Karani Arslan
Vergi Müfettişi
Vergi Denetim Kurulu
karani_arslan@hotmail.com

Gurbetçilerin Türkiye’de Elde Etmiş Olduğu Konut Kira Gelirlerinin Gelir Vergisi Açısından Değerlendirilmesi

Mart ayının gelmesiyle birlikte gelir vergisi mükellefleri gibi gurbetçilerde Türkiye’de elde etmiş oldukları konut kira gelirlerine ilişkin duruma göre beyanname verecek ve bu gelirlerine ilişkin vergilerini ödeyecektir.

Bu yazımızda 2018 yılında sahip oldukları konutları kiraya veren gurbetçilerin gelir vergisi açısından ne şekilde vergilendirileceği, hangi durumlarda beyanname vermeyeceği ve vergi ödemeyeceği, toplu yapılan ödemelerin hangi yılın geliri sayılacağı, beyannamenin verilme ve ödeme zamanının ne olduğu gibi konulara açıklık getireceğiz.

1-Gurbetçiler Hangi Mükellefiyet Türüne Göre Vergilendirilecek?

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun "Tam Mükellefiyet" başlıklı 3 üncü maddesinde; "Aşağıda yazılı gerçek kişiler, Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tamamı üzerinden vergilendirilirler:

1) Türkiye'de yerleşmiş olanlar,

2) Resmi daire ve müesseselere veya merkezi Türkiye'de bulunan teşekkül ve teşebbüslere bağlı olup adı geçen daire, müessese, teşekkül ve teşebbüslerin işleri dolayısıyle yabancı memleketlerde oturan Türk vatandaşları (Bu gibilerden bulundukları memleketlerde elde ettikleri kazanç ve iratlar dolayısıyla gelir vergisine veya benzeri bir vergiye tabi tutulmuş bulunanlar, mezkur kazanç ve iratları üzerinden ayrıca vergilendirilmezler.)" hükmü yer almaktadır.

Aynı Kanunun 4 üncü maddesinde de; ikametgahı Türkiye'de bulunanların veya bir takvim yılı içinde Türkiye'de devamlı olarak altı aydan fazla oturanların (Geçici ayrılmalar Türkiye'de oturma süresini kesmez.) Türkiye'de yerleşmiş sayılacağı hüküm altına alınmıştır.

Yine aynı Kanunun 6 ncı maddesinde; Türkiye'de yerleşmiş olmayan gerçek kişilerin sadece Türkiye'de elde ettikleri kazanç ve iratlar üzerinden vergilendirileceği hükmüne yer verilmiştir. Bu hükme göre Türkiye’de yerleşmiş olmayan yani ikametgâhı bulunmayan ve bir takvim yılı içinde devamlı olarak Türkiye’de altı aydan fazla oturmayan gurbetçiler 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 6 ncı maddesine göre Dar Mükellefiyet esaslarına göre sadece Türkiye’de elde ettikleri kazanç ve iratlar üzerinden vergilendirilecek olup, yabancı ülkelerde elde ettikleri kazanç ve iratlarını Türkiye’de beyanname vermeyecekler.

2-Gurbetçiler Türkiye’de Elde Etmiş oldukları konut kira gelirlerine ilişkin hangi durumlarda beyanname vermeyecek ve vergi ödemeyecek?

Türkiye’de elde edilen konut kira gelirlerine ilişkin olarak gurbetçiler aşağıdaki durumlarda herhangi bir beyanname vermeyecek ve vergi ödemeyecek.

 a-) Gurbetçilerin Türkiye’de elde etmiş oldukları konut kira gelirleri yıllık toplam bazda 2018 yılı için 4.400 TL olması halinde 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunun 21.maddesine göre gurbetçiler tarafından herhangi bir beyanname verilmeyecek ve vergi ödenmeyecektir.

Örnek:

Almanya’da yaşayan Mehmet ARMAĞAN 2018 yılında konutunu aylık 365,-TL’den kiraya vermiş ve yıllık 4.380 TL kira geliri elde etmiştir. Bu durumda elde edilen kira geliri mesken istisna tutarı olan 4.400 TL’nin altında olduğundan herhangi bir beyanname verilmeyecek ve vergi ödenmeyecektir.

Gurbetçilerin bu istisnadan yararlanması için Türkiye’de herhangi bir ticari, zirai ve mesleki faaliyette bulunarak yıllık beyanname vermemesi ve ayrı ayrı veya birlikte elde edilen ücretin, menkul ve gayrimenkul sermaye iradının, ve diğer kazanç ve iratlarının gayrisafi tutarı 120.000,00TL’yi aşmaması gerekmektedir.

b-) Gurbetçiler Türkiye’de konutlarını kiraya vermesi ve bu konutlardan herhangi bir kira almaması durumunda aşağıdaki şartlara göre herhangi bir beyanname vermeyecek ve vergi ödemeyecek.

• Boş kalan gayrimenkullerin korunması amacıyla bedelsiz olarak başkalarının ikametine bırakılması,

Burada dikkat edilmesi gereken konutun korunması amacıyla ve herhangi bir bedel almadan başkasının ikametgahına bırakılması gerekmektedir. İlgili konutun herhangi bir bedel almadan koruma amacı gütmeksizin başkasının kullanımına bırakılması durumunda emsal kira bedeli uygulanması gerekmektedir.

• Gurbetçiler tarafından ilgili konutun çocuklarına, anne ve babalarına veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi durumunda herhangi bir beyanname verilmeyecek ve vergi ödenmeyecek.

