İsmail Dülger
Yeminli Mali Müşavir
ismaildulger59@gmail.com

Bireysel Emeklilik ve Şahıs Sigorta Primi Ödemelerinde Vergi ve SGK Uygulaması

Bireysel Emeklilik sistemi; 29.06.2012 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 6327 sayılı “Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile Bazı kanun ve Kanun Hükmünde kararnamelerde Değişiklik yapılmasına Dair Kanun” ile sağlanan vergi avantajları, katkı payları nedeniyle hızla yaygınlaşmaya ve sisteme katılımları arttırmaya başlamıştır.

 Bu yazımızda, Gelir Vergisi Yasasının 40/1, 40/9, 63/3 maddeleri ve 5510 sayılı S.G.K. yasasının 80/3-b-c maddesi dikkate alınarak; çalışan (işçi) ve/veya çalıştıran (işveren) tarafından Bireysel emeklilik sistemine, diğer şahıs sigorta poliçelerine yapılan prim ödemelerinin vergi ve SGK mevzuatı karşısındaki durumlarına yer verilmiştir.

 İşverenler tarafından çalışan adına ödenen Hayat Sigorta primi ( kendisi, eşi, küçük çocukları adına) ,Diğer şahıs Sigorta primleri ( ölüm, kaza, sağlık, hastalık, engellilik, işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri) ödemelerinin brüt ücrete dahil edilerek ve gelir vergisine tabi tutularak, Gelir vergisi yasasının 40/1 maddesinde Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel gider kapsamında kayıtlara gider olarak intikal ettirilmesi gerekmektedir.

 Bu konuda farklı görüşte olanlar ise İşveren tarafından ödenen yukarıda yazılı prim ödemelerinden Hayat sigorta poliçesine yönelik ödeme tutarının %50 sinin, diğer şahıs sigortası prim ödemelerinde ise yapılan ödeme tutarının; aylık ücretin %15’ i ve yıllık asgari ücretle sınırlı olmak üzere vergiye tabi ücret gelirinin tespitinde indirim konusu yapılabileceğini öne sürmektedirler.

 5510 sayılı SGK yasasının 80/3-b maddesinde ise “………işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin %30 ‘unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları , prime esas kazanca tabi tutulmaz.” hükmü bulunmaktadır.

5510 sayılı yasanın 80/3-c bendinde ise ,” (b) bendinde belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur. Diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnalar bu kanun uygulamasında dikkate alınmaz “ hükmü bulunmaktadır.

SGK kanununun 80/3-b-c maddesi dikkate alındığında, İŞVERENLER tarafından SİGORTALILAR için ( eş ve küçük çocuklar hariç) özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin %30 ‘unu geçmeyen katkı payları tutarları prime esas kazanca tabi tutulmamaktadır.

GVK 63/3 ‘cü bendinde ise, Sigortanın Türkiye’de kain ve merkezi Türkiye’de bulunan bir emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması şartıyla; ücretlinin şahsına, eşine, ve küçük çocuklarına ait hayat sigortası poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primlerin %50 si ile ölüm, kaza, sağlık, hastalık, engellilik, işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri için HİZMET ERBABI tarafından ödenen pirimler ücret gelirinin tespitinde indirim konusu yapılacaktır. (İndirim konusu yapılacak primler toplamı, ödendiği ayda elde edilen ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz.) Söz konusu primlerin İŞVEREN tarafından ödenmesi durumunda ise ücret gelirinin safi tutarının tespitinde indirim konusu yapılamaz. Yapılan ödeme ücret matrahına ilave edilerek gelir vergisine tabi tutulur. Farklı görüşte olanlar ise indirim konusu yapılabileceğini öne sürmektedirler.

Bireysel emeklilik poliçesi primlerinin Hizmet erbabı (çalışan) tarafından ödenmesi durumunda ise gelir vergisi ve sigorta primi istisnası uygulanmayacaktır.

Gelir vergisi yasasının 40/9’cu maddesinde ise İŞVERENLER TARAFINDA ÜCRETLİLER ADINA BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİNE ÖDENEN KATKI PAYLARI (işverenler tarafından bireysel emeklilik sistemine ödenen ve ücretle ilişkilendirilmeksizin gider olarak indirim konusu yapılacak katkı paylarının toplamının, ödemenin yapıldığı ayda elde edilen ücretin %15 ‘ini ve aylık asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz.

Gerek işverenler tarafından bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları, gerekse bu kanununun 63 ‘cü maddesinin birinci fıkrasının (3 ) numaralı bendi kapsamında hizmet erbabı tarafından ödenen ve indirim konusu yapılacak prim ödemelerinin toplam tutarı ödemenin yapıldığı ayda elde edilen ücretin %15‘ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacağının dikkate alınması gerekmektedir.

İşveren tarafından ücretliler adına ödenen bireysel emeklilik prim tutarı ve ücretli (çalışan tarafından) ödenen Hayat sigortası ve diğer şahıs sigorta primi tutarının toplamı aylık ücretin %15 ‘ini ve yıllık asgari ücretin yıllık tutarı toplamını geçemeyecektir. Geçmesi halinde ise geçen tutar brütleştirilerek ücret matrahına dahil edilerek gelir vergisine tabi tutulacak ve prime esas kazanç tutarına dahil edilecektir.

İşveren ve çalışan tarafından ödenen bireysel emeklilik ve özel şahıs sigorta primlerinin vergi ve SGK mevzuatına ilişkin uygulama örneklerine yazımızın ikinci bölümünde yer verilecektir.

KAYNAK :

1- 193 s. Gelir Vergisi Kanunu.

2- 5510 s. SGK yasası.

29.08.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.