Kadir Demirbaş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
vergi.uzmani@yandex.com

Gıda Bankacılığı Kapsamında Yapılan Bağışların Vergi Mevzuatı Açısından Değerlendirilmesi ve Yapılacak Muhasebe Kayıtları

Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedeli gider olarak dikkate alınabilir.

Gelir Vergisi Kanunu açısından:

Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara yapılan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelleri sadece ticari kazançta 40/10’a göre yıl içinde gider yazılmak suretiyle indirilebilecektir. Aynı hüküm kanunun 89/6. maddesinde de yer almaktadır. Diğer gelir unsurları bu bağış ve yardımları kazanç bulunması halinde beyanname üzerinden indirebileceklerdir. Ticari kazanç sahipleri ise 251 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde açıklandığı şekilde bunları ticari kazancın tespitinde 40/10. maddeye göre gider olarak kaydederler, bunun dışında bir de 89/6’ya göre beyanname üzerinden indirim konusu yapamazlar. Tabiki ticari kazanç sahibi, işletme kaynaklarından değilde, şahsi olarak bu tür bir bağış yaparsa bunu 89. Madde hükümlerine göre beyanname üzerinden kazançla sınırlı olarak indirebilir.

251 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği

(Gıda Bankacılığı Yapan Dernek ve Vakıflara Yapılan Bağışlar)

Ticari işletmeye dahil malların (gıda maddelerinin) bağışlanması durumunda bu malların maliyet bedeli (alışında yüklenilen KDV’si hariç) Gelir Vergisi Kanunu’nun 40’ıncı maddesi çerçevesinde gider kaydedilir. Bu işlem, faturanın bir yandan gelir bir yandan da gider kaydedilmesi suretiyle gerçekleştirilir.

KDV Kanunu açısından:

Gıda bankacılığı kapsamında yapılan bağışlar 3065 sayılı Kanunun 17/2-b maddesine göre katma değer vergisinden müstesnadır. KDV esas itibarıyla vergi indirimi mekanizmasına dayanan bir vergilendirme şekli olmakla beraber, uygulamada, vergi indirimine imkân tanınmayan bazı haller Kanunun 30 uncu maddesinde sayılmıştır. Buna göre aşağıda açıklanan vergiler, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan KDV’den indirilmez.

Vergi indiriminden yararlanabilmek için bu indirimle ilgili vergiye tabi bir işlemin yapılmış olması şarttır. Bu nedenle, Kanunun (30/a) maddesinde, vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmetin ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan KDV’nin indirim konusu yapılmayacağı hükme bağlanmıştır. Ancak aynı maddede bu hükmün, Kanunun 17’nci maddesinin (2) numaralı fıkrasının (b), (c) ve (d) bentleri ile (4) numaralı fıkrasının (ı) ve (ö) bentleri uyarınca katma değer vergisinden istisna edilen işlemler için uygulanmayacağı belirtilmiştir. Bu madde kapsamında yapılan bağışlar da KDV’si indirim konusu yapılamayacak işlemler dışında tutulduğundan, bağışlanan gıda maddelerinin iktisabı dolayısıyla yüklenilen katma değer vergisi tutarı KDV uygulaması açısından indirim konusu yapılabilecektir. Bağışlanan gıda maddelerinin işletmeye dahil olmaması halinde ise, söz konusu malın maliyet bedeli (KDV dahil) Gelir Vergisi Kanunu’nun 89 uncu maddesi çerçevesinde yıllık beyannamenin bağış ve yardımlara ilişkin bölümüne yazılarak gelir vergisi matrahının tespitinde indirim olarak dikkate alınacaktır.

