Kemal Efeler
Vergi Müfettişi
kemalefeler@hotmail.com

İhraç Kayıtlı Teslimlerde Özellikli Konular

GİRİŞ

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunun 11/1-c maddesine göre, imalatçılar tarafından ihracatçılara ihraç kaydıyla yapılan mal teslimlerinde, “imalatçı” ve KDV uygulama genel tebliğinde belirtilen diğer vasıflara haiz mükellefler tecil-terkin uygulamasından yararlanılabileceklerdir.

İhraç kaydıyla teslimlerde tecil-terkin uygulaması ihtiyari bir uygulama olup, bu kapsamdaki malların imalatçıları tarafından ihracatçılara KDV tahsil edilerek teslimi de mümkündür. İhraç kayıtlı teslimlerin Tebliğde belirtilen sürelerde ihraç edilmesi ve haiz olunması gereken vasıflar bakımından imalatçılar sorumludur.  İhracatçıların ihraç kaydıyla aldıkları malları hiç ihraç edememeleri ya da süresinden sonra ihraç etmeleri durumunda, tecil olunan verginin gecikme zammıyla birlikte imalatçıdan tahsil olunacağı bilinmelidir.

İhraç kayıtlı teslimlerde tecil terkin uygulaması kapsamında hem imalatçıları hem de ihracatçıları ilgilendiren özellikli gördüğümüz konular, KDV Uygulama Genel Tebliği ve özelgeler çerçevesinde açıklanacaktır.

1- Sanayi Sicil Belgesi veya İşletme Kayıt Belgesi İle Kapasite Raporuna Sahip Olmak

Tecil terkin uygulamasından sanayi sicil belgesine sahip, kapasite raporunda belirtilen üretim alt yapısına sahip, imalatçı sayılmanın diğer şartlarını sağlayan mükellefler yararlanabilirler. Bu durumda sanayi sicil belgesine sahip olmaksızın ihracatçılara yapılan teslimlerin Kanunun 11/1-c maddesi kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır.[1]

Sanayi sicil belgeleri 2 yılda bir vize ettirilmektedir. Sanayi sicil belgesine ait vize işlemlerinin süresinden sonra yaptırılmasının tecil terkin uygulamasına herhangi bir etkisi yoktur.[2]

Üretimi gerçekleştirilmeyen[3] ve sanayi sicil belgesinin üretim konusu kısmında yer almayan ürünlerin ihraç kayıtlı teslime konu edilmesi mümkün bulunmamaktadır.[4]

Tecil terkin uygulamasından yararlanacak olan imalatçıların kapasite raporuna sahip olması gerekmektedir. Ancak ihraç kayıtlı satışların yapıldığı tarihte sanayi sicil belgesinin bulunması halinde, kapasite raporu daha sonra alınsa bile tecil-terkin uygulamasından faydalanılabileceği gibi[5] süresi dolan kapasite raporunda yer alan belirlemelere uygun olarak üretimi yapılan malların, stokta kayıtlı miktarla sınırlı olarak, kapasite raporunun geçerlilik süresinin sona erdiği tarihten sonra ihraç kayıtlı olarak satışı mümkün bulunmaktadır.[6]

İki ya da daha fazla kişinin emek ve sermayelerini ortak bir amaca erişmek üzere birleştirmeleri sonucunda ortaya çıkan ve tüzel kişiliği bulunmayan adi ortaklıkların, ortaklarından en az birisinin sanayi siciline kayıtlı olması ve sanayi sicil belgesine sahip bulunması, ilgili meslek odasına kayıtlı bulunması ve sanayi sicil belgesine konu işletme ile adi ortaklığa ait işletmenin aynı olması halinde, imalatçı olmanın diğer şartlarını da taşıması kaydıyla tecil-terkin sistemi kapsamında mal teslim edebilecektir.[7]

İmalatçı vasfına haiz satıcılara İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü tarafından verilen İşletme Kayıt Belgesi kapsamında, imalat kapsamında olan ürünlerin, diğer şartları da sağlanması koşuluyla KDV Kanunun 11/1-c maddesi kapsamında tecil-terkin uygulanması mümkün bulunmaktadır.[8]

2- “İhraç Kayıtlı Olup Kdv Tahsil Edilmemiştir.” İbaresinin Sehven Unutulması ve İhraç Kayıtlı Faturada KDV’ nin Hesaplanmamış Olması

