İsmail Ünlü
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
BDO IK Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.
ismail.unlu@bdo.com.tr

6102 sayılı TTK ‘da Sermaye Taahhüdünün Yerine Getirilmemesinin Sonuçları

Kurum ortakları, gerek esas sözleşmede taahhüt etmiş oldukları sermaye tutarı, gerekse TTK  456. Mad. kapsamında sermaye artırımı, (sermaye taahhüdü yoluyla artırım ve iç kaynaklardan sermaye artırımı olmak üzere iki gruba ayrılabilir.) nedeniyle işletmeye borçlanmaktadır.   

Taahhüt edilen bu sermaye tutarlarının ödenmemesi durumunda yapılacak işlemler ise TTK 480 ila 483. maddelerinde belirtilmiştir.

Sermaye taahhüdünün yerine getiril­memesi durumunda şirketin başvu­rabileceği ilk yol temerrüt faizinin talebidir. Türk Ticaret Kanunu'nun 482. mad­desine göre, belirtilen tarihte sermaye taahhüdünü yerine getirmeyen ortak, ayrıca bir ihtara gerek olmaksızın mütemerrit duruma düşer ve temer­rüt faizi ödemek zorunda kalır.

Ortağın sermaye koyma borcunu yeri­ne getirmemesi halinde, şirket mütemerrit ortağa karşı icra takibinde bulu­nabilir ve sermaye borcu ile birlikte temerrüt faizinin de tahsili yoluna gi­debilir. Ayrıca ödenen temerrüt faizinin şirketin za­rarını karşılamaması durumunda, ortak kusursuz olduğunu ispat etmedikçe, bu zararı da ödemekle yükümlüdür.

Sermaye taahhüdünün yerine getiril­memesi durumunda şirketin başvu­rabileceği ikinci yol, "ıskat" işlemi­ne başvurmaktır.

Türk Ticaret Kanunu'nun 481. maddesi gereğince ortakların sermaye borcunun kalan kısmını yerine getirmeleri için ilan yoluyla yapılan çağrıya uygulamada "apel" denilmektedir. Şirket ana sözleşmesinde bu çağrının yapılma biçimi ile ilgili özel kuralların bulunması durumunda bu kurallara da uyulması gerekir.

Pay bedellerinin ödenmesi için yapılan çağrı, ilan yoluyla yapılmaktadır. Ancak şirket ana sözleşmesinde, başka bir usul öngörülmüş ise apel o şekilde yapılır.(TTK md. 481).

Apel ile ortağa sermaye borcunu ödemesi için bir süre verilir. Sermaye koyma borcu, söz konusu ilan ile belirlenen sürenin sonunda muaccel hale gelir. Ancak burada muaccel hale gelme, her halükârda bakiye sermaye borcunun tamamını kapsamaz. Sadece ilana talep olunan kısım, belirlenen sürecin sonunda muaccel hale gelir.

Eğer çağrı, genel kurul tarafından yapılmış ise bu genel kurul kararına karşı “iptal davası” açılabilir (TTK md. 446). “Çağrı”nın yönetim kurulu tarafından yapılmış olması durumunda eşit işlem ilkesine riayetsizlik, elbetteki yönetim kurulunun sorumluluğunu gerektirir. Ancak yönetim kurulu kararına karşı dava açmak mümkün değildir.

Iskat İşlemi

Iskat, kısaca sermaye taahhüdünü ye­rine getirmeyen ortakların ortaklıktan çıkarılması olarak tanımlanabilir. Türk Ticaret Kanunu'nun 482. madde­sinin ikinci fıkrasına göre, pay sahibi belirlenen tarihte sermaye koyma bor­cunu yerine getirmeyip, temerrüde dü­şerse, şirket yönetim kurulu mütemerrit pay sahibini kısmi ödemelerden doğan haklardan mahrum etmeye ve şirketten çıkarmaya yetkilidir.

 

Iskat işleminin yapılabilmesi için hisse senetlerinin çıkarılmış olması şart olmadığı gibi, payın hamile veya nama yazılı olmasının da önemi yoktur. Iskat işleminin uygulanabilmesi için iz­lenecek yol Türk Ticaret Kanunu'nun 483. maddesinde gösterilmiş bulun­maktadır. Buna göre şirket yönetim ku­rulu, mütemerrit duruma düşen yani sermaye koyma borcunu zamanında ye­rine getirmeyen ortağa, bu borcunu ifa etmesi için çağrıda (apel)  bulunur. Bu çağrının Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde ya­yımlanacak ilan ve ana sözleşmede bu çağrı için başkaca yollar düzenlenmişse, söz konusu hükümlere uygun olarak gerçekleştirilmesi gerekir. Nama yazılı hisse senedi sahiplerine taahhütlü mektupla ve internet sitesi mesajı ile çağrı yapılması gerekir. Söz konusu çağrıda ortak bir ay için­de ödeme yapmaya davet edilir ve aksi halde haklarından mahrum edile­ceği ve şirketten çıkarılacağı kendisi­ne ihtar edilir. Bu süre içinde de or­tak taahhüdünü yerine getirmezse, o zamana kadar yaptığı ödemeler­den doğan haklarından mahrum edilerek şirketten çıkarılır.

 

23.12.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.