Kadir Demirbaş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
vergi.uzmani@yandex.com

Çalışanlar Kendi ve Ailesi Adına Ödedikleri Özel Sağlık Sigortası Primleri İçin Vergi İndirimi Alabilirler mi?

Çalışanlar bazen kendi adına hayat sigortası ve sağlık sigortası gibi özel sağlık sigorta ödemelerini yapabilmektedir. Bunun için çalışan tarafından kendi adına ödedikleri bu sağlık sigorta primleri için işvereninden belli tutarlarlarda iadesini isteyebilirler.

Gelir Vergisi Kanunu 63.maddesine göre bu indirimler olmaktadır. Çalışanlar kendi adına ödediklerinin yanı sıra ailesi içinde ödediği özel sağlık primlerini yasal sınırlarda kalmak şartıyla yapabilmektedir.

Bu konu hakkında Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen özelge:

Eşiniz adına 12 aylığına… Hayat Sigorta'dan yaptırmış olduğunuz sağlık sigortası poliçesine ait  6.000 TL tutarındaki sigorta primini sigorta şirketine peşin olarak ödediğiniz, sağlık sigortası poliçesini ve peşin ödeme makbuzunu iş yerinizdeki mutemede vererek vergi avantajından yararlanmak istediğiniz, ancak mutemedinizin ödemeyi peşin yaptığınızdan dolayı vergi indiriminin sadece 1 ay olarak işlenebileceği bilgisini verdiğinden bahisle 12 aylık süreyi kapsayan sağlık sigortası için dönemsellik ilkesi gereğince 6000TL/12 ay şeklinde hesaplanıp sigorta süresi boyunca ilgili aya karşılık gelen tutar için vergi avantajına konu edilip edilemeyeceği hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde; "Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

Yine aynı Kanunun 63 üncü maddesinin birinci fıkrasında; "Ücretin gerçek safi değeri işveren tarafından verilen para ve ayınlarla sağlanan menfaatler toplamından aşağıdaki indirimler yapıldıktan sonra kalan miktardır.” hükmü, aynı fıkranın 3 üncü bendinde; "(6327 sayılı Kanunun 5.maddesiyle değişen bent; Yürürlük 01.01.2013) Sigortanın Türkiye'de kâin ve merkezi Türkiye'de bulunan bir emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması şartıyla; ücretlinin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat sigortası poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primlerin %50'si ile ölüm, kaza, sağlık, hastalık, (6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle değişen ibare. Yürürlük; 03.05.2013) engellilik  işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primler (İndirim konusu yapılacak primler toplamı, ödendiği ayda elde edilen ücretin %15'ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz).

Öte yandan, konuya ilişkin olarak çıkarılan 23.10.2012 tarih ve 85 No.lu Gelir Vergisi Sirküleri'nin

"8.2. Ödenen Şahıs Sigorta Primlerinin Ücret Matrahının Tespitinde İndirimi" başlıklı bölümünde, 6327 sayılı Kanunun 5 inci maddesiyle Gelir Vergisi Kanununun 63 üncü maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinde yapılan değişiklik uyarınca, 1/1/2013 tarihinden itibaren, vergiye tabi ücret matrahının tespitinde, bireysel emeklilik dışında kalan şahıs sigortaları için ödenen primlerin elde edilen ücretin % 15'ine kadar olan kısmı ücret matrahının tespitinde indirilebileceği, indirim konusu yapılacak primlerin toplamının, ödendiği ayda elde edilen ücretin %15'ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacağı, yıl içinde asgari ücret tutarında meydana gelebilecek değişikliklerin indirim yapılacak tutarların hesabında dikkate alınacağı ve şahıs sigorta şirketlerinin Türkiye'de yerleşik ve merkezinin Türkiye'de bulunması gerektiği açıklamalarına yer verilmiştir.

Ayrıca, şahıs sigortaları için ödenen primlerin gelir vergisi matrahının hesaplanmasında bu indirime ilişkin primlerin belgelendirilmesi konularına açıklık getirmek amacıyla yayımlanan 256 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde;

"… 2. İndirim Konusu Yapılacak Prim ve Katkı

Payı Ödemelerinin Belgelendirilmesi Gelir Vergisi Kanununun 63 ve 89 uncu maddelerinde yer alan hükümler uyarınca şahıs sigortaları ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payı ve primlerin, belirli şartlar çerçevesinde, gelir vergisi matrahının tespitinde indirimi mümkün bulunmaktadır. İndirimin doğru bir şekilde uygulanabilmesi için ödeme tutarı ile tarihinin belgelendirilmesi gerekmektedir.