3065 sayılı Kanunun (11/1-c) maddesi gereğince; ihraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara ait KDV, ihracatçılar tarafından ödenmez. Bu kapsamda yapılan teslimlerle ilgili olarak düzenlenen faturaya; "3065 sayılı KDV Kanununun (11/1-c) maddesi hükümlerine göre, ihraç edilmek şartıyla teslim edildiğinden, KDV tahsil edilmemiştir." ifadesi yazılır. Bu ifadeye sehven yer verilmemiş ya da düzenlenen faturada KDV hesaplanmamış olunsa dahi; fiili ihracatın süresinde gerçekleşmiş olması, söz konusu işleme ilişkin KDV'nin, Vergi Usul Kanununun 219 uncu maddesindeki hükümler dikkate alınarak kayıtlara intikal ettirilmesi, usulüne uygun olarak ihraç kayıtlı teslim kapsamında ilgili dönem KDV beyannamesinde beyan edilip tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil edilmesi, ihracatçının ise bu teslimleri ihraç kayıtlı teslim olarak kayıt sürelerini de dikkate alarak kayıtlarına intikal ettirmiş olması kaydıyla söz konusu işlemin ihraç kayıtlı teslim kapsamında değerlendirilmesi mümkündür.[9] [10]

3- İhraç Kayıtlı Teslimlerden Kaynaklı İade Hakkının Sonraki Dönemlerde İndirim Yoluyla Kullanılması

3065 sayılı Kanunun (11/1-c) ve geçici 17 nci maddeleri kapsamındaki ihraç kaydıyla teslimlerden doğan KDV iade alacaklarının, indirim yoluyla telafi edilebilmesi mümkündür. Bu tercihi yapan mükellefler, tecil edilemediği için iadesi gereken KDV tutarlarını en erken ihracatın gerçekleştiği dönem beyannamesinin “İndirimler” kulakçığının “İndirimler” tablosunda 107 kod numaralı satır aracılığıyla indirim konusu yapabilirler ve bu işlem için indirilecek KDV listesi vermezler.  İhraç kayıtlı teslimlerine ilişkin KDV iade alacaklarının nakden veya mahsuben iadesinden vazgeçilerek düzeltme zamanaşımı süresi içerisinde indirim yoluyla telafi edilmesi mümkün bulunmaktadır.[11] Buna göre, düzeltme zamanaşımı süresi; 114. maddede hüküm altına alınmış bulunan tarh zamanaşımı süresi gibi 5 yıl olarak belirlenmiştir.

4- Zayi Olması Nedeniyle İhraç Edilemeyen İhracatçıya Rücu Edilen Mallara Ait KDV

KDV Kanunun 30/c maddesinde, deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığının yangın sebebiyle mücbir sebep ilan ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan mallara ait katma değer vergisinin indirim konusu yapılamayacağı, hüküm altına alınmıştır. Zayi olan malların ihracatının gerçekleşmemesi üzerine imalatçının ödediği KDV’ nin ihracatçıya rücu edilmesi halinde ihracatçı tarafından ödenecek olan KDV nin indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır. Ancak indirim konusu yapılamayan KDV tutarları, kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilecektir.[12]

5- İhracatın Gerçekleşmemesi Halinde İhracatçıya Rücu Edilen KDV

 İhraç kaydıyla teslim edilen malın ihracatının gerçekleşmemesi üzerine imalatçının ödediği vergi için ihracatçıya rücu etmesi halinde, ihraç kaydıyla teslim edilen mallara ilişkin hesaplanan KDV, ihracatçı açısından ihracatın gerçekleşmesi gereken sürenin (ek süre verilmişse bu süre) sonu itibarıyla indirilebilir hale gelmektedir. Bu kapsamda, ihracatçının süresinde ihraç edemediği mallara yönelik olarak imalatçıya ödediği KDV’yi en erken ihraç süresinin (ek süre verilmişse bu süre) sona erdiği tarihi takip eden günün dahil olduğu dönem içinde ve nihai olarak o dönemi kapsayan takvim yılını takip eden takvim yılı içerisinde indirim konusu yapması mümkündür.

