İlkay Üzel
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
uzel2006@hotmail.com

Grup Şirketleri Arası Köprü Kredi Uygulamalarının KDV Durumu ve İdareler Arası Görüş Ayrılıkları

Toplum olarak koronavirüs ortaya çıkana kadar ciddi ekonomik ve siyasi mücadeleler veriyoruz, diye düşünüyorduk. Koronavirüs ortaya çıktığı günden beri hem ülkemizde hem de diğer ülkelerde yaşanan sağlık, toplumsal ve ekonomik sorunlar bizleri çok daha büyük mücadelelerin verileceği günlerin beklediğini gösteriyor. Her zaman sağlığın en önemli şey olduğunu söyleriz; ancak yaşanan gösterdi ki sağlık için güçlü bir ekonomi  de gereklidir.

Koronavirüs kargaşası, hem sağlığımızı hem ekonomik yapımızı olumsuz etkilemeye devam etmektedir. Bankalar koronavirüsün ekonomi üzerindeki etkilerini azaltmak için uygun faiz oranları ile krediler vermeye devam ediyor ki aslında bu bizim alışık olduğumuz bir durumdur. Çünkü gelişmekte olan ülkelerde şirketlerin kaynak yapıları öz sermayeden daha çok borçlanmaya dayalıdır.

Günümüz şirketleri için en kolay finansal kaynak bulma yöntemi  kredi olmakla birlikte her şirket mali yapılarının zayıf olması nedeniyle uygun maliyetli kredi kullanamamaktadır. Bu durum da ticari hayatta grup şirketleri içerisinde finansal olarak güçlü ve bankalar nezdinde kredibilitesi yüksek olan şirketin kredi kullanmasına ve bu krediyi diğer şirketlere aktarmasına neden olmaktadır. Günümüz ticari hayatında yaygın olan bu duruma köprü kredi denilmektedir. Köprü kredinin tanımı şu şekilde yapılmıştır: “Finansal açıdan güçlü olan grup şirketinin daha fazla krediyi daha düşük maliyetle bulma imkanına sahip olmasından dolayı, finansal açıdan güçlü durumda olmayan grup şirketlerine banka veya finans kurumlarından temin ettiği krediyi aynı koşullar altında aktarmasına birebir kredi yansıtması veya diğer bir adıyla köprü kredi denilmektedir.”

Ticari hayatta yaygın şeklinde uygulanan köprü kredilerin KDV karşısındaki durumu konusunda idareler arası görüş ayrılıkları vardır. Görüş ayrılıklarının temel sebebi “Birebir kredi yansıtması finansal hizmet mi değil mi?” sorusuna verilen cevaplarda maalesef cevap birliğinin olmamasıdır.

Mali idarenin köprü kredilere ait masraf yansıtmalarının  “KDV’ye tabi tutulmalıdır.” şeklinde görüş belirttiği özelgeler bulunsa da “KDV’ye tabi değildir.” şeklinde görüş belirttiği özelge sayısı daha fazladır. Mali idarenin ‘‘Köprü kredilere ait masraf yansıtmalarının KDV’ye tabi değildir.” görüşünü destekleyen 2014 ve 2012 yıllarında verdiği özelgelerin yasal dayanakları 3065 Sayılı KDV Kanunun 1/1  ve 17/4-e maddelerine dayanmaktadır.

Köprü kredilerin KDV karşısındaki durumu noktasında 10.04.2014 tarih ve  76464994-130[kdv.2013.125]-94 sayılı özelgesinde ilgili şirketin “Finansman ihtiyacının ailenin diğer fertlerine ait olan şirketler üzerinden köprü krediler şeklinde temin edilerek şirketinize tamamen aynı şartlarla kullandırdığını belirterek yansıtılan faiz, komisyon vb. giderlerin KDV'ye tabi olup olmadığı” konusundaki  görüş talebi  üzerine mali idare KDV’ye tabi olmadığı şeklinde görüş beyan etmiş ve yasal dayanaklarını aşağıdaki şekilde açıklamıştır:

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun

            - 1/1 inci maddesinde, Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğu,

            - 17/4-e maddesinde ise banka ve sigorta muameleleri vergisi kapsamına giren işlemlerin KDV'den istisna edildiği,

hükümlerine göre ailenin diğer fertlerine ait olan şirketin temin ettiği krediyi şirketinize anapara, faiz ve masraflarıyla birlikte aynen aktarması işleminde aynen aktarılan bu bedeller için KDV hesaplanmayacağını belirtmiştir. Özelgede aktarılan kredi tutarına ilave olarak herhangi bir bedel alınması halinde ise bu bedel, krediyi kullandıran şirketin sunduğu hizmetin karşılığını teşkil edeceğinden genel oranda katma değer vergisine tabi tutulacağı belirtilmiştir.

