YAZARLARIMIZ
İsmail Kıl
Yeminli Mali Müşavir
E. Vergi Müfettişi
Verde Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.
ismailkil@verdeymm.com



2023 Yılı Enflasyon Düzeltmesinde Reel Olmayan Finansman Maliyetinin Hesaplanmasına İlişkin Örnek Uygulama

Gelir İdaresi Başkanlığı web sitesinde 18.10.2023 tarihinde yayımlanan Enflasyon Düzeltmesine İlişkin Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği Taslağı ile enflasyon düzeltmesi uzunca bir aradan sonra yeniden ülke gündemine taşınmış oldu. Söz konusu tebliğ taslağında yer verilen düzenlemelere göre bir kısım parasal olmayan kıymete ilişkin düzeltme işlemlerinde öncelikle hesaplanacak olan reel olmayan finansman maliyetinin ilgili parasal olmayan kıymetin düzeltmeye esas değerinden düşülmesi bunun ardından müteakip işlemlerin gerçekleştirilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Reel olmayan finansman maliyetinin tanımı Vergi Usul Kanununun m.298. maddesinde “her türlü borçlanmada, borç tutarlarına (yabancı para üzerinden borçlanmalarda borcun alındığı tarihteki Türk Lirası karşılıklarına), borcun kullanıldığı döneme ait TEFE artış oranının uygulanması suretiyle hesaplanan tutarı” ifade eder, şeklinde tanımlanmıştır. Her ne kadar tanımı hızlıca kavranabilecek bir nitelik taşımasa da Taslak Tebliğin reel olmayan finansman maliyetinin açıklandığı 14. maddesinde reel olmayan finansman maliyetinin ilgili varlığın maliyet veya alış bedelinden neden düşülmesi gerektiği net şekilde açıklanmıştır. Kısaca değinmek gerekirse bu hususun temel gerekçesi belirtilen kapsamdaki finansman giderlerinin temini sırasında katlanılan maliyetin hali hazırda borç verenin enflasyon nedeniyle uğrayacağı kayıp tutarını da ihtiva ediyor olmasıdır. Bir diğer ifade ile ilgili finansmanın teminine ilişkin fiyatlandırma işleminin hali hazırda gelecek enflasyon beklentisi de dikkate alınarak gerçekleştirilmiş olmasıdır. Bu nedenle bu maliyet içerisindeki beklenen enflasyona göre oluşturulmuş olan ve reel bir finansman maliyeti niteliği taşımayan tutarın hesaplanarak tenzil edilmesi ve düzeltme işleminin yalnızca reel finansman maliyeti dikkate alınarak gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir.

Diğer taraftan hangi varlıklar içerisinde ROFM bulunma ihtimali olacağı da taslak tebliğde belirtilmiştir. Bunlar aşağıdaki gibidir.

  1. Stoklar
  2. Maddi durun varlıklar
  3. Mali duran varlıklar
  4. Özel tükenmeye tabi varlıklar.

Taslak tebliğde 2023 hesap dönemi bilançosunu düzeltilmesinde reel olmayan finansman maliyetinin hesaplanmasında uygulanabilek iki yöntem öngörülmüştür. Bunlar;

A. Borç tutarının esas alındığı yönteme göre; bu yöntemde ROFM her türlü borçlanmada, borç tutarlarına borcun kullanıldığı döneme ait Yİ-ÜFE artış oranının uygulanması suretiyle hesaplanmaktadır.

ROFM=Borç Tutarı×(Borcun Kapatıldığı Aya Ait Yİ-ÜFE)-(Borcun Alındığı Aya Ait Yi-ÜFE)Borcun Alındığı Aya Ait Yi-ÜFE

B. Toplam finansman maliyetinin esas alındığı yönteme göre ise; ROFM toplam finansman maliyetlerine, ilgili döneme ait Yİ-ÜFE artış oranının hesap dönemine ait ortalama ticari kredi faiz oranına bölünmesi sonucunda belirlenen oranlar uygulanmak suretiyle bulunan tutarın, maliyet veya alış bedelinden düşülmesi suretiyle hesaplanmaktadır.