Burada dikkat edilmesi gerek husus bu kimselerin her birinin ikametine birden fazla konut tahsis edilmişse bu konutların yalnız birisi için emsal kira bedeli hesaplanmaz. Örnek olarak, gurbetçi mal sahibi baba, çocuğunun ikametine iki adet gayrimenkul tahsis etmişse sadece bir adet gayrimenkul için emsal kira bedeli hesaplanmayıp diğeri için emsal kira bedeli hesaplanarak beyanname verecek ve vergi ödeyecektir.

• Genel bütçeye dâhil daireler ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan kiralamalar,

Mal sahibi gurbetçi yukarıda sayılan kurumlara kiralama yapması ve herhangi bir bedel almaması durumunda herhangi bir beyanname verilmeyecek ve vergi ödenmeyecektir.

 Yukarıdaki maddeler haricinde dar mükellef olan gurbetçiler konut kiralama yapması ve bu kiralamalardan herhangi bir bedel almaması durumunda bile emsal kira bedeli hesaplayacak beyanname vererek vergisini ödeyecektir.

3- Gurbetçilere yapılan geçmiş yıllara ait veya peşin konut kira ödemeleri hangi yılın geliri sayılacak?

Konut Kira gelirlerinde esas olarak gelirin elde edilmesinde tahsil esası geçerlidir. Konut kira gelirlerinin tahsil esasına göre vergilendirilmesi için de nakden veya ayni olarak tahsil edilmiş olması gerekmektedir.

Kira bedelinin nakden tahsil edilmesi, kiranın Türk parası veya yabancı para ile ödenmesini ifade eder. Gurbetçiler tarafından 2018 veya geçmiş yıllara ait olarak tahsil edilen kira bedelleri, 2018 yılında tahsil edilmişse 2018 yılının geliri sayılır. Örneğin; 2016 ve 2017 yıllarına ait kira gelirlerinin toplu olarak 2018 yılında tahsil edilmesi halinde, bu gelirler 2018 yılının geliri olarak dikkate alınacaktır. Gelecek yıllara ait olup, peşin olarak tahsil edilen kira bedelleri, ödemenin yapıldığı yılın değil, gelirin ilgili olduğu yılın hasılatı olarak kabul edilir. Örneğin; 2018, 2019 ve 2020 yılları kira gelirleri topluca 2018 yılında tahsil edilirse, her yıla ait kira bedeli ilgili yılda beyan edilecektir.(Döviz cinsinden kiraya verme işlemlerinde tahsilatın yapıldığı tarihteki T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınarak kira gelirinde gayri safi hasılat belirlenir.)

4-Gurbetçiler Türkiye’de Elde Etmiş oldukları konut kira gelirleri Nasıl Vergilendirilecek?

Gurbetçilerin Türkiye’de Elde Etmiş oldukları konut kira gelirlerinin Gayrisafi tutarından ilgili giderler ve istisna haddi düşüldükten sonra kalan tutar vergi oranı ile çarpılmak suretiyle ilgili vergi hesaplanacak ve ödenecektir. Gelir İdaresi Başkanlığı Hazır Beyan Sistemi bu işlemi otomatik olarak yapmaktadır.

( https://hazirbeyan.gib.gov.tr/)

Kira gelirinin vergilendirilmesinde, elde edilen gelirin safi tutarı iki farklı

şekilde tespit edilebilmektedir.

• Gerçek Gider Yöntemi

• Götürü Gider Yöntemi (Hakları kiraya verenler hariç)

Götürü veya gerçek gider yönteminin seçimi, taşınmaz malların tümü için

yapılır. Bunlardan bir kısmı için gerçek gider, diğer kısmı için götürü gider yöntemi seçilemez.

Burada dikkat edilmesi gereken husus gurbetçilerin gider yönetimde hangi yöntemi seçeceğidir. Gurbetçilerin ilgili konut için yapmış olduğu belgeli gider varsa veya bu konut kredili alınıp kiraya verilmişse gerçek gideri seçmek mantıklı olabilecektir. Diğer durumlarda götürü gider seçilebilir. Ancak Götürü gider yöntemini seçen gurbetçiler, iki yıl geçmedikçe gerçek gider yöntemine dönemezler.

5-Gurbetçiler Türkiye’de Elde Etmiş oldukları konut kira gelirlerini ne zaman beyan edecek ve ödeyecek?

Gurbetçiler, 2018 yılına ilişkin Türkiye’de Elde Etmiş oldukları konut kira gelirleri için 1-25 Mart 2019 tarihleri arasında yıllık gelir vergisi beyannamelerini vermeleri gerekmekte ve ilgili ayın sonuna kadar uzatılmaması halinde ödemeleri gerekmektedir.

6-Sonuç:

Bu yazımızda Gurbetçiler Türkiye’de Elde Etmiş oldukları konut kira gelirleri Nasıl Vergilendirileceği, hangi durumlarda gurbetçilerin beyanname vermeyeceği ve vergi ödemeyeceği, toplu yapılan ödemelerin hangi yılın geliri sayılacağı, beyannamenin verilme zamanının ne olduğu gibi konulara açıklık getirmeye çalıştık.

Kaynakça

1. 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu
2. 210 Sayılı Gelir Vergisi Tebliği
3. Gelir İdaresi Başkanlığı Dar Mükellefler için Beyanname Rehberi
4. 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu

20.03.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.