile getirilmesi düşünülen (yazımız yazıldığında kanun henüz onaylanmamıştır) vergi affı ile uygulama farklılıkları neticesinde oluşan  yukarıda belirttiğimiz vergi farklarının tahsilinden vazgeçilmekte, tahakkuk eden vergiler terkin ettirilmekte, ancak ne yazık ki kanunun yayımlandığı tarihe kadar tahsil edilen vergiler ise iade edilmemektedir.

27.02.2009

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.