İsmail Dülger
Yeminli Mali Müşavir
ismaildulger59@gmail.com

Yeniden Yapılandırmada Matrah Artışı-Stok Affı Uygulaması

Kamuoyunun uzun süredir beklediği “ kamu alacaklarının Yeniden yapılandırılmasına İlişkin Yasa Tarsısının Ana Başlıkları İlgili Bakanlar tarafından 15.11.2010 tarihinde  yapılan  basın toplantısında açıklanmıştır.Bilindiği üzere, Vergi mükelleflerinin  büyük bir bölümünü ilgilendiren yasa tasarısı TBMM Bütçe Plan Komisyonunda ve TBMM’deki görüşmelerde yapılacak değişikliklerle son halini alacaktır.Bu yazımızda önceki yasalarındaki  uygulamalarda göz önüne alınarak, matrah artırımı ve stok affının nasıl uygulanacağına  ilişkin açıklamalara yer verilmiştir. 

Matrah artımı ile  gelir vergisi ve kurumlar vergisi mükelleflerinin  2006-2007-2008-2009 T.yıllarına ilişkin  olarak aşağıdaki tabloda belirtilen koşullarda beyan edecekleri matrahlar üzerinden belirlenen vergi oranı dikkate alınarak hesaplanacak  vergiyi ödemeleri halinde ilgili yıllarda yasada belirtilen istisnalar dışında haklarında vergi incelemesi yapılmayacaktır.

GELİR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ:

1- Geliri sadece GMSİ  olan mükelleflerde   ilgili yıl için belirlenen  tutarın 1/5’ i Basit Usul Mükellefleri için 1/10’ nu  ve vergisini  tam olarak ödeyenler için vergi oranı %15 olarak uygulanacaktır.

2- Vergisini Tam ve gününde ödeyen mükellefler için vergi oranı %15 olarak uygulanacaktır.

                 BEYAN  EDİLEN MATRAHA   ASGARİ MATRAH     UYGULANACAK

  YILI           GÖRE ARTIŞ  ORANI                             ARTIŞ TUTARI            VERGİ  ORANI 

2006                    % 30                                                  10.000.-TL                     % 20 

2007                   % 25                                                   12.000.-TL                     % 20 

2008                   % 20                                                    15.000.-TL                    % 20 

2009                   % 15                                                     20.000.-TL                    % 20

 

KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ:

1-Vergisini Tam ve gününde ödeyen mükellefler için vergi oranı %15 olarak  uygulanacaktır. 

                 BEYAN  EDİLEN MATRAHA   ASGARİ MATRAH      UYGULANACAK

  YILI           GÖRE ARTIŞ  ORANI                            ARTIŞ TUTARI            VERGİ  ORANI 

2006                    % 30                                                  30.000.-TL                     % 20 

2007                    % 25                                                  36.000.-TL                     % 20 

2008                   % 20                                                   45.000.-TL                     % 20 

2009                   % 15                                                   60.000.-TL                     % 20

 

KATMA DEĞER  VERGİSİ –GELİR VERGİSİ STOPAJI MATRAH ARTIŞI: 

Yıllık  Hesaplanan Katma Değer Vergisi/Beyan Ed.G.Safi Ücret Tutarı üzerinden aşağıda belirtilen vergi oranları üzerinden hesaplanacak vergi ödenecektir.

 

                  UYGULANACAK YILLIK BEYAN EDİLEN G.SAFİ  ÜCRET

  YILI           ARTIŞ  ORANI (KDV)              TUTARI ÜZERİNDEN (G.V.Stp. ORANI) 

2006                       % 3                                                       % 5 

2007                      % 2,5                                                     % 4 

2008                      % 2                                                        % 3 

2009                      % 1,5                                                      % 2

  

STOK  AFFI UYGULAMASI  : 

