İsmet Polat
Yeminli Mali Müşavir
E. Vergi Müfettişi
ymmismetpolat@gmail.com

Yeme İçme Sektöründe KDV Oranı, 51 No’lu Tebliğ ve Anayasa’ya Aykırılık Sorunu

GİRİŞ

27/04/2024 Tarih ve 32529 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 51 No’lu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin (III/B-2.4.) bölümünde bazı değişiklikler ve eklemeler yapılmıştır. Buna göre: kahvehane, kır kahvesi, çay bahçesi, çay ocağı, kıraathane, kafeterya, pastane, ayakta yemek yenilen yerler, yemeği pakette satan veya diğer şekillerde yemek hizmeti sunan yerler (hazır yemek şirketleri dâhil), lokanta, içkili lokanta, kebapçı ve benzeri yerlerde verilen hizmetlerde KDV oranı % 10 (alkollü içeceklerde %20) olarak uygulanacaktır.

Tebliğe göre; bu işletmelerin kendileri tarafından imal edilen veya dışardan satın alınan ürünlerin işletmede masaya servis şeklinde müşteriye teslimi de paket şeklinde müşteriye teslimi de %10 KDV oranına tabidir. Telefonla veya internet üzerinden sipariş suretiyle adrese gönderme, gel-al gibi yöntemlerle yaptıkları teslimlerde de yine %10 KDV oranına tabidir.

Bu durumda bahsi geçen işletmeler tarafından yapılan mal/hizmet teslimleri, teslim şekline bağlı olmaksızın, %10 olarak belirlenmiştir. Bu tür işletmelerde %20 KDV oranına tabi olan teslim/hizmetler için devam eden uygulamada bir değişiklik sözkonusu değildir.

ANAYASA MADDE 73

Anayasa’nın 73. Maddesi gereğince Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır. Dolayısıyla bir verginin konulması, kaldırılması veya değiştirilmesi ancak kanuni düzenlemeyle mümkündür. Bu durum vergide kanunilik ilkesi olarak literatürde yer almaktadır. Vergi oranlarında olabilecek değişiklikler de dolaylı olarak bir verginin kaldırılması, değiştirilmesi veya konulması sonucuna yol açabilmektedir. Ancak, ekonomi, maliye ve para politikaları nedeniyle vergi oranlarında değişiklikler yapılması da sistemin getirdiği bir zorunluluktur. Bu nedenle yürütme organına da takdir yetkisi tanınmıştır. Bu durum Anayasa’nın aynı maddesi kapsamında “vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapmak yetkisi Cumhurbaşkanına verilebilir.” olarak hükme bağlanmıştır.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU MADDE 28

3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanun’un 28. Maddesine göre genel KDV oranı %10’dur. Cumhurbaşkanı (Önceki düzenlemede Bakanlar Kurulu) bu oranı dört katına çıkarmaya, %1’e kadar indirmeye yetkilidir. Bugüne kadarki uygulamada KDV oranları Bakanlar Kurulu Kararı veya Cumhurbaşkanı Kararıyla değişmektedir. KDV Oranlarıyla ilgili olarak yayımlanan kararname eki I No’lu listede %1 oranına tabi mal ve hizmet teslimleri, II No’lu listede %10 oranına tabi mal ve hizmet teslimleri yer almaktadır. Bu listelerde yer almayan teslim ve hizmetler de %20 oranına tabidir. Bu listelere aykırı uygulamalar Anayasa’nın 73. Maddesine de aykırıdır. Bu maddeyle verginin konulması veya kaldırılması ancak Kanunla olmaktadır. Anayasanın ilgili maddesi vergi oranlarında indirim veya yükseltme konusu Bakanlar Kurulu veya Cumhurbaşkanı Kararıyla mümkün olabileceğini öngörmektedir.

Dolayısıyla, Mevcut uygulamada, KDV oranlarındaki değişiklik de ancak Cumhurbaşkanı Kararıyla mümkün olabilmektedir. Bu nedenlerle, katma değer vergisi oranlarının Tebliğ ile düzenlenmesi mümkün değildir.

DEĞERLENDİRME ve SONUÇ

Yukarıda izah edildiği üzere, katma değer vergisi oranlarında belirlenen sınırlar çerçevesinde değişiklik yapma yetkisi Cumhurbaşkanı’na tanınmıştır. Cumhurbaşkanı da bu yetkisini yasaya uygun olarak kararnameyle kullanmaktadır. Oysa, bu yazımıza konu Tebliğ ile yeme içme sektöründe bugüne kadar %1 olarak uygulanan bazı teslim hizmetler için 01.05.2024 tarihinden itibaren %10 KDV oranı uygulanacaktır. Bu durumun gerekçesi olarak da II No’lu KDV oranları listesinin 24. Sırası gösterilmektedir. Buna göre “gazino, açık hava gazinosu, bar, dans salonu, diskotek, pavyon, taverna, birahane, kokteyl salonu ve benzeri yerler hariç olmak üzere kahvehane, kır kahvesi, çay bahçesi, çay ocağı, kıraathane, kafeterya, pastane, ayakta yemek yenilen yerler, yemeği pakette satan veya diğer şekillerde yemek hizmeti sunan yerler, lokanta, içkili lokanta, kebapçı ve benzeri yerlerde verilen hizmetler (bu yerlerde verilen hizmetlerin alkollü içeceklere isabet eden kısmı hariç)” %10 KDV oranına tabidir. Bugüne kadarki uygulamanın dayanağı ise I No’lu KDV Oranları listesinin 15. Sırasında belirtilen Gümrük Tarife Cetvelinin 19. Faslında belirtilen mallar olarak tanımlanmıştır.

Bugüne kadar ikili bir uygulama olması ve bu durumun Tebliğ’e konu edilerek sonuca bağlanması, vergide belirlilik ilkesine aykırı olduğu gibi verginin kanuniliği ilkesine de aykırı bir görünüm ortaya çıkarmaktadır. Her iki listenin tetkikinde de, listelerde yer verilen hususlar arasında da bir netlik görünmemektedir.

Bu nedenle Tebliğ düzenlemesinin yeniden gözden geçirilmesi gerekir. Durumun Cumhurbaşkanı kararıyla KDV oranlarıyla ilgili I ve II No’lu listelerde yapılacak ve ayrıntı içerecek değişiklikle durumun netliğe kavuşturulması gerektiği kanaatindeyiz.

Anayasa’ya, 3065 Sayılı KDVK’nun 28. Maddesine aykırı bir görünümle yayınlanan Tebliğin Danıştay tarafından iptali gerekir. Ticaret ve Sanayi Odalarının, sektör temsilcilerinin, konuyla ilgili TÜRMOB ve bağlı odaların bu konuda aksiyon almaları gerekmektedir. Sektörde faaliyet gösteren mükelleflerin de kendi durumlarını gözden geçirerek, ihtirazi kayıtla beyanname verme ve benzeri yöntemleri değerlendirmelerinde fayda olduğu kanaatindeyiz.

29.04.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.