Kadir Erkeçoğlu
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
kadirerkecoglu@deneyimymm.com

Emlak Vergi ve Cezalarında Paniğe Kapılmayın!

Değerli okurlar,

Arazi ve arsaları üzerine yeni bina inşa edenlerin ve gayrimenkullerinde vergi değerini tadil eden sebeplerin varlığı halinde mükelleflerin aşağıda açıkladığım hususlara dikkat etmeleri gerekmekte olup, dikkat edilmemesi durumunda belediyeler tarafından emlak vergi ve ceza tarhiyatları ile karşı karşıya kalmaları kaçınılmazdır.

11/08/1970 tarih ve 13576 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1319 Sayılı Emlak Vergisi Kanununa göre, Türkiye sınırları içinde bulunan binalar bu kanun hükümlerine göre Bina Vergisine, arazi ve arsalar ise Arazi Vergisine tabidir.

Bina ve Arazi Vergisini, bina ve arazinin maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa binaya malik gibi tasarruf edenler öder.

Bina ve Arazi Vergisinin matrahı, bina ve arazinin bu kanun hükümlerine göre tespit olunan vergi değeridir.

Bina vergisinin oranı meskenlerde binde bir, diğer binalarda ise binde ikidir. Arazi vergisinin oranı ise binde bir, arsalarda ise binde üçtür. Bu oranlar ;  5216 sayılı Kanunun uygulandığı büyük şehir belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde % 100 artırımlı uygulanır. 

Cumhurbaşkanı, vergi oranlarını yarısına kadar indirmeye veya üç katına kadar artırmaya yetkilidir.

Yeni inşa edilen bina veya binaların vergisi, arsasının (veya arsa payının) vergisinden az olamaz. 

Bu hüküm binaların inşalarının sona erdiği yılı takip eden bütçe yılından itibaren dört yıl uygulanır.

Vergi Değerini Tadil Eden Sebepler Nelerdir?

1610 sayılı Kanunun 23. maddesiyle değişen 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun 33.maddesinin 1. ve 5. maddesine göre vergi değerini tadil eden sebepler aşağıdadır.

1. Arsa üzerinde yeni bina inşa edilmesi (mevcut binalara ilaveler yapılması veya asansör veya kalorifer tesisleri kurulması yeni inşaat hükmündedir),

1. Bir binanın mütemmimi durumunda olan arazinin mütemmimlik durumundan çıkması veya bir arazi ve arsanın bina mütemmimi durumuna girmesi,

Yeni Bina Yapanlar Emlak Vergisi Kanunu Açısından Nelere Dikkat Etmelidir?

Arazi ve arsa üzerinde yeni bina inşa edilmesi durumunda vergi değerini tadil eden sebeplerin doğması söz konusu olacağından ,değişikliklerin vukuu bulduğu tarihi takip eden bütçe yılından itibaren bina vergisi mükellefiyeti başlar.

Emlak Vergisi Kanunu’nun 33.maddesinde (8 numaralı fıkra hariç) yazılı vergi değerini tadil eden nedenlerin bulunması halinde (geçici ve daimi muafiyetten faydalanılması hali dahil) emlak vergisi bildirimi verilmesi zorunludur.

 

Bildirimler;

a) Yeni inşa edilen binalar için, inşaatın sona erdiği veya inşaatın sona ermesinden evvel kısmen kullanılmaya başlanmış ise her kısmın kullanılmasına başlandığı bütçe yılı içerisinde,

b) Bu Kanunun 33.maddesinde (8 numaralı fıkra hariç) yazılı vergi değerini tadil eden sebeplerin doğması halinde, değişikliğin vuku bulduğu bütçe yılı içerisinde,

Gayrimenkulün bulunduğu yerdeki ilgili belediyeye verilir.

Yukarıdaki fıkralarda yazılı haller bütçe yılının son üç ayı içinde vuku bulduğu takdirde bildirim, olayın vuku bulduğu tarihten itibaren üç ay içinde verilir.

Emlak Vergisi beyannamelerinin süresi içinde verilmemesi halinde, bu sürenin sonundan başlayarak iki ay beklenir. Beyanname bu süre içinde verilirse, vergi ziyaı olmamış sayılır.

Şayet arazi ve arsa üzerinde yeni bina inşa edilmesi durumunda bina sahibi tarafından binanın bulunduğu yerdeki belediyeye bildirim yükümlülüğünün ek süre dahil yerine getirilmemesi halinde, belediyelerce  ikmalen, re’sen veya idarece vergi, resim ,harç asılları ve cezaları tarh ve tebliğ edilmektedir.