3. Katkı Payı ve Primlerin İndirim Konusu

Yapılacağı Dönem Katkı payı ve primlerin vergi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilmesi için, gelirin elde edildiği dönem ile ilişkili olması ve bu dönem sonuna kadar ödenmiş olması gerekmektedir. Gelir vergisi uygulamasında vergilendirme dönemi takvim yılıdır. Bununla birlikte, tevkif yoluyla ödenen vergilerde, istihkak sahipleri ayrıca yıllık beyanname vermeye mecbur değillerse tevkifatı ilgili bulunduğu dönemler vergilendirme dönemi sayılmakta ve kesilen vergiler gelir vergisinin yerine geçmektedir. Buna göre, yıllık beyannamede indirim konusu yapılacak prim veya katkı payının, beyannamenin ilgili olduğu yıl ile ilişkili olması ve bu yılın sonuna kadar ödenmesi, ücretlere ilişkin indirimde ise ücretin ilgili olduğu ay ile ilişkili olması ve bu aylık dönemin sonuna kadar ödenmiş olması gerekmektedir. Ölüm, kaza gibi risklere karşı yaptırılan şahıs sigortaları belirli bir dönemi kapsamakta ve bu dönem için hesaplanan prim peşin olarak veya taksitler halinde ödenebilmektedir. Birikimli sigortalar ve bireysel emeklilik sisteminde ise prim veya katkı payları aylık, üç aylık, altı aylık ve yıllık dönemler itibariyle belirlenebilmekte ve ödenmektedir. Aylık bazda yapılacak indirimde, primin peşin ödenmesi veya taksit dönemlerinin bir aydan daha uzun belirlenmesi halinde, prim tutarı ilgili olduğu aylar dikkate alınarak (ödenmiş olması şartıyla) indirim konusu yapılacaktır. Oransal sınırlar (ücretin %10'u veya %5'i gibi) çerçevesinde kalsa dahi daha sonraki aylara ilişkin peşin olarak ödenen tutarların ödendiği ayda indirim konusu yapılması mümkün değildir.

Yıllık bazda yapılacak indirimde de sadece gelirin ilgili olduğu yıla ilişkin prim tutarı indirim konusu yapılacaktır. Örneğin 1 Temmuz 2005 tarihinden başlamak üzere bir yıllık yapılan ve bedeli peşin olarak ödenen sağlık sigortası priminin altı aylık kısmının 2005 yılına, diğer altı aylık kısmının da 2006 yılına ilişkin beyannamede indirim konusu yapılması gerekir.

Genel bütçeye dahil idare ve müesseseler yaptıkları vergi tevkifatı için muhtasar beyanname vermemektedir. Ücretlerini peşin alan ücretlilerin, aylık dönemler itibariyle ödedikleri şahıs sigorta primleri ve bireysel emeklilik katkı payları, prim ve katkı payı ödeme belgesinin primin ve katkı payının ait olduğu ay içinde işverene ibraz edilmesi koşuluyla oransal ve mutlak sınırlamalar çerçevesinde izleyen aylara (bir sonraki aya) ait ücretlerin vergi matrahının hesabında indirim olarak dikkate alınabilecektir.

4 . İlgili Olduğu Dönemde İndirilemeyen Prim ve Katkı Paylarının Durumu

Zarar beyanı ya da oran ve tutar sınırlamaları dolayısıyla yıllık beyannamede indirim konusu yapılamayan prim veya katkı paylarının daha sonraki yıllarda indirim konusu yapılması mümkün değildir.

 Aynı şekilde ücretlilerin ödediği prim ve katkı payının ilgili olduğu ayda indirilemeyen kısmı, izleyen aylara ait ücretin matrahından indirilemeyecektir.

açıklamaları yer almaktadır.

 Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, 12 ay süre için eşiniz adına yaptırmış olduğunuz 6000 TL tutarındaki sağlık sigortası primi; söz konusu sigorta primine ait ödeme belgesinin Kurumunuza ibraz edilmesi halinde, ibraz edilen ay da dahil olmak üzere kalan ay sayısı toplamına bölünerek aylık prim tutarı hesaplanacak, her aya ilişkin indirilebilecek azami tutarı geçmemek şartıyla ücret matrahından indirim konusu yapılabilecektir.

Değerlendirme

Çalışanlar kendisi ve ailesi adına ödedikleri özel sağlık sigorta primleri için vergi indirimi alabilirler.

Vergi indirimi için bu sigorta tutarının ödendiğine dair belgenin işverene sunulması gerekmektedir. Çalışan bundan faydalanılabilmesi için burada önemli iki kriter mevcuttur. Birincisi, aylık kendi ücretinin % 15’ini geçmemesi ikincisi ise, toplam yıllık sigorta bedelinin asgari ücreti geçmemesi gerekir.

Çalışanlar kendileri ve ailesi adına ödedikleri bu sigorta primleri için eğer işverene vermesi gereken belgeleri geç verirse, örneğin;2019 Eylül ayında yaptığı sigorta poliçesini 2020 Şubat ayında verdiğinde geçmiş olan 5 aya ait vergi indiriminden yararlanamayacaktır.

01.03.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.