İsmail Dülger
Yeminli Mali Müşavir
ismaildulger59@gmail.com

5811 Sayılı Vergi Barışı Kanunundan Yararlanan Mükelleflerden Sahte Belge Düzenleyenlerin Matrah Farkı, Kullananların Vergi Farkı Uygulamasına Tabi Tutulması Halinde Ortaya Çıkacak Uygulama Sorunları

5811 sayılı “ Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında “ kanun 22.11.2008 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiş  olup (1), kanunun 4.cü maddesi uyarınca çıkarılan 1 seri no’lu Genel Tebliğ (2) 06.12.2008 tarih ve  27067 sayılı  Resmi  Gazetede yayınlanmıştır.

Yazımız Genel Tebliğle belirlenen uygulamalarla  ilgili kişisel görüşlerimizi yansıtmakta olup, yazımızın aşağıdaki bölümlerinde  5811 s.k. kısaca Varlık Barışı olarak  adlandırılacaktır.

5811 Sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanuna İlişkin Genel Tebliğ[i] (Seri No: 1) ‘ in “Vergi Farkları ve Diğer Vergiler” başlıklı 5.5. bendinde.

“ Kanun kapsamında bildirim veya beyan dışındaki herhangi bir nedenle, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra 1/1/2008 tarihinden önceki dönemlere ilişkin olarak vergi incelemesi yapılması halinde matrah farkından mahsup uygulaması, gelir, kurumlar ve katma değer vergisi yönünden tespit edilen matrah farklarıyla sınırlıdır.

Dolayısıyla, mükelleflerin gelir, kurumlar ve katma değer vergisine ilişkin vergi farkları ve haksız iadeden kaynaklanan tarhiyatlar ile bu vergiler dışındaki diğer vergilere yönelik yapılacak inceleme ve tarhiyatlar bu kapsamda değerlendirilmeyeceği”  belirtilmiştir.

25.12.2008 tarihli yazımda (3) sahte fatura kullanan mükelleflerin Varlık Barışından faydalanmaları halinde yapılacak işlemleri açıklamıştım..Gelir İdaresi Başkanlığınca 1.1.2008 tarihinden itibaren İnternet ortamında gönderilen 1 no lu KDV beyannamesinde   indirim konusu yapılan mal ve hizmet faturalarının ve gider belgelerinin  vergi oranlarına göre  bulunan matrah tutarlarının  beyannamelere yazılması zorunlu hale getirilmiştir. Bilindiği üzere  satış faturaları ve gider belgelerinde yazılı  teslim ve hizmet bedelinin matrahı bulunduğu gibi indirim konusu yapılan  alış faturaları ve gider belgelerinin de KDV matrahı bulunmaktadır. İnceleme raporlarında matrah farkı yerine  doğrudan vergi farkının yazılmış olmasının  bu  gerçeği değiştirmeyeceği  kanısındayım.

Yukarıda yapılan açıklamalar kapsamında 5811  sayılı Varlık Barışı kanunun yürürlüğe  girdiği 22.11.2008 tarihinden sonra mükellefler hakkında diğer nedenlerle yapılacak incelemelerde , tebliğde yer alan “vergi farkı” ibaresi sahte fatura düzenleyen mükellefler ile sahte belge kullanan mükellefler  arasında aşağıda örnekleriyle açıkladığımız  çelişkilere ve  uygulama farklılıklarına neden olacaktır. Ancak vergi dairesi müdürleri veya  inceleme elamanları tarafından yapılacak incelemelerde 22.11.2008 tarihinden önce mükellefe tebliğ edilmiş olan düzeltmeye davet yada  defter ve belgelerin incelemeye  ibraz  yazısının  bulunup bulunmadığının öncelikle  araştırılması gerekmektedir.

Bilindiği üzere , 4811 sayılı Vergi Barışı  Kanunu 2003 yılında yürürlüğe girmiştir. Vergi Barışı kanununun 14. maddesinde vergi barışı uygulamasından yararlanamayacaklar konusunda açık hüküm varken 5811 sayılı Varlık Barışı Kanunu’nda bir  sınırlama ve açıklık bulunmamaktadır. 1 Seri Nolu Varlık Barışı Genel Tebliği’nin “Bildirim ve Beyanın Vergi İncelemesi Karşısındaki Durumu” başlıklı 5. bendine (5.5) yapılan açıklamalara göre sahte belge düzenleyenler Varlık Barışı Kanunu’ndan yararlanabilirken, sahte belge kullananların Varlık Barışı Kanunu’ndan yararlanamayacakları  gibi bir  sonuç ortaya  çıkmaktadır. 

