İsmail Dülger
Yeminli Mali Müşavir
ismaildulger59@gmail.com

Türk Lirası Karşılığı Mal - Hizmet İhracatında KDV İadesi Uygulaması

Ülkemizden başta Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti olmak üzere, çok sayıda ülkeyle          TL karşılığında ihracat-ithalat  gerçekleştirilmektedir.Yazımızda Katma değer vergisi kanunu uyarınca,Türk lirası karşılığı yapılan mal veya hizmet ihracatında katma değer  vergisi iadesi uygulamasına yönelik açıklamalara,TUİK ihracat verilerine ve bu konudaki  yasal mevzuatlara yer verilmiştir.

 Dış Ticaret TUİK Verileri :

Türkiye İstatistik  kurumu  (TUİK) verilerine göre, ülkemiz 2014 yılında 157 milyar 715 milyon dolar ihracat gerçekleştirmiş olup, söz konusu ihracatın 6 milyar 698 milyon 978 bin dolarlık kısmı TL karşılığında yapılmıştır.TL karşılığında yapılan ihracat 2014 yılında bir önceki yıla göre %25 oranında artış kaydetmiştir.

2014 yılında ithalat işlemlerinin ise 12 milyar 421 milyar dolarlık kısmı ise TL ile gerçekleştirilmiş olup, 2014 yılında dış ticaret haddi 399 milyar 939 milyon dolar seviyesinde iken,  işlemlerinin %57 si dolarla, %35,6 sı avro ile gerçekleşmiş olup, TL’nin dış ticaret haddi içindeki oranı ise %4,8 ‘e ulaşmıştır.

VUK  Hükümleri :

213 sayılı VUK’nun kayıt nizamına ilişkin 215.inci maddesi uyarınca , bu kanuna göre tutulacak defter ve kayıtların Türkçe tutulması zorunludur.Ancak, Türkçe kayıtlar bulunmak kaydıyla defterlerde başka dilden kayıt da yapılabilir.Bu kayıtlar vergi matrahını değiştirmeyecek şekilde tasdik ettirilecek diğer defterlere de yapılabilir.

Kayıt ve belgelerde Türk para birimi kullanılır. Belgeler Türk parası karşılığı gösterilmek şartıyla, yabancı para  birimine göre de düzenlenebilir.Şu kadar ki yurt dışındaki müşteriler adına düzenlenen belgelerde Türk parası karşılığı gösterilme şartı aranmaz.

Aynı yasa maddesinin 2-b/ba-bb bendinde ise, ilgili dönem defter tasdik tarihi itibariyle ödenmiş sermayesi (yurt dışında kurulmuş şirketlerin Türkiye ye ayrılan sermayesi) en az 100 milyon ABD doları yada muadili yabancı para karşılığı Türk Lirası ve sermayesinin %40’ı ikametgahı, kanuni ve iş merkezi Türkiye de bulunmayan kişilere ait olan işletmelere , kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına BKK izin verilebilir.

Türk para birimiyle yapılan işlemler, işlemin gerçekleştiği günün T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru ile ilgili para birimine çevrilir.

İktisadi kıymetlerin değerleri ile vergi matrahı kayıt yapılan para birimine göre tespit edilir. Beyannamenin verilmesi gereken ayın ilk günün kuruyla Türk parasına çevrilerek  beyan edilir. Vergi ödeme, mahsup ve iade işlemlerinde Türk lirası tutarlar kullanılacağı açıklanmıştır.

KDV kanunu ve Genel Uygulama Tebliği :

Bilindiği üzere,3065 sayılı KDV Kanununun;11/1-a maddesinde ihracat teslimlerinin KDV den istisna olduğu,11/1-c maddesinde ihraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara ait KDV’nin ihracatçılar tarafından ödenmeyeceği, mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu verginin vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunacağı, söz konusu malların ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde tecil edilen verginin terkin olunacağı belirtilmiştir.

Bilindiği üzere, 3065 sayılı KDV kanununun (11/1-a) maddesine göre , ihracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler KDV den istisna tutulmuştur. Aynı kanunun 12. inci maddesi uyarınca bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için;

-Teslimin yurt dışındaki bir müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcıya ya da yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılması,

- İhracat teslimine ait fatura ve benzeri belgelerin yukarıda belirtilen yurtdışındaki müşteri veya serbest bölgedeki alıcı adına düzenlenmesi gerekmektedir.

-Teslim konusu malın Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olması ya da yurt dışındaki müşteriye gönderilmek üzere yetkili gümrük antreposuna konulması şartlarının yerine getirilmiş olması gerektiği,

-32.inci maddesinde, Kanunun 11, 13, 14, 15 inci maddeleri ile 17. inci maddenin 4 numaralı fıkrasının (s) bendi uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri belgelerde gösterilen KDV nin mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak KDV den indirileceği, vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen KDV nin Maliye Bakanlığınca tespit edilecek esaslara göre bu işlemleri yapanlara iade olunacağı hükme bağlanmıştır.

İhracat faturası, malın yurt dışı edildiği dönemden önce düzenlenmiş olsa dahi, istisna ihracatın yapıldığı dönem KDV beyannamesi ile beyan edilecektir.

 

Mal ihracına ilişkin beyan, “istisnalar-diğer iade hakkı doğuran işlemler kulakçığında Tam istisna kapsamına giren işlemler tablosunun 301 kod numaralı işlem satırı kullanılarak yapılacaktır.