Vergi Usul Kanunu açısından:

Faturada "İhtiyaç sahiplerine yardım şartıyla bağışlandığından KDV hesaplanmamıştır." ibaresinin yer alması zorunludur. Bağışı kabul edecek dernek veya vakfın tüzüğünde veya senedinde ihtiyacı bulunanlara gıda yardımı yapabilmesine ilişkin hükümlerin bulunması gerekmektedir. Bununla beraber, dernek veya vakfın başka alanlarda da faaliyet gösteriyor olmasının, kamuya yararlı dernek veya vergiden muaf vakıf olup olmamasının uygulama açısından herhangi bir önemi bulunmamaktadır. Bağış ve yardım doğrudan bu dernek ve vakıflara yapılmalıdır. İhtiyaç sahiplerine doğrudan yapılan veya başka organizasyonlar vasıtasıyla yapılan bağış ve yardımların indirim konusu yapılması mümkün değildir. Bağış tutarı fatura düzenleme sınırı altında olsa dahi, dernek ve vakıf adına fatura düzenlenmelidir. Yapılacak bağışlar şartlı olarak (bedelsiz olarak ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak üzere) yapılmalıdır, şartlı olarak yapılmayan bağışlar, gıda bankacılığı kapsamında yapılacak bağış olarak değerlendirilmeyecektir.

Gıda Bankacılığı Kapsamında Yapılan Bağışların Muhasebeleştirmesi

Bağış yapacak işletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili malları gıda bankacılığı kapsamında tesliminin muhasebeleştirilmesi

ABC A.Ş. gıda maddesi ticareti yapmaktadır. Tüzüğü gıda bankacılığı yapmaya uygun olan (B) derneğine, ihtiyaç sahiplerine verilmek üzere gıda bankacılığı kapsamında 900.000 TL tutarında gıda maddesi bağışı yapmıştır. Bağışlanan gıda maddesine ilişkin işletmenin yüklendiği KDV 9.000 TL dir. Yapılacak muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde olacaktır.

Malların İlk Satın Alınması Anındaki Yapılacak Kayıt

–––––––––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––––––––––

153 TİCARİ MALLAR                                                                   900.000

191 İNDİRİLECEK KDV                                                                   9.000

                                               320 SATICILAR                                                      909.000

–––––––––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––––––––––

Bağış Gerçekleştiği Zaman Yapılacak Kayıt

–––––––––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––––––––––

770- GENEL YÖNETİM GİDERLERİ                                          900.000

    10.Bağış ve Yardımlar 900.000

                                               600-YURT İÇİ SATIŞLAR                                         900.00

                                               10.Diğer Gelirler

–––––––––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––––––––––

Gıda bankacılığı kapsamında yapılan bağışın kaydı

–––––––––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––––––––––

621-SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ                           900.000                                                                                                                       

                                                153 TİCARİ MALLAR HESABI                            900.000

Gıda bankacılığı kapsamında bağış yapılan ticari malın maliyet hesabına alınması

–––––––––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––––––––––

Değerlendirme

Gıda bankacılığı kapsamında yapılacak olan yardımlarda, derneğin tüzüğünde veya vakıf senedinde gıda bankacılığı faaliyetinde bulunduğuna dair bir açıklamanın yer alması gerekmektedir. Bununla beraber dernek veya vakfın başka alanlarda faaliyet gösteriyor olmasının, kamuya yararlı dernek veya vergiden muaf olup olmamasının uygulama açısından herhangi bir önemi bulunmamaktadır.

Gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddeleri niteliğini taşımayan veya şartlı olarak yapılmayan bağışlar gıda bankacılığı kapsamında yapılacak bağış olarak değerlendirilmeyecektir.

Gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan derneklere ve vakıflara yapılan bağışlarda, malların KDV’si indirim konusu yapılamıyordu. 7104 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesi ile 3065 sayılı KDV Kanunu’nun 30’uncu maddesinin birinci fıkrasının a bendine eklenen parantez içi hüküm ile birlikte 01.01.2019 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yüklenen KDV indirim konusu yapılmaktadır. İndirim konusu yapılmayan KDV’lerin iadesi mümkün değildir.

Kaynaklar:

- 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu

- 213 sayılı Vergi Usul Kanunu

- 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu

- 251 seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği

25.05.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.