Kadir Demirbaş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
vergi.uzmani@yandex.com

Dönem Sonu İşlemleri ve Mevzuat Açısından Değerlendirilmesi

Merhaba,

Değerli ve kıymetli okuyucular,

Bu yazımızda ise dönem sonu işlemleri ve mevzuat açısından değerlendirilmesi konusunu anlatacağız. Bunu yaparken sadece bir kanunu değil olabildiğince çok sayıda mevzuatı da kapsama alacağız. Vergi Usul Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu, Kurumlar Vergisi Kanunu, 1 nolu Muhasebe Sistemleri Uygulama Genel Tebliği ve Türk Ticaret Kanunu açısından değerlendireceğiz.

Yazımızda belirteceğimiz konular sadece dönem sonu değil, buna takiben dönem başında yapmamız gereken kayıtları da anlatacağız. Bu sebeple de yazımız iki bölüme ayırdık.

1- DÖNEM SONU İŞLEMLERİ VE MUHASEBE KAYITLARI

Firmalarda dönem sonu işlemleri yaparken öncellikle 7 li hesap gruplardan başlıyoruz.

Örnek :

-------------------------/---------------------------

781 FİNANSMAN GİDERİ YANSITMA HESABI

771 GENEL YÖNETİM GİDERİ YANSITMA HESABI

761 PAZARLAMA SATIŞ DAĞITIM GİDERİ YANSITMA HESABI

751 ARAŞTIRMA GELİŞTİRME YANSITMA HESABI

741 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ YANSITMA HESABI

                                               780 FİNANSMAN GİDERİ HESABI

                                               770 GENEL YÖNETİM GİDERİ HESABI

                                               760 PAZARLAMA SATIŞ DAĞITIM GİDERİ HESABI 

                                               750 ARAŞTIRMA GELİŞTİRME GİDERİ HESABI        

                                               740 HİZMET ÜRETİM GİDERİ HESABI

GİDER HESAPLARININ YANSITMA HESAPLARINA DEVRİ

----------------------------/--------------------------------------------       

      Daha sonra ise gider hesaplarının yansıtma hesaplarına devri,

---------------------------/----------------------------------------

622 SATILAN HİZMET MALİYETİ HESABI

630 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ HESABI

631 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ HESABI

632 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HESABI

660 KISA VADELİ BORÇLANMA GİDERİ HESABI

                                         741 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ YANSITMA HESABI

                                        751 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. YANSITMA HESABI

                                        761 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİD. YAN. HESABI

                                        771 GENEL YÖNETİM GİDERİ YANSITMA HESABI

                                       781 FİNANSMAN GİDERİ YANSITMA HESABI

--------------------------------/----------------------------------

Daha sonra örneğimize devam edersek 600 lü hesap gruplarıyla devam edelim.

------------------------------/-------------------------------

600 YURT İÇİ SATIŞLAR HESABI

601 YURT DIŞI SATIŞLAR HESABI

602 DİĞER GELİRLER

645 MENKUL KIYMET SATIŞ KARLARI HESABI

679 DİĞER OLAĞAN DIŞI GELİR VE KARLAR HESABI

                                     690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HESABI

GELİR HESAPLARININ KAPANIŞI

--------------------------------/--------------------------------

------------------------------/-----------------------------------

690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HESABI

                                    621 SATILAN TİC. MAL MAL. HESABI

                                    622 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ HESABI

                                   630 ARAŞTIRMA GELİŞTİRME GİD. HESABI

                                   631 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİD. HESABI

                                   632 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HESABI

                                   660 KISA VADELİ BORÇLANMA GİDERİ HESABI

GİDER HEAPLARININ KAPANIŞI

-----------------------------------/----------------------------------

Örneğimizde kar çıktığını varsayarak,

--------------------------------/------------------------------------

690 DÖNEM KAR VEYA ZARAR HS.

                                    691 DÖN. KAR. VERGİ VE DİĞ. YASAL. YÜK. KAR. HS.

                                    692 DÖNEM NET KAR HS.

VERGİ VE DÖNEM NET KARIN KAYDI

---------------------------------/-----------------------------------

------------------------------------/-----------------------------------

691 DÖN. KAR. VERGİ VE DİĞ. YÜK. KAR. HS.

                                                   370 DÖNEM KARI VER. DİĞ. YASAL YÜK. KAR. HS.

KURUMLAR VERGİSİ KARŞILIĞI KAYDI

------------------------------------/-----------------------------------

-----------------------------------/-----------------------------------

371 DÖNEM KAR. PEŞ. ÖD. VER. VE DİĞ. YÜK. HS.

                                                  193 PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE FONLAR HS.

GEÇİCİ VERGİ ÖDEMESİNİN İLGİLİ HESABA DEVRİ

--------------------------------/----------------------------------

---------------------------26.04.2019---------------------------

370 DÖNEM KARI VER. DİĞ. YASAL YÜK. KAR. HS.

                                     360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS.