Mükellefler hakkında yapılan incelemelerde  bazen matrah farkı tespit edilmesine rağmen,  indirimler nedeniyle (zarar- yatırım indirimi- diğer indirimler ) Matrah  farkı ortaya çıkmamakta bu durumda mükellef adına vergi tarhiyatı yapılamamaktadır..Böyle bir inceleme sonucunda inceleme elemanı bulunan matrah farkını dikkate alarak devreden yatırım indirimi tutarının  yada geçmiş yıl zararlarının  takip eden dönemlerde hangi tutarda dikkate alınacağını raporunda belirtmektedir.Söz konusu mükellefin Varlık Barışından yararlanmış olması  durumunda ise bulunan matrah farkı  öncelikle  yatırım indirimi tutarından  düşüldükten sonra yine de  vergi tarhiyatını gerektiren matrah farkı çıkıyor  ise bulunan  bu  matrah farkı Varlık Barışı kapsamında beyan edilen  tutardan mahsup edilerek mükellefin diğer incelemeler nedeniyle  kullanabileceği devreden varlık tutarı  tespit edilecektir

Mükellefler hakkında  çeşitli nedenlerle  yapılan vergi incelemelerinde bulunan matrah farkı  üzerinden re’sen veya ikmalen  vergi tarhiyatı istenilmektedir.

-İnceleme sonucu matrah farkı bulunur, ancak  devreden indirimler( zarar-yatırım ind.-diğer indirimler- devreden  KDV nin yüksekliği)  gibi nedenlerle K.V. veya G.V. -KDV tarhiyatı önerilmez., devreden indirimler azaltılır.

-İnceleme sonucu  defter belge ibraz edilmemesi, sahte fatura kullanılmış olması nedeniyle  KDV indiriminin ret  edilmesi sonucu   ilgili dönemde yada sonraki dönemlerde  ödenecek  KDV vergi farkı ortaya çıkabilir.

-İnceleme  sonucu  kesinti yolu ile  ödenen vergilerin (İnşaat ve Onarım işleri-G.V.K. 94.cü mad. Uyarınca yapılan kesinti  gibi ) G.V. –K.V. beyannamesinde mahsubu  sonrasında iade edilecek vergi  çıkabilmektedir.Yapılan incelemede bulunan matrah farkı  sonucunda tarh edilecek vergiden kesinti tutarı  düşüldükten sonra  kalan tutar üzerinden vergi tarhiyatı  yapılacaktır..

-Sahte Belge düzenlediği tespit edilen mükellefin  komisyon karşılığı Ticari kazanç-kurum kazancı  elde ettiği   hesaplanarak  G.V.veya K.V.si  matrahı  ve KDV matrahı  resen takdir edilerek ,vergi tarhiyatı istenebilir.      

ÖRNEK :

Varlık barışından yararlanarak 50.000,00YTL varlık beyan eden  ve Sahte belge kullanan mükellef (gerçek kişi) hakkında yapılan inceleme sonucu,G.V.si matrahını azaltmak amacıyla 10.000,00YTL  tutarındaki genel gider faturasını defter kayıtlarına intikal ettirdiği  ve  1.800,00YTL tutarındaki KDV nin  indirim konusu yapıldığının inceleme sonucu tespit edildiğini düşünelim. Bu durumda bulunan 10.000,00YTL  tutarındaki G.Vergisi matrah farkı  varlık barışı kapsamında beyan edilen  50.000,00YTL den mahsup edilerek mükellef hakkında  gelir vergisi tarhiyatı istenilmeyecek , söz konusu dönemde  KDV beyannamesinde  indirimi ret edilen 1.800,00YTL KDV tutarı  vergi farkı olduğu gerekçe gösterilerek  Varlık Barışı kapsamında beyan edilen varlık tutarından  düşülemeyecek mi.? Bu durum  da aynı fiilden doğan  suça farklı iki uygulama yapılmış olmayacak mı.? Kaldı ki yukarıda ve 25.12. 2008 tarihli yazımızda belirttiğimiz gibi indirim konusu yapılan KDV nin de matrahının  bulunduğu dikkate alınmamış olacaktır..                 