                     STOKLAR VE KASA  MEVCUDUNA İLİŞKİN HÜKÜMLER 

                FİİL                                                             HESAPLANACAK VERGİ 
İŞELETMEDE MEVCUT OLDUĞU HALDE                    GENEL ORANA TABİ EMTİA VE D.BAŞ İÇİN
KAYITLARDA YER ALMAYANEMTİA VE                     %10 İNDİRİMLİ ORANA TABİ EMTİA VE D.BAŞ İÇİN
DEMİRBAŞLARIN KAYDA ALINMASI                          TABİ OLDUĞU ORANIN  YARISI ORANINDA 

İŞELETMEDE MEVCUT OLDUĞU HALDE                   BEYAN EDİLEN DEĞERİN %2,5 ORANINDA
KAYITLARDA YER ALMAYAN KIYMETLİ                     VERGİ ÖDENECEKTİR.
MADEN  VE ZİYNET EŞYASININ  KAYDA
ALINMASI        

İŞELETMEDE MEVCUT OLMADIĞI                            HER TÜRLÜ VERGİSİEL YÜKÜMLÜLÜĞÜN
HALDE KAYITLARDA  YER ALAN  EMTİA                  YERİNE GETİRİLMESİ GEREKMEKTEDİR.
VE DEMİRBAŞLARIN KAYDA ALINMASI                         

KAYITLARDA YER ALDIĞI HALDE                              DÜZELTİLEN TUTARIN %10 NU TUTARINDA
İŞLETMEDE MEVCUT OLMAYAN KASA                     VERGİ ÖDENECEKTİR.

 

 A- İŞLETMELERİNDE MEVCUT OLDUĞU HALDE KAYITLARINDA YER ALMAYAN EMTİA, MAKİNE, TEÇHİZAT VE DEMİRBAŞLARIN BEYANI.

Gelir ve Kurumlar vergisi mükelleflerine  ( serbest meslek erbabı, ferdi ticari işletmeler, adi ortaklıklar, kollektif şirketler, adi komandit şirketler ile sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu müesseseleri, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler ve iş ortaklıkları dahil bulunmaktadır). işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları ile kayıtlarında düşük değerle yer alan makine, teçhizat ve demirbaşlarını yasal kayıtlarına intikal ettirmek suretiyle, kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmeleri olanağı  sağlanmıştır. Beyan edilecek emtia ve demirbaşların –tesis-makinelerin  değerlemesine , beyan ve bildirime ilişkin esas ve usuller yasada yer alan hükümler ve yasa ile Maliye Bakanlığına verilecek yetki maddesine dayanılarak Gelir İdaresince çıkartılacak tebliğ  ve  sirkülerde uygulamaya yönelik açıklamalar yapılacaktır.Benzeri hükümlerin  yer aldığı  4811 sayılı Vergi Barışı yasasının uygulanmasına yönelik olarak çıkartılan 1 nolu genel  tebliğde yer alan bazı açıklamalara aşağıda özet olarak yer verilmiştir (1)

Madde hükmü uyarınca beyan edilerek kayıtlara intikal ettirilen makine, teçhizat ve demirbaşlar ile genel orana tabi emtianın bedeli üzerinden % 10 oranı,  indirimli orana tabi diğer emtianın bedeli üzerinden ise bu emtianın tabi olduğu oranların yarısı esas alınmak suretiyle katma değer vergisi hesaplanarak, 2 No.lu ayrı bir beyanname ile yasada  belirlene sürelere içerisinde  sorumlu sıfatıyla beyan edilecek ve aynı süre içinde ödenecektir

- Beyan edilen emtia üzerinden hesaplanan katma değer vergisi, 1 no.lu beyannamede genel esaslar çerçevesinde mal ve hizmet teslimleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilecektir. Ancak, gerek kayıtlarda yer almayan gerekse düşük değerle yer alan makine, teçhizat ve demirbaşların bedeli üzerinden hesaplanarak ödenen katma değer vergisinin indirimine ilişkin olarak  yayınlanacak genel tebliğ hükümlerine uygun işlem yapılması gerekmektedir.

Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, aktiflerine intikal ettirdikleri emtia için ayrı, makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere pasifte karşılık hesabı açılacaktır. Karşılık hesabı, kayıtlarda düşük değerle yer alan makine, teçhizat ve demirbaşlar için değerleme farkı tutarı kadar olacaktır. Belgesiz iktisadi kıymetin iktisabı için çek, senet veya başka bir değer verilmişse karşılık olarak bunlarla ilgili hesap gösterilecektir.

İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise beyan ettikleri emtiayı defterlerinin

Gider kısmına satın alınan mal olarak kaydedeceklerdir.

 

MUHASEBE KAYITLARI :

- Kayıtlarda yer almayan emtia kaydı.

----------------------------- / ----------------------------------------------

153-TİCARİ  MALLAR                        XXXXX

191-İNDİRİLECEK KDV                        XXXX 

                   525-KAYDA ALINAN EMTİA KARŞ.         XXXXX

                           (……S.K. …..MAD.     )

                   360-ÖDENECEK VERGİ VE FOLAR              XXXX

                          (Sorumlu Sıfatı ile ödenecek KDV)

---------------------------- / -------------------------------------------------

- Kayıtlarında yer almayan makine ve demirbaşların kaydı.

----------------------------  /-------------------------------------------------

253-TESİSİ MAKİNE VE CİHAZLAR                       XXXXX

689-DİĞER  OLAĞANÜSTÜ GİD.VE ZARAR.           XXXX

                              526-D.BAŞ-MAKİNE VE TEÇHİZAT                   XXXXX

                                       ÖZEL KARŞILIK(…..S.K….MAD.)

                              360-ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR                    XXXX

------------------------------- /  ------------------------------------------------------------------

B- KAYITLARDA YER ALDIĞI HALDE İŞLETMEDE MEVCUT OLMAYAN MALLARIN BEYANI.(1)

Madde kapsamında düzenlenecek faturalarda alıcıya ilişkin bilgiler yerine, "……… sayılı  yasanın…………..maddesi uyarınca düzenlenmiştir.”ibaresi yazılacaktır.

Yukarıda açıklanan şekilde faturalanan ve yasal defterlere kaydedilen mallarla ilgili işlemler, normal satış işlemlerinden bir farklılık arz etmemektedir. Faturada malın tabi olduğu oranda katma değer vergisi hesaplanacak ve ilgili dönem beyannamesine dahil edilecek, satış hasılatı yıllık gelir veya kurumlar vergisi matrahının hesaplanmasında da dikkate alınacaktır.

Fatura bedeli "600 Yurtiçi Satışlar", faturada hesaplanan katma değer vergisi de "391 Hesaplanan KDV" hesabına alacak yazılmak suretiyle kayıtlara intikal ettirilecektir. Bu hesapların karşılığını teşkil edecek borçlu hesap uygulamayı yapan mükellefçe gerçeğe uygun olarak tespit edilecektir. Gerçek durum ile kayıtlar arasındaki farklılık faturasız satışlardan kaynaklanmaktadır ve faturasız satılan malların karşılığında işletme kalemlerinden birinde artış olması gerekmektedir. Bu artış nakit para, banka hesabında alacak, alacak senedi, çek ve benzeri değerler şeklinde olabilir. Dolayısıyla, mal çıkışı karşılığında aktif değer olarak işletmede ne varsa veya işletmede beyan tarihinde bu artış ne olarak görülüyorsa, buna ilişkin hesaplara kayıt yapılması gerekmektedir. Aktif hesaplarda meydana gelen artışın ortaklar tarafından işletmeden çekilmiş olması halinde, "231 Ortaklardan Alacaklar" hesabına, artışın herhangi bir şekilde tespit edilememesi halinde "689 Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar" (Beyannamenin düzenlenmesi sırasında kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır) hesabına borç kaydı yapılacaktır

-------------------------------- /  ---------------------------------------------------

689 -231-121                               XXXXX

                     600- YURT İÇİ SATIŞLAR (….S.K.Mad…….)        XXXXX

                     391-HESAPLANAN KDV                                             XXXX

 --------------------------- /   -----------------------------------------------------------

KAYNAKÇA :
1-4811 S.K.  Genel Tebliğleri.
2-Kamu  Alacaklarının Yeniden Yapılandırması İle İlgili Basın Açıklamaları.

22.11.2010

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.