                                     371 DÖNEM KAR. PEŞ. ÖD. VER. VE DİĞ. YÜK. HS.

2018 YILI KURUMLAR VERGİSİ TAHAKKUK KAYDI

------------------------------/--------------------------------------

--------------------------------/-------------------------------

692 DÖNEM NET KAR HS.

                                        590 DÖNEM NET KAR HS.

------------------------------/----------------------------------

             Yaptığımız muhasebe kayıtlarıyla firmamıza ait kar da ortaya çıkmış oldu. Artık bundan sonra yapacağımız kayıtlar bilanço kalemleri ile ilgili olacaktır.

Bilanço Hesapları Açısından Yapılacak Kayıtlar,

1. 101 Alınan Çekler Hesabı, 121 Alacak Senetleri Hesabına aktarılması
2. 103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hesabı, 321 Borç Senetleri Hesabına aktarılması
3. Stoklarımızı ilgilendiren ve mutlaka dönem sonlarında stok sayımı yapılmalıdır. Bununla beraber tutanak ile bunu kayıt altına almamız gerekir.
4. Yıl içerisinde aldığımız avanslar veya verdiğimiz avanslar varsa bunları da cari hesaplar da takip ediyorsak 159 veya 340 nolu hesaplara aktarılması.
5. Önemli bir tavsiye mutlaka cari hesaplarla mutabakat yapmayı unutmayalım. Bazı durumlarda vergi zıyaı ortaya çıkmaktadır. Önemsiz bir konu değildir. Dikkat edilmesi gerekir.
6. 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabında olan 2019 yılını ilgilendiren hesapları 180 nolu Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabına aktarılmasıdır. Ancak 280 nolu hesaplarda 2020 ve daha sonrasını ilgilendiren kayıtlar varsa onlar kalacaktır.
7. 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabında olan 2019 yılını ilgilendiren hesapları 180 nolu Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabına aktarılmasıdır. Ancak 280 nolu hesaplarda 2020 ve daha sonrasını ilgilendiren kayıtlar varsa onlar kalacaktır.
8. Uzun Dönem Kredili hesapların varsa bunu da 400 nolu hesaptan 303 nolu hesaba almak gerekir. Genellikle yapılan hata 300 nolu hesaba alınıyor olmasıdır. 1 nolu tebliğe baktığımızda da uygun olan kayıt 303 nolu hesaba aktarılması olacaktır.
9. Kredi kartı taksitleri bir sonraki yıla kaldığından bu işlemi 409 nolu hesapta takip ediyorduk. Ancak 31.12.2018 itibarıyla bu işlem 309 nolu hesapta izlenmesi gerekir.Yine 420,480 ve 481 nolu hesabı ilgilendiren ve vadesi 2019 yılına ait olan hesaplar 320,380 ve 381 nolu hesaplara aktarılması gerekmektedir.

Yukardaki hesaplar genel olarak kullandığımız hesaplardan örnek alınarak yapılmıştır. Tek Düzen Hesap Planı’na baktığımızda ise tabi ki spesifik anlamda örnekleri çoğaltılabiliriz

2- DÖNEM BAŞI OLUŞTURULACAK KAYITLAR

Kapanış fişini yaptıktan sonra dönem başına gelerek açılış fişini de yaptık. Sonrasında ise yapmamız gereken kayıtlar var.

-------------------------/------------------------

101 ALINAN ÇEKLER HESABI

                                     121 ALACAK SENETLERİ HESABI

-----------------------/-------------------------

----------------------/--------------------------

321 BORÇ SENETLERİ HESABI

                                    103 VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMRİ HESABI

--------------------/-----------------------------

------------------/-----------------------

590 DÖNEM NET KARI

                                    570 GEÇMİŞ YILLAR KARLARI HESABI

                                    540 YEDEK AKÇELER HESABI

                                    580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI HESABI

---------------/-------------------------

Bazı firmalar kar dağıtımı olmadığı için yedek akçe ayırmıyorlar. Ancak TTK 519.maddesine göre kar dağıtımı olmasa bile yedek akçe ayırmak zorundadır. Vergisel anlamda bir önemi yok gibi görünse de, karın sermaye ye ilavesi ve ortakların hakları gibi konularda sıkıntı oluşturmaktadır. TTK a ya göre ödenmiş sermayenin % 20 si ulaşana kadar, firma kar elde ediyorsa mutlaka yedek akçe ayırmak zorundadır.

05.03.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.