İlker Boz
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
ilkerboz75@hotmail.com

Sağlık Çalışanlarına Erken Emeklilik Hakkı

Değerli okurlar,  fiili hizmet süresi zammı uygulaması kapsamında görev yapan çalışanlarla ilgili 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 40’ıncı maddesinin ikinci fıkrasının 20 sıra numaralı bendi olarak eklenen son düzenlemeler makalemizin konusunu oluşturmaktadır.

Bilindiği üzere fiili hizmet süresi zammı uygulaması 5510 sayılı Kanununun 40 ıncı maddesinde düzenlenmiştir. Fiili hizmet süresi zammı uygulamasından Kanunun 40’ıncı maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ve aşağıdaki tabloda belirtilen işleri yaparak söz konusu işlerin risklerine maruz kalan sigortalılar yararlandırılır.

Fiili hizmet süresi zammı 5510 sayılı Kanunda sayılan 4’üncü madenin (a)  ve (c) bendi kapsamındaki sigortalılara uygulanmaktadır.

Sigortalıların fiili hizmet süresi zammından yararlanabilmeleri için, yukarıda tabloda belirtilen işyeri ve işlerde fiilen çalışmaları, söz konusu işlerin risklerine maruz kalmaları bu çalışmalarının karşılığı  olan prim ödeme gün sayıları ile Kanunun 81. maddesinde belirtilen prim tutarlarının 28.08.2018 tarih 26981 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin ekinde yer alan prim bildirgesi ile kuruma bildirilmesi gerekmektedir.

Fiili hizmet süresi zammı kapsamına tabi işyerlerinde ve işlerde malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta kollarına tabi çalışanlar fiili hizmet süresi zammı uygulamasından yararlanır. Bunların dışında kalan kısa vadeli sigorta kollarına tabi çalışanlarla sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar (emekliler)  bu uygulamadan yararlanamazlar. Söz konusu işyerlerinde çalıştıkları halde, yukarıda tabloda belirtilen işleri/görevleri yapmayan veya sayılan işleri/görevleri yaptıkları halde, söz konusu işyerinde çalışmayan sigortalıların işyeri ve iş koşulu şartı bir arada yerine gelmediğinden fiili hizmet süresi zammından yararlanmaları söz konusu değildir.

Fiili hizmet süresi zammı kapsamında olan işyerlerinde çalışan sigortalıların çalışılan ayın bazı günlerinde kapsam dışı işlerde geçen süreleri ile kapsamda olan işlerde fiilen çalışmayarak risklere maruz kalmadıkları resmi tatil, yıllık izin, ücretsiz izin, ücretli izin, sıhhi izin ve eğitim kurs süreleri, fiili hizmet süresinden değerlendirilmez.

Fiili hizmet süresi zammı kapsamında geçen çalışma süresi zammının küsuratlı çıkması durumunda bu süre tam güne iblağ edilecektir.

Fiili hizmet süresi zammı kapsamındaki işyerlerinde çalışan 4 (a) sigortalı çalışanlarının ay içindeki bu hizmete esas işlerde geçen çalışma saatleri toplamının günlük çalışma saatine bölünmesi suretiyle bulunan gün üzerinden kuruma bildirilir.

Fiili hizmet süresi zammına tabi çalışanların sigorta bildirimleri;

a-Prim ödeme gün sayısına 60 gün fiili hizmet süresi zammı eklenecek işlerde çalışan sigortalılar,

*Tüm sigorta kollarına tabi olanlar için 29 nolu,

**İşsizlik sigortası hariç tüm sigorta kollarına tabi olanlar için 30 nolu,

b-Prim ödeme gün sayısına 90 gün fiili hizmet süresi zammı eklenecek işlerde çalışan sigortalılar,

*Tüm sigorta kollarına tabi olanlar için 32 nolu,

**İşsizlik sigortası hariç tüm sigorta kollarına tabi olanlar için 33 nolu,

c-Prim ödeme gün sayısına 180 gün fiili hizmet süresi zammı eklenecek işlerde çalışan sigortalılar,

*Tüm sigorta kollarına tabi olanlar için 35 nolu,

**İşsizlik sigortası hariç tüm sigorta kollarına tabi olanlar için 36 nolu,

belge türleri seçilmek suretiyle kuruma bildirilecektir.

