İsmail Tekbaş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
tekbas333@hotmail.com

Mali Müşavirlik Mesleğinin Geleceği Tehlikede Mi?

Sevgili meslektaşlarım, 21.yy dünyasına baktığımızda yaşanan teknolojik gelişmeler hayatımızın her alanında ve her noktasında kendisini tamamıyla hissettirir durumdadır. Yaşanan her teknolojik gelişme bireyleri ve toplumları etkilediği gibi meslekleri de etkilemekte ve değişimlere ayak uydurmaya sürüklemektedir. En son  “kâhin ekonomist” olarak tanınan dünyaca ünlü ekonomist Nouriel Roubini, dünyada üçüncü sanayi devrimiyle birlikte birçok mesleğin gerekliliğinin ortadan kalkacağını belirtmiştir.  Yine The Economist dergisi önümüzdeki 20 yıl içinde ‘bilgisayarlaşmanın’ hangi mesleklerin sonunu getireceği yönünde bir çalışma yayımlamıştır. Ne yazık ki; her iki araştırma sonucunda da muhasebe mesleği teknolojik gelişmeler sonucunda gerekliliği ortan kalkacak meslekler arasında üst sıralarda yer almaktadır.

Bu yazımızda, Gelir İdaresi Başkanlığının bilişim ve otomasyon sistemleri alanında yapmış olduğu yatırımların, mali müşavirlik mesleğinin geleceğine yönelik etkilerini değerlendireceğiz.  

II. MALİ MÜŞAVİR BEYAN YAPAN VE ANKET DOLDURAN BİR KAMU ÇALIŞANI MIDIR?

Günümüzde mali müşavir;  defter tutan, beyanname, bildirge düzenleyen, mali tabloları hazırlayan, danışmanlık ve müşavirlik yapan kişi olarak tanımlanmaktadır. Ancak bu tanım ve görevlendirme mali müşavirleri muhasebe ofisleri ile maliye idaresi arasında dar bir alana sıkıştırmaktadır.  Öyle ki; zaman içerisinde mali müşavir esas amacından uzaklaşarak, kamu kurumlarının işlerini yapan bir çalışan özelliğine dönüşmüştür. Toplumun bakış açısında ise maliyeye kayıt yapan, beyanname ve bildirge düzenleyen, vergisel konuları takip eden, kişi olarak algılanmaktadır.

Bunun sonucunda muhasebe bilimi alanında temel gereklilik olan küresel gelişmelerden, teknolojiden ve yeniliklerden uzak, vergi kavramı ile var olan ve mesleğini de sadece bu kavram çerçevesinde idame ettirmeye çalışan bir meslek profili ortaya çıkmıştır. Bu noktada ise mesleği adına en büyük kaygısı; öncelikle kamu kurumlarının istemiş olduğu beyannameleri ve bildirgeleri yasal sürelerinde beyan edebilmek olmuştur. Ne yazık ki; bu durum karşısında ülkemizde mali müşavirler toplum nezdinde hak ettiği mesleki saygınlığı kazanamadığı gibi, maddi anlamda da emeklerinin karşılığını alamamaktadırlar.

Yukarıdaki açıklamalar neticesinde şu değerlendirmeyi yapabiliriz; mali müşavirlik mesleğinin doğasına aykırı olmasına rağmen, Türkiye’deki muhasebe sistemi ve bürokrasi mali müşavirleri beyan yapan ve anket dolduran bir kamu çalışanı haline getirmiştir.

 

III. GELİR İDARESİNİN BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE OTOMASYON SİSTEMLERİ ALANINDA YAPTIĞI ÇALIŞMALAR

90’lı yıllarının başından itibaren Gelir idaresi tüm işlemlerini bilgisayar ortamına aktarıp iş yükünü azaltma ve verimliliği arttırma ve bilgisayar ortamında toplanan verilerden sağlıklı bir karar destek ve yönetim bilgi sistemi oluşturmak amacı ile bilgi ve otomasyon sistemleri yatırımlarına hız vermiştir. 1995 yılı itibariyle vergi gelirlerinin ve hizmet kalitesinin arttırılması, vergi dairesi ile ilişkili bulunan diğer kurumlarla ortak bilgi sistemi kullanımının sağlanması amacıyla‚ ‘Vergi Daireleri Tam Otomasyon Projesi' başlatılmış olup sırasıyla 1998 yılında VEDOP-I; 2004 yılında VEDOP II ve 2007 yılında da VEDOP-III projeleri hayata geçirilmiştir.  Gelir İdaresi bilgi teknolojileri ve VEDOP kapsamında geçmişten günümüze aşağıdaki otomasyon sistemlerini uygulamaya koymuştur:

1-      Vergi Denetmenleri Otomasyon Sistemi (VEDOS)

2-      Vergi İstihbarat Projeleri: BİDDEP- ICR- EMKAS- VERİA ve E-Arşiv

3-      E-Denetim Projesi

4-      İnsan Kaynakları Otomasyon Projesi (İNKA)

5-      Takdir Komisyonu Otomasyonu (TAKKOM)

6-      Özelge Otomasyon Sistemi

7-      Gümrükler Müsteşarlığı Bağlantı Sistemi (GÜMBS)

8-      Elektronik Banka Tahsilât İşleme Sistemi (EBTİS) E-Tahsilat ve E-Haciz

9-      İnternet Vergi Dairesi

10-  E-Beyanname

11-  Çağrı Merkezi Projeleri

12-  Elektronik Fatura Kayıt Sistemi (EFKS-E-Fatura)- E-Bilet ve E-Defter Projeleri

