İsmail Dülger
Yeminli Mali Müşavir
ismaildulger59@gmail.com

Ekonomik Kriz Ortamında Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Uygulaması ve Bir Öneri

            Bilindiği üzere,   Kısa çalışma Ödeneği  26.05.2008 tarih, 26887 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5763 sayılı “İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 18..maddesi” ile İş Kanunu kapsamından çıkarılmış, Ek-2 madde ile  4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenmiştir.Kısa çalışma ödemeği ile İlgili kurum ise  Türkiye İş Kurumudur. 4587 sayılı iş kanununun 65 maddesine dayanılarak hazırlanan 31.03.2004 tarih, 25419 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneğine İlişkin Yönetmelik” 26.05.2008 tarihinde 5763 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırıldığından, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan 13.01.2009 tarih ve 27109 sayılı resmi gazetede yayınlanan yeni “Kısa Çalışma Ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmeliği” yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.

            Yayınlanan yönetmeliğe göre kısa çalışma ödeneğinin yapılabilmesi için işyerinde ulusal veya uluslararası ekonomide ortaya çıkan olayların, ülke ekonomisi ve dolayısıyla işyerini ciddi anlamda etkilemesi ve  sarsması  gerekmektedir..

          Bu durumda en fazla üç ay süreyle; işyerinde uygulanan çalışma süresinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya en az dört hafta süreyle işyerindeki faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması. İşverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine olanak bulunmayan, dışsal etkilerden ileri gelen, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması ile sonuçlanan deprem, yangın, su baskını, salgın hastalık, seferberlik ve benzeri zorlayıcı sebeplerin oluşması gerekmektedir. (Genel ekonomik kriz gerekçesi ile yapılan başvurular ile zorlayıcı sebeplerle bağdaşmadığı halde, nakit darlığı, ödeme güçlüğü, pazar daralması ve stok artışı gibi sebeplere dayalı olarak yapıldığı tespit edilen başvurular  kurum tarafından ret edilecektir.

                    Genel ekonomik kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılmasını talep eden işveren, İş-Kur’da ilgili birime, varsa işyerindeki toplu iş sözleşmesi tarafı sendikaya yazılı bildirimde bulunur. Genel ekonomik krizin veya zorlayıcı sebeplerin işyerine etkileri ile zorlayıcı sebebin ne olduğunu, İşyerinin unvanını, adresini, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikayı,  Bakanlık bölge müdürlüğü ile sosyal güvenlik işyeri sicil numarasını, varsa iddiasını kanıtlayıcı somut belgeleri belirtmek zorundadır. Ayrıca İnceleme esnasında kısa çalışma yaptırılacak işçilere ilişkin bilgiler, işveren tarafından kurumca belirlenen formatta hazırlanarak, manyetik ortamda kuruma ve yazılı olarak da bakanlık iş müfettişine teslim edilecektir.

       İşçinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için kısa çalışmanın başladığı tarihte, 4447 sayılı Kanunun 50’nci maddesine göre çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması gerekmektedir. Kısa çalışma ödeneği günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı, işsizlik ödeneğinin miktarı kadardır.  Bugünkü koşullarda  işçilere ödenen Kısa Çalışma ödeneği tutarları   asgari 255,00TL ile azami  510,00TL  tutarındadır.  

      Kısa çalışma ödeneğinin süresi üç ayı aşmamak kaydıyla kısa çalışma süresi kadar olup hak edilen işsizlik ödeneği süresini aşamaz. Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde çalışılmayan süreler için verilir. Kısa çalışma ödeneği nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir veya temlik edilemez. Kısa çalışma ödeneği alanların işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya başlaması, herhangi bir sebeple silâhaltına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması halinde kısa çalışma ödeneği kesilir. Kısa çalışma ödeneğinin yapıldığı süre içerisinde ödenekten yararlanan işçiler için sigorta primi ödenmeyecektir.

         Küresel krizin etkisiyle zor duruma  giren ve İş kurumuna  başvuran işveren sayısının  19.Ocak itibariyle  518 e ulaştığı bu sayının giderek artacağı  ve bugünkü hesaplamalara göre  yaklaşık 60.000 çalışanın yükünün devletin üstlenmesi  söz konusudur. Çalışma Bakanlığının Kısa Çalışma Ödeneğinin ödenmesine ilişkin asgari ve azami süreleri  3 aydan 6 aya  ve  yapılacak ödeme tutarının  yükseltilmesi konusunda çalışma yapması, ayrıca  başvuruların daha kısa sürede tamamlanması için bürokratik işlemlerin  azaltılması, İş Müfettişlerinin iş yükü  ve genel ekonomik kriz nedeniyle kapanan işyeri  sayısının 47.000 ulaştığı dikkate alınarak  işverenlerin  başvuru işlemlerinin  daha hızlı sonuçlandırılması için Yeminli Mali Müşavirler-S.M.Mali Müşavirler tarafından da “Kısa Çalışma Ödeneği Başvurusu Uygunluk Tespit Raporu” düzenlenmesine olanak tanıyan yönetmelik değişikliğinin yapılmasının  yararlı olacağı  kanısındayım.

 

KAYNAKÇA :
1-4447 sayılı İşsizlik Sigortası  Kanunu
2-Kısa Çalışma  Ödeneği Yönetmelik.(13.01.2009-25419 R.Gazete)

 

28.01.2009

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.