ROFM=Toplam FinansmanMaliyeti×İlgili Hesap Dönemine Ait Yİ-ÜFE Artış Oranıİlgili Hesap Dönemine Ait Ortalama Ticari Kredi Faiz Oranı

ÖRNEK UYGULAMA:

Reel olmayan finansman maliyetinin hesaplanmasını somutlaştırabilmek adına aşağıdaki gibi sade bir örnek veriliştir. Söz konusu örnek çalışmasında henüz açıklanmamış olan Yİ-ÜFE ve ticari kredi faiz oranları gerçekleşecek duruma yakın tahmini rakamların tarafımızca belirlenerek kullanılması suretiyle gerçekleştirilmiştir.

Örnek: VRD A.Ş. 15.01.2023 tarihinde tamamını banka kredisinden karşılayarak 400.000,00-TL değerinde makine satın almıştır. Söz konusu krediye ilişkin 150.000,00-TL tutarındaki finansman giderlerinin tamamı makinenin maliyetine eklenmiş ve 15.08.2023 tarihinde kullanılan kredi tek seferde finansman gideri ile birlikte 550.000,00-TL olarak ödenmiş ve kapatılmıştır.

Veriler;

*Ocak/2023 Yİ-ÜFE: 2105,17

*Ağustos/2023 Yİ-ÜFE: 2659,60

*Aralık/2023 Yİ-ÜFE: 2913,29 (Tahmini)

*2023 hesap dönemi Yİ-ÜFE artış oranı: %45

*2023 hesap dönemine ait ortalama ticari kredi faiz oranı: %55(Tahmini)

A. Borç tutarının esas alındığı yönteme göre hesaplama;

1. Aşama: Makinenin maliyetine eklenmiş olan reel olmayan finansman giderinin (ROFM) hesaplanması ve ayrıştırılması gerekmektedir.

105.346,40 = 400.000 × [(2659,60 − 2105,17) / 2015,17]

Burada görüleceği üzere; ROFM 105.346,40-TL olarak hesaplanmıştır. Reel olmayan bu finansman maliyetinin, düzeltmeye esas tutarın tespiti için toplam borç tutarından çıkarılması gerekmektedir.

2. Aşama: Enflasyon düzeltmesi işleminin gerçekleştirilmesi;

Düzeltmeye esas tutar: 550.000,00-105.346,40= 444.653,60

Düzeltmeye esas tarih: Ocak/2023 (Yi-Üfe=2105,17)

Bilançonun Ait Olduğu Ay: Aralık/2023 (Yi-Üfe=2913,29)

Düzeltme Katsayısı: [1,38387=(2913,29/2105,17)]

Düzeltilmiş Tutar: [615.342,78=(444.653,60*1,38387)]

Enflasyon Düzeltme Farkı: 65.342,78=615.342,78-550.000,00

B. Toplam Finansman Maliyetini Esas Alan Yöntem;

(Bu yöntem belirtildiği üzere tebliğ lafzının somutlaştırılması için verilmiştir. Hesaplamada kullanılacak ortalama ticari kredi faiz oranının belirlenmesi konusunda netlik bulunmamaktadır.)

Yönteme ilişkin verilmiş olan formülün kullanılması ile ROFM;

122.727,27=150.000,00X(0,45/0,55)

Dolayısıyla bu hesaplama yöntemine göre finansman maliyetinin 122.727,27-TL’lik kısmının reel olmadığı sonucun ortaya çıkmaktadır.

Enflasyon Düzeltmesi gerçekleştirildiğinde ise

Düzeltmeye esas tutar: 550.000,00-122.727,27= 427.272,73

Düzeltmeye esas tarih: Ocak/2023 (Yi-Üfe=2105,17)

Mali tablonun (Bilanço) Ait Olduğu Ay: Aralık/2023 (Yi-Üfe=2913,29)

Düzeltme Katsayısı: [1,38387=(2913,29/2105,17)]

Düzeltilmiş Tutar: [591.289,91=(427.272,73*1,38387)]

Enflasyon Düzeltme Farkı: 41.289,91=591.289,91-550.000,00

20.11.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.


GÜNDEM