13-  E-defter, Yeni Nesil Yazarkasa ve E-Tebligat Projeleri

14-  Hazır Beyan Sistemi

Türk Gelir İdaresinin yıllar itibariyle faaliyet raporları incelendiğinde bilgi ve otomasyon sistemleri konusundaki yoğun çalışmalarının halen devam ettiği ve ileriki yıllarda da hız kesmeden devam edeceği açıkça görülmektedir. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yapılan bilişim sistemleri çalışmaları neticesinde gelecek yıllarda Başkanlığın ihtiyacı olan birçok bilgi ve beyanların e-defter, e-fatura ve yeni nesil yazar kasa gibi sistemler tarafından otomatik ve anlık olarak Başkanlığın veri tabanına aktarılması ve depolanması hedeflenmektedir. Çünkü kayıt dışı ile mücadelede en etkin yöntem bilgi ve otomasyon sistemleri yatırımlarından geçmektedir. Bu çalışmalar neticesinde ileriki yıllarda mali müşavirlerin yapmış olduğu birçok beyan işleminin ise ortadan kalkması kaçınılmaz bir gerçekliktir.   

IV. BEYAN VERME ORTADAN KALKACAK

Kısa bir süre önce Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından düzenlenen bir seminerde, gelecek on yıl içerisinde Başkanlığının bilgi teknolojileri alanında yaşayacağı değişim ve dönüşüm üzerine sunum gerçekleştirildi.  Sunumun en dikkat çekici noktası ise; gelecek on yılın sonunda Başkanlığın ihtiyacı olan birçok bilgi ve beyanların e-defter, e-fatura ve yeni nesil yazar kasa gibi sistemler tarafından otomatik ve anlık olarak Başkanlığın sistemine aktarılarak kayıt edilmesidir.  Bunun en güzel örneği; hazır beyan sistemidir.   Buna karşı Türkiye’deki muhasebe sistemi ve mali müşavirlik mesleğinin tüm çerçevesi ve Maliye Bakanlığı istemiş olduğu bilgi ve beyanların yapılması üzerine inşa edilmiştir. Peki, önümüzdeki yıllarda Maliye Bakanlığının ihtiyacı olan bilgi ve beyanlar bilgi ve otomasyon sistemleri tarafından üretildiğinde mali müşavir ne iş yapacak? Muhtemelen bu soruya bazı meslek mensuplarımız şu cevabı verecektir; “Mali müşavirler esas işi olan yorumlama, analiz ve danışmanlık işlerini yapacaktır.” Sizce mali müşavirler buna hazır mı? Şunu belirtmek isteriz ki, şuan ki muhasebe sistemi mali müşavirlik mesleğini sadece beyan ve bilgi veren bir meslek haline dönüştürmüştür.

Eğer biz mali müşavirler olarak bu değişimin gerisinde kalıp, değişimin kölesi haline gelmek istemiyor isek; mesleğimizin gelecekte teknolojik alanda yaşayacağı değişimleri tespit ederek mesleğimizi bu çerçevede yeniden yapılandırmamız gerekmektedir.  

V. SONUÇ

Sonuç olarak, görünen o ki Gelir İdaresi kayıt dışının önlenmesi ve eleman, zaman, kâğıt gibi maliyetlerden tasarruf etmek amacıyla bilgi teknolojileri ve otomasyon sistemleri yatırımlarına hız kesmeden devam edecektir. Bu çalışmalar sonucunda ileriki yıllarda mali müşavirler tarafından yapılan birçok beyanın ortadan kalkarak, bu beyanların teknolojik sistemler sayesinde oluşturulması kaçınılmaz bir gerçekliktir. Bu doğrultuda yapılan araştırmalar neticesinde de beyana dayalı mali müşavirlik mesleği gelecekte teknoloji ve bilgisayarlaşma sonucunda gerekliliği ortadan kalkacak meslekler arasında üst sıralarda yer almaktadır. Bu sonuçla karşılaşmamak için, mesleğimizin gelecekte yaşayacağı teknolojik gelişmeler neticesindeki değişimlerini şimdiden tespit ederek, bu alanda mesleğimizin geleceğine dair projeler ve vizyoner fikirler üretmemiz gerekmektedir. Bizce bu yolda değişimin ilk adımı ise Mali Mühendislik’tir.  

Mayıs ve Haziran aylarında tüm Türkiye genelinde SMMM ve YMM Odalarının genel kurulları ve seçimleri yapılacaktır. Bu noktada tek temennimiz kim kazanırsa kazansın asıl kazanın MESLEK ve MESLEKTAŞ olması dileğiyle…

Makalenin sözü: “Fazla büyük usta kalmadı, zamanımızın gerçek kötülüğü budur.”   Andrei Tarkovsky

KAYNAKÇA

Yrd.Doç.Dr.Şaban UZAY 21.Yüzyılın Başında Muhasebe Mesleğini Etkileyen Gelişmeler ve Geleceğe Yönelik Değerlendirmeler

Doç.Dr.Ersan ÖZ, Arş.Gör.Doğan BOZDOĞAN Türk Vergi Sisteminde E-Maliye Uygulamaları

Elvan CENİKLİ, Deniz ŞAHİN Türk Gelir İdaresinde Otomasyon Projeleri

Doç.Dr.Recep Pekdemir, M.Mete ÖNAL Bilgi Teknolojisindeki Gelişmelerin Muhasebe Mesleğine Etkileri

 

16.05.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.