Mali idare, 08.08.2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.17-2472 özelgesinde de: ‘’Grup şirketince bankalardan ve diğer finans kuruluşlarından temin edilen kredilerin diğer grup şirketine herhangi bir bedel eklenmeksizin anapara, faiz ve masraflarıyla birlikte aynen aktarılması işleminde aynen aktarılan bu bedeller için KDV hesaplanmayacaktır. Ancak,  aktarılan kredi tutarına ilaveten herhangi bir bedel alınması halinde ise bu bedel, şirketin sunduğu hizmetin karşılığını teşkil edeceğinden genel oranda katma değer vergisine tabi tutulacaktır.” şeklinde cevap vermiştir.

Mali idare için burada önemli olan krediyi aktaran şirketin bir menfaat elde edip etmediği olup 2017 yılına  kadar idare tarafından verilen özelgeler açısından baskın görüş, kredinin grup şirketleri arasında herhangi bir bedel eklenmeksizin aynen aktarılması işleminde KDV hesaplanmayacağı yönündeydi. Ancak, Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’nun (VDDGK) 25.01.2017 tarihli kararında köprü kredi uygulamasını finansman hizmeti olarak nitelendirip KDV’ye tabi olması gerektiğini belirterek aksi yönde  bir görüş açıklamıştır. Hem mali idarenin verdiği özelgeler hem Danıştay’ın kararları incelendiğinde iki görüşü de destekleyen kararlar mevcut olup zıt görüşler farklı uygulamalara neden olmuştur.

Köprü kredilerin; anapara,faiz ve masraflarıyla birlikte aynen aktarılması işleminde ana şirketin diğer grup şirketlerine KDV gösterilmeden  yansıtma fatura kesmesi gerekmektedir. Mali idarenin 06.04.2004 tarihli bir özelgesinde fatura düzenlenmekszin dekont aracılığıyla da giderlerin aktarılabileceği şeklinde bir kararı vardır. Mali idarenin dekont aracılığıyla giderlerin aktarabileceği şeklinde bir özelgesi de olsa aylık fatura kesilerek aktarılması daha doğru olacaktır. Köprü kredi uygulamasında örnek bir olay üzerinde yapılması gereken muhasebe kayıtlarını açıklayalım:

Ana Şirketin ( Kredi Kullanan ) Muhasebe Kayıtları :

Ana şirket olan X şirketi, grup şirketlerinden olan Y şirketi için kısa vadeli 1.000.000 TL tutarında kredi kullanıyor  ve Y şirketine aktarıyor. X şirketi kullandığı kredinin kaydını aşağıda şekilde yapıyor. Grup şirketine aktarılan kredi tutarı, ana faaliyet konusu ile ilgili ticari bir alacak olmadığından "136 Diğer Çeşitli Alacaklar" hesabında izlenmesi doğrudur. X şirketi aylık  taksit tutarlarını  öderken aynı tarihte de diğer grup şirketlerinden aynı tutarı tahsil etmektedir. Ana şirketin ödediği faiz tutarı "780 Finansman Giderleri" hesabında izlenmelidir. Grup şirketi Y şirketinden alınacak faiz tutarı ise mali yatırımlardan sağlanan faiz geliri değil de işletmenin olağan faaliyetlerinden bağımsız olan ve arızi bir nitelik taşıyan bir gelir olduğundan "679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar" hesabında izlenmelidir. Ancak 679 Hesabı yerine 780 Finansman Giderleri Hesabı Alacak kaydı yaparak da muhasebeleştirilebilir ve  ana şirket faiz giderlerinin gerçek tutarda gözükmesini sağlayabilir.