Fiili hizmet süresi zammı kapsamındaki işyerinde çalışan 4 (a) sigortalılardan tahsil olunacak malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta pirimi;

1. 60 gün ekleneceklere % 9 sigortalı, % 12 işveren hissesi olmak üzere % 21,
2. 90 gün ekleneceklere % 9 sigortalı, %12,5 işveren hissesi olmak üzere %21,5
3. 180 gün ekleneceklere % 9 sigortalı , % 14 işveren hissesi olmak üzere 23’tür.

Kanunun 40. maddesi kapsamında yer alan işyerlerinde, ayın bazı günleri fiili hizmet zammına tabi işlerde, diğer günlerde ise kapsama girmeyen işlerde çalışan sigortalılar için düzenlenecek aylık pirim ve hizmet belgelerinde, kapsama giren çalışmalar yukarıda belirtilen fiili hizmet süresi zammı çalışmasına göre,  kapsama girmeyenler ise ilgili aylık hizmet bildirgesiyle kuruma bildirim yapılır. İki ayrı aylık hizmet bildirgesi ile verilen gün sayısı 30 günü geçemez.

Diğer taraftan 2 ayrı aylık hizmet bildiriminde bulunan işveren her iki belgenin eksik gün nedenine ‘’Diğer Nedenler’’ seçeneği işaretlemeleri gerekmektedir.

Fiili hizmet süresi zammının hesaplanması:

Sigortalılar, Kanunun 40.maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen işyeri/işlerde geçen çalışma süresi 360 günü için;

*60 gün eklenecekse % 17

*90 gün eklenecekse % 25

*180 gün eklenecekse % 50 ek olarak hesaplanır.

Prim  Gününe İlave Edilecek FHSZ

Örnek:

Çalıştığı İşyeri : Asit Üretimi Yapan Fabrikalar

Eklenecek fiili hizmet süresi zammı : 90 gün

Fiili hizmet süresi hizmet toplamı      : 5.000

İlave Edilecek FHSZ                         : 1.250

Toplam                                              : 6.250

Yaş hadlerinden İndirim Yapılması

Örnek:

Sigortalının aylığa kazanma yaş haddi 55’dir. Kanunun 40 maddesinde yer alan tablonun (9) numaralı sırasında belirtilen işte 4800 gün çalışması bulunmaktadır. Söz konusu iş için 90 gün FHSZ verilmektedir.

FHSZ : 4800*0,25 =1200 gün

FHSZ  Yarısı : 1200/2  =600 gün (1 yıl 8 ay)

Emeklilik için öngörülen yaş haddinden 1 yıl 8 ay indirim yapılır.

 

Yani emeklilik için Gerekli Yaş Şartı :                           55

                                                                          8 ay          1

                                                                          -----------------------

                                                              4 ay      53    yaşında emeklilik koşularını yerine getirmiş sayılacaktır.

 

Yukarıda fiili hizmet zammına ait açıklamalarımızdan sonra makalemizin asıl konusuna dönecek olursak;

 03.08.2018 tarih 7146 sayılı Kanunu’nun 11’inci maddesiyle 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 40 ıncı maddesinin ikinci fıkrasında yer alan tabloya aşağıdaki 20 sıra nolu bent

‘’20) İnsan sağlığına ilişkin işler; 11.04.1928 ve 1219 sayılı Kanun, 25/02/1954 tarihli ve 6283 sayılı Hemşirelik Kanunu ve 18.12.1953 tarihli ve 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun kapsamında sağlık meslek mensubu sayılan ve insan sağlığı için koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde çalışanlar’’  eklenmiştir.

Kanunun 40. maddesi ikinci fıkrasının 20 sıra nolu bendinde sayılan çalışanlar aşağıda kanun numaralı verilerek sınıflandırılmıştır.

