İsmail Dülger
Yeminli Mali Müşavir
ismaildulger59@gmail.com

Teşvik Belgeli Yapı -Tesis İnşaatlarına İstisna Uygulamasında Belediyelerde Yaşanılan Sorunlar

Yatırım ortamının iyileştirilmesi, bölgeler arası gelişmişlik düzeyi farkının azaltılması, istihdam artışına katkıda bulunulması için yatırımcılara vergisel teşvikler yanında arsa arazi tahsis edilmesi, yatırıma katkı ve vergi indirim oranlarının yükseltilmesi suretiyle yatırımların artması ve hızlandırılması amaçlanmaktadır.

 Ancak; çeşitli yasalarla verilen teşviklerin yatırımcılar tarafından kullanılmasında bürokratik işlemleri yapan görevlilerin kurumlarını ilgilendiren yasal düzenlemeleri yeterince takip etmemeleri ya da yasal düzenleme ile yatırım teşvik belgesi nedeniyle istisna tutulması gereken bazı konularda yasa hükümlerine aykırı olarak idari düzenlemeler içeren kararlar alınarak, yatırımcıların yasal haklarını yargı organlarında aramaları önerilmektedir.

 Kamu kurumları ve Mahalli İdarelerin, yatırım yaptığı şehre ve ülke kalkınmasına ve istihdama katkı sağlayacak yatırımları özendiren yasal düzenlemelerden yatırımcının yasalarla tanınan teşvik edici haklardan yararlandırılmaları için bürokratik iş ve işlemleri hızlandırmaları gerekirken; işlem süreçleri uzatılarak ya da yasada yer almayan gerekçeler ileri sürülerek yatırımcılar bezdirilebilmektedir.

Konumuzun Belediyeleri ilgilendiren bölümlerine baktığımızda,

Yatırım ortamının iyileştirilmesi amacıyla Belediye  yetki alanında bulunan  yerlerde 6728 sayılı kanun ile 1319 sayılı Emlak Vergisi kanunun “Geçici muaflıklar” başlıklı 5. inci maddesine eklenen (g)  fıkrası ve 15 inci maddesine (e ) fıkrası eklenmiş olup;  yapılan yasal düzenleme ile ilgili olarak 02.09.2016 tarihli  69 seri numaralı  Emlak vergisi  genel tebliği yayınlanmıştır.

Bu tebliğde özetle,

g) Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında inşa edilen binalar, inşalarının sona erdiği tarihi takip eden bütçe yılından itibaren beş yıl süre ile geçici muafiyetten faydalandırılacağı,

 e) Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yapılan yatırımlar için iktisap olunan veya tahsis edilen araziler Yatırım Teşvik Belgesi süresince.” Emlak vergisinden muaf olduğu hüküm altına alınmıştır. Söz konusu düzenlemelerin yürürlük tarihi ise 1/1/2017 olarak belirlenmiştir.

 

  2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunun ve bu kanuna dayanılarak çıkarılan 48 seri numaralı Belediye gelirler kanunu Genel Tebliğinde Yatırım Teşvik belgesi bulunan yatırımcılara;

“6728 sayılı Kanunun 41 inci maddesi ile 2464 sayılı Kanunun “İstisnalar” başlıklı Ek 2 inc maddesinin (d) fıkrasında yer alan "Kültür ve Turizm Bakanlığı" ibaresi "Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında inşa edilen binalar, Kültür ve Turizm Bakanlığı" şeklinde değiştirilmiştir.

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında inşa edilen binalar için bina inşaat harcı istisnası uygulaması

MADDE 3 – (1) 2464 sayılı Kanunun Ek 2 nci maddesinin (d) fıkrasında yapılan değişiklik ile Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında inşa edilen binalara (ilave ve tadiller dahil) bina inşaat harcı istisnası getirilmiştir.