Sahte Belge Düzenleyen mükellefler hakkında yapılan incelemelerde,  düzenledikleri  belgeler  karşılığında  komisyon karşılığı  elde ettikleri kazanç üzerinden  İnceleme Raporlarında hesaplanan matrah farkı üzerinden resen  yada ikmalen  G.V .veya K.V.-KDV   tarhiyatları  önerilmektedir.  Bu durumdaki  mükelleflerin  Varlık Barışı Kapsamında  Varlık Beyanında bulunmuş olmaları halinde ise beyan ettikleri varlık tutarından  bulunan matrah farkının mahsup edilmesi olanağından yararlanmış  olacaklardır. Böylece  sahte faturayı düzenleyen  mükellefler varlık barışından yararlanarak ödüllendirilirken  söz konusu belgeyi kullanan mükellefler veya söz konusu belgeleri V.U.K. 306  nolu tebliğ kapsamında bilmeden kullanan  mükellefler (özellikle KDV indiriminin ret edilmesi nedeniyle  ortaya çıkan vergi farkı  ibaresi nedeniyle ) varlık barışından yararlanamayacakları sonucumu çıkarılacaktır. 

Bilindiği üzere;213 sayılı V.U.K nun 29. ve 30 . maddesinde ikmalen ve re’sen tarh edilecek vergiler, inceleme elamanları tarafından inceleme raporlarında belirtilen  veya takdir komisyonunca takdir edilen matrah yada matrah farkı üzerinden verginin tarh edilmesi olarak tanımlanmıştır.

213 Sayılı VU.K. nun  düzeltme ile  ilgili 117 ci maddesinde hesap hataları  açıklanırken,

Matrah  Hataları Vergilendirme ile ilgili  beyanname , tahakkuk fişi , ihbarname tekalif cetveli ve kararlarda  matraha ilişkin rakamların  veya indirimlerin eksik veya fazla gösterilmiş veya hesaplanmış olmasıdır “ şeklinde tanımlanmıştır.

Vergi Usul Kanundaki bu tanım  indirimlerin  eksik veya fazla (KDV indiriminin ret edilmesi ) gösterilmiş olması veya hesaplanmış olmasını  matrah hatası olarak kabul edildiğini kanıtlamaktadır Nitekim 1 nolu KDV beyannamesinde MATRAH  (Vergi oranı-Oranlara göre Teslim ve Hiz. Bedeli -Hesaplanan KDV), İNDİRİMLER  (KDV oranı-Oranlara  göre indirim matrahı-İndirilecek vergi ) beyan edilerek ödenecek yada devreden KDV tutarı hesaplanmaktadır.

Yukarıda ayrıntılı olarak yapılan açıklamalar ışığında,  Varlık Barışı yasasından  yararlanan mükellefler hakkında 22.11.2008 tarihinden sonra  başlanılan ( K.V.-G.V-.KDV  matrah farkıyla ilgili) vergi incelemeleri ile ilgili olarak diğer nedenlerle yapılacak incelenmelerde  5811 s.Varlık Barışı .kanununa  herhangi bir kısıtlama yada sınır konulmamış olup, 213 s. V.U.K nun  117.ci maddesindeki matrah hatası tanımı  göz ardı edilerek,  sadece  yasadaki matrah farkından hareketle  vergi farkına  sınır getirilmesi  sahte fatura düzenleyenle söz konusu faturayı kullanan arasında farklı uygulama yapılmasına yol açacaktır. Bu durumda, kişilerin yasalar önündeki  eşitlik ilkesine aykırı hareket edilmiş  olacağından; konu mükelleflerce   ihtilaf konusu yapılarak yargı organlarına intikal ettirilecektir.

Sahte fatura Düzenleyen-sahte fatura kullanan mükelleflerin Varlık Barışından faydalanmış olmaları; haklarında 213 s.V.U.K. 359.cu maddesi uyarınca  işlem yapılarak Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda bulunulmasına  engel değildir. Sorunun  çözümü için 5811 sayılı Varlık Barışı yasasında , sahte fatura düzenleyen, sahte fatura kullanan  mükellefler ve haksız yere alınan  vergi iadeleri ile  ilgili  tarhiyatları  kapsam dışında bırakacak  düzenleme   yapılması  gerekmektedir.

 

KAYNAKÇA:
  1- 5811 s.k.-1 No’lu  G.Tebliğ
  2- 213 s. V.U.K.
  3- İ.DÜLGER (MuhasebeTR)

12.01.2009

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.