Kadir Demirbaş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
vergi.uzmani@yandex.com

7326 Sayılı Kanun Kapsamında Yeniden Değerleme Hakkında Örnek Muhasebe Kayıtları

Örnek 1:

Tam mükellefiyet esasında vergilendirilen, hesap dönemi takvim yılı olan ABC A.Ş.’nin 9/6/2021 tarihi itibarıyla yasal defter kayıtlarında maliyet bedeli 1.000.000 TL ve birikmiş amortismanı 525.000 TL olan ve 1995 yılından itibaren aktifinde yer alan binanın 2021 yılı 31 Temmuz’da yeniden değerlemeye tabi tutulması halinde, yeniden değerlemeye ilişkin hesaplamalar aşağıdaki şekilde olacaktır. Mükellef daha önce 2018 yılında 213 sayılı Kanunun geçici 31 inci maddesi uygulamasından yararlanmamıştır.                                             

Yeniden değerleme oranı = (666,79/114,83) = 5,80676

Bina = 1.000.000,00 x 5,80676 = 5.806.760,00 TL

Birikmiş Amortisman = 525.000,00 x 5,80676 =  3.048.549,00 TL

Binanın değer artışı,

Yeniden değerleme sonrası net bilanço aktif değerinden = 2.758.211,00 TL

Yeniden değerleme öncesi net bilanço aktif değerinden = 475.000,00 TL

2.283.211,00 TL değer artışı olarak dikkate alınacaktır.

Yapılan yeniden değerleme sonrasında 2.283.211,00 TL değer artışı üzerinden %2 oranında hesaplanan 45.664,22 TL verginin kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine yeniden değerleme işleminin yapıldığı tarihi izleyen ayın son günü (31/8/2021) akşamına kadar beyan edilip aynı sürede ilk taksiti (15.221,41 TL), 31/10/2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil) ikinci taksiti ve 31/12/2021 tarihine kadar da (bu tarih dâhil) üçüncü taksiti ödenecektir. Yukarıda gösterilen işlemlere ait muhasebe kayıtları ise aşağıdaki şekilde olacaktır.

-------------------------------------------31.07.2021----------------------------------------------

252. Binalar Hs.                                                        4.806.760,00

                                               257. Birikmiş Amortismanlar Hs.          2.523.549,00

                                               522. MDV Yen. Değ. Art. Hs.                2.283.211,00

Yeniden değerleme kaydı

--------------------------------------------------/------------------------------------------------------

-------------------------------------------31.08.2021----------------------------------------------

689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hs.            45.664,22

                                  360. Öd. Ver. ve Fon. Hs.                                 45.664,22

Vergi tahakkuku

--------------------------------------------------/------------------------------------------------------

-------------------------------------------31.08.2021----------------------------------------------

900. Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler Hs.        45.664,22

                                               950. Kan. Kabul Edilmeyen Gid. Hs.  45.664,22

--------------------------------------------------/------------------------------------------------------

-------------------------------------------31.08.2021----------------------------------------------

360. Öd. Ver. ve Fon. Hs.                                                   15.221,41

                                               102. Bankalar Hs.                              15.221,41

Vergi 1.taksit ödeme

--------------------------------------------------/------------------------------------------------------

Mükellef, yeniden değerlemeye tabi tuttuğu binayı yeni değeri üzerinden amortismana tabi tutabilecektir. Buna göre söz konusu binanın maliyet bedeli 5.806.760,00 TL’ye çıktığından, 2021 yılı ve müteakip yıllarda ayrılacak yıllık toplam amortisman tutarı da (5.806.760,00 x %2 =) 116.135,20 TL olacaktır.

