İsmail Kıl
Yeminli Mali Müşavir
E. Vergi Müfettişi
Verde Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.
ismailkil@verdeymm.com

Yatırıma Katkı Tutarının Hesaplanmasında Endeksleme Uygulaması

Bilindiği üzere 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesi 2. fıkrasına eklenen “(2) …Yatırımın tamamlanması şartıyla, indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle yararlanılan kısmı hariç olmak üzere kalan yatırıma katkı tutarı, yatırımın tamamlandığı hesap dönemini izleyen yıllarda Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bu yıllar için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınır.” hükmü ile indirimli gelir/kurumlar vergisi ile sağlanan teşvikin enflasyon karşısında yaşayacağı etkinsizlik durumunu gidermek için endeksleme müessesesi ihdas edilmiştir. Diğer taraftan toplam yatırıma katkı tutarının bir bölümü için yatırım döneminde diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlar nedeniyle indirimli gelir/kurumlar vergisi uygulamasından yararlanılabiliyor olması da bu müessesesin ehemmiyetini azaltmıştır.

Bununla birlikte fiili olarak karşılaşılan durumlar gösteriyor ki mükelleflerin bir kısmının kazanç elde edecek diğer faaliyeti bulunmazken bir kısmı için de elde edilse dahi bu kapsamdaki kazancı yetersiz kalmaktadır. Veyahut birçoğu hesaplama işlemlerini tam kavrayamadığı için diğer faaliyet kazançlarına indirimli vergi uygulamasından yararlanmamaktadır. Buna ilave Ülkemizde yaşanan yüksek enflasyona paralel yeniden değerleme oranlarının 1’i aşması da uygulayıcıları endekslemeye doğru yönlendirmiş durumdadır.

Şunu da belirtmek gerekir ki geçmiş hesap dönemlerine ilişkin olarak endeksleme hakkınız bulunduğu halde endekslemediğiniz yatırıma katkı tutarları için cari dönemde nasıl bir işlem gerçekleştirileceği de ilave birçok açıdan ayrıca değerlendirilmesi gereken konudur. Gerçekleştireceğiniz hesaplamalar ile geçmiş hesap dönemlerine ilişkin düzeltme vererek veyahut bazı durumlarda vermenize gerek kalmaksızın ilave yatırıma katkı tutarından yararlanmanız mümkün olabilecektir. Bu tartışmalara girmeksizin aşağıda yer verilen bir örnek ile endeksleme uygulaması açıklanmaya çalışılmıştır.

Endeksleme sırasında öncelikle dikkat edilmesi gereken hususlara şunlar sayılabilir.

• Yatırımın bütünüyle tamamlanması gerekmektedir. Endeksleme uygulaması için yatırımın kısmen tamamlanması yeterli değildir.
• Endeksleme toplam yatırıma katkı tutarının yararlanılmamış olan kısmına yatırımın tamamlandığı hesap dönemi izleyen dönemden itibaren başlayarak uygulanır.
• Yatırımın tamamlandığı hesap dönemini izleyen yıllarda hem geçici vergi dönemleri hem de hesap dönemleri itibariyle endeksleme yapılabilmesi mümkündür.
• Endeksleme hesap dönemleri itibariyle kümülatif esasa göre gerçekleştirilmektedir. 
• Endeksleme Bakanlıkça ilgili vergilendirme dönemleri itibariyle açıklanan yeniden değerleme oranları dikkate alınarak geçici vergi ve hesap dönemleri itibariyle uygulanabilecektir.

ÖRNEK: VRD A.Ş. 2018 yılında başladığı yatırımını 2020 yılında tamamlamış ve işletmeye başlamıştır. İndirimli kurumlar vergisine tabi toplam yatırım tutarı 20.000.000 olup yatırıma katkı oranı %40’dır

Yatırım dönemleri 2018 ve 2019 yılları ve hem yatırım hem de işletme dönemi olan 2020 yılında yararlanılan toplam yatırıma katkı tutarları aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.

Dönemi	Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı
	Diğer Faaliyetlerden Doğan Kazançları Nedeniyle	Yatırımdan Elde Edilen Kazançlar Nedeniyle
2018	1.200.000	----
2019	800.000	----
2020	750.000	1.250.000
Genel Toplam	5.000.000

Geçici Vergilendirme Dönemleri ve özel hesap dönemi ihmal edilerek 2021 ve 2022 hesap dönemlerinde endekslemeye tabi tutulmuş yatırıma katkı tutarları şu şekilde hesaplanacaktır.

Mükellef kurumun 2021 hesap döneminde yararlanabileceği kalan yatırıma katkı tutarı; 3.000.000 TL(8.000.000-5.000.000)’dir. 2021 yılı için yeniden değerleme oranı ise %36,20 olarak açıklanmıştır. Buna göre 2021 yılında yararlanılabilecek azami yatırıma katkı tutarı 3.000.000*(1+0,3620) = 4.086.000 TL olarak hesaplanacaktır.

Mükellef kurum tarafından tamamen işletme dönemi olan 2021 yılında bu yatırımdan elde edilen kazanç nedeniyle yararlanılan yatırıma katkı tutarı ise 1.200.000 TL olarak gerçekleşmiştir. Dolayısıyla 2022 yılına devreden yararlanılabilecek kalan yatırıma katkı tutarı, 4.086.000-1.200.000=2.886.000 TL’dir.

Yine 2022 hesap döneminde yararlanılabilecek kalan yatırıma katkı tutarı 2022 yılı için VUK hükümlerine uygun olarak belirlenen yeniden değerleme oranı (%122,93) dikkate alınarak endekslemeye tabi tutulacaktır. Buna göre 2022 ve izleyen hesap dönemlerinde yararlanılabilecek yatırıma katkı tutarı 2.886.000*(1+1,2293)=6.433.759,80 TL olarak hesaplanacaktır.

Endeksleme işlemi ile hak kazanılan bu ilave yatırıma katkı tutarlarına ise Geçici/Kurumlar Vergisi Beyanname eki olarak hazırlanan “indirimli kurumlar vergisi tablosu”nun “endekslenmiş tutarlar nedeniyle hak kazanılan yatırıma katkı tutarı” satırına yazılarak bildirilmesi gerekmektedir.

25.04.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.