İbrahim İsmailoğllları
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
info@bayazitymm.com

Döviz Bürolarında Yeni Dönem ( Yetkili Müesseseler )

Halen 852 adet döviz bürosunun faaliyette bulunduğu ülkemizde, yapılan son mevzuat düzenlemeleri  ile döviz bürolarının çalışma düzeninde köklü değişiklikler yapılmıştır.

Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın döviz bürolarının çalışma düzenine ilişkin tebliğde yaptığı değişiklik, 12 Ekim 2021’de Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi.

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2018-32/45)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (No: 2021-32/62)  ile Döviz alım satımına yetkili müesseselerin kuruluşu zorlaştı.

Tebliğ ile A Grubu yetkili müesseselerin ödenmiş sermaye şartı 5 milyon TL'den 10 milyon TL'ye, B Grubu yetkili müesseselerin ödenmiş sermaye şartı ise 1 milyon TL'den 5 milyon TL'ye çıkarıldı.

A Grubu ve B Grubu yetkili müesseselerin sermaye şartını 31 Aralık 2022 tarihine kadar yerine getirmesine karar verildi.

Düzenlemeyle ayrıca, bir alt sınır olmaksızın döviz alım satım işlemlerinde kimlik tespiti zorunlu hale geldi

12 Ekim 2021 tarihli tebliğ değişikliğine kadar kambiyo mevzuatı kapsamında döviz alım satımında bir kimlik bildirim yükümlülüğü bulunmamakla birlikte  daha önce MASAK mevzuatı kapsamında işlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı 75 bin lirayı aşan işlemler ile vergi mevzuatı uyarınca 3 bin doları veya eşitini aşan işlemlerde kimlik tespiti zorunluluğu bulunmaktaydı.

Yetkili müessese kuruluşunda alınan 200 bin – 500 bin lira tutarındaki başvuru ücretleri, faaliyette bulunulacak yere göre 2,5 milyon liradan 6 milyon liraya kadar çıkacak.

Mevcut düzenlemeye göre, döviz bürosu açmak için A grubu yetkili müesseselerde 500 bin, B grubunda ise 200 bin lira olan başvuru ücretleri on kattan fazla artırıldı. Yönetmelik ile Türkiye dört faaliyet bölgesine ayrıldı. İstanbul’un 24 ilçesi 1 numaralı, diğer ilçeleri ile Ankara, İzmir, Adana, Gaziantep gibi iller 2 numaralı faaliyet bölgesi olarak belirlendi. A grubu yetkili müessese açmak için yapılacak başvurularda;

1 numaralı faaliyet bölgesinde 6 milyon lira,
2 numaralı bölgede 5 milyon lira,
3 numaralı bölgede 4 milyon lira,
4 numaralı bölgede ise 3 milyon lira başvuru ücreti alınacak.

B grubu yetkili müessese açmak için ise bu bölgelerde sırasıyla 5.5 milyon, 4.5 milyon, 3.5 milyon ve 2.5 milyon lira başvuru ücreti alınacak.

Her bir yeni şube için halen 200 bin lira olarak uygulanan başvuru ücreti ise faaliyet bölgesine göre en düşük 2 milyon liradan başlayarak 5 milyon liraya kadar çıkacak.

Yeni başvuru ücretlerine ilişkin düzenleme 12 Ekim 2021 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girdi. Ancak, 12 Ekim itibarıyla Hazine ve Maliye Bakanlığına yapılmış olup değerlendirmesi tamamlanmamış bulunan başvuru ücretleri yeni tarifeden ödenecek. Mevcut başvurular 90 gün içinde yeni hükümlere göre yenilenecek.

FAALİYET BÖLGELERİNE GÖRE ÜCRETLER

Faaliyet bölgeleri	Ücretler
	A Grubu	B Grubu
1 numaralı faaliyet bölgesi	6 milyon TL	5,5 milyon TL
2 numaralı faaliyet bölgesi	5 milyon TL	4,5 milyon TL
3 numaralı faaliyet bölgesi	4 milyon TL	3,5 milyon TL
4 numaralı faaliyet bölgesi	3 milyon TL	2,5 milyon TL

ÖDENMİŞ SERMAYE 10 MİLYON LİRAYA ÇIKARTILACAK

Halen A grubu yetkili müesseselerde ödenmiş sermayenin en az 5 milyon lira, B grubu müesseselerde ise 1 milyon lira olması gerekiyor. Yeni düzenlemeyle asgari sermaye tutarı A grubunda 10 milyon liraya, B grubunda ise 5 milyon liraya çıkartılacak. Her bir şube için 2 milyon lira olan ilave asgari sermaye tutarı da 3 milyon liraya çıkartılacak.

Bakanlıkça faaliyet izni verilmiş ve bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla faaliyette bulunan A grubu ve B grubu yetkili müesseseler 31/12/2022 tarihine kadar ödenmiş sermaye yükümlülüklerini ve ödenmiş sermaye miktarının onda birine karşılık gelen tutarın kamu sermayeli bankalardan birine yatırıldığını tevsik eden belge veya kamu/özel sermayeli bankalardan alınacak aynı tutarda teminat mektubu yükümlülüklerini yerine getirmelidir.

Söz konusu yükümlülükleri belirtilen sürede yerine getirmediği tespit edilen yetkili müesseselere, bu yükümlülüklerin yerine getirilmesini teminen en fazla 90 günlük ek süre verilir. Belirtilen süreler içerisinde yükümlülüklerini yerine getirmeyen yetkili müesseselerin faaliyet izinleri başka bir uyarıya gerek olmaksızın iptal edilir.

Bakanlıkça faaliyet izni verilmiş ve bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla faaliyette bulunan yetkili müesseseler, 1/3/2022 tarihine kadar tüm çalışanlarının bilgilerini Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar kapsamında Bakanlığa bildirmek zorundadır.

ASGARİ ÖDENMİŞ SERMAYE NEDİR VE HANGİ TUTARDA OLMALIDIR?

 Asgari ödenmiş sermaye tutarı aşağıdaki gibi olmalıdır:

Yetkili Müessese	Asgari Ödenmiş Sermaye
A Grubu	10 milyon TL
B Grubu	5 milyon TL
A ve B Grubu Şubeleri	3 milyon TL

Yetkili müessesenin özkaynaklar toplamı en az asgari ödenmiş sermaye tutarı kadar olmalıdır. Yetkili müesseselerin öz kaynaklar toplamı tutarının, asgari ödenmiş sermaye tutarının altına düşmemesi zorunlu oldu.

Yetkili müessesenin özkaynaklar toplamı asgari ödenmiş sermaye tutarının;

-1/3’ünden daha az olduğunun tespit edilmesi durumunda faaliyet izni iptal edilir ve 1567 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca yasal işlem başlatılır (2021 Yılı İçin Alt Sınır: 10,446 Türk Lirası).

 -1/3’ünden daha fazla olup asgari ödenmiş sermaye tutarından daha az olduğunun tespit edilmesi halinde özkaynaklardaki eksikliğin tamamlanmasını teminen 90 güne kadar süre verilir ve yetkili müessese hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır. Bu süre içerisinde söz konusu eksikliğin tamamlanmaması durumunda yetkili müessese faaliyet izni iptal edilir.

ŞUBE AÇMA İZNİ VE ŞUBE FAALİYET İZNİ NASIL ALINIR?

Yürürlükte olan Tebliğ kapsamında sadece A grubu yetkili müesseseler şube açabilmektedirler. Şube açmak isteyen bir A grubu yetkili müessesesi ise faaliyet bölgesi esas alınarak aşağıdaki kurallar çerçevesinde başvuruları değerlendirmeye alınacaktır;

MERKEZİ 1 NUMARALI FAALİYET BÖLGESİNDE BULUNAN YETKİLİ MÜESSESE	1,2,3 VE 4 NUMARALI FAALİYET BÖLGELERİNDE ŞUBE AÇABİLİR
MERKEZİ 2 NUMARALI FAALİYET BÖLGESİNDE BULUNAN YETKİLİ MÜESSESE	2,3 VE 4 NUMARALI FAALİYET BÖLGELERİNDE ŞUBE AÇABİLİR
MERKEZİ 3 NUMARALI FAALİYET BÖLGESİNDE BULUNAN YETKİLİ MÜESSESE	3 VE 4 NUMARALI FAALİYET BÖLGELERİNDE ŞUBE AÇABİLİR
MERKEZİ 4 NUMARALI FAALİYET BÖLGESİNDE BULUNAN YETKİLİ MÜESSESE	4 NUMARALI FAALİYET BÖLGESİNDE ŞUBE AÇABİLİR

Yetkili müessese yeni şube başvuruları için şube açma izni tarihinden itibaren 90 gün içerisinde ilgili şubenin kuruluş işlemlerini tamamlayarak faaliyet izni almak üzere Bakanlığa başvuruda bulunurlar. Söz konusu süre içerisinde başvuru yapmayan şirketlerin şube açma izni iptal edilmiş sayılır.

                        Açılmak istenen bölgelere göre şube faaliyet izni ücretleri;

Faaliyet bölgeleri	Ücretler
1 numaralı faaliyet bölgesi	5 milyon TL
2 numaralı faaliyet bölgesi	4 milyon TL
3 numaralı faaliyet bölgesi	3 milyon TL
4 numaralı faaliyet bölgesi	2 milyon TL

YETKİLİ MÜESSESEDE HİSSE DEVRİ YAPMAK İÇİN İZİN ALINMASI GEREKLİ Mİ? HİSSE DEVRİ İZNİ ÜCRETLERİ NEDİR?

Yetkili müesseselerin her türlü hisse devri işlemi izne tabidir.

Mevcut ortaklar arasındaki hisse devirleri de dahil olmak üzere tüm hisse devri izni işlemleri için Yönetmelik ekinde yer alan ücretlerin devralınacak pay nispetinde ödenmesi zorunludur (Veraseten ve alt soy/üst soy devirler hariç).

Yetkili müesseseler hem mevcut hissedarlar arasında hem de dışardan hisse almak suretiyle yapılacak olan hisse devirlerinde Bakanlıktan izin almakla yükümlüdürler. İzin almaksızın hisse devri gerçekleştirdiğinin tespit edilmesi durumunda, izinsiz işlemi gerçekleştiren yetkili müessese hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır (2021 Yılı İçin Alt Sınır: 10,446 Türk Lirası) ve söz konusu işlemin düzeltilerek ortaklık yapısının önceki haline getirilmesi için 60 güne kadar süre verilir. Belirtilen süre sonunda gerekli işlemlerin gerçekleştirilmemesi durumunda yetkili müessese faaliyet izni iptal edilir.

Yetkili müesseselerin faaliyet bölgelerine göre hesaplanacak hisse devri izni ücretlerinde ise kuruluş izni ücretlerinde yer alan ücretlerin devredilecek pay oranı dikkate alınarak hesaplanır.

Örneğin, 2 numaralı faaliyet bölgesinde bulunan bir B grubu yetkili müessese yüzde 20 hissesini devretmesi durumunda söz konusu bölge ve grup dikkate alındığında 4,5 milyon TL olan başvuru ücretinin yüzde 20 si olan 900 bin TL hisse devri izni ücreti ödemesi gerekmektedir.

Bu yasal düzenleme ile şirket sahiplerinin, hisselerini öz çocuklarına, kardeşlerine, annesine, babasına ve ortaklarına devretmeleri zorlaştırıldı.

YETKİLİ MÜESSESE ADRESİNİ DEĞİŞTİRMEK İÇİN İZİN ALINMASI GEREKLİ Mİ?

Yetkili müessese mevcut faaliyet bölgesi dışında farklı bir faaliyet bölgesine taşınmak istendiğinde Bakanlıktan izin alınması ve ardından bildirim yapılması gerekmektedir. Ancak, yetkili müessese aynı faaliyet bölgesi içerisinde farklı bir adrese taşınmak istediğinde sadece bildirim yapılması gerekmektedir. Bu kapsamda, izin alınması gereken bir adres değişikliğinde izin alınmadan yapılırsa izinsiz işlemi gerçekleştiren yetkili müessese hakkında;

-1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır (2021 Yılı İçin Alt Sınır: 10,446 Türk Lirası).

-Söz konusu işlemin düzeltilerek aynı faaliyet bölgesi içerisinde bir adrese taşınması için yetkili müesseseye 60 güne kadar süre verilir.

-Belirtilen süre sonunda gerekli işlemlerin gerçekleştirilmemesi durumunda yetkili müessese faaliyet izni iptal edilir.

 -Bildirim yapılması gereken bir adres değişikliğinde bildirim yapılmazsa yetkili müessese hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır (İdari para cezası).

Yetkili müesseselerin faaliyet bölgelerine göre hesaplanacak adres değişikliği izni ücretlerinde ise taşınılmak istenen üst faaliyet bölgesi ile mevcut faaliyet bölgesi arasındaki ücret ödenir. Ancak, daha düşük ücretli bir bölgeye taşınılmak istendiğinde herhangi bir izin ücreti ödenmez.

Örneğin, 3 numaralı faaliyet bölgesinde bulunan bir A grubu yetkili müessese 1 numaralı faaliyet bölgesine Merkez adresini taşımak istediğinde aradaki fark olan 2 milyon TL (6 milyon TL-4 milyon TL) adres değişikliği izni ücretini ödemesi gerekmektedir.

 Şirket adresi naklinde harç ödeme şartı getirilerek adres değişikliği imkânsız hale getirilmiştir.

HESAP BELGE DÜZENİYLE İLGİLİ UYULMASI GEREKEN KURALLAR NELERDİR?

Yetkili müesseseler; 6102 sayılı Kanun ve 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre işletmenin ihtiyacına uygun birinci sınıf tacirlerin tutmak zorunda oldukları defter ve kayıtları tutmak, her bir işlem itibarıyla döviz, TL veya kıymetli maden kabul edildiği anda ilgisine göre DAB, DSB, Kıymetli Maden Alım Belgesi, Kıymetli Maden Satım Belgesi, Döviz ve Kıymetli Maden Alım Belgesi veya Döviz ve Kıymetli Maden Satım Belgesi düzenlemek, faaliyet konuları ile ilgili olarak ilgili mevzuatta düzenlenmesi zorunlu olan diğer belgeleri düzenlemek ve gerekli kayıtları usulüne uygun şekilde tutmak ve düzenlenen belgeler ile tutulan kayıtları en az 5 yıl süreyle saklamak zorundadır.

Söz konusu hesap ve belge düzenine uyulmaması halinde düzenlenmeyen her bir belge ve uyulmayan hesap düzeni için 1567 sayılı Kanun’un 3. maddesinin birinci fıkrası uyarınca yasal işlem başlatılır (2021 Yılı İçin Alt Sınır: 10,446 Türk Lirası).

KAMERA VE GÖRÜNTÜ KAYIT SİSTEMİ KURARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KURALLAR NELERDİR?

Kamera ve görüntü kayıt sistemleri ile elde edilen kayıtların kayıt tarihinden itibaren en az 1 yıl süreyle saklanması zorunludur. Bu kayıtlar haftalık olarak mevcut iş yerlerinden farklı bir lokasyonda veya bulut bilişim hizmetlerini kullanmak suretiyle aynı görüntü kalitesiyle yedeklemesi ve bu verileri en az 1 yıl süreyle saklaması zorunludur

GRUP DÖNÜŞÜM İZNİ

Yetkili müessese grup dönüşümü, A ya da B Grup Dönüşüm Ön İzni ve A ya da B Grup Dönüşüm İzni olmak üzere iki aşamada gerçekleşmektedir. Yetkili müesseselerin A grubundan B grubuna veya B grubundan A grubuna geçişleri Bakanlık iznine tabidir.

E-DÖVİZ ALIM/SATIM BELGESİ ZORUNLULUĞU BAŞLIYOR.

Unutulmaması gereken bir diğer değişiklik ise Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 30.09.2021 tarihinde yayınlanan bir duyuru ile Yetkili Müesseselerce Düzenlenen Döviz Alım ve Döviz Satım Belgelerinin Elektronik Döviz Alım ve Satım Belgesi Olarak Düzenleme Zorunluluğu Getirilmiş olunmasıdır.

Döviz Alım ve Satım faaliyetinde bulunan yetkili müesseselerin, 01.01.2022 tarihinden itibaren düzenleyecekleri Döviz Alım ve Döviz Satım belgelerini "e-Döviz Alım Belgesi" ve "e-Döviz Satım Belgesi" olarak düzenlemeleri zorunludur.
Zorunluluk kapsamına dahil olan yetkili müesseselerin gerekli hazırlıklarını yapmaları 01.01.2022 tarihi itibariyle düzenleyecekleri belgeleri "e-Döviz Alım Belgesi" ve "e-Döviz Satım Belgesi" olarak düzenlemeleri gerekmektedir.

KAYNAKÇA :

-Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar

-Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2018-32/45)

-Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2018-32/45)

’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (No: 2021-32/62) 

--Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanun Kapsamında Alınacak Ücretlere İlişkin Yönetmelik

- Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 30.09.2021 tarihinde yayınlanan Yetkili Müesseselerce düzenlenen Döviz Alım ve Döviz Satım Belgelerinin Elektronik Döviz Alım ve Satım Belgesi Olarak Düzenleme Zorunluluğu Getirilmesi Hakkında Duyurusu

09.11.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.