İsmail Dülger
Yeminli Mali Müşavir
ismaildulger59@gmail.com

Özel Usulsüzlük Cezalarında Uzlaşma-Vuk Taslağında Zamanaşımı

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 353’üncü maddesinde fatura ve benzeri belgelerin verilmemesi ve alınmaması ile diğer şekil ve usul hükümlerine uyulmaması halinde mükelleflere uygulanacak özel usulsüzlük cezaları belirlenmiştir.

 Vergi İnceleme Raporlarında yer alan özel Usulsüzlük cezaları Tarhiyat Öncesi Uzlaşma konusuna girmesine rağmen, mükellefin Tarhiyat öncesi uzlaşma talebinde bulunmaması halinde veya zamanaşımının son üç ayı içerisinde düzenlenen vergi inceleme tutanaklarında mükellefe tarhiyat öncesi uzlaşma talebi sorulmadığından Vergi İnceleme Raporuyla ilgili olarak vergi dairesince düzenlenen vergi/ceza ihbarnamelerinin mükellefe tebliğinden sonra kesilen vergi ve cezalar için Tarhiyat sonrası uzlaşma talep edilse bile VİR raporunda yer alan özel usulsüzlük cezaları tarhiyat sonrası uzlaşma konusuna girmemektedir.

 Yukarıdaki açıklamalar dikkate alındığında; Vergi inceleme elamanınca inceleme tutanağının mükellefe imzalatılması sırasında özel usulsüzlük cezası ile ilgili olarak Tarhiyat öncesi uzlaşma talebinde bulunmasının önemli bir hak olduğu husussunun hatırlatılması gerekmektedir. Aksi takdirde haklarında aynı konuda VİR yazılan ve özel usulsüzlük cezasına muhatap olan mükelleflerden biri Tarhiyat öncesi uzlaşma isteyerek T.Ö. Uzlaşma komisyonunda genel olarak özel usulsüzlük cezalarında %90 % 95 oranlarında indirimden yararlanarak uzlaşma tutanağında belirlenen tutarda özel usulsüzlük cezasını ödeyebilmekte iken , diğer mükellef T.öncesi uzlaşma talebinde bulunmaz veya T.Ö.Uzlaşma yönetmeliği hükmü uyarınca zamanaşımına giren dönemle ilgili olarak inceleme tutanağının zamanaşımının son üç ay içerisinde düzenlenmiş olması nedeniyle yönetmeliğin 9.cu maddesi uyarınca T.Ö. uzlaşma hakkından yararlanamayacaktır. Bu durumda mükellef hakkında düzenlenen raporla ilgili olarak tarhiyat sonrası uzlaşma talep etse bile özel usulsüzlük cezası Tarhiyat sonrası uzlaşma konusuna girmediğinden, 213 sayılı VUK’ nun 376’ ıncı maddesinde yazılı indirim hükümlerinden ( 1/3 oranında) indirimden yararlanarak ödemede bulunacak veya kesilen özel usulsüzlük cezasını vergi mahkemesinde dava konusu yapacaktır.

 213 s. VUK- Ek madde-11’ de Maliye Bakanlığı vergi incelemesine dayanılarak tarh edilecek vergilerde ve kesilecek cezalarda tarhiyat öncesi uzlaşma yapılmasına izin verebilir hükmü bulunmakta olup, T.Ö. uzlaşmaya ilişkin esas ve usullerin yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir.

Uygulamada haklarında vergi inceleme raporu düzenlenen mükelleflere ait inceleme tutanağı zamanaşımı süresinin son üç ayı içerisinde düzenlendiğinde ise, mükellefe tarhiyat öncesi uzlaşma talebi olup olmadığı sorulmamakta, tutanağa bu konuda herhangi bir madde yazılmadığı gibi, mükellefin yazılı talebi de T.Ö.U. yönetmeliğinin 9.cu maddesi gerekçe gösterilerek kabul edilmemektedir.

 Mali idare Vergi usul yasasında yer almayan bu hükmü yönetmeliğe koyarak mükellefin önemli bir hakkını yok etmektedir. Bunun en büyük gerekçesi de zamanaşımı döneminde tarhiyata ilişkin sorun yaşanmasının önlemi olarak düşünülmektedir. Mükellefin bu önemli hakkının bu şekilde yok sayılması yerine, zamanaşımının son üç ayı içersinde düzenlenen vergi inceleme tutanaklarında mükellefe hakkında kesilecek özel usulsüzlük cezası için uzlaşma talebinin olup olmadığı sorulmalı, uzlaşma talebinin olması halinde de Mükellefin Tarhiyat sonrası uzlaşma talep etmesi halinde de özel usulsüzlük cezasının uzlaşmaya konu olmasını sağlayacak yasal düzenleme yapılmalı veya vergi inceleme elemanınca zamanaşımının son üç ayında düzenlenecek Vergi inceleme tutanaklarında yer alan ve mükellef hakkında kesilecek özel usulsüzlük cezası için mükellefin talep etmesi durumunda zamanaşımının son üç ayı içerisinde düzenlenen VİR raporlarıyla kesilecek özel usulsüzlük cezalarında %90-95 oranında indirim uygulanacağına ilişkin olarak; 213 sayılı VUK ‘nu 276’ıncı maddesine hüküm olarak konulabilir.