1219 sayılı Kanun kapsamında görev yapan çalışanlar;

Tabipler, Diş tabipleri, Ebeler, Hastabakıcı hemşireler, Klinik psikolog, Fizyoterapist, Odyolog, Diyetisyen, Dil ve konuşma terapisti;  Podolog, Sağlık fizikçisi, Anestezi teknisyeni/teknikeri, Tıbbi laboratuar ve patoloji teknikeri, Tıbbi görüntüleme teknisyeni/teknikeri, Ağız ve diş sağlığı teknikeri, Diş protez teknikeri, Tıbbi protez ve ortez teknisyeni/teknikeri, Ameliyathane teknikeri, Adli tıp teknikeri, Odyometri teknikeri, Diyaliz teknikeri, Fizyoterapi teknikeri; Perfüzyonist, Radyoterapi teknikeri, Eczane teknikeri, Acil tıp teknikeri, Mamografi teknikeri, İş ve uğraşı terapisti, İş ve uğraşı teknikeri, Elektronörofizyoloji teknikeri, Hemşire yardımcısı, Ebe yardımcısı, Sağlık bakım teknisyeni,

6283 sayılı Kanun kapsamında görev yapan çalışanlar;

Hemşireler,

6197 sayılı Kanun kapsamında görev yapan çalışanlar;

Eczacılar (4/b kapsamındaki eczane eczacıları hariç), kamu ve özel sektörde çalışan eczacılar ve eczane hizmetleri teknikerleri (2 yıllık diploması olan) faydalanabilir.

1219 sayılı Kanun, 6283 sayılı Kanun ve 6197 sayılı Kanun kapsamında işler/işyerlerinde çalışan kamu ve özel sektör çalışanlarının hizmetleri, 7146 sayılı Kanunun yürürlük tarihi olan 03.08.2018 tarihinden itibaren fiili hizmet zammına tabi olarak kuruma bildirilmesi gerekmektedir.

Örneğin: X hastanesinde görevli hemşire ay içinde toplam fiili hizmet süresi zammına tabi 180 saat görev yapmıştır.  Sgk bildirimi aşağıdaki şekilde olacaktır?

Cevap:  Çalışma Saati /7,5     

                180  /  7,5   = 24

Prim ödeme gün sayısına 60 gün fiili hizmet süresi zammı eklenecek işlerde çalışan sigortalılardan olması nedeniyle 24 günlük çalışma süresi kuruma 29 nolu belge türü seçilmek suretiyle bildirim yapılacaktır. Eksik gün nedeni olarak ‘’Diğer Nedenler’’ seçilmesi gerekmektedir.

6 günlük çalışma süresi ise 01 nolu belge türü seçilmek suretiyle kuruma bildirimi yapılacaktır. Eksik gün nedeni olarak ‘’ Diğer Nedenler’’ seçilerek kuruma bildirim yapılacaktır.

SONUÇ: Fiili hizmet süresi zammından Kanunun 40 ıncı maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sigortalılar yararlandırılır. Fiili hizmet süresi zammından yararlanabilmek için bu kapsamdaki çalışmaların söz konusu işler/işyerleri’nde geçmesine, çalışanların bu işlerin risklerine maruz kalmasına ve Kanunun 81 inci maddesine yer alan primlerin ödenmesine bağlıdır.  İşverenlerin 7143 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde belirtilen fiili hizmet süresi zammı kapsamında çalıştırdıkları işçilerini 03.08.2018 tarihinden itibaren kuruma bildirmesi gerekmektedir. Her ne kadar işverenler tarafından bildirilmesi zorunluluğu bulunsa da uygulayıcılar olarak biz Mali Müşavirlerce, belirtilen sektörlerde çalışanların yukarıda bahsi geçen belge türleri seçilerek kuruma bildirimlerinin yapılması gerekmektedir.

Makalemize konu olan 5510 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin ikinci fıkrasının 20 numaralı bendi ile ilgili kurum tarafından henüz yönetmelik, genelge yayımlanmamıştır. İlgili Kanun Resmi Gazetede 03.08.2018 tarihinde yayımlanarak yasallaşmış ve yürürlüğe girmiştir. Söz konusu fiili hizmet süresi zammı bildirimlerinin 03.08.2018 tarihi dâhil olmak üzere uygulanacağı unutulmamalıdır. 

Yararlanılan Kaynaklar:

• 7146 Askerlik Kanunu ile Diğer Bazı Kanunlarda ve 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
• 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu
• Fiili Hizmet Süresi Zammı Uygulaması 2009/79 Genelge
•  Fiili Hizmet Süresi Zammı Uygulamasının Uygulanmasının Usul ve Esasları Hk. Yönetmelik. (2709.2018/27010)
• 1219 Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun
• Hemşirelik Kanunu
• Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun

10.09.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.