İbrahim Döner
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
ibrahimdoner66@gmail.com

Elektrik Piyasasında Faaliyet Gösterecek Lisans Sahibi Tüzel Kişiler İçin Pay Devri

Değerli okurlar, bu makalemde elektrik piyasasında faaliyet gösterecek yatırımcı şirketlerin pay devri konusunda nelere dikkat edeceğini, ön lisans ve üretim lisansı aşamasında pay devirlerinin nasıl olacağını anlatıp, pay devri muafiyetinden bahsederek kısaca bilgi vereceğim.

Elektrik piyasası mevzuatı, elektrik lisansına sahip olan tüzel kişilerin şirket paylarının devrini belirli şartların gerçekleşmesi halinde EPDK iznine tabi tutmuştur. Böylece kurum lisans alamayacak yatırımcıların, pay devri yolu ile lisans sahibi şirketlere ortak olmalarını engellemeye çalışmıştır.

Kamu idaresi lisans verme aşamasında belirli kriterler ile seçtiği tüzel kişilerin, yatırım yaparak üstlendikleri hizmeti hayata geçirmelerini istemektedir. Bu yüzden kamu idaresi lisans vereceği kişileri özenle seçmekte ve lisans sahibi yatırımcıların işlerini gereği gibi yapmaları için sürekli takip etmektedir.

Kamu idaresi stratejik konuma sahip sektörlerde şirketlerin arkasındaki iradeyi görmek ve yatırımcıların faaliyetlerini sürekli izlemek istediğinden dolayı elektrik piyasasında faaliyet gösterecek önlisans ve üretim lisansı sahibi şirketlerin pay devrini kurum iznine tabi tutmuştur.

Elektrik piyasasında pay devirleri süreci, önlisans ve üretim lisansı olmak üzere ikiye ayrılmıştır.

1. ÖN LİSANS SAHİBİ TÜZEL KİŞİ AÇISINDAN PAY DEVİRLERİ

Ön lisans sürecinde yatırımcıların sadece enerji yatırımı ile ilgilenmesi gerekmektedir. Kurum tarafından başka işlerin yapılması uygun görülmemektedir.

6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanununun altıncı maddesinin üçüncü fıkrasında, lisans alınıncaya kadar veraset ve iflas nedenleri dışında önlisans sahibi tüzel kişinin ortaklık yapısının doğrudan veya dolaylı olarak değişmesi, pay devri veya payların devri sonucunu doğuracak iş ve işlemler yapması kurum tarafından belirlenen yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda “önlisans iptal edilir” hükmü yer almaktadır. Kanunun düzenlemesinde açıkça görüldüğü üzere istisnai haller dışında ön lisans sahibi şirketlerin pay devirleri yasaklanmıştır.

Elektrik piyasası lisans yönetmeliğine göre, “ön lisans aşamasında yatırımcı tüzel kişilerin esas/ana sözleşmelerinde kurumun onayı alınmadan pay devri işlemleri yapılamayacağı”na dair hükmün yazılı olması zorunlu tutulmuştur. Görüldüğü üzere kanunun açık hükmü gereği pay devri yasağı, EPDK tarafından ilgili yönetmeliklerle de kısıtlanmıştır.

Ayrıca şirket esas veya ana sözleşmesinde “pay devirleri kurumun onayı alınmadan yapılamaz” hükmü gereği aşağıdaki konular pay devri yasağından muaf tutulmuştur.

• Ön lisans sahibi tüzel kişilerin paylarının halka arzı,
• Ön lisans sahibi tüzel kişinin pay sahiplerinin rüçhan haklarının kullanımına bağlı olarak oluşabilecek pay değişikliklerine,
• Önlisans sahibi tüzel kişinin tüm dolaylı pay sahiplerinin pay oranları değişmeksizin doğrudan ortak haline gelmesi veya doğrudan pay sahiplerinin dolaylı pay sahibi haline gelmesine,
• Özelleştirme programında yer alan önlisans sahibi tüzel kişinin kamu uhdesindeki yer alan ortaklık paylarıyla ilgili ortaklık yapısında olan değişikliklerine,
• Önlisans sahibi tüzel kişinin ortaklık yapısında kontrol değişikliği oluşturmayacak şekilde yapılan doğrudan veya dolaylı pay değişikliklerine,
• Sermayesinin yarısından fazlası doğrudan veya dolaylı olarak kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan, önlisans sahibi tüzel kişilerin ortaklık yapısında kamu kurum ve kuruluşu niteliğine haiz ortak dışında, yeni ortak alınmamak kaydıyla sermaye artışı veya ortakların değişmesinden kaynaklanan dolaylı ortaklık yapısı değişikliklerine,
• 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümleri kapsamında, önlisans sahibi tüzel kişi ile bu tüzel kişinin doğrudan ve dolaylı tüzel kişi ortaklarının kendi paylarını iktisap etmesi sonucu ortaklık yapısında gerçekleşen değişikliklerine,
• Önlisans sahibi tüzel kişinin ortaklık yapısında doğrudan veya dolaylı paya sahip olan eşler ile aralarında birinci derece kan hısımlığı bulunan gerçek kişiler arasında yapılan pay devirleri sonucunda gerçekleşen doğrudan veya dolaylı ortaklık yapısı değişikliklerine,
• Yurt dışında kurulmuş tüzel kişilerce ve bu tüzel kişilerce kontrol edilen 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu kapsamında kurulmuş tüzel kişiler tarafından yurt dışı kaynak kullanılması suretiyle gerçekleştirilen doğrudan veya dolaylı pay edinimlerine,
• Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından yönetimine el konulan önlisans sahibi tüzel kişinin ortaklık yapısında gerçekleşen doğrudan veya dolaylı ortaklık yapısı değişikliklerine uygulanmaz.

 

1. ÜRETİM LİSANSI SAHİBİ TÜZEL KİŞİLER AÇISINDAN PAY DEVİRLERİ

Elektrik piyasasında belirleyici aktör devlettir. Asıl olan konu ise bu işlerin devlet eliyle yürütülmesidir. Enerji piyasası sektörünün rekabete açılması; ekonomik, karlı, getirisi yüksek, stratejik alan olması sebebiyle özel sektör yatırımcıları tarafından ilgi görmektedir.  Kamu otoritesi bu sektörde yatırımcı firmaları değerlendirerek bir nevi ilgili firmalara kamusal görev vermiş olmaktadır. Elektrik şirketlerinde kontrol, denetim ve gözetimi aksatmadan takip ederek piyasada faaliyet gösteren şirketleri ilgili kamu kurumları görevleri gereği sürekli takip etmektedir. Bu işi yapabilecek firmaları ayırt etmek adına devlet üretim lisansı aşamasında pay devrini de kurum iznine tabi tutmuştur. Kurum, bu uygulama ile piyasada faaliyet gösterecek firmaların pay devirleri konusunda kısıtlamalar getirerek kötü niyetli olabilecek kurum ve kuruluşlara karşı tedbir almıştır.

 

Üretim lisansı şirketlerinde pay devirleri hakkında aşağıdaki süreçlere dikkat edilmelidir.

• Lisans sahibi bir tüzel kişinin sermayesinin yüzde on veya daha fazlasını temsil eden payların, halka açık şirketlerde ise yüzde beş veya daha fazlasını temsil eden sermaye payı değişiklikleri,
• Bağımsız olarak tüzel kişinin ortaklık yapısında kontrolün değişmesi sonucunu veren pay devir işlemlerine,
• Tesislerin mülkiyet veya kullanım hakkının değişmesi sonucunu doğuran iş ve işlemlerine,
• Tarifesi düzenlemeye tabi lisans sahibi tüzel kişilerin payları üzerinde rehin tesis edilmesi ile bu tüzel kişilere ilişkin hesap rehni tesis edilmesine,
• Piyasa işletim lisansı sahibi tüzel kişilerin ortaklık yapılarında belirtilen sermaye payı değişikliklerinden bağımsız olarak her türlü doğrudan pay değişiklikleri kurum iznine tabidir.
• Tarifesi düzenlemeye tabi faaliyet yürüten lisans sahibi tüzel kişiler için pay devrinde kurum, diğerleri için ilgili ana hizmet birimi tarafından onay verilir.
• Onay verildiği tarihten itibaren altı ay içerisinde pay devri tamamlanmadığı takdirde verilen onay geçersiz olur.
• Pay devrinin tamamlanma tarihinden itibaren 3 (üç) ay içerisinde lisans tadil (değişiklik) talebinde bulunulması zorunludur. Bu fıkra hükmü halka açık olan paylar ile sınırlı olmak üzere, halka açık tüzel kişilere ve halka açık tüzel kişi ortağı bulunan tüzel kişinin, söz konusu ortağının halka açık olan paylarından kaynaklanan ortaklık yapısı değişikliklerine uygulanmaz.
• Payı devralan gerçek veya tüzel kişinin, lisans başvurusu sırasında tüzel kişinin ortakları için aranan şartları taşıması kaydıyla verilir.
• Pay devri için yapılacak başvurular,  önlisans ve lisans işlemleri ile ilgili başvurularda sunulması gereken bilgi ve belgeler listesi uyarınca, belirtilen evraklarla kuruma başvuru yapılır.
• Kurum, onay için değerlendirme sırasında ihtiyaç duyacağı ilave bilgi ve belgeleri pay devrine taraf olan gerçek veya tüzel kişilerden isteyebilir.
• Yabancı uyruklu kişiler için bu madde hükümleri kıyasen uygulanır.
• Yenilenebilir enerji kaynak alanı için verilen üretim lisanslarında, lisans kapsamındaki üretim tesisi işletmeye geçene kadar Bakanlıktan yazılı onay alınması kaydıyla Kurum tarafından karara bağlanır.

Enerji sektörlerinde faaliyette bulunacak firmaların anonim şirket veya limited şirket olarak kurulmuş olması gerekmektedir. Türk ticaret kanununa göre firmalara tanınan sermaye ve pay devri serbestisi, enerji sektöründe faaliyette bulunacak firmalara sağlanmamıştır. İlgili yatırımcı kişilerin dış kaynak temininde yada proje finansmanı konusunda işlemler gerçekleştirirken yukarıdaki kısıtlamaları da göz önünde bulundurarak yatırım yapma kararı vermeleri sağlıklı olacaktır.

Kaynak

www.muhasebetr.com

Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği

Elektrik Piyasası Kanunu

23.05.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.