Malların ihraç edilmesi durumunda ise indirim hesaplarına alınan bu tutarlar, ihracattan kaynaklanan KDV iade taleplerinde iade hesabına dâhil edilebilir.

Örnek:  İmalatçı (A) firması tarafından Eylül 2018 döneminde ihraç kaydıyla ihracatçı (B) firmasına teslim edilen malların ihracatı, (B) firmasının yurtdışı bağlantılarında yaşadığı sorun nedeniyle 31/12/2018 tarihine kadar gerçekleşmemiştir. Yaşanan bu gelişme üzerine imalatçı (A) firması 15/1/2019 tarihinde vergi dairesine Eylül 2018 döneminde hesaplayarak tecil ettiği KDV’yi gecikme zammıyla ödemiştir. İmalatçı (A) vergi dairesine ödediği vergi için ihracatçı (B) firmasına rücu etmiş, (B) firması da KDV ödemeden satın aldığı ancak süresinde ihraç edemediği malların KDV’sini Ocak 2019 döneminde imalatçıya ödemiştir.

Bu durumda (B) firması, imalatçıya ödediği KDV'yi Ocak 2019 dönemi veya 2020 takvim yılı sonuna kadar indirim konusu yapabilir. (B) firmasının daha sonra yurtdışı bağlantılarını yeniden kurup KDV’sini ödediği bu malları ihraç etmesi durumunda da ödenen KDV’nin indirim yoluyla telafi edilememesi halinde iadesi mümkündür.

6- İmalatçı Vasfına Haiz Olmadığının Anlaşılması Durumunda KDV

İhraç kaydıyla teslimde bulunan imalatçının, imalatçı vasfını taşımadığının anlaşılması durumunda, ihraç kaydıyla teslim edilen mallara ilişkin olarak hesaplanan vergi ihracatçı tarafından ihraç kaydıyla teslimin yapıldığı takvim yılını takip eden takvim yılı aşılmamak kaydıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde indirilebilir.

Örnek: (B) firması tarafından Eylül 2018 döneminde ihraç kaydıyla ihracatçı (Z) firmasına teslim edilen malların ihracatı, (Z) firmasının yurtdışı bağlantılarında yaşadığı sorun nedeniyle 31/12/2018 tarihine kadar gerçekleşmemiştir.

Yaşanan bu gelişme üzerine (B) firması 15/1/2019 tarihinde vergi dairesine Eylül 2018 döneminde hesaplayarak tecil ettiği KDV’yi gecikme zammıyla ödemiştir. Ödeme sırasında vergi dairesinin yaptığı sorgulamada (B) firmasının imalatçı vasfını taşımadığı ortaya çıkmıştır.

Sonrasında (B) firması vergi dairesine ödediği vergi için ihracatçı (Z) firmasına rücu etmiş, (Z) firması da KDV ödemeden satın aldığı ancak süresinde ihraç edemediği malların KDV’sini Ocak 2019 döneminde imalatçıya ödemiştir. Bu durumda, yurtiçi teslim niteliğindeki işlemle ilgili (Z) firmasının, (B) firmasına ödediği KDV'yi en geç 2019 takvim yılı içerisinde indirim konusu yapması gerekmektedir.

7- İmalatçı Lehine/Aleyhine Matrahta Meydana Gelen Değişiklik

İhraç kayıtlı teslimler nedeniyle imalatçı lehine ve aleyhine matrahta değişiklik meydana gelebilmektedir. Bu durumda yapılması gereken işlemler aşağıda özetlenmiştir.

8- İmalatçı Aleyhine Matrahta Meydana Gelen Değişikliğin İade Tutarına Etkisi

İmalatçılara ihraç kayıtlı teslim nedeniyle iade edilecek KDV hesabında, imalatçı aleyhine ortaya çıkan kur farklarından doğanlar da dahil olmak üzere, imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin verginin (imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ihraç kayıtlı teslim edilen malın tabi olduğu oran uygulanmak suretiyle bulunan tutar) ihraç kayıtlı teslim bedeli üzerinden hesaplanan vergiden düşüleceği tabiidir. Ancak, iade talep dilekçesinin verildiği tarihten sonra imalatçı aleyhine ortaya çıkan kur farklarına ilişkin olarak iade hesabında herhangi bir düzeltme yapılmaz.

