Kadir Gülerce
Sosyal Güvenlik Denetmeni
kgulercee@gmail.com

SGK Tarafından Uygulanan İdari Para Cezaları

5510 Sayılı Kanunda yer alan düzenlemelere aykırı işlemler yapılması durumunda Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından muhataplara uygulanan para cezalarına idari para cezası denilmektedir. Bu cezaların uygulanmasındaki maksat kanunda yer alan düzenlemelerin eksiksiz olarak uygulanmasını sağlamak ve uygulama dışına çıkan muhataplar üzerinde caydırıcılık sağlamaktır.

YASAL DAYANAK

İdarî para cezaları ilgiliye tebliğ ile tahakkuk eder. Tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde Kuruma ya da Kurumun ilgili hesaplarına yatırılır veya aynı süre içinde Kuruma itiraz edilebilir. İtiraz takibi durdurur. Kurumca itirazı reddedilenler, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurabilirler. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idari para cezası kesinleşir.

İdarî para cezalarının Kuruma itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurulmadan önce tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde peşin ödenmesi halinde bunun dörtte üçü tahsil edilir.

Peşin ödeme idari para cezasına karşı yargı yoluna başvurma hakkını etkilemez. (İptal üçüncü cümle: Anayasa Mahkemesi’nin 28/11/2013 tarihli ve E.: 2013/40, K.: 2013/139 sayılı Kararı ile.) (…) Mahkemeye başvurulması idari para cezasının takip ve tahsilini durdurmaz.

Tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde ödenmeyen idari para cezaları 89 uncu madde hükmü gereğince hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilir. İdarî para cezaları on yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Zamanaşımı süresi fiilin işlendiği tarihten itibaren başlar.

Örnek: (B) sigortalısına ilişkin sigortalı işe giriş bildirgesinin Kuruma yasal süresi dışında verildiği ve söz konusu fiil dolayısıyla işyerine uygulanan 2943TL tutarındaki idari para cezasının 10/3/2020 tarihinde ilgiliye tebliğ edildiği anlaşılmıştır. Söz konusu ceza 25.3.2020 tarihine kadar ödenirse borcun ¾ oranındaki kısmı tahsil edilecektir. İşveren 25.3.2020 tarihine kadar tebliğ edilen borcu ödemezse borcun ödeneceği tarihe kadar borca gecikme zammı ve gecikme cezası uygulanacaktır.

Örnekteki borç için tebliğ edildiği tarihten sonraki 15 gün içinde Kuruma itiraz edilmemesi durumunda borç kesinleşecektir.

İDARİ PARA CEZASINA İTİRAZ

İdari para cezalarına karşı yapılacak itirazların, tebliğ tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde Kuruma yapılması gerekmektedir. İtiraz şekle bağlı olmaksızın; işveren tarafından, sebep, gerekçe ve deliller açıklanmak suretiyle yazılı olarak yapılacaktır. Yapılacak itirazlar üzerine, durum İdari Para Cezası İtiraz Komisyonunca değerlendirilecek ve söz konusu Komisyonca itirazın değerlendirilmesinin ardından karar ilgililere tebliğ edilecektir.

Örnek: 13/7/2017 tarihinde tebliğ edilmiş olan 1.777,00 TL tutarındaki idari para cezasına 28/7/2017 tarihine kadar itiraz edilmesi mümkün bulunmaktadır.

İdarenin hatalı işleminden her zaman dönebileceği, başka bir anlatımla hatalı işlemini geri alabileceği idare hukukunun genel prensiplerindendir. Bu ilkeden hareketle Kurum, hatalı işlemini Kurum lehine kesinleşmiş nitelikte yargı kararı olmadıkça her zaman geri alabilir.

 Bu nedenle, ünitelerimizce tebliğ edilmiş olan ve 15 günlük itiraz süresinin geçirilmiş olması nedeniyle kesinleşen idari para cezalarının sonradan yanlış veya yersiz uygulandığının anlaşılması halinde, hatalı işlemin düzeltilmesi yönünde Ünite itiraz komisyonunca gerekli karar alınacaktır.