İhracat teslimlerinden doğan KDV iadesi taleplerinin değerlendirilmesi ve sonuçlandırılmasına ilişkin esasların belirlendiği KDV Genel Uygulama Tebliğinin ayırım 1.1.4  bölümünde  iade hakkı doğuran işlem itibarıyla vergi dairesine ibraz edilecek belgeler sayılmış, olup gümrük beyannameli mal ihracatında ihracat teslimine ait bedelin Türkiye'ye döviz olarak getirilmesi gerektiğine ilişkin bir belge yer almamaktadır.

Ancak, KDV Genel Uygulama Tebliği kapsamındaki hizmet teslimlerde,    ayırım(2.1.-2.2.)Hizmetin yurt dışındaki müşteri için yapılmış olması,hizmetten yurt dışında faydalanılması gerekir. Hizmetin yurt dışında faydalanılmasından kasıt, Türkiye’de yurt dışındaki müşteri için yapılan hizmetin, müşterinin yurt dışındaki iş, işlem ve faaliyetleri ile ilgili olması, Türkiye’deki faaliyetleri ile ilgili  bulunmamasıdır.

Yabancı firmaların Türkiye’den ithal ettiği (Türkiye’nin ihraç ettiği) mallar dolayısıyla verilen hizmetler, hizmet ihracı kapsamındadır.

Türkiye’den serbest bölgelere verilen hizmetler, hizmet ihracı kapsamında değerlendirilmez.

Hizmet bedeli döviz yurda gelmeden bu şekilde beyan edilen işlemlerle ilgili yüklenilen ve indirim yolu ile telafi edilemeyen KDV iadesi yerine getirilmez. Hizmet ihracı kapsamında iade talep edilmesi durumunda istenilen belgelerden biri de  Ödeme belgesi olup, bankalar veya özel finans kurumlarınca düzenlenmiş döviz alım belgesi aslı veya ilgili banka veya özel finans kurumu şubesince onaylanmış örneği,banka dekontu v.b. belge  ibraz edilecektir.(hizmet ihracı KDV beyannamesinde 302 kod satırında gösterilmektedir.)

 Yukarıdaki açıklamalar dikkate alındığında, KDV kanunun 11/1-a maddesi kapsamındaki mal ihracatında ihracat istisnasının uygulanması için ihracat bedelinin döviz olarak Türkiye'ye getirilmesi şartı aranmadığından, gerek ihracat teslimlerinden gerekse ihraç kaydıyla teslimlerden kaynaklanan KDV iade taleplerinde ihracat bedelinin döviz olarak Türkiye'ye getirildiğine ilişkin bir belge ibrazına gerek bulunmamaktadır. Bu kapsamda ihracat bedelinin Türk lirası cinsinden tahsilini, TL olarak Türkiye'ye getirilmesini, İhracat faturasının TL cinsinden düzenlemesini,engelleyici bir hüküm  bulunmamaktadır.Ayrıca bu kapsamdaki ihracat bedelinin döviz veya Türk lirası cinsinden Türkiye’ye getirilmiş veya getirilmemiş olmasının da KDV iadesinin yapılmasına engel değildir.

Hizmet ihracı kapsamında iade talep edilmesi halinde ise; hizmet bedelinin döviz olarak Türkiye’ye getirildiğinin tevsik edilmesi gerekmekte olup,döviz bedelinin yurda getirilmemesi halinde KDV iadesi talebinde bulunulamaz. Bu durum hizmet ihracının KDV beyannamesinde beyanına engel değildir.Sadece,  hizmet ihracına ait dövizin Türkiye’ye geldiğine dair belge ibraz edilmedikçe vergi idaresince KDV iadesi talebi yerine getirilmemektedir.

Kambiyo Mevzuatı:

Hazine müsteşarlığının Banka ve Kambiyo Genel Müdürlüğünün 23.07.2009 tarih ve  2009-GNL-1  numaralı genelgesi uyarınca;

İhracat bedelleri, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar, bu Karara ilişkin 2008/32-34 sayılı tebliğ ve Hazine Müsteşarlığı tarafından buna ek olarak yapılacak düzenlemeler çerçevesinde ihracatçı ile ithalatçı arasındaki sözleşmeye ve uluslararası kurallar ile bankacılık teamüllerine göre firmaların yazılı beyanına istinaden döviz veya Türk Lirası olarak tahsil edileceği.

İthalat bedelleri, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar, bu Karar’a ilişkin 2008/32-34 Sayılı Tebliğ ve Hazine Müsteşarlığı tarafından bunlara ek olarak yapılacak düzenlemeler çerçevesinde ithalatçı ile ihracatçı arasındaki sözleşmeye ve uluslararası kurallar ile bankacılık teamüllerine göre bankalar aracılığıyla döviz veya TL olarak ödeneceği açıklanmıştır.

İhracat bedellerinin yurda getirilmesine yönelik konuyu da yakından ilgilendirdiğinden ;Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğünün 15.04.2015 tarihli 2015/1 sayılı Gümrüklerde nakit kontrollerine yönelik genelgesi ve  11 Haziran 2015 tarihli ve 29383 sayılı Resmi Gazete’de  yayımlanan 2015/7603 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Kararlara ilişkin olarak yapılan değişikliklere  yönelik  açıklamalara  bir sonraki yazımda yer verilecektir.

 

KAYNAKÇA:

1- KDV  Genel Uygulama  Tebliği.

2-213 s. VUK

02.07.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.