İşte tam burada; Vergi Usul Kanunu 1.maddesi ve Emlak Vergisi Kanunu 37.maddesi devreye girmektedir.

• Vergi Usul Kanununun 1.maddesi

Bu kanun hükümleri ikinci maddede yazılı olanlar dışında, genel bütçeye giren vergi, resim ve harçlar ile İl Özel İdarelerine ve Belediyelere ait vergi, resim ve harçlar hakkında uygulanır.

• Emlak Vergisi Kanununun 37.maddesi

Bu kanun hükümleri saklı kalmak şartıyla, bu kanuna göre alınacak vergiler hakkında 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ile 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.
Bu kanunda geçen "Vergi Dairesi" tabiri, belediyeleri ifade eder.

Belediyelerce Tarh Edilen ve Tebliğ Edilen Vergi/Ceza İhbarnamelerine Karşı İzlenebilecek Yol Ne Olmalıdır?

Belediyelerce yapılan tarhiyat sonucunda tebliğ edilen Vergi/Ceza ihbarnamelerine karşı aşağıda açıklanan indirim ve uzlaşma müesseselerinden yararlanılır. Aşağıda açıklanan cezalarda indirme veya uzlaşma  talebinde bulunma haklarından sadece birinden yararlanılabilir.

1. Vergi Usul Kanunu 376.maddesinden Yararlanma

Belediyelerce kesilen vergi/ceza ihbarnamelerine karşı , vergi ceza ihbarnamelerinin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde, mükellef tarafından belediyeye bir dilekçe verilerek, vergi ve cezayı Vergi Usul Kanunu’nun 376.maddesine göre, vadesinde ödeyeceğini bildirirse:

- Vergi ziyaı cezasının birinci defada yarısı indirilir. Müteakiben kesilen cezaların da 1/3’ü indirilir.

Mükellef veya vergi sorumlusu ödeyeceğini bildirdiği vergi ve vergi cezasını yukarıda yazılı süre içinde ödemez veya dava konusu yaparsa bu madde hükmünden faydalandırılmaz.

1. Uzlaşma Hakkından Yararlanma

Uzlaşma Nedir ?

Uzlaşma: Vergi/Ceza ihbarnamesini tebliğ alan mükellefin veya ceza muhatabının  “Ben bu vergi ve cezayı ödeyeceğim, mahkemeye de gitmeyeceğim ama bana vergi ve cezada indirim yapın” diyerek ilgili uzlaşma komisyonuna dilekçe ile müracaatıdır.

Tarhiyat Öncesi ve Tarhiyat Sonrası Uzlaşma olmak üzere iki çeşit uzlaşma vardır. Belediyeler tarafından kesilen Vergi/Ceza ihbarnameleri tarhiyat sonrası uzlaşma konusunun kapsamına girmekte olduğundan, Tarhiyat Öncesi Uzlaşma konumuzun dışındadır.

Belediyeler Tarafından Düzenlenen Vergi/Ceza İhbarnamelerine Karşı Uzlaşma Yolunun Tercih Edilmesi Durumunda Hangi Kanun, Tebliğ ve Yönetmelik Hükümleri Uygulanacak?

Uzlaşma Konusunda, Vergi Usul Kanununun Ek Madde 1 ile Ek Madde 13 arasında yer alan uzlaşma hükümleri  belediye vergi, resim ve harçları ile cezaları için de  geçerli olacaktır.

Ayrıca İçişleri Bakanlığının hazırladığı Mahalli İdareler Uzlaşma Yönetmeliği de uygulamaya esastır. Bu yönetmeliğe göre çıkarılan 1 Sıra Nolu İl Özel İdareleri ve Belediyeler Uzlaşma Tebliğinde uzlaşma (tarhiyat sonrası) uygulamaları belirlenmiştir. Uzlaşma konusunda bu Tebliğ’de belirtilmeyen ve tereddüte düşülen diğer hususlar hakkında tebliğin 5.maddesi gereğince Vergi Usul Kanunu’nun uzlaşmaya ilişkin hükümleri  uygulanacaktır.