Şayet komisyon kararı, uygulanan idari para cezasının kısmen iptaline yönelik ise, bu durumda yargı nezdinde yeni bir itiraz süreci başlatılmaması amacıyla alınacak kararda, esasen süresi içinde itiraz edilmediğinden tebliğ edilen idari para cezasının kesinleştiği, ancak idare hukukunun, idarenin hatalı işleminden her zaman dönebileceği ilkesinden hareketle ve gerekçesi de belirtilmek kaydıyla tebliğ edilen idari para cezasının bir kısmının iptal edildiği, iptal edilmeyen kısmının ise kesinleşmiş olması nedeniyle gecikme zammı ile birlikte ödenmesi gerektiği ilgililere bildirilecektir.

İtirazın reddi halinde, karar ilgililere tebliğ edilinceye kadar icra takibine geçilmeyecektir. Tebliğden sonra takip ve tahsil aşamasına geçilecektir

Örnek: 1/6/2017 tarihinde idari para cezası kendisine tebliğ edilmiş olan (Z) A.Ş. 8/6/2017 tarihinde söz konusu ceza tutarını ¼’ lük indirimden yararlanarak ödemiştir. Söz konusu işverenin 1/6/2017 tarihini takip eden 15 günlük süre içerisinde (16/6/2017 tarihine kadar) Kuruma itiraz hakkı bulunmaktadır. İtirazın reddi halinde Anayasa Mahkemesi kararı gereğince ¼’ lük indirim tutarı kendisinden tahsil edilmeyecektir. İdarî para cezalarının, tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde peşin ödenmesi halinde, bunun dörtte üçü tahsil edilir. Peşin ödeme idari para cezasına karşı yargı yoluna başvurma hakkını etkilemez, idari para cezasının 15 gün içerisinde hem ödenmesi hem de itiraz edilmesi mümkün bulunmaktadır.

Örnek: 6/4/2017 tarihinde idari para cezası kendisine tebliğ edilmiş olan kişi 10/4/2017 tarihinde Kuruma itiraz ettikten sonraki bir tarihte (15 günlük süre içerisinde) söz konusu cezayı ödemek istediğinde ¼’ lük indirimden yararlanabilecektir. Kurumca itirazı reddedilenler, kararın kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurabilirler. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde, idari para cezası kesinleşir.

Mahkemeye başvurulması idari para cezasının takip ve tahsilini durdurmaz. Tebliğ edilmek suretiyle tahakkuk etmiş idari para cezalarına karşı Kurumumuz itiraz yolu tüketilmeden yargı yoluna gitmek mümkün değildir. İdari para cezalarına karşı yaptıkları itirazları Ünite İtiraz Komisyonu tarafından reddedilenler, bu kez itirazlarının reddine ilişkin komisyon kararlarının kendilerine tebliğ edildiği tarihi takip eden otuz gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurabileceklerdir.

İdari para cezaları aşağıdaki hallerde kesinleşir ve Kurum alacağı haline gelir;

1. Uygulanan idari para cezasına 15 günlük süre içerisinde itiraz edilmemesi,
2. Uygulanan idari para cezasına 15 günlük süre içerisinde itiraz edilmesi fakat itiraz komisyonunca itirazın reddine rağmen idari yargıda süresi içerisinde dava açılmaması, hallerinde idari para cezası kesinleşir ancak 5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesi hükmü gereğince hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammı, idari para cezasının tebliğ edildiği tarihi takip eden 15 günlük ödeme süresini takip eden günden itibaren başlar.

Örnek: 7/3/2017 tarihinde idari para cezası kendisine tebliğ edilmiş olan ES Anonim Şirketi 22/3/2017 tarihine kadar söz konusu cezayı ödemekle yükümlüdür. İşverenin ceza tutarını ödemeksizin cezaya itiraz etmesi veya mahkeme yoluna gitmesi halinde, cezanın kesinleşme tarihine bakılmaksızın gecikme zammı ve gecikme cezası 22/3/2017 tarihini takip eden günden itibaren başlayacaktır.