01.02.2020
102 Bankalar		1.000.000
	300 Banka Kredileri		1.000.000
X Şirketi Kredi Kullanımı
1.02.2020
136 Diğer Çeşitli Alacaklar		1.000.000
	Y Şirketi ...Nolu Kredi Anapara
	102 Bankalar		1.000.000
Y Şirketine Kredinin Aktarımı
31.03.2020
780 Finansman Giderleri		13.965
	Faiz Gideri	13.300
	BSMV	665
	102 Bankalar		13.965
X  Ana  Şirketin Aylık Faiz Kaydı
X Ana Şirketinin Y Şirketine Keseceği Aylık Taksit  Gider Yansıtma Faturası
31.03.2020
102 Bankalar		27.985
	136 Diğer Çeşitli Alacaklar		14.020
	Kredi Anapara Ödemesi
	679 Diğer Olağan Gelir ve Karlar
	Faiz Gideri Yansıtması		13.300
	BSMV Gideri Yansıtması		665

679 Hesabı yerine 780 Finansman Giderleri Hesabı alacaklandırılarak muhasebeleştirilebilir.

Y Şirketinin ( Kredi Aktarılan)  Muhasebe Kayıtları :

Y şirketine Ana şirketten havale edilen kredi tutarı, ana faaliyet konusu ile ilgili ticari bir borç olmadığından "336 Diğer Çeşitli Borçlar" hesabında izlenmesi doğrudur.

1.02.2020
102 Bankalar		1.000.000
	X Şirketi  .... Nolu  Kredi Aktarımı
	336 Diğer Çeşitli Borçlar		1.000.000
X Şirketinden  ... Nolu Kredi  Aktarımı

 

X Ana Şirketinin Y Şirketine Keseceği Gider Yansıtma Faturası
31.03.2020
336 Diğer Çeşitli Borçlar		14020
	X Şirketi  .... Nolu  Kredi Aktarımı
780 Finansman Giderleri		13.965
	Faiz Gideri	13.300
	BSMV	665
	102 Bankalar		27.985
Y  Şirketinin  Faiz Kaydı

Kredibilitesi yüksek ana şirketin bankalardan veya diğer finans şirketlerinden kullandığı kredileri diğer finansal durumu daha düşük olan diğer grup şirketlerine bir bedel eklenmeksizin aktarması olan köprü kredi uygulaması ticari hayatta bugün de gelecekte de yaygın olarak kullanılmaya devam edecektir.

‘’Köprü kredilerin bir bedel alınmaksızın yansıtılmasının finansal bir hizmet olmadığı ve KDV’ye tabi değildir, bir bedel alınarak aktarılması halinde ek bedel KDV’ye tabidir.’’ kararı mali idarenin yaygın görüşü olmasına rağmen 2017 yılında Danıştay VDDK kararı aksi yönde görüş vererek tekrar karışıklığa neden olmuştur. Sadece bu konuda değil birçok konuda idarelerin farklı görüşleri uygulayıcıları zor duruma düşürmektedir. Mali idarenin ve Danıştay’ın aynı konularda görüş birliğini sağlayacak şekilde özelgeler ve kararlar vermesi  uygulama birliğini sağlayacak, tereddütleri ortadan kaldıracaktır.

Sonuç olarak köprü kredi kullanımında faiz,bsmv vb gider yansıtması ek bir bedel alınmadan yapılıyorsa KDV’ye tabi değildir ve aylık taksitler için yansıtma faturası düzenlenerek yapılması daha doğrudur. Şirketinizde böyle bir uygulama yapacak olmanız halinde özelge alarak yapmanız halinde ileride doğabilecek incelemelerde vergi cezası kesilmeyecektir.

KAYNAKÇA

[1] https://www.mondaq.com/turkey/sales-taxes-vat-gst/772132/kdv-a305s305ndan-grup-351irketleri-aras305nda-birebir-kredi-yans305tmas305kpr-krediler

[2] Antalya Vergi  Dairesi   Başkanlığı   76464994-130[kdv.2013.125]-94 10/04/2014           Özelge

[3] İstanbul Vergi Dairesi  Başkanlığı   B.07.1.gib. 4.34.17.01-kdv.17-2472 08.08.2012          Özelge

[4] M.B. Gelirler Genel  Müdürlüğü     B.07.0.GEL.0.54/5417 – 2048 – 15038 06/04/2004    Özelge

[5] http://emrahferhatoglu.net/wp-content/uploads/2017/11/eferhatoglu_Grup_Sirketleri_Arasindaki_Kopru_Kredi_I.pdf

[6] 3065 Sayılı KDV Kanunun   1.Madde

[7] 3065 Sayılı KDV Kanunun 17/4-e Maddesi

18.05.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.