2021 yılının ikinci geçici vergi döneminde,

söz konusu bina için aktifte kayıtlı yeniden değerleme öncesi değer üzerinden [(1.000.000 x %2) / 4 = 5.000] amortisman ayıran mükellef tarafından (213 sayılı Kanunun geçici 31 inci maddesinin yedinci fıkrası gereğince, yeniden değerlemede, 9/6/2021 tarihi itibarıyla yasal defter kayıtlarında yer alan değerler dikkate alınabileceğinden, 2021 yılının birinci geçici vergi dönemi için ayrılan amortisman tutarı yeniden değerlemeye tabi tutulmuş, ikinci geçici vergi dönemine ilişkin amortisman tutarı yeniden değerleme öncesindeki değer üzerinden hesaplanmıştır.);

2021 yılının üçüncü geçici vergi dönemi için

gider olarak birikmiş amortisman tutarına dâhil edilecek tutar [(116.135,20 x ¾) – 29.033,80 (birinci geçici vergi dönemi) - 5.000 (ikinci geçici vergi dönemi) =] 53.067,60 TL,

2021 yılının dördüncü geçici vergi dönemi için

gider olarak birikmiş amortisman tutarına dâhil edilecek ilave tutar ise (116.135,20 – 53.067,60 – 5.000 – 29.033,80 =) 29.033,80TL olacak ve böylece 2021 yılı üçüncü geçici vergi döneminde ayrılmış toplam amortisman tutarı 87.101,40 TL ve dördüncü geçici vergi döneminde ayrılmış toplam amortisman tutarı ise 29.033,80 TL olarak gerçekleşecektir.

Örnek 2:

Tam mükellefiyet esasında vergilendirilen KLM A.Ş.’nin 15/3/2019 tarihinde KDV hariç 5.000.000,00 TL bedelle satın aldığı faydalı ömrü 10 yıl olan makine birikmiş amortisman tutarı 9/6/2021 tarihi itibarıyla 1.125.000,00 TL olup, söz konusu makine 2021 yılı Eylül ayında yeniden değerlemeye tabi tutulacak olursa yeniden değerlemeye ilişkin hesaplamalar aşağıdaki şekilde olacaktır.

Yeniden değerleme oranı = (666,79/444,85) = 1,49890

Makine = 5.000.000,00 x 1,49890 = 7.494.500,00 TL

Birikmiş Amortisman = 1.125.000,00 x 1,49890 =  1.686.262,50 TL

Makinenin değer artışı,

Yeniden değerleme sonrası net bilanço aktif değerinden = 5.808.237,50 TL

Yeniden değerleme öncesi net bilanço aktif değerinden = 3.875.000,00 TL

1.933.237,50 TL değer artışı olarak dikkate alınacaktır.

Yapılan yeniden değerleme sonrasında hesaplanan 1.933.237,50 TL değer artışı üzerinden %2 oranında hesaplanan 38.664,75 TL verginin 31/10/2021 tarihine kadar kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine beyan edilip aynı sürede ilk taksiti (12.888,25 TL) ödenecektir. İkinci ve üçüncü taksitler de sırasıyla 31/12/2021 ve 28/2/2022 tarihlerine kadar (bu tarihler dâhil) ödenecektir.

-------------------------------------------30.09.2021----------------------------------------------

253. Makine, Tesis ve Cihazlar Hs.                             2.494.500,00

                                           257. Birikmiş Amortismanlar Hs.             561.262,50

                                           522. MDV Yen. Değ. Art. Hs.                1.933.237,50  

Yeniden değerleme kaydı

--------------------------------------------------/------------------------------------------------------

-------------------------------------------31.10.2021----------------------------------------------

689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hs.            38.664,75

                                               360. Öd. Ver. ve Fon. Hs.                      38.664,75

Vergi tahakkuku

--------------------------------------------------/------------------------------------------------------

-------------------------------------------31.10.2021----------------------------------------------

900. Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler Hs.        38.664,75

                                               950. Kan. Kabul Edilmeyen Gid. Hs.  38.664,75

--------------------------------------------------/------------------------------------------------------

-------------------------------------------31.10.2021----------------------------------------------

360. Öd. Ver. ve Fon. Hs.                                                   12.888,25

                                               102. Bankalar Hs.                              12.888,25

Vergi 1.taksit ödeme

--------------------------------------------------/------------------------------------------------------

06.08.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.