İsmail Dülger
Yeminli Mali Müşavir
ismaildulger59@gmail.com

Teşvik Belgeli Tevsi Yatırım Yapan Firmalar Kıdem Tazminatı Karşılığı Ayırmalı Mı?

Bilindiği üzere, Gelir Vergisi Kanunu’nun 40/3.cümaddesi uyarınca işle ilgili olmak şartıyla, mukavelenameye veya ilama veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatların ticari kazancın tespitinde indirim olarak dikkat alınması öngörülmüştür.

Buna göre İş kanunu ve vergi kanunlarına uygun olarak ödenmiş olan kıdem tazminatları gider olarak defter kayıtlarına ve ilgili dönem beyanlarına intikal ettirilebilecektir.

Vergi Usul Kanunu’nun VUK 288. maddesinde karşılıklar;” Hasıl olan veya husulü beklenen fakat miktarı  katiyetle kestirilemeyen ve teşebbüs için bir borç mahiyetini arz eden  bazı zararları karşılamak maksadıyla  hesaben ayrılan meblağlara karşılık  denir.” şeklinde tanımlanmıştır. Konumuza ilişkin olarak kıdem Tazminat karşılıkları Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılabilse de mali karın hesaplanmasında vergi matrahından indirilebilecek gider olarak dikkate alınamazlar.

Kıdem Tazminatı Karşılığı için muhasebe hesap planında iki adet hesap bulunmaktadır. 372. Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabında bir yıllık dönem içinde ödenmesi muhtemel kıdem tazminatları için ayrılan karşılıklar hesabında izlenir. 472. Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabında ise bir yıllık dönemden uzun bir zaman içinde ödenmesi muhtemel kıdem tazminatları için ayrılan karşılıklar izlenir.

Sermaye Piyasası Yasası mevzuatına göre denetime tabi bulunan ortaklıklar kıdem tazminatı karşılığını hesaplamak ve ayırmak zorundadırlar.

Kıdem Tazminatı Karşılığı geleceğe yönelik  bir hesaplama ve tahmin edilebilir bir gider ile ilgili olduğu için vergi yasalarımız uyarınca gider olarak kabul edilmemektedir. Bu nedenle ayrılan Kıdem Tazminatı Karşılıkları Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olarak vergi matrahının hesabında ticari kazanca eklenmek zorundadır.

Kıdem tazminatı karşılığının ayrılması ve bunların hesaplarda gösterilmesi durumunda, çıkacak olan  bilanço şirketin o tarih itibariyle  ticari bilanço kar veya zararını net olarak gösterecektir.  

Kıdem Tazminatı karşılıkları İş Kanunu’na uygun olarak hesaplanmakta ve kayıtlara intikal ettirilmektedir. Ayrılan kıdem tazminat karşılıkları için kullanılacak hesaplar, gelir tablosunda “654-Karşılık Giderleri”, bilançoda ise “372/472-Kıdem Tazminat Karşılığı” hesaplarıdır.

Yazımızın aşağıdaki bölümünde Tevsi yatırım  yapan firmaların  Kıdem Tazminatı karşılığı ayırıp/ayırmamaları durumunda ; İndirimli Kurumlar vergisinin hesaplanmasında karşılaşacakları durum  irdelenmiştir.

İndirimli Kurumlar vergisi uygulamasına Kurumlar vergisi Kanununun 32/A maddesi, Kurumlar vergisi genel uygulama tebliği ayırım 32.2.8  ve Sanayi ve Teknoloji (Ekonomi Bak.)  Bakanlığınca yayınlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hak. Kararlar (2012/3035), Tebliğler, B.K.K. kararları yön vermektedir.

Yatırım Teşvik mevzuatının ayrıntısına yer verilmeden konumuz hakkında  yürürlükte olan mevzuat hükümleri dikkate alınarak aşağıdaki örnekle açıklamalar yapılmıştır.

ÖRNEK :

X -A.Ş. nin 45.000.000.-TL Tutarlı TEVSİ Yatırım Teşvik belgesi (US-97) olup ,2018 T.Yılında  30.000.000,00TL tutarında  Tevsi yatırım  harcaması yaptığı , Ticari Bilanço karının 10.000.000.-TL , Sabit kıymet tutarı toplamının da 40.000.000,00TL dir. KKEG olmadığı için  mali karının (Vergi Matrahı) da 10.000.000,00TL dir. Y.K.Oranı ( %20 + %15)= %35 , İndrimli K.V. oranı da (BKK  uyarınca) hesaplamada teşvikli yatırım harcamasına isabet eden vergi matrahı için (0) sıfır olarak dikkate alınacaktır. Aşağıda yer alan formülle İndirimli  Oran uygulanacak Tevsi yatırıma İsabet eden matrah hesaplanacaktır.

İND. K.V. UYG.  MATRAH =Gerçekleşen yat. Harcaması/Sabit Kıymet Toplamı X Ticari Bilanço Karı

            “                      = 30.000.000,00 / 40.000.000,00 X  10.000.000,00

            “                      = 7.500.000.00TL

-Hesaplanan İnd. K.V. Matrah       :  7.500.000,00TL

-Ödenecek İnd. K.V.                         :    -0-

-Ödenecek Normal Oranlı  K.V.     :   550.000,00TL

-Yatırıma Katkı Tutarı                      :   1.650.000,00TL

-Toplam Yararlanılacak Y.K.Tutar  ı:  15.750.000,00TL

Söz konusu firmanın 31.12.2018 tarihi itibariyle 2.000.000,00TL KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI AYIRDIĞI  ve bu tutarın KKEG olarak  VERGİ matrahına ilave edildiğini dikkate aldığımızda ise şirketin ödemesi gereken İnd. K.V. tutarı ve normal oranlı K.V. tutarı aşağıdaki gibi olmaktadır. Mali Kar (vergi Matrahı)=10.000.000,00TL

Ticari Bilanço Karı. = (10.000.000,00  - 2.000.000,00) = 8.000.000,00TL

İND. K.V. UYG.  MATRAH =Gerçekleşen yat. Harcaması/Sabit Kıymet Toplamı X Ticari Bilanço Karı

            “                                = 30.000.000,00 / 40.000.000,00 X  8.000.000,00

            “                                = 6.000.000.00TL

-Hesaplanan İnd. K.V. Matrah   : 6.000.000,00TL

-Ödenecek İnd. K.V.                      :   -0-

-Ödenecek Normal Oranlı  K.V.  : 880.000,00TL

-Yatırıma Katkı Tutarı                   : 1.320.000,00TL

Yapılan bu hesaplamadan anlaşılacağı üzere, Tevsi yatırım harcaması yapan bir şirketin yasal zorunluluk olmamasına rağmen Kıdem Tazminatı karşılığı ayırması nedeniyle Ticari Bilanço karı azalacağından hesaplamalarda yararlanacağı sıfır oranlı indirimli kurumlar vergisi matrahı azalmakta bu durumda  ödemesi gereken Normal oranlı Kurumlar vergisi matrahı ve hesaplanan vergi tutarı  artmaktadır.  Böylece şirketin yararlanabileceği Yatırıma Katkı tutarı da azalmaktadır.

Örneğimizde, Kıdem tazminatı karşılığı ayırmayan şirketin kurumlar vergisi yükü  550.000,00 TL iken  kıdem tazminatı karşılığı AYIRAN  şirketin  kurumlar vergisi  yükü 880.000,00TL olmakta bu durumda  330.000,00 TL fazla K.V. ödenmiş olmaktadır. Ayrıca Şirketin yararlanacağı  YATIRIMA KATKI TUTARI ( 1.650.000 -1.320.000,00 )= 330.000,00TL azalacağından ; zaten uzun olan hak kazanılan yatırıma katkı tutarının  itfa süresinin  daha fazla  uzamasına neden olacaktır.

 Tevsi yatırım yapan şirketlerin  yukarıda açıkladığımız konuları dikkate alarak ve son üç yıldır teşvik belgeli yatırım harcamaları nedeniyle hesaplanan matraha  uygulanmakta olan  sıfır oranlı Kurumlar vergisi avantajını ve %15 ilaveli yatırıma katkı oranını  gözeterek  hak kazandıkları  Yatırıma katkı tutarlarını itfa edinceye kadar KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI AYIRMAMALARI VERGİ PLANLAMASI YÖNÜNDEN yararlarına olacaktır.

KAYNAKLAR:

1-5520 S. Kurumlar Vergisi Kanunu.

2-Yatırım Teşvik Mevzuatı. (2012/3305, Yat. Dev. Yard. Hak. Kararlar)

19.06.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.