Örnek: 9/1/2017 tarihinde idari para cezası kendisine tebliğ edilmiş olan A. Ltd. Şti. aşağıda yer alan hukuki yolları izlemesi mümkün bulunmaktadır:

1.Yol: Tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde yani 24/1/2017 tarihine kadar (bu tarih dahil) söz konusu idari para cezasını indirimli olarak (3/4’ü kadarını) ödeyebilecektir. İtiraz ve peşin ödemenin, 15 günlük süre zarfında beraber gerçekleştirilmesi halinde peşin ödeme indiriminden yararlanmak mümkün bulunmaktadır.

2.Yol: Tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde yani 24/1/2017 tarihine kadar (bu tarih dahil) Kuruma itiraz edebilecektir. İtirazın tam olarak kabulü halinde idari para cezası ortadan kalkacak, kısmi kabul halinde ise kalan idari para cezası tutarı için itirazın reddine ilişkin kararın kendisine tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yetkili idare mahkemesine başvurma hakkı bulunmaktadır. Bu süre içerisinde İdare Mahkemesine başvurulmaması halinde kalan idari para cezası tutarı kesinleşecektir.

DİPNOT!!!

Tebliğ edilen idari para cezalarına karşı, ilgili Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü/Sosyal Güvenlik Merkezine itiraz edilmeksizin, doğrudan idare mahkemesine başvurulamayacağı 5510 sayılı Kanunun amir hükmü olduğundan, Kurumumuza itiraz edilmeden doğrudan mahkemeye başvurulduğunun anlaşılması halinde, mahkemeler tarafından Kurumumuzdan konu ile ilgili bilgi ve belge istenildiğinde, ilgililerin itirazlarının bu yönden reddedilmesi gerektiği hususu mahkemelere yazılacak cevabi yazılarda mutlaka belirtilecektir. 5510 sayılı Kanun gereğince idari para cezalarında yetkili yargı mercii idare mahkemeleridir. Hatalı olarak adli yargı mercileri tarafından idari para cezasının iptaline yönelik olarak karar verilmesi halinde, her ne kadar itirazın idare mahkemesine yapılması gerekse de, mahkeme kararlarının yerine getirilmesi zorunlu olduğundan idari para cezası iptal edilecektir.

KURUM İTİRAZ KOMİSYONU

İtiraz Komisyonunun nasıl teşekkül ettirileceği Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde açıklanmıştır. İlgili yönetmelikte idari para cezası itiraz komisyonunun, ünite amiri veya görevlendireceği yardımcısı, ilgili şef, dosya memuru ve varsa avukattan oluşacağı ifade edilmiştir. Yönetmelikte geçen memur ve şef ibaresi, idari para cezasına konu fiil mevzuat açısından hangi servisin görev alanında ise o servisin şefi ve memurunu ifade ettiğinden, itiraz komisyonunun yönetmelikteki bu hüküm doğrultusunda teşekkül ettirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, idari para cezası itiraz komisyonunca yapılacak değerlendirmelerde itiraza konu bildirgeye/belgeye konu servis şefinin komisyonda görevlendirilmesi sağlanacaktır.

Konu hakkında bilinmesi gereken temel süreç yukarıda anlatılmıştır. Kurum tarafından tarafınıza tebliğ edilen her türlü idari para cezasının kesin doğru olduğunu söylemek hatalı olacaktır. Unutmayın sistemler gelişmiş olsa da işlemlerin birçoğunu hala insanlar yapmaktadır. Mevzuat eksikliği ve dikkatsizlik gibi nedenlerle personel hatalı işlemler yapabilmekte ve tarafınıza yersiz borç çıkarabilmektedir. Bu tarz durumlarda hemen yukarıda saymış olduğumuz prosedürlere uyarak Kuruma veya yargı yoluna başvurmanız lehinize olacaktır. Bu nedenle sürecin dikkatli ve özenli takip edilmesi gerekmektedir.

Saygılarımla.

12.05.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.