 İnceleme elamanı yanlışlıkla T.Ö.U. talebini tutanağa yazmış ise yönetmeliğe aykırı işlem yapmış olsa da mükellef bu hakkını yargıda arayabilir. Mükellefin İnceleme tutanağına alınmayan bu talebini yazılı ve taahhütlü posta ile ilgili inceleme birimine iletmesi halinde ve bu talebinin mali idarece dikkate alınmaması durumunda idari yargıya başvurduğunda yasada yer almayan yönetmenlik hükmünün idari yargı tarafından mali idare aleyhine sonuçlanma ihtimali değerlendirebilir.

Özel usulsüzlük cezalarının ödenmemesi durumunda gecikme faizi hesaplanması söz konusu olmadığından ; mükelleflerce bu tür cezaların vergi mahkemesinde dava konusu yapılmasını teşvik edici niteliktedir. Vergi usul kanunu hükümlerinde yapılacak değişikliklerde, uzlaşma hükümlerinde veya usul hükümlerinde gerekli düzenlemelerin yapılması mükellef ve idare lehine olacak ve bu konudaki ihtilafların azalmasını sağlayacaktır.

Vergi Usul Taslağında yer alan Verilmesi ve alınması gereken fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması veya düzenlenen bu belgelerde gerçek tutarından farklı rakamlara yer verilmesi halinde ve Perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazla verilen fiş, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ile Maliye Bakanlığınca düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin düzenlenmediğinin, kullanılmadığının, bulundurulmadığının, düzenlenen belgelerin aslı ile örneğinde farklı rakamlara yer verildiğinin veya gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin tespiti halinde; mükellef adına Özel usulsüzlük cezasının kesileceği ancak söz konusu fiillerin hesap dönemi kapandıktan sonra tespiti halinde özel usulsüzlük cezasının kesilemeyeceğine ilişkin hüküm konulmuştur. Tasarı bu şekilde yasallaştığı takdirde yıllardır idare ile mükellef arasında idari yargıda süregelen ihtilaflara son verilmiş olacaktır.

 

 Vergi Usul Yasası Taslağında vergi ve cezalarda zamanaşımı süresine ilişkin olarak aşağıdaki değişiklikler tasarıda yer almaktadır. VUK taslağında yer alan bu hükümlerin yasalaşması halinde ; vergi ceza tarhiyatlarında, vergi incelemelerinde ( defter ve belge ibraz zorunluluğu olarak) zamanaşımı süresi vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yıldan başlayarak sekiz (8) yıla çıkarılmış olacaktır.

Zamanaşımı süreleri

Madde 81-

(1) Vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak üç yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar. Şu kadarki, bu Kanunun 258 inci maddesinde sayılan hallerin varlığı durumunda bu süre sekiz yıl olarak dikkate alınır.

(2) Şarta bağlı istisna veya muafiyet uygulamaları sonucu kısmen veya tamamen alınmayan vergilere ilişkin zamanaşımı süresi, istisna veya muafiyet şartlarının ihlâl edildiği tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren başlar.

(3) Damga vergisine tabi olup vergi ve cezası zamanaşımına uğrayan kâğıdın hükmünden tarh zamanaşımı süresi dolduktan sonra faydalanıldığı takdirde ,söz konusu kâğıda ait vergi alacağı yeniden doğar.

(4) Zarar, indirim ve istisnalarda zamanaşımı süresi bunların oluştuğu beyan dönemlerini takip eden yıldan başlar.

 

Ceza kesmede zamanaşımı

Madde 271-

(1) Aşağıda yazılı süreler geçtikten sonra vergi cezası kesilmez.

a) Vergi kaçakçılık cezasında, cezanın bağlı olduğu vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın birinci gününden başlayarak sekiz yıl,

b) Vergi kaybı cezasında, cezanın bağlı olduğu vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın birinci gününden; 254 ve 256 ncı maddeleri uyarınca kesilecek usulsüzlü cezalarında, usulsüzlüğün yapıldığı yılı takip eden yılın birinci gününden başlayarak üç yıl,

c) Usulüzlükte, usulsüzlüğün yapıldığı yılı takip eden yılın birinci gününden başlayarak iki yıl.

(2) Bu Kanunun 242 nci maddesi hükmüne göre vergi cezası ile usulsüzlüğün birleşmesi halinde kesilecek ceza, vergi cezası için belli edilen zamanaşımı süresi içinde kesilir.

(3) Bu süreler içinde ceza ihbarnamesi tebliğ edilmekle zamanaşımı kesilmiş olur.

23.02.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.