Örneğin, imalatçı (A) Ltd. Şti. tarafından 10.05.2020 tarihinde KDV hariç 10.000 $ (1$=5 TL) tutarındaki emtiayı ihraç edilmek üzere satmıştır. 25.05.2020 tarihinde ihracat gerçekleşmiş olup, ödeme tarihindeki (10.06.2020) kur 1$=4 TL olmuştur ve iade talep dilekçesi verilmemiştir. (KDV %18)

Bu durumda, yapılacak muhasebe kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.

SONUÇ

İmalatçılar ve ihracatçılar açısından ihraç kayıtlı teslim ile ilgili bazı konularda tereddütler oluşabilmektedir. Bundan dolayı özellikli gördüğümüz konular KDV Uygulama Genel Tebliği ve özelgeler çerçevesinde açıklanmıştır.

---

[1] Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı. (2018). “Sanayi sicil belgesi bulunmaksızın kapasite raporuna istinaden ihraç kayıtlı teslim yapılıp yapılamayacağı”. (https://ivdb.gib.gov.tr/vdbozelge). Erişim tarihi: 03 Aralık 2021.

[2] Gelir İdaresi Başkanlığı Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığı. (2020). “Vize Süresi Dolmuş Sanayi Sicil Belgesi ile İhraç Kayıtlı Teslimlerde İade Talebi Hk”. (https://www.gib.gov.tr/gibmevzuat). Erişim tarihi: 03 Aralık 2021.

[3] Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı. (2019). “Üretimi Yapılmayan Malların İhraç Kayıtlı Teslimi”. (https://ivdb.gib.gov.tr/vdbozelge). Erişim tarihi: 03 Aralık 2021.

[4] Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı. (2019). “Sanayi Sicil Belgesinde Yer Almayan Ürünlerin İhraç Kayıtlı Teslimi”. (https://ivdb.gib.gov.tr/vdbozelge). Erişim tarihi: 03 Aralık 2021.

[5] Gelir İdaresi Başkanlığı Kayseri Vergi Dairesi Başkanlığı. (2017). “İhraç Kayıtlı Teslimlerden Sonra Alınan Kapasite Raporu Hk”. (https://www.gib.gov.tr/gibmevzuat). Erişim tarihi: 03 Aralık 2021.

[6]Afyonkarahisar Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü. (2020). “Stoktan İhraç Kayıtlı Teslim”. (https://www.gib.gov.tr/gibmevzuat). Erişim tarihi: 03 Aralık 2021.

[7] Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı. (2017). “Adi Ortaklıkta Adi Ortak Adına Alınan Sanayi Sicil Belgesi Ve Kapasite Raporunun İhraç Kayıtlı Teslimlerde Geçerli Olup Olmayacağı”. (https://www.gib.gov.tr/gibmevzuat). Erişim tarihi: 03 Aralık 2021.

[8] Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı. (2019). “Sanayi sicil belgesi olmadan "işletme kayıt belgesi" ile ihraç kayıt teslim yapılıp yapılamayacağı”. (https://ivdb.gib.gov.tr/vdbozelge). Erişim tarihi: 03 Aralık 2021.

[9] Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı. (2019). “İhraç kayıtlı e-Faturada açıklama kısmına "İhraç kayıtlı olup KDV tahsil edilmemiştir" ibaresinin sehven unutulması”. (https://ivdb.gib.gov.tr/vdbozelge). Erişim tarihi: 03 Aralık 2021.

[10] Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı. (2017). “İhraç Kayıtlı E Faturada KDV’ nin Hesaplanmaması”. (https://www.gib.gov.tr/gibmevzuat). Erişim tarihi: 03 Aralık 2021.

[11] Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı. (2019). “İhraç Kayıtlı Teslimlerden Kaynaklı İade Hakkının Sonraki Dönemlerde İndirim Yoluyla Kullanılması”. (https://ivdb.gib.gov.tr/vdbozelge). Erişim tarihi: 03 Aralık 2021.

[12] Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı. (2019). “İhraç Kayıtlı Alınan Ancak Zayi Olması Nedeniyle İhraç Edilemeyen Mallara İlişkin KDV’ nin İhracatçı Firmaya Rücu Edilmesi”. (https://ivdb.gib.gov.tr/vdbozelge). Erişim tarihi: 03 Aralık 2021.

16.12.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.