İbrahim Ercan
Yeminli Mali Müşavir
Vergi Müfettişi
ibrahimercan.vd@gmail.com

Araç Muayenesinin Süresinde Yaptırılmamasına İlişkin Borçlara 6552 Sayılı Kanunla Sağlanan İmkanlar

1. GİRİŞ

Bilindiği üzere, 6552 Sayılı İş Kanunu İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması İle Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun[1], 11.09.2014 tarihinde yayınlanmış olup, bazı maddeleri dışında yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir. 

Kanun kapsamında yeniden yapılandırılacak olan alacaklar kısaca,

- Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince tahsil edilen bazı kamu alacakları (vergiler, cezalar, gecikme zamları, gecikme ve faizleri, vb.)
- Gümrük ve Ticaret Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince tahsil edilen bazı kamu alacakları (gümrük vergileri)
- SGK prim borçları ve cezaları,
- SMMM ve YMM’lerin üyesi oldukları odalara aidat borçları,
- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği İle Odalar Borsalar Kanununu hükümlerine göre oluşan aidat vb. borçları,
- Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanununu hükümlerine göre oluşan aidat vb. borçları,
- Araç muayenesinin süresinde yaptırılmamasına ilişkin borçları,
- Yüksek Öğretim Kanunu ve Devlet Memuru Kanunu hükümlerine göre oluşan bazı borçları,
- Tüzel kişiliği sona eren mahalli idareler ve bunlara bağlı kuruluşlar ile mahalli idare birliklerinin borçlarıdır.

Bununla birlikte, 1 Seri No.lu Bazı Alacakların 6552 Sayılı Kanunun 79’uncu Maddesinin Uygulamasına Dair Tebliğ[2] (araç muayenelerine dair) yayınlanmış olup,  araç muayenesinin süresinde yaptırılmamasına ilişkin borçların yeniden yapılandırılmasına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.

Bilindiği üzere, zorunlu araç muayenesinin süresinde yaptırılmaması halinde, muayene bedeli 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanun’un[3] 35’inci maddesi uyarınca gecikilen her ay ve kesri için %5 fazla hesaplanarak tahsil edilmektedir. Söz konusu uygulama 2918 sayılı Kanun’un 35’inci maddesinde, 01.01.2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, 5228 sayılı Bazı Kanunlarda ve 178 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un[4] 45’inci maddesiyle yapılan değişiklikle uygulamaya konulmuştur.

Bu yazımızda, araç muayenesinin süresinde yaptırılmamasına ilişkin her ay kesri için hesaplanan %5 fazlanın yeniden yapılandırılmasına ilişkin usul ve esaslar, 6552 sayılı Kanun ve 1 Seri No.lu Genel Tebliğ kapsamında değerlendirilmeye çalışılacaktır.

2. ARAÇ MUAYENESİNİN SÜRESİNDE YAPTIRILMAMASINA İLİŞKİN BORÇLARA 6552 SAYILI KANUNLA SAĞLANAN İMKANLAR

2.1. Yasal Düzenleme

6552 sayılı Kanunun 79’uncu maddesinde;

"(I) Bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla (bu tarih dâhil) 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu uyarınca araç muayenesi yaptırmaları gerektiği hâlde muayenelerini süresinde yaptırmamış olanların, 31/12/2014 tarihine kadar (bu tarih dâhil) araç muayenelerini yaptırmaları ve anılan Kanunun 35 inci maddesi uyarınca muayene süresi geçirilen her ay ve kesri için tahsili gereken %5 fazla yerine Kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları, bu Kanunun yayımlandığı tarihten (yayımlandığı ay dâhil) araç muayenelerinin yapıldığı tarihe kadar her ay ve kesri için aylık %1 oram esas alınarak hesaplanacak tutarı ödemeleri şartıyla anılan madde uyarınca alınması gereken %5 fazlaların tahsilinden vazgeçilir ve yetkili kuruluş tarafından tahsil edilen bu tutarlar anılan maddede belirtilen süre ve şekilde Hazine hesaplarına aktarılır.

2-Bu madde kapsamına giren alacaklara karşılık bu maddenin yayımlandığı tarihten önce tahsil edilmiş olan tutarların bu madde hükümlerine dayanılarak red ve iadesi yapılmaz.
3-Bu maddede geçen, Yİ-ÜFE aylık değişim oranları tabiri, Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği i/1/2005 tarihinden itibaren üretici fiyatları endeksi (ÖFE) aylık değişim oranlarım, 1/1/2014 tarihinden itibaren yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) aylık değişim oranlarını ifade eder.
4-Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir."  hükümlerine yer verilmiştir.

Bununla birlikte, 1 Seri No.lu Genel Tebliğ yayımlanarak, uygulamaya ilişkin usul ve esaslar, örnekler de verilerek açıklanmıştır.

2.2. Kapsam ve Süre

6552 sayılı Kanun kapsamında, yeniden yapılandırılacak olan borçlar arasında araç muayene süresi geçtiği halde araç muayenesi yaptırılmamış olan araçlara ilişkin Kanunun yayımlandığı 11/9/2014 tarihine kadar hesaplanacak borçlar girmektedir.

Bu kapsama giren araçların, 31/12/2014 tarihine kadar (bu tarih dahil) muayene ettirilmesi halinde 6552 sayılı Kanun kapsamında mevcut borçlar yeniden yapılandırılacaktır.

2.3. Borçların Yeniden Yapılandırılması

Zorunlu araç muayenesinin süresinde yaptırılmaması halinde, muayene bedeli gecikilen her ay ve kesri için %5 fazla hesaplanarak tahsil edilmektedir.

6552 sayılı Kanun kapsamında, 2918 sayılı Kanun gereği hesaplanan %5 fazla yerine, Kanun’un yayımlandığı 11/9/2014 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ile Kanunun yayımlandığı tarihten (yayımlandığı ay dahil) araç muayenesinin yapıldığı tarihe kadar geçen her ay ve kesri için aylık %1 oranı esas alınarak hesaplanacak tutarın toplamının ödenmesi halinde %5 fazlaların tahsilinden vazgeçilecektir.

Bu durumda, %5 fazla yerine hesaplanacak tutar aşağıdaki formüle göre hesaplanacaktır.

%5 Fazla Yerine Hesaplanan Tutar = Araç Muayene Ücreti x [Araç Muayenesinin Yaptırılması Gereken Tarih ile Kanunun Yayımlandığı Tarih Arasında Geçen Süreye İlişkin Yİ-ÜFE Aylık Değişim Oranlan Toplamı + (Kanunun Yayımlandığı Tarih ile Araç Muayenesinin Yapıldığı Tarih Arasında Geçen Ay Sayısı x %1)]

6552 sayılı Kanun’da belirtilen Yİ-ÜFE ibaresi, Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği 1/1/2005 tarihinden itibaren üretici fiyatları endeksi (ÜFE) aylık değişim oranlarını, 1/1/2014 tarihinden itibaren yurtiçi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) aylık değişim oranlarını ifade etmekte olup, Yİ-ÜFE aylık değişim oranlan esas alınarak hesaplanacak tutarın tespitinde bu oranlar kullanılacaktır.

Türkiye İstatistik Kurumunca Ocak/2005 ayından Kanunun yayımlandığı tarihe kadar (yayımlandığı ay hariç) geçen aylar için açıklanan Yİ-ÜFE aylık değişim oranları ekli tabloda (EK:1) yer almaktadır. Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın tespitinde kullanılacak olan Yİ-ÜFE aylık değişim oranlarından eksi değerli olanları hesaplamalarda eksi değer olarak dikkate alınacaktır.

%5 fazla yerine yapılacak bu hesaplamalarda ilk aya ilişkin esas alınacak Yİ-ÜFE aylık değişim oranı, aracın geçerli zorunlu muayene tarihinin (bu tarihin ayın son günü olması durumunda da) rastladığı ay için açıklanmış olan oran olacaktır.

Örnek 1- (A) plakalı otomobilin araç muayene süresi 16 Eylül 2013 tarihinde sona ermiştir.

Araç sahibi süresinde yaptırmadığı araç muayenesi için 25 Kasım 2014 tarihinde yetkili muayene istasyonuna gelerek aracını muayene ettirmek istediğinde, araç muayene ücreti ile birlikte ödemesi gereken %5 fazla yerine, 6552 sayılı Kanunun kapsamında ödeyeceği tutar aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

2014 yılında otomobiller için 165,20 TL araç muayene ücreti alınmaktadır. Buna göre %5 fazlanın hesaplandığı süre ve %5 fazla tutar aşağıdaki şekilde olacaktır.

Araç Muayene	%5 Fazla Hesaplamasına	Toplam %5	Toplam %5 Tutarı
Ücreti (TL)	Esas Dönem	Oranı	(TL)
165,20	17/9/2013-25/11/2014	%75	123,90

%5 fazla yerine uygulanacak Yİ-ÜFE aylık değişim oranları 1 Seri No.lu Tebliğ ekinde belirtilmiş olup, 17/9/2013-25/11/2014 dönemine ilişkin esas alınacak Yİ-ÜFE toplam oranı  %12,52 olarak hesaplanmıştır. Bu doğrultuda, %5 fazla yerine ödenecek tutar aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

%5 Fazla Yerine Hesaplanan Tutar = Araç Muayene Ücreti x [Araç Muayenesinin Yaptırılması Gereken Tarih ile Kanunun Yayımlandığı Tarih Arasında Geçen Süreye İlişkin Yİ-ÜFE Aylık Değişim Oranları Toplamı + (Kanunun Yayımlandığı Tarih ile Araç Muayenesinin Yapıldığı Tarih Arasında Geçen Ay Sayısı x %!)]

%5 Fazla Yerine Hesaplanan Tutar = 165,20 x [%9,52 + (3x %1)]-165,20 x%l 2,52= 20,68 TL

Buna göre, araç sahibinin ödeyeceği araç muayene ücreti ile bu ücret üzerinden 6552 sayılı Kanunun kapsamında ödeyeceği tutar ile tahsilinden vazgeçilecek %5 fazlaya ilişkin tutar aşağıdaki gibi olacaktır.

Ödenecek Tutar                                             :185,88 TL

Araç Muayene Ücreti                                    : 165,20 TL

%5 Fazla Yerine Hesaplanan Tutar               : 20,68 TL

Tahsilinden Vazgeçilen Alacaklar

%5 Fazla                                                        : 123,90 TL

Dolayısıyla, 6552 sayılı Kanunun kapsamında aracın muayene ettirilmesi halinde 123,90 TL fazla yerine 20,68 TL tahsil edilecektir.

Örnek 2- (B) plakalı otomobilin araç muayene süresi 5 Ocak 2014 tarihinde sona ermiş olmakla birlikte aracın çalınmasından dolayı tescil kaydı 3 Mart 2014 tarihinde silinmiş ve aracın daha sonra bulunması nedeniyle 15 Mayıs 2014 tarihinde yeniden açılmıştır.

Araç sahibi, 19 Aralık 2014 tarihinde yetkili muayene istasyonuna gelerek aracını muayene ettirmek istediğinde, araç muayene ücreti ile birlikte gecikilen her ay ve kesri için ödeyeceği %5 fazla yerine, 6552 sayılı Kanunun kapsamında ödeyeceği tutar aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

Aracın trafikten tescil kaydının silindiği 3 Mart 2014 ila 14 Mayıs 2014 tarihleri arası için %5 fazla hesaplanmadığından, aynı süreye YÎ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak bir hesaplama da yapılmayacaktır.

2014 yılında otomobiller için 165,20 TL araç muayene ücreti alınmaktadır. Buna göre %5 fazlanın hesaplandığı süre ve %5 fazla tutar aşağıdaki şekilde olacaktır.

 

Araç Muayene	%5 Fazla Hesaplamasına	Toplam %5	Toplam %5 Tutarı
Ücreti (TL)	Esas Dönem	Oranı	(TL)
165,20	6/1/2014-2/3/2014	%I0	16,52
165,20	15/5/2014-19/12/2014	%40	66,08
TOPLAM			82,60

%5 fazla yerine uygulanacak Yİ-ÜFE aylık değişim oranları 1 Seri No.lu Tebliğ ekinde belirtilmiş olup6/1/2014-2/3/2014 dönemi ile 15/5/2014-19/12/2014 dönemi için esas alınacak Yİ-ÜFE toplam oranı  %9,39 olarak hesaplanmıştır. Bu doğrultuda, %5 fazla yerine ödenecek tutar aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

%5 Fazla Yerine Hesaplanan Tutar = Araç Muayene Ücreti x [Araç Muayenesinin Yaptırılması Gereken Tarih ile Kanunun Yayımlandığı Tarih Arasında Geçen Süreye İlişkin Yİ-ÜFE Aylık Değişim Oranları Toplamı + (Kanunun Yayımlandığı Tarih ile Araç Muayenesinin Yapıldığı Tarih Arasında Geçen Ay Sayısı x %1)]

%5 Fazla Yerine Hesaplanan Tutar = 165,20 x [%5,39 + (4 x %1)]= 165,20 x%9,39= 15,51 TL

Buna göre, araç sahibinin ödeyeceği araç muayene ücreti ile bu ücret üzerinden 6552 sayılı Kanunun kapsamında ödeyeceği tutar ile tahsilinden vazgeçilecek %5 fazlaya ilişkin tutar aşağıdaki gibi olacaktır.

Ödenecek Tutar                                  : 180,71 TL

Araç Muayene Ücreti                          : 165,20 TL

%5 Fazla Yerine Hesaplanan Tutar      :  15,51 TL

Tahsilinden Vazgeçilen Alacaklar

%5 Fazla                                             :   82,60 TL

Dolayısıyla, 6552 sayılı Kanunun kapsamında aracın muayene ettirilmesi halinde 82,60 TL fazla yerine 15,51 TL tahsil edilecektir.

3. SONUÇ

Zorunlu araç muayenesinin süresinde yaptırılmaması halinde, 2918 sayılı Kanun gereği muayene bedeli gecikilen her ay ve kesri için %5 fazla hesaplanarak tahsil edilmektedir. 6552 sayılı Kanun kapsamında, hesaplanması gereken söz konusu %5 fazla yerine, Kanun’un yayımlandığı 11/9/2014 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ile Kanunun yayımlandığı tarihten (yayımlandığı ay dahil) araç muayenesinin yapıldığı tarihe kadar geçen her ay ve kesri için aylık %1 oranı esas alınarak hesaplanacak tutarın toplamının ödenmesi halinde %5 fazlaların tahsilinden vazgeçilecektir.

Araç muayenesinin süresinde yaptırılmamasına ilişkin her ay kesri için hesaplanan %5 fazlanın yeniden yapılandırılmasına ilişkin usul ve esaslar, yayınlanmış olan 1 Seri No.lu Genel Tebliğde belirlenmiştir.

Buna göre, araç muayenesinin süresinde yaptırılmaması halinde, muayene bedelinin her ay ve kesri için hesaplanması gereken %5 fazla ile tahsili uygulaması 2918 sayılı Kanun’da 5228 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle 01.01.2005 tarihinde uygulamaya konulduğundan, değişikliğin uygulamaya konulduğu  (01.01.2005) tarihten itibaren zorunlu araç muayenesi yaptırmamış olan araç sahipleri, 31.12.2014 tarihine kadar araç muayenelerini yaptırmaları halinde hesaplanması gereken %5 fazla yerine, 6552 sayılı Kanun’un yayımlandığı 11/9/2014 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ile Kanunun yayımlandığı tarihten (yayımlandığı ay dahil) araç muayenesinin yapıldığı tarihe kadar geçen her ay ve kesri için aylık %1 oranı esas alınarak hesaplanacak tutarın toplamını ödemeleri halinde %5 fazlaların tahsilinden vazgeçilecektir.

 

---

[1] 11.09.2014 tarih ve 29116 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

[2] 27.09.2014 tarih ve 29132 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

[3] 18.10.1983 tarih ve 18195 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

[4] 31.07.2004 tarih ve 25539 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

14.10.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.