Bu yönetmelik, tebliğ ve Vergi Usul Kanununa göre; Maliye Bakanlığının uyguladığı vergilerde  uzlaşma uygulamaları Maliye Bakanlığı Uzlaşma Yönetmeliklerine göre, İl Özel İdareleri ve Belediyelere ait vergi, resim ve harçlar için İçişleri Bakanlığının hazırladığı Mahalli İdareler Uzlaşma Yönetmeliğine göre yapılmaktadır.

1. Uzlaşma İçin Ne zaman Müracaat Etmeliyim?

Uzlaşma talebinin, vergi/ceza ihbarnamesinin mükellefe tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 30 gün içinde bir dilekçe ile yapılması şarttır.

Uzlaşma talebinin süresi içinde ve usulüne uygun şekilde yapılmadığının tespiti halinde, talep reddedilir.

1. Uzlaşma Talebi İncelenerek Nasıl Sonuçlandırılır ?  

Uzlaşma tarihi, yapılacağı yer ve saati uzlaşma komisyonu tarafından yazı ile en az 15 gün önceden mükellefe bildirilir. 

Uzlaşma davetiyesi muhatabına Vergi Usul Kanunu’nun tebliğ hükümlerine göre tebliğ edilir. Tebliğ tarihini ve imzayı içeren alındı belgesi uzlaşma dosyasına konulur. (MİUYönetmeliği Md.10,İÖİBUTebliği No:1 III /3.Kısım).

Uzlaşma olduğu takdirde, uzlaşma tutanağı vergi ve cezaların ödeme zamanlarından önce ilgiliye tebliğ edilmişse kanuni ödeme zamanlarında; ödeme zamanları kısmen veya tamamen geçtikten sonra tebliğ edilmişse ödeme süreleri geçmiş olanlar uzlaşma tutanağının tebliğinden itibaren bir ay içinde;

Uzlaşma vaki olmadığı takdirde, bu Kanunun 112 ve 368.maddeleri hükümleri ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 27.maddesinin 8 numaralı bendi hükmü dairesinde; Ödenir.

1. Uzlaşmada Vergi Ve Cezalarda İndirim Ne kadardır?

Uzlaşmalarda genelde cezaların tamamının kaldırılması söz konusu olmayıp, mükellefin haklılık durumuna göre uzlaşma komisyonları tarafından zaman zaman cezanın tamamına yakını silinmekte, vergi aslında ise mükellefin haklılık derecesine göre indirimler her zaman olmasa da söz konusu olabilmektedir.

Uzlaşılması sonucu, tahakkuk ettirilen vergi ve bu vergiye ilişkin hesaplanan gecikme faizi ile vergi ziyaı cezasının vadesinde ödenmemesi uzlaşmayı geçersiz kılmaz.

SONUÇ

Arazi ve arsa sahiplerinin, arazi ve arsalarına yeni bir bina yapmaları durumunda vergi değerini tadil eden sebepler oluştuğundan yukarıda belirtilen sürelerde, binanın bulunduğu yerdeki belediyeye müracaat ederek bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeleri gerekmektedir.

Bina sahipleri tarafından bu bildirimlerin zamanında yapılmaması, Belediyelerce  ikmalen, re’sen veya idarece vergi, resim, harç asıl ve cezaları tarh edilerek mükellefe tebliğ edilmektedir.

Tebliğ Edilen Bu tür Vergi/Ceza İhbarnameleri için mükellefler;

1. Vergi Usul Kanunu’nun 376.maddesi,
2. Uzlaşma,

düzenlemelerinden yararlanarak avantajlı duruma gelebilirler.

Uzlaşma talep eden mükelleflerin taleplerinin mevzuatlarda belirtildiği şekilde yerine getirilmesi yasal zorunluktur.

Bazı Belediyeler Vergi Usul Kanunu ve Belediye Gelirleri Kanunu hükümlerini hiçe sayarak uzlaşmayı kabul etmemekte ve verilen dilekçeleri bile bahaneler ileri sürüp geri çevirmektedirler. Bazı belediyeler ise uzlaşma konusunda herhangi bir sorun çıkarmamakta ve mükelleflerin uzlaşma dilekçelerini kabul etmektedirler.

Unutulmaması gereken  bir husus ise belediyelerin mükelleflerin uzlaşma taleplerini karşılamamaları ve uzlaşma hükümlerine aykırı davranmaları durumunda, mahkemelerde tarhiyatın kaldırılması ile karşı karşıya kalabileceklerini göz önünde bulundurmaları gerekmektedir.

07.10.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.