(2) Bu istisnadan faydalanabilmek için;

a) Bina inşaatlarına ilişkin inşaat veya tadilat ruhsatının Yatırım Teşvik Belgesinin tamamlama vizesinin yapılacağı tarihten önce alınması,

b) Bu kapsamdaki bina inşaatlarına (ilave ve tadiller dahil) ilişkin olarak inşaat veya tadilat ruhsatı alınmasında Yatırım Teşvik Belgesinin bir örneğinin ilgili belediyeye verilmesi gerekmektedir.

 

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında inşa edilen yapı ve tesisler için imar mevzuatı gereğince belediyelerce alınması gereken imar ile ilgili harçlara ilişkin istisna uygulaması ise;

MADDE 4 – (1) 2464 sayılı Kanunun 80 inci maddesinin ikinci fıkrasında yapılan değişiklik ile Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında inşa edilen yapı ve tesisler için imar mevzuatı gereğince belediyelerce alınması gereken imar ile ilgili harçlara ilişkin istisna getirilmiştir. Söz konusu harçlar şunlardır:

a) Parselasyon harcı.

b) İfraz ve tevhit harcı.

c) Plan ve proje tasdik harcı.

ç) Zemin açma izni ve toprak hafriyatı harcı.

d) Yapı kullanma izni harcı.

(2) Bu istisnadan faydalanabilmek için;

a) Yapı ve tesislere ilişkin izin, karar veya işlemin Yatırım Teşvik Belgesinin tamamlama vizesinin yapılacağı tarihten önce alınması veya yapılması,

b) Bu kapsamda inşa edilecek yapı ve tesislere ilişkin izin, karar veya işlem aşamasında Yatırım Teşvik Belgesinin bir örneğinin ilgili belediyeye verilmesi gerekmektedir. 

 

Yatırımcıların karşılaştıkları sorunlar :

-Mahalli İdarelere (Belediyelere)  yatırımcılar tarafından yukarıda açıkladığımız istisnalara ilişkin olarak yapılan başvurularda yatırıma tahsis edilen veya bu amaçla ellerinde bulundurdukları arsa ve araziler için yatırım teşvik belgesinin geçerli olduğu sürece emlak vergisi muafiyeti uygulaması genellikle uygulanmamakta; bina inşaatı bitiminden sonra 5 yıllık geçici muafiyetin uygulanmasında da görevlilerin bilgi eksikliğinden kaynaklanan zorluklar yaşanmaktadır.

-Bina inşası için yapı ruhsatı alınmasında ise yasa ve Belediye gelirleri kanununda açık hükümler bulunmasına rağmen bazı belediyeler yatırımcılardan Ekonomi Bakanlığından istisna yazısı getirilmesi gibi talepte bulunulmaktadır.

-Belediye Gelirleri yasasında harç tanımına giren işlemlerle ilgili olarak farklı bir hizmet vermedikçe başka bir adla da olsa yeni bir ödeme talebinde bulunamayacakları açıkça hüküm altına alınmış olmasına  ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 97 inci maddesi yoruma neden olmayacak kadar açık olmasına rağmen,

“Belediyeler bu kanunda harç ve katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı olarak ifa edecekleri her türlü hizmet için belediye meclislerince düzenlenecek tarifelere göre ücret almaya yetkilidir. Belediyeye tekel olarak verilmiş işler kendi özel hükümlerine tabidir.” hükmü olmasına rağmen,

 

 Belediyeler (Mahalli İdareler)  ise harçlarda yazılı hizmetlere başka adlar vermek suretiyle başka bir gelir kalemi yaratarak gelirlerini arttırma yoluna gitmektedirler.

2464 sayılı yasanın İmarla ilgili harçlara ilişkin 80 inci maddesin de imar mevzuatı gereğince aşağıda belirtilen harçların belediyelerce tahsil edileceği belirtilmiş söz konusu madde de “ZEMİN VE YOL KANAL AÇMA İZNİ verilmesi, yapım, yıkım artığı ile toprak kazısının taşınması için belediyelerce yer gösterilmesi ve bu yerlerin tesviyesinin “ZEMİN AÇMA İZNİ VE TOPRAK HARFİYATI HARCINA “ TABİ OLDUĞU HÜKÜM ALTINA ALIMIŞTIR.

