İsmail Dülger
Yeminli Mali Müşavir
ismaildulger59@gmail.com

GEKAP Payı Faturaya Ayrıca Yazılıp Üzerinden KDV Hesaplanarak Alıcıya Yansıtılabilir Mi?

Halk arasında Poşet vergisi olarak anılan ve 2019 yılında uygulamaya başlanılan geri Kazanım katılım payı (GEKAP ) 01.01.2020 tarihinden itibaren 2872 sayılı Çevre Kanununun Ek-1 sayılı listesinde yer alan ürünleri piyasaya sürenleri veya ithalatçıları kapsama alarak yeni uygulamalarla çok sayıda vergi mükellefini ilgilendirir konuma gelmiş olsa da mükelleflerin çoğunluğu uygulamanın pek farkında olamadı, konu yeterince anlatılamadı, ayrıntıya boğulan, anlaşılamayan örnekli açıklamalar, çıkarılan yönetmenlik ile usul ve esaslara ilişkin açıklamalar karmaşayı daha çok arttırdı, meslektaşlarca ve hesaplamayı yaparak beyan ve ödeme yapacak firmalarca da pek anlaşılır ve uygulanır niteliğe kavuşamadı.

Bu durumlar ve COVİD-19 mücbir sebepleri dikkate alınarak beyanname verme ve ödeme sürelerinin önce iki ay ertelenmesine, daha sonrada gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin tamamı için 2020 yılında 6 şar aylık dönemlerde, 2021 yılından itibaren de üçer aylık dönemler de beyan edilmesi ve ödenmesi kararlaştırıldı.

Uzun süreli bu ertelemeyle; T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı-Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğünün yetkililerine uygulama aksaklıklar konusunda çözüm üretmelerine de önemli bir süre tanımış oldu.

Ancak; GEKAP uygulamasının mükellefleri için süreç hemen başladı ve GEKAP hesaplamalarının her sektör itibariyle nasıl yapılacağı, beyan ve bildirimlerinin doğru ve muhasebe kayıtları ile uyumlu olması için hızla çalışmalar yapıldı, çıkarılan yönetmelik ve usul esaslara ilişkin açıklamalar ve düzenlemeler geriden gelse de her mükellef veya sektör kendi çabasıyla sorunlarına çözüm bulmaya çalıştı.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 275 inci maddesinde "İmal edilen emtianın (Tam ve yarı mamul mallar) maliyet bedeli aşağıda yazılı unsurları ihtiva eder:

1. Mamulün vücuda getirilmesinde sarf olunan iptidai ve ham maddelerin bedeli;

 2. Mamule isabet eden işçilik;

3. Genel imal giderlerinden mamule düşen hisse;

4. Genel idare giderlerinden mamule düşen hisse; (Bu hissenin mamulün maliyetine katılması ihtiyaridir.);

5. Ambalajlı olarak piyasaya arz edilmesi zaruri olan mamullerde ambalaj malzemesinin bedeli.

Mükellefler, imal ettikleri emtianın maliyet bedellerini yukarı ki unsurları ihtiva etmek şartıyla diledikleri usulde tayin edebilirler." hükmüne yer verilmiştir.

KDV kanununun 24. cü maddesinde ise matraha dahil unsurlar sayılırken,

a) Teslim alanın gösterdiği yere kadar satıcı tarafından yapılan taşıma, yükleme ve boşaltma giderleri,

b) Ambalaj giderleri, sigorta ,komisyon ve benzeri gider karşılıkları ile vergi ,resim, harç, pay, fon karşılığı gibi unsurlar

c) Vade farkı, fiyat farkı, (7161 sayılı kanunun 18.ci maddesiyle değişen ibare; Yürürlük: 18.01.2019) kur farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerler.” KDV matrahına dahil edilmektedir.

Gelir İdaresi Başkanlığınca, sigorta prim yansıtma, teminat mektubu masraf yansıtma, v.b. konularda bu işlemlerin mal veya hizmet teslimi olmaması nedeniyle KDV matrahına dahil edilmemesi gerektiğine; 01.03.2001 Tarih B.07.0.GEL.0.52/5220-9/12448 sayılı özelgesinde; belediyelere ödenen atık su ile ilgili çevre temizlik vergisinin KDV matrahına dahil edilmemesine yönelik görüşler (özelge) verilmiştir.

Görünen o ki usul ve esaslarla ilgili açıklamalar yeterli şekilde yapılamadığı için GEKAP kapsamına giren aşağıda yazılı ürünler için hesaplanacak GEKAP payının mal satış fiyatına eklenip eklenmeyeceği veya faturada ayrıca gösterilmek suretiyle üzerinden KDV hesaplanarak mı alıcıya yansıtılıp yansıtılmayacağı konusunda tereddütler yaşanmaktadır.

-Plastik, kağıt, karton Cam, metal, tekstil, kompozit v.b. malzemelerden üretilen ambalaj ürünleri, Alkollü ve alkolsüz içecekler, yoğurt, peynir ve diğer hayvansal gıdalar ile her türlü yiyecek ve içecekler, kumaş ve iplikler v.b ) ithal edenler ve piyasaya sürenler,

-İlaç, bitkisel yağlar, madeni yağlar, elektrik ve elektronik eşyalar, lastikler, pil ve akümlatörler için üretici ve ithalatçıları,

Ağırlıkları ve adetlerine göre belirlenecek tutarda 01.01.2020 tarihinden itibaren “ geri kazanım katılım payı” alınmaya başlanılmıştır.

 Sektörlerin büyük çoğunluğu GEKAP bedelini hesaplayıp, beyan ve bildirime ilişkin aylık verileri hesaplamaya çalışırken, bir kısım mükellefler GEKAP payı bedelini satış fiyatlarına yansıtma yolunu seçerken, bazı firmalar ilk etapta satış fiyatına yansıtmamaya çalışmışlardır.

Özellikle MADENİ YAĞ sektöründe faaliyet gösteren bazı firmalar ise GEKAP payını sanki bir ürün veya hizmet bedeli gibi satış faturasında ayrıca gösterip üzerinden %18 KDV hesaplayarak mal bedeli ile birlikte alıcıya yansıtmaktadırlar.

Yine bazı madeni yağ firmaları ise FATURA üzerine sadece “GEKAP yansıtma bedeli ” yazarak ve bu bedel üzerinden %18 KDV hesaplayarak alıcıdan tahsil etmektedirler. Bu şekilde düzenledikleri Fatura üzerine GEKAP bedelinin hangi mal satışlarına ait olduğuna belirleyen fatura bilgisini yazmamakta veya daha önce mal satış faturası ile yansıtmadıkları GEKAP bedelini alıcıdan bu yöntemle tahsil etme yolunu seçmektedirler.

Her iki hesaplama şeklinde de, GEKAP bedeli ÖTV matrahına dahil edilmemiş olmaktadır. Böylece, GEKAP payı doğrudan satılan malın fiyatına dahil edilmeyerek hesaplanacak ÖTV ve KDV tutarının daha düşük tutarda hesaplanması amaçlanmaktadır.

Böylece söz konusu firmalar GEKAP payının asıl mükellefi ve ödeyeni olmaları gerekirken, GEKAP payını fatura ile alıcıya yansıtmak ve alıcıdan tahsil etmek suretiyle firmalarını GEKAP payının mükellefi değil de tahsilatçısı durumuna getirmiş olmaktadırlar.

 GEKAP payının 6 ay boyunca satıcı firmalarca alıcıdan tahsil edilmesi uygulaması ile söz konusu mükelleflerin tahsil ettikleri payı vergi dairesine yatırıncaya kadar faizsiz kredi olarak kullanmış olacaklardır.

Bu durum; GEKAP payını alıcılarına fatura üzerinde ayrıca yansıtmayan firmalar için adaletsiz bir durum yaratmakta olup, finansal maliyet yükünü üstlenmelerine neden olmaktadır.

Yukarıda açıklamaya çalıştığımız konular dikkate alınarak, T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığınca) ve T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğünce) İVEDİLİKLE poşet dışındaki GEKAP payının mükellefleri tarafından satış faturalarında ayrıca gösterilerek ve üzerinden %18 oranında KDV hesaplanıp alıcıya yansıtılıp yansıtılamayacağı veya sadece GEKAP yansıtma bedeli olarak %18 KDV’li fatura düzenlenip; düzenlenemeyeceği konusunda başvuran mükelleflere görüş (özelge) verilmesi yerine kapsama giren firmaların tamamını ilgilendirdiği dikkate alınarak; konuyla ilgili usul ve esaslara ilişkin açıklama yapılması veya sirküler yayınlanmasının daha uygun olacağı düşüncesindeyim.

Bir sonraki yazımızda ise GEKAP uygulamasında görev, yetki, yaptırımlar, bildirim ve beyanların doğruluğu, kayıtları, izleme, denetim ve kontrol işlemleri konusundaki açıklamalara yer verilecektir.

KAYNAKLAR:

1-2872 s. Çevre Kanunu.

2-Geri Kazanım Payı Yönetmelik.31.12.2019 tarih 30995 s. Resmi Gazete.

3-GEKAP usul ve Esasları. 07.02.2020 tarihli 34568 Bakan oluru.

28.04.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.