İsmail Bağcı
Yeminli Mali Müşavir
ismail.bagci@bagciymm.com

Soru-Cevap-Örnek İle Sermaye Artırımında İndirim

GİRİŞ

İşletmelerin sermaye yapılarının güçlü olması, gerek sürdürülebilir ve hedeflenen büyümelerini sağlamaları açısından gerekse ticari hayatta oluşabilecek olağanüstü durumları kolaylıkla atlatabilmelerini sağlama açısından çok kritik bir öneme sahiptir. Tam da bu noktada Kurumlar Vergisi Kanununun 10/ı maddesi karşımıza çıkmaktadır.

Bu yazımızda sermaye şirketlerinin sermaye yapılarının güçlendirilmesi amacıyla getirilen Kurumlar Vergisi Kanununun 10/ı maddesinde yer alan Sermaye artırımında indirim konusu soru-cevap şeklinde irdelenmeye çalışılacaktır.

1-Sermaye artırımında indirimden hangi mükellefler yararlanabilir?

Sermaye Şirketleri yararlanabilir. Ancak finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri yararlanamazlar.

2- Kurumlar vergisi kanunu kapsamında sermaye şirketleri nelerdir?

Kurumlar Vergisi Kanunun 2. Maddesinde göre Sermaye şirketleri, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ile benzer nitelikteki yabancı kurumlar sermaye şirketidir. Bu Kanunun uygulanmasında, Sermaye Piyasası Kurulunun düzenleme ve denetimine tabi fonlar ile bu fonlara benzer yabancı fonlar sermaye şirketi sayılır.

3- Sermaye artırımında indirim tutarı ne kadardır?

TCMB tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan "Bankalarca Açılan Kredilere Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları"ndan "Ticari Krediler (TL Üzerinden Açılan) (Tüzel Kişi KMH ve Kurumsal Kredi Kartları Hariç)" faiz oranı dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50’sidir(Nakdi sermaye artışlarının, yurt dışından getirilen nakitle karşılanan kısmı için bu oran %75 olarak uygulanır.)

4- Sermaye artırımında indirimden hangi sermaye artırımları yararlanabilir?

Sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları yararlanabilir. Sermayenin nakit olarak karşılanmayan kısmı için bu indirim uygulamasından yararlanılamaz.

Bununla birlikte;

- Sermaye şirketlerine nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklanan sermaye artışları,

- Sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından kaynaklanan sermaye artışları,

- Bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesinden kaynaklanan sermaye artışları,

- Ortaklarca veya Kurumlar Vergisi Kanununun 12 nci maddesi kapsamında ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları,

- Şirkete nakdi sermaye dışında hisse senedi, tahvil veya bono gibi kıymetlerin konulması suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları,

- Bilanço içi kalemlerin birbiri içinde mahsubu şeklinde gerçekleştirilen sermaye artışları,

indirim tutarının hesaplamasında dikkate alınmayacaktır.

5- Yeni kurulan sermaye şirketlerinde sermaye artırımında indirim nasıl uygulanır?

Yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden bu indirim hesaplanır.

6- Sermaye artırımında indirim nasıl hesaplanacaktır?

İndirim tutarı aşağıdaki formül kullanılmak suretiyle hesaplanacaktır.

İndirim tutarı = Nakdi sermaye artışı x Ticari krediler faiz oranı x İndirim oranı x Süre

7-  Nakdi sermaye artışı sonrasında sermaye artırımında indirim uygulaması ne zaman başlayacaktır?

Nakden taahhüt edilen sermayenin;

- Sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihi,

- Tescil tarihinden sonra şirketin banka hesabına yatırılan tutarlar için ise şirketin banka hesabına yatırılma tarihi,

esas alınarak bu indirimden yararlanılabilecektir.

İndirim uygulamasında, artırılan sermayenin hesap dönemi içerisinde ortaklarca nakit olarak ödendiği (Nakden taahhüt edilen sermayenin, sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihinin içinde bulunduğu) ay kesri tam ay sayılmak suretiyle, yılın kalan süresi için kıst dönem esasına göre indirim tutarı hesaplanacaktır.

8-  Nakdi sermaye artışı sonrasında sermaye artırımında indirim uygulaması sadece bir kere mi uygulanır?

Hayır. Sermaye şirketleri gerçekleştirdikleri nakdi sermaye artışları üzerinden, nakdi sermaye artışının yapıldığı hesap döneminden itibaren başlamak üzere izleyen her bir hesap dönemi için ayrı ayrı indirim uygulamasından yararlanabileceklerdir.

9- Kazanç yetersizliği nedeniyle indirime konu bir kazanç olmaması durumunda ne olacaktır?

Sermaye şirketleri tarafından nakdi sermaye artışına ilişkin hesaplanan indirim tutarının kazanç yetersizliği nedeniyle ilgili olduğu hesap dönemine ait matrahın tespitinde indirim konusu yapılamaması halinde bu indirim tutarları, herhangi bir endekslemeye tabi tutulmaksızın izleyen hesap dönemlerine ilişkin matrahın tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

10- Sermaye artırımında indirimden yararlanırken şirket sermaye azaltımı yaparsa indirimin durumu ne olacaktır?

Bu indirimden yararlanan sermaye şirketlerinin daha sonra sermaye azaltımı yapmaları halinde, nakdi sermaye artışının azaltılan sermaye tutarı kadarlık kısmı için sermaye azaltımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği ayı izleyen aydan itibaren bu indirimden yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır.

11- Nakdi sermaye artışından önce sermaye azaltımı yapılması halinde sermaye artırımında indirimden yararlanılabilecek midir?

Nakdi sermaye artışı yapılmadan önce sermaye şirketlerinin sermaye azaltımına gitmiş olmaları halinde, bu indirimin hesaplanmasında azaltılan sermaye tutarı kadarlık kısım dikkate alınmayacaktır.

12- Sermaye artırımına ilişkin karardan önce ortaklar tarafından sermaye avansı olarak şirketin banka hesabına yatırılan tutarlar, sermaye artırımına ilişkin indirim hesaplamasına dahil edilecek mi?

İleride gerçekleştirilecek sermaye artırımından kaynaklanan sermaye taahhüdünün yerine getirilmesinde kullanılmak amacıyla, sermaye artırımına ilişkin karardan önce ortaklar tarafından sermaye avansı olarak şirketin banka hesabına yatırılan tutarların;

 -Banka hesabına yatırıldığı tarihten itibaren şirketin bilançosunda öz sermaye kalemleri arasında yer alan “Diğer Sermaye Yedekleri” hesabında izlenmesi ve

-Banka hesabına yatırıldığı tarihin içinde bulunduğu hesap döneminin sonuna kadar bu tutarlarla ilgili sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil ettirilmesi,

şartıyla, söz konusu kararın ticaret siciline tescil ettirildiği tarih esas alınarak indirim uygulamasında dikkate alınması mümkündür.

13-  Sermaye artırımında indirim konusuna ilişkin indirim oranları nelerdir?

Bakanlar Kurulu Kararında genel indirim oranı %50 olarak belirlenmiştir. Nakdi sermaye artışlarının, yurt dışından getirilen nakitle karşılanan kısmı için bu oran %75 olarak uygulanır.

Ayrıca;

-Payları borsada işlem gören halka açık sermaye şirketlerinde indirim oranı, indirimden yararlanılan yılın son günü itibarıyla, Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. nezdinde borsada işlem görebilir nitelikte pay olarak izlenen payların nominal tutarının ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermayeye oranı; %50 ve daha az olan şirketler için 25 puan, %50'nin üzerinde olan şirketler için ise 50 puan,

- Nakdi olarak artırılan sermayenin, yatırım teşvik belgeli üretim ve sanayi tesisleri ile bu tesislere ait makine ve teçhizat yatırımlarında ve/veya bu tesislerin inşasına tahsis edilen arsa ve arazi yatırımlarında kullanılması durumunda, yatırım teşvik belgesinde yer alan sabit yatırım tutarı ile sınırlı olmak üzere 25 puan,

 ilave edilmek suretiyle söz konusu indirim uygulanacaktır

14- Sermaye artırımında indirim tutarında herhangi bir sınırlama var mıdır?

-Gelirlerinin %25 veya fazlası şirket faaliyeti ile orantılı sermaye, organizasyon ve personel istihdamı suretiyle yürütülen ticarî, ziraî veya serbest meslek faaliyeti dışındaki faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşan sermaye şirketleri için indirim oranı %0,

-Aktif toplamının %50 veya daha fazlası bağlı menkul kıymetler, bağlı ortaklıklar ve iştirak paylarından oluşan sermaye şirketleri için indirilebilecek tutarın hesaplanmasında indirim oranı %0,

-Artırılan nakdi sermayenin başka şirketlere sermaye olarak konulan veya kredi olarak kullandırılan kısmına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere indirilebilecek tutarın hesaplanmasında indirim oranı %0,

-Arsa ve arazi yatırımı yapan sermaye şirketlerinde arsa ve arazi yatırımına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere indirilebilecek tutarın hesaplanmasında indirim oranı %0,

-9/3/2015 tarihinden Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinin yürürlüğe girdiği 1/7/2015 tarihine kadar olan dönemde, sermaye azaltımına gidilmiş olması halinde, azaltılan sermaye tutarına tekabül eden miktarla sınırlı olmak üzere indirilebilecek tutarın hesaplanmasında indirim oranı %0,

olarak uygulanacaktır.

15- Geçici vergilendirme dönemlerinde Sermaye artırımında indirimden yararlanılabilir mi?

İndirim tutarının hesaplanmasında TCMB tarafından yararlanılan yıl için en son açıklanan ticari krediler faiz oranı dikkate alınacağından geçici vergi dönemlerinden sadece dördüncü geçici vergilendirme dönemi itibarıyla bu indirimden yararlanılması mümkün bulunmaktadır.

Ancak 2022 hesap dönemine ilişkin artık 4. Geçici vergi dönemi olmadığı için 2022 hesap döneminden itibaren geçici vergi beyanlarında nakdi sermaye artırımına ilişkin indirimden yararlanılması mümkün değildir.

16- Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilmiş olan sermaye şirketleri Sermaye artırımına ilişkin indirimini hesaplarken hangi oranı kullanacaklardır?

Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilmiş olan sermaye şirketleri, şartların sağlanması kaydıyla, hesap dönemlerinin sona erdiği ay itibarıyla TCMB tarafından en son açıklanan ticari krediler faiz oranını dikkate alarak indirimden yararlanabileceklerdir.

17- İndirimden faydalanmak isteyen sermaye şirketlerinin vergi dairesine ibraz edeceği bir belge var mıdır?

İndirimden faydalanmak isteyen sermaye şirketlerinin, taahhüt edilen sermaye artırımı tutarının nakit olarak şirketin banka hesabına fiilen yatırıldığına ilişkin olarak bu işlemleri içeren ve ilgili banka şubesi tarafından onaylanmış banka hesap özetini kağıt ortamında veya elektronik ortamda ilgili dönem kurumlar vergisi beyannamesi verme süresi içerisinde kurumlar vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine ibraz etmeleri gerekmektedir

SERMAYE ARTIRIMINDA İNDİRİM HESAPLANMASINA İLİŞKİN ÖRNEK:

Örnek Ltd. Şti. ‘nin sermayesinin nakdi olarak 6.000.000 TL artırılmasına ilişkin 15.05.2021 tarihinde karar alınmış olup sermaye artırım kararı 03/08/2021 tarihinde ticaret siciline tescil ettirilmiştir.

            Şirketin %50 ortağı Bay X’in taahhüt ettiği 3.000.000,00-TL’nin 2.000.000,00-TL’si 20.06.2021 tarihinde, 1.000.000,00-TL ise 03.09.2021 tarihinde şirketin banka hesabına yatırmıştır.

            Şirketin %50 ortağı olan Bay Y ise taahhüt ettiği 3.000.000,00-TL’nin %25’ini şirketin banka hesabına 21.06.2021 tarihinde,  %75’ini 03.10.2021 tarihinde yatırmıştır.

2021 yılı sonu itibarıyla TCMB tarafından açıklanan Ticari Krediler (TL Üzerinden Açılan) (Tüzel Kişi KMH ve Kurumsal Kredi Kartları Hariç) faiz oranı %24,51 ‘dir.

Örnek Ltd. Şti. ‘nin yararlanabileceği indirim oranı %50’dir.         

İndirim Tutarının Hesaplanması:   

1) Sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce  Örnek Ltd. Şti.’nin banka hesabına; Bay X tarafından yatırılan 2.000.000,00-TL ile Bay Y tarafından yatırılan 750.000,00-TL(3.000.000,00 x %25) tutarlar için sermaye artırım kararının  tescil tarihi olan 03.08.2021 tarihi esas alınmak suretiyle indirimden faydalanılması mümkündür.

Kararın tescil tarihinden sonra ortaklarca şirketin banka hesabına yatırılan sermaye taahhütleri için ise bu tutarların şirketin banka hesabına yatırıldığı tarihler dikkate alınarak indirim tutarı hesaplanacaktır.       

Sermaye artırımına ilişkin karar 03.08.2021 tarihinde ticaret siciline tescil ettirildiğinden, taahhüt edilen sermayenin kararın tescil tarihinden önce şirketin banka hesabına yatırılan 2.750.000,00-TL’lik(2.000.000,00+750.000,00-TL)(Bay X ve Bay Y tarafından yatırılan) kısmı için bu aydan itibaren yıl sonuna kadar indirim tutarı hesaplanabilecektir.

İndirim tutarı = Nakdi sermaye artışı x Ticari krediler faiz oranı x İndirim oranı x Süre

İndirim tutarı = 2.750.000,00TL x 0,2451  x 0,50 x (5/12)

İndirim tutarı = 140.421,88-TL

2) Sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten sonra taahhüt edilen sermayenin 1.000.000,00-TL’lik kısmı Bay X tarafından 03.09.2021 tarihinde, 2.250.000,00-TL’lik(3.000.000,00-TLx%75)  kısmı Bay Y tarafından 03.10.2021 tarihinde şirketin banka hesabına yatırılmış olduğundan; bu tutarların şirketin banka hesabına yatırıldıkları aylardan itibaren yıl sonuna kadar indirim tutarı hesaplanabilecektir.

Bay X tarafından yatırılan tutar için,

İndirim tutarı  = Nakdi sermaye artışı x Ticari krediler faiz oranı x İndirim oranı x Süre

İndirim tutarı = 1.000.000,00TL x 0,2451  x 0,50 x (4/12)

İndirim tutarı = 40.850,00-TL

Bay Y tarafından yatırılan tutar için,

İndirim tutarı  = Nakdi sermaye artışı x Ticari krediler faiz oranı x İndirim oranı x Süre

İndirim tutarı = 2.250.000,00 TL x 0,2451  x 0,50 x (3/12)

İndirim tutarı = 68.934,38-TL

Sonuç olarak 2021 hesap döneminde 6.000.000 TL'lik sermaye artırımı üzerinden hesaplanan ve kurum kazancının tespitinde dikkate alınacak toplam indirim tutarı 250.206,26-TL(140.421,88+ 40.850,00+ 68.934,38)  olacaktır.

Ayrıca, Örnek Ltd. Şti. 2022 hesap döneminde sermaye azaltımına gitmediği ve diğer şartları da sağladığı takdirde 6.000.000 TL'lik bu sermaye artırımının tamamı üzerinden 12 ay için indirim tutarı hesaplayabilecektir.

KAYNAK:

-Kurumlar Vergisi Kanunu

-1 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği

14.04.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.