 Ayrıca, 2464 sayılı Belediye gelirleri kanununun çeşitli harçlarla ilgili hükümlerinin uygulanmasına ilişkin yönetmeliğin 7. İnci maddesin de zemin açma ve toprak hafriiyatı harcının hangi işlemleri ve hizmetleri kapsadığı açıklanmıştır.

   e) Zemin Açma ve Toprak Hafriyatı

1. Zemin Açma: Gayrimenkul sahiplerince pis su mecralarının yapının bulunduğu sokaktaki lağım şebekesine veya varsa umumi fosseptiğe bağlanması veya elektrik, temiz su, P.T.T. hattı gibi teknik alt yapı hizmetlerinin götürülmesi amacı ile belediyelerce tespit edilecek esaslar dahilinde yol, kaldırım, meydan veya benzeri yerlerin kazanılmasıdır.

2. Toprak Hafriyatı : Temel kazısı ile inşaat sahasında daha önceden mevcut olup da bu inşaat sebebiyle kaldırılması gereken yıkım artığı malzemenin belediyece gösterilecek yere dökülmesi ve bu yerlerin tesviyesi faaliyetlerinin bütünüdür.

Belediye Gelirleri Kanununda yer alan Harca Konu İşlemlerden Ayrıca Ücret Alınamayacağı

Madde 18- Belediyeler bu Yönetmelikte sayılan harç konusu hizmetlerinden dolayı mükelleflerden, her ne ad altında olursa olsun başkaca bir karşılık isteyemezler. Hükmü bulunmasına rağmen,

Belediyeler hafriyat toprağının Belediyece gösterilecek alanda rehabilitasyonu,  düzenlemesi, tevsi veya hafriyat toprağı döküm ücreti v.b. adlarla aslında Zemin açma ve toprak Hafriyatı  Harcı tanımına giren işlemleri yapmış olmalarına rağmen yatırımcıdan istisna kapsamında ücret talep etmemeleri gerekirken yasa ve tebliğlere aykırı olarak başka adlar la ücret talep etmekte ve yatırımcıları zor durumda bırakmaktadırlar.

Bu durumda yukarıda yer verdiğimiz yasa hükümlerine göre, 2464 sayılı yasada harç ve katılma payı konusu olan iş ve hizmetler için belediyelerce bu kapsam dışında başkaca bir hizmet verilmeyen hallerde harç ve katılma payı dışında her ne ad altında olursa olsun başka bir hizmet bedeli almaları mümkün bulunmamaktadır. Konumuza benzeyen bir ihtilafla ilgili olarak Maliye Bakanlığınca İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğüne hitaben yazılan  03.06.2008 tarih  ve 55957 sayılı yazıda da harç ve katılım payı konusu yapılan iş ve hizmetler için  her ne adla olursa olsun başka bir bedel alınmasının mümkün olmadığı belirtilmiştir

Ülke kalınmasına katkı sağlayan Yatırım ve istihdamı teşvik edici nitelikteki vergi ve harç istisnalarının uygulanmasında Mahalli İdarelerin  -Belediye Başkanlıklarının ve görevlilerin yatırımcılara yasal düzenlemelerden kaynaklanan haklarını kullanmalarında gerekli özeni ve desteği göstereceklerini, yatırımların aksamadan yürütülmesine katkıda bulunacaklarını umuyorum.

KAYNAKLAR:  

 1-  2464 S. Belediye Gelirleri  Kanunu.

 2- Belediye Gel. Kan. Genel Tebliği Seri No: 48

  3-Emlak Vergisi Genel Tebliği